Pielęgniarstwo Neonatologiczne 29.09.2008. Standardy postępowania 1. Zakładanie sondy dożołądkowej. wskazania brak lub osłabiony odruch ssania zaburzenia oddychania uniemożliwiające podanie pokarmu przez smoczek sprawdzenie zalegania (sprawdzenie treści żołądkowej) opróżnianie żołądka (np. z krwi, żółci, powietrza) sprzęt sonda dożołądkowa 5F → masa urodzeniowa noworodka poniżej 1500 g 6F → masa urodzeniowa noworodka 1500 – 2500 g 8F → masa urodzeniowa powyżej 2500 g 2 strzykawki (5 ml i 20 ml) ampułka 5 ml aqua pro iniectione (nie wolno podawać do żołądka soli fizjologicznej!) plaster z tkaniny do umocowania sondy 2 gaziki technika mycie i dezynfekcja rąk przygotowanie sondy sprawdzenie rozmiaru sprawdzenie drożności (wypełnienie sondy aquą pro iniectione) założenie rękawiczek ułożenie noworodka na plecach z lekko odchyloną głową (ale nie jak do intubacji = grozi to wejściem sondy do dróg oddechowych!) mierzenie sondy: czubek nosa → dolny płat ucha → wyrostek mieczykowaty założenie sondy przez usta (noworodek intubowany – przez nos); pamiętać o stabilizacji głowy! sprawdzenie końcówki położonej sondy = aspiracja treści żołądkowej strzykawką 5 ml + ocena treści mleczne zalegania, sok żołądkowy: ◦ aspiracja do 1 ml – podajemy całą porcję pokarmu ◦ aspiracja powyżej 1 ml - podajemy zleconą ilość pokarmu pomniejszoną o objętość zalegającą treść zielona, krwista, żółta → nie karmić, zgłosić lekarzowi! podanie pokarmu: nabranie zleconej ilości pokarmu w strzykawkę 20 ml podłączenie gotowej strzykawki do sondy wyciągnięcie tłoka (i zabezpieczenie go w opakowaniu po strzykawce – może się przydać do lekkiego popchnięcia pokarmu w razie konieczności, gdy pokarm nie będzie sam spływał) nałożenie gazika na strzykawkę po nakarmieniu – przepłukanie sondy aqua pro iniectione zamknięcie sondy zastosowanie sondę wymieniamy raz na dobę (o 8:00) sonda otwarta – odbarczanie żołądka z treści lub powietrza (końcówka zabezpieczona jałowym woreczkiem) 1 Pielęgniarstwo Neonatologiczne 29.09.2008. 2. Pielęgnacja kikuta pępowinowego. zasady ogólne obserwacja pępowiny i skóry wokół pępka objawy zakażenia ciepła skóra wokół pępka podwyższona temp. ciała noworodka (osłabienie ok. 35oC może być objawem sepsy) zaczerwienienie skóry wokół pępka sączenie z pępka (ropa, śluz) brzydki zapach z pępka nie zakładać opatrunku na kikut! odpadanie kikuta – do 10, 14 dni postępowanie z kikutem po przyjęciu noworodka na oddział z sali porodowej po 1 h zdejmujemy gazik kikut pozostawiamy na sucho do I kąpieli po kąpieli dokładnie osuszamy kikut jałowym gazikiem przytrzymać gazik Leko do 1 minuty na kikucie (bez ujęcia skóry!) ubranie noworodka z odkrytym pępkiem (odgięty mankiet pieluszki) od II doby można zdjąć klamerkę z kikuta postępowanie z kikutem w przypadku zakażenia sprzęt woda utleniona Bivacyn (puder z antybiotykiem) jałowe gaziki wykonanie polanie kikuta wodą utlenioną osuszenie gazikiem posypanie kikuta i pierścienia Bivacynem czynność powtórzyć 2 x / doba pielęgnacja pępka z cewnikiem w tętnicy pępkowej użycie aqua pro iniectione do cewnika (przemycie) użycie Bivacynu po usunięciu cewnika (do 4 h) – takie samo postępowanie jak w przypadku zakażenia: polanie kikuta wodą utlenioną osuszenie gazikiem posypanie kikuta i pierścienia Bivacynem 2 Pielęgniarstwo Neonatologiczne 29.09.2008. 3. Tlenoterapia. pojęcia hipoksemia – stan niedostatecznego wysycenia krwi tlenem, po I dobie życia noworodka, jego ciśnienie parcjalne (PaO2) = poniżej 80 mm Hg hipoksja – stan niedostatecznego wysycenia tkanek w tlen, może być wynikiem hipoksemii, hipowolemii, niskiego poziomu Hb (hemoglobiny) tlenoterapia – wszelka forma podażu tlenu w stężeniu wyższym od atmosferycznego, czyli ↑ 21%; stosuje się najniższe stężenia tlenu, które wystarczają na wysycenie krwi Hb bezdech – przerwa w oddychaniu 20 sekund i dłużej, towarzyszy mu zazwyczaj bradykardia, sinica, bladość, obniżone RR saturacja - % wysycenie Hb tlenem (mierzone pulsoksymetrem) zasady: podstawa do prowadzenia tlenoterapii – pisemne zlecenie lekarza, który określa: sposób podania tlenu: np. wąsy, dren, maseczka, namiot tlenowy, intubacja stężenie tlenu lub przepływ tlenu w stanach zagrożenia życia i braku obecności lekarza pielęgniarka / położna ma prawo podać tlen z poinformowaniem o tym lekarza! podawany tlen musi być zawsze nawilżony i ogrzany w przypadku tlenoterapii biernej (bez respiratora, bez CPAP-u) – stężenie tlenu oksymetrem w ciągłym trybie prowadzenie przebiegu tlenoterapii przez pielęgniarkę: stężenie tlenu wskazania aparatury moniturującej (pulsoksymetr, oksymetr) godzina rozpoczęcia i zakończenia tlenoterapii kontrola efektu podażu tlenu, opierając się na objawach klinicznych, wskazaniach pulsoksymetrii i innej aparatury oraz badaniu gazometrycznym drogi podania tlenu: namiot tlenowy musi bardzo dobrze przylegać do podłoża obejmuje przede wszystkim głowę, najlepiej razem z klatką piersiową, może obejmować całe ciało czujnik oksymetru umieszczony blisko twarzy noworodka, koniec drenu oddalony od twarzy (np. z boku lub z tyłu głowy) cewnik donosowy (tzw. wąsy, noski) dokładnie dopasowany do nozdrzy noworodka tlen nawilżony i ogrzany do temp. 37oC stężenie tlenu ustawia lekarz obserwacja w kierunku odleżyn nozdrzy do inkubatora – oksymetr blisko twarzy, dren daleko namiot z folii spożywczej – zakładany na szybki wewnątrz łóżeczka pulsoksymetria – monitoring: saturacja: SaO2 = 85 – 95% (optymalne: 88 – 92%) częstość bicia serca (puls, tętno): 100 – 160 ud / min (120 – 160 ud / min) 3 Pielęgniarstwo Neonatologiczne 29.09.2008. 4. Pobieranie krwi włośniczkowej do badań (piętka) co można zbadać? gazometrię bilirubinę badania przesiewowe (np. fenyloketonuria, niedoczynność tarczycy) morfologia rozmaz krwi elektrolity sprzęt kompres żelowy + pojemnik z ciepłą wodą kapilara / probówka / bibułka lancet (nakłuwacz) / igła gazik Leko suchy jałowy gazik technika kompres żelowy nagrzewamy 1 – 2 minut w wodzie przykładamy do pięty noworodka na 4 – 5 minut chwytamy piętę i dezynfekujemy wybieramy miejsce nakłucia (zew. powierzchnia pięty!) i nakłuwamy delikatnie ściskamy piętkę ścieramy I kroplę, kolejne pobieramy, delikatnie pompując łydkę po pobraniu nakładamy gazik i po 5 minutach sprawdzamy miejsce wkłucia (jeśli nadal krwawi – poinformować lekarza!) 4