Wybrane zagdanienia seksualności człowieka_2.pptx

11.01.2016 NORMY SEKSUALNE
—  Normy kulturowe
—  Klasyfikacje:
np. ICD-10, DSM-5, WAMS1, ISSM2
Norma a patologia w seksuologii.
Podstawy wywiadu seksuologicznego.
—  Normy społeczne
—  Definicja zdrowia seksualnego
—  Normy prawne
—  Deklaracja praw seksualnych
—  Normy religijne
—  Konsensusy i opinie ekspertów
BARTOSZ GRABSKI
—  Normy moralne
—  Norma partnerska
KATEDRA PSYCHIATRII UJ CM
—  Normy zwyczajowe
—  Normy statystyczne
NORMA MEDYCZNA
1
SEKS A MEDYCYNA
1. 
2. 
Historia medycyny jest zarazem historią walki z seksem
Medycyna ujmuje seks najchętniej jako chorobę, nienormalność i przestępstwo
3. 
Dla medycyny „zdrowy” seks ograniczony jest do funkcji rozrodczej
4. 
Medycyna ignoruje hedonistyczną funkcję seksu
5. 
6. 
Medycyna pragnie eliminacji lub dopasowania seksu, a nie jego emancypacji i wolności
Moralność seksualna uznawana przez medycynę jest tradycyjnie opresyjna, a medycy są
jej nośnikami wspólnie z teologami, wychowawcami, prawnikami i innymi
Badanie seksu w obrębie medycyny nie są pożądane i uchodzą bardziej za hobby niż za
konieczność niezbędną do zrozumienia funkcjonowania człowieka w społeczeństwa, dla
jego rozwoju, zdrowia i pogłębiania jego człowieczeństwa
7. 
World Association for Medical Sexology, 2 International Society for Sexual Medicine
PIONIERZY WSPÓŁCZESNEJ SEKSUOLOGII
Richard von Krafft-Ebing (1840-1902)
—  Neurolog i psychiatra
—  Autor Psychopatia sexualis
—  Zajmował się głównie dewiacjami seksualnymi
—  Uważał je za stany zwyrodnieniowe mózgu i jako
stany chorobowe nie powinny być karane
—  Wprowadził do medycyny pojęcia:
—  Zoofilia
—  Sadyzm
—  Masochizm
Sigush V., 1972, za: Imieliński K, 1986
Imieliński K, 1986; 1992
PRZYKŁAD MASTURBACJI
SAMUEL-AUGUSTE TISSOT I NASTĘPCY
PRZYKŁAD MASTURBACJI
SAMUEL-AUGUSTE TISSOT I NASTĘPCY
Następcy Tissota poszli jednak dalej. Do listy następstw dołączyły: niepokój, głównie nocny, wyniszczenie,
Tissot uważał masturbację za zbrodnię, gorszą od samobójstwa.
przygnębiony wygląd, nieobecny wzrok, melancholia, ochrypły, rozleniwiały, apatyczny głos, nieufność do
Prowadzić miała do: hemoroidów, zaparć, padaczki, gruźlicy, paraliżu,
różne choroby oczu, ból nad oczodołem, ból z tyłu głowy, różne typy neuralgii, tkliwość skóry nad dolnym
rodziców, trzęsące się kolana, pragnienie samotności, milczenie bez powodu, nieśmiałość, kurcze łydek,
deformacji u potomstwa oraz wyschnięcia mózgu tak dalece posuniętego,
odcinkiem kręgosłupa, astma, szmery serca, bąble na ranach, złe gojenie się ran, trądzik, rozszerzone
że usłyszeć można jego dźwięczenie w czaszce. Mechanizm był prosty:
niepowściągliwość, brodawki na dłoniach, dziwny zapach skóry. Do listy przyczyny z kolei: leniuchowanie w
źrenice, zez, wory pod oczami, blada i odbarwiona skóra, czerwony nos, napadowy kaszel,
nadmierna imaginacja powoduje przegrzanie cerebrum. Leczenie też:
wolnym czasie, pikantne jadło, pobudzające drinki, zbyt wczesne wstawanie i kładzenie się do snu, mięso,
przecinanie nerwów członka
wełniane ubrania. Środki zaradcze wzbogacono. […]. Stosowano metody chirurgiczne, postępowanie
parówki, niektóre zioła, mocne wina, likiery, ostrygi, małże, homary, zbyt miękkie łóżka i zbyt dopasowane
dietetyczne, metody behawioralne, uprzęże, pasy cnoty, instalacje elektryczne, przywiązywanie rąk do łóżka,
Grabski B, 2014, za: van Driel, 2012
gorsety i klatki na członka, specjalne łóżka, spodnie bez kieszeni, obrzezanie, kastrację, infibulację,
klitoridektomię
Grabski B, 2014, za: van Driel, 2012
1 11.01.2016 NORMY PRAWNE
WIEK, W KTÓRYM PRAWO DOPUSZCZA WSPÓŁŻYCIE SEKSUALNE
14
Albania, Austria, Bułgaria, Bośnia i Hercegowina,
Estonia, Niemcy, Węgry, Włochy, Liechtenstein,
Macedonia, Czarnogóra, Portugalia, San Marino,
Serbia
15
Chorwacja, Czechy, Dania, Francja, Grecja,
Islandia, Monako, Polska, Rumunia, Słowacja,
Słowenia, Szwecja
16
Andora, Armenia, Azerbejdżan, Białoruś, Belgia,
Finlandia, Gruzja, Kazachstan, Kosowo, Łotwa,
Litwa, Luksemburg, Mołdowa, Holandia, Północny
Cypr, Norwegia, Rosja, Hiszpania, Szwajcaria,
Ukraina, Wielka Brytania
17
Cypr, Irlandia
18
Malta, Turcja, Watykan
ZABURZENIA SEKSUALNE W SYSTEMACH
KLASYFIKACYJNYCH
Klasyfikacja zaburzeń psychicznych
i zaburzeń zachowania w ICD-10
Diagnostic and Statistical Manual of Mental
Disorders.
Fifth Edition. Text Revision.
Źródło: Wikipedia; https://en.wikipedia.org/wiki/Ages_of_consent_in_Europe; dostęp 17.10.2015
ZABURZENIA SEKSUALNE W ICD-10
F52
Dysfunkcja seksualna nie spowodowana zaburzeniem organicznym ani
chorobą somatyczną
F64
Zaburzenia identyfikacji płciowej
ZABURZENIA SEKSUALNE W DSM-5
—  Niespecyficzna dezaprobata płci
ZABURZENIA SEKSUALNE
W DSM-5
W środowisku kontrolowanym
W pełnej remisji
—  Kobiece zaburzenia zainteresowania/pobudzenia seksualnego (FSIAD)
—  Zaburzenie erekcyjne (ED)
—  Zaburzenie sadyzmu seksualnego (SSD)
—  Przedwczesna (wczesna) ejakulacja (P/E/E)
—  Zaburzenie pedofilne (PedD)
—  Opóźniona ejakulacja (DE)
—  Zaburzenie fetyszystyczne (FetD)
—  Kobiece zaburzenie orgazmiczne (FOD)
—  Inne specyficzne zaburzenie parafiliczne
—  Niespecyficzne zaburzenie parafiliczne
Trwające całe życie
Nabyte
Uogólnione
Sytuacyjne
Łagodne/Umiarkowane/Ciężkie
—  Męskie zaburzenie hipoaktywnego pożądania (MHSDD)
—  Zaburzenie masochizmu seksualnego (SMD)
—  Zaburzenie transwestyczne (TD)
Z zaburzeniami rozwoju płci
Po tranzycji
Dysfunkcje seksualne
Zaburzenia parafiliczne (PD)
—  Zaburzenie frotterystyczne (FrD)
—  Dezaprobata płci u dzieci
—  Inna specyficzna dezaprobata płci
F66
Zaburzenia psychologiczne i zaburzenia zachowania związane z rozwojem
i orientacją seksualną
—  Zaburzenie ekshibicjonistyczne (ExD)
Dezaprobata płci (GD)
—  Dezaprobata płci u adolescentów i dorosłych
F65
Zaburzenia preferencji seksualnych
—  Zaburzenie voyeurystyczne (VD)
ZABURZENIA SEKSUALNE W DSM-5
—  Zaburzenie bólu/penetracji genitalno-miednicznej (GPPPD)
—  Dysfunkcja seksualna indukowana substancją/lekiem (SMISD)
2 11.01.2016 ZDROWIE SEKSUALNE WG WHO
ZDROWIE SEKSUALNE WG WHO
Zdrowie seksualne polega na zdrowym rozwoju
seksualnym, równych i odpowiedzialnych
relacjach partnerskich, satysfakcji seksualnej,
wolności od chorób, niedomagań, niesprawności
seksualnej, przemocy i innych krzywdzących
praktyk związanych z seksualnością. Jego
celem jest promowanie wartości życia i
związków międzyludzkich.
Integracja biologicznych, emocjonalnych,
intelektualnych i społecznych aspektów życia
seksualnego konieczna do pozytywnego
rozwoju osobowości, komunikacji i miłości
WHO, 1986
WHO, Kair 1994
ZDROWIE SEKSUALNE WG WHO
DEKLARACJA PRAW SEKSUALNYCH
1. 
2. 
Prawo do wolności seksualnej.
Prawo do seksualnej niezależności, integralności i bezpieczeństwa ciała
seksualnego.
3.  Prawo do prywatności seksualnej.
4.  Prawo do seksualnej równości.
5.  Prawo do seksualnej przyjemności.
6.  Prawo do emocjonalnego wyrażania seksualności.
7.  Prawo do swobodnego nawiązywania związków seksualnych.
8.  Prawo do podejmowania wolnych i odpowiedzialnych wyborów co do własnej
rozrodczości.
9.  Prawo do opierania wiedzy o seksualności na badaniach naukowych.
10.  Prawo do wszechstronnej edukacji seksualnej.
11.  Prawo do seksualnej opieki zdrowotnej.
Zdrowie seksualne to stan fizycznego,
emocjonalnego, umysłowego i społecznego
dobrostanu związanego z seksualnością; jest ono
nie tylko brakiem choroby, dysfunkcji lub niemocy.
Zdrowie seksualne wymaga pozytywnego i
przepełnionego szacunkiem podejścia do
seksualności i relacji seksualnych, jak również
możliwości posiadania niosących przyjemność i
bezpiecznych doświadczeń seksualnych, wolnych
od przymusu, dyskryminacji i przemocy. W celu
osiągnięcia i podtrzymania zdrowia seksualnego,
prawa seksualne wszystkich osób muszą być
szanowane, chronione i przestrzegane.
Deklaracja praw seksualnych, 14. Światowy Kongres Seksuologiczny, Światowe Towarzystwo Seksuologiczne, Hong Kong, 1997, WHO, 2002
Definicja robocza. WHO, 2002, 2006
FUNKCJE ZACHOWANIA SEKSUALNEGO
UJĘCIE SEKSUALNOŚCI WG JOHNA BANCROFTA
1.  Rozmnażanie się
2.  Wzmacnianie więzi uczuciowej i intymności w relacjach partnerskich
3.  Źródło przyjemności
4.  Potwierdzenie męskości lub kobiecości
5.  Wzmocnienie lub utrzymanie poczucia własnej wartości
6.  Okazywanie władzy lub dominacji
7.  Redukcja napięcia
8.  Ekspresja wrogości
9.  Podejmowanie ryzyka jako źródło podniecenia
10.  Zysk materialny
—  Podstawowa rola odpowiedzialności i równości płci
—  Skutki nieodpowiedzialności w życiu seksualnym:
— 
— 
— 
— 
Bancroft J., 2009
Niechciane ciąże
Choroby przenoszone drogą płciową
Urazy fizyczne
Urazy psychiczne
Bancroft J., 2009
3 11.01.2016 NORMA PARTNERSKA
CYKL REAKCJI SEKSUALNYCH
Pierwotnie stworzona do heteroseksualnego układu partnerskiego,
obecnie mająca także zastosowanie do relacji homoseksualnych:
Model DEOR
Napięcie seksualne
1.  Dojrzałość
Orgazm
2.  Wzajemna akceptacja
3.  Dążenie do obustronnej rozkoszy
4.  Poszanowanie zdrowia
Podniecenie
D= desire
E= excitation
5.  Nieszkodzenie innym ludziom
O= orgasm
R= resolution
Odprężenie
Pożądanie
Imieliński K, 1986
Czas
Masters, Johnson, Kaplan, 1977
PYTANIA O POŻĄDANIE
PYTANIA O PODNIECENIE
FAZA POŻĄDANIA
FAZA PONIECENIA
„Czy odczuwa Pani pożądanie seksualne?”
„Czy występują jakieś problemy z erekcją, wzwodem członka?”
„Czy pojawia się spontanicznie ochota na seks/zbliżenie seksualne?”
„Czy są okoliczności, w których pojawia się ochota na zbliżenie erotyczne?”
„Czy odczuwa Pan subiektywne uczucie podniecenia i przyjemność płynącą z aktu
seksualnego?”
„Czy doświadcza Pani fantazji seksualnych?”
„Czy ma Pani poczucie występowania reakcji cielesnej (adekwatnego zwilżenia pochwy)
podczas zbliżenia seksualnego?”
„Czy Pan się masturbuje?”
„Czy czuje się Pani subiektywnie podniecona podczas zbliżenia seksualnego i czy jest ono dla
Pani przyjemne?”
PYTANIA O ORGAZM
PYTANIA O ODPRĘŻENIE
FAZA OGRAZMU
FAZA ODPRĘŻENIA
„Czy występują jakieś problemy z osiągnięciem orgazmu?”
„Jak się Pani czuje po akcie/stosunku/zbliżeniu seksualnym?”
„Czy ma Pan problem z kontrolą wytrysku?
„Czy czuje Pani uczucie odprężenia, satysfakcji, bliskości z partnerem,
zadowolenia, czy raczej odwrotnie, czuje się Pani sfrustrowana, zalękniona,
pojawia się poczucie winy, rozdrażnienie?”
„Czy wytrysk następuje bardzo szybko, utrudniając zadawalające współżycie seksualne?”
4 11.01.2016 CYKL REAKCJI SEKSUALNYCH KOBIETY - MODEL
BASSON
ji
epc
perc ych
ln
ć do
woś eksua
Goto źców s
bod
ja
wac
Moty
Prz
ETIOLOGIA
DYSFUNKCJI SEKSUALANYCH
etw
Bodźce
seksualne
Kontekst
arz
i bio anie p
log sych
iczn
iczn
e
e
BIOLOGICZNA
Zamiar
zainicowania
kontaktu
Subiektywne
podniecenie
Satysfakcja seksualna
z orgazmem/bez
orgazmu
INTERPERSONALNA
PSYCHOLOGICZNA
Endokrynopatie
Choroby przewlekłe
Pożądanie
wrodzone
Konflikt małżeński
Stres
Nadciśnienie
Choroby sercowo-naczyniowe
Choroby urologiczne
i ginekologiczne
Środki farmakologiczne
Depresja
Dysfunkcja seksualna
u partnera
Inne zaburzenia psychiczne
Historia nadużycia
seksualnego
Stosunki pozamałżeńskie
Konfliktowe potrzeby
homoseksualne
Lęk, poczucie winy, wrogość
Konflikt na tle religijnym
Różnice i konflikty kulturowe
Problemy z obrazem siebie
Wymagania związane
z wychowaniem dziecka
Podniecenie
i reaktywne pożądanie
Nieseksualne spełnienie,
bliskość emocjonalna
Uzupełniono i zmodyfikowano na podstawie: Balon & Segraves, 2009
za: Nowosielski K, 2010
MODEL ALTHOFA I IN., 2010
Czynniki predysponujące
Czynniki wyzwalające
Konstytucyjne
Anatomiczne
Hormonalne
Temperamentalne
Fizyczne
Cechy osobowości
Rozwojowe
Problematyczne
przywiązanie
Ekspozycja na przemoc
Choroby i interwencje
chirurgiczne
Traumy
Wczesne
doświadczenia
seksualne
Przekazy religijne,
kulturowe, oczekiwania,
zakazy, nakazy
Stresory związane z cyklem
życia: rozwód, separacja,
utrata partnera, niewierność,
menopauza
Niepłodność lub
doświadczenia połogowe
Poniżające doświadczenia
seksualne
Depresja, lęk
Problemy relacyjne
Nadużywanie substancji
Czynniki podtrzymujące
MODEL PLISSIT
Czynniki kontekstualne
Trwający konflikt partnerski
Stresory i wymagania dnia
codziennego: obciążenia
i trudności finansowe, brak
zatrudnienia, opieka nad
Ostre i przewlekłe choroby
rodzicami, dziećmi lub
oraz kłopoty ze zdrowiem
partnerem, zmęczenie
związane z wychowywaniem
Leki, nadużywanie substancji dzieci
psychoaktywnych
Przeszkody środowiskowe:
Utrata pewności siebie, lęk
brak prywatności, czasu,
zadaniowy
partnerzy pracujący na różne
zmiany
Obiekcje dotyczące obrazu
ciała
Powtarzające się
niepowodzenia w poczęciu
dzieci
Stres: zawodowy, osobisty
za: Tripodi F, Silvaggi C, Simonelli C, 2012
PERMISSION
(P)
pozwolenie
Omówienie problemów seksualnych z pacjentem
Kontynuacja nieszkodliwych zachowań seksualnych
LIMITED
INFORMATION
(LI)
ograniczona
informacja
Klaryfikacja błędnych informacji i mitów
Zapewnienie aktualnej wiedzy na temat problemu
Omówienie
•  Cyklu reakcji seksualnych
•  Anatomii i fizjologii
•  Wpływu zmian w cyklu życia
•  Wpływu chorób i leczenia
SPECIFIUC
SUGGESTIONS
(SS)
specyficzne
sugestie
Szczegółowe sugestie dotyczące rozwiązania problemu, przedstawione
najlepiej w trzeciej osobie
INTENSIVE
TREATMENT
(IT)
intensywne
leczenie
Zindywidualizowane leczenie bardziej złożonych problemów
Annon J.S., 1976
DZIĘKUJĘ!
kontakt: [email protected]
5