SZEŚCIOLATEK W SZKOLE SKOK ROZWOJOWY Skok rozwojowy

SZEŚCIOLATEK W SZKOLE
SKOK ROZWOJOWY
Skok rozwojowy przypada na okres około 6 roku życia.
Polega on na dokonywaniu się w organizmie dziecka szybkich
zmian psychoruchowych w stosunkowo krótkim czasie.
Oznacza to, że dziecko 6-letnie jest innym jakościowo
dzieckiem od 7-latka. 7-latek jest dzieckiem „po zmianach”,
6-latek tuż przed lub w trakcie zmian.
ZMIANY W ROZWOJU FIZYCZNYM
 rosną stopy i powoli zanika płaskostopie
 wydłużają się i twardnieją kości kończyn, rosną zęby
stałe, zmieniają się proporcje ciała
 rozpoczyna się pierwszy etap kostnienia nadgarstka
 mięśnie stają się silniejsze
 dzieci są bardziej odporne na choroby
ZMIANY ZWIĄZANE Z PŁCIĄ
 u chłopców zaczyna przejawiać się „głód ruchu”
Ta potrzeba ruchu dominuje do 9-10 roku życia.
 ruch staje się kryterium „oceny społecznej” kolegów
 dziewczynki preferują aktywność ruchową wymagającą
większej precyzji (skakanie przez gumę, taniec)
 u chłopców kościec (także kości i mięśnie dłoni)
kształtuje się od 1,5 do 2 lat dłużej niż u dziewcząt
 dziewczynki bardziej lubią wycinać, rysować, malować,
zeszyty dziewcząt są bardziej czyste, pismo staranniejsze
 w związku z tymi zmianami inaczej kształtują się
zainteresowania chłopców i dziewczynek oraz powoli
wzrasta antagonizm między nimi.
ZMIANY W UKŁADZIE NERWOWYM
 dojrzewają receptory zmysłów – dzieci odbierają
dokładniejsze informacje z otoczenia
 dojrzewają okolice kory mózgowej – polepsza się
koordynacja i płynność ruchów
 dojrzewają te struktury kory mózgowej, które są
odpowiedzialne za procesy myślowe
Powyżej 6 roku życia obserwuje się początki myślenia
konkretno – wyobrażeniowego i operacyjnego
na konkretach.
Dojrzewa cały układ nerwowy dzięki czemu:
a) poprawia się zdolność do skupienia uwagi;
b) poprawia się zdolność do zapamiętywania;
c) sprawniej przebiegają procesy pobudzania i hamowania.
Dzieciom łatwiej opanować :
a) niechęć do odrabiania lekcji,
b) zmęczenie spowodowane siedzeniem w ławce
c) niezadowolenie, że dziecko nie zostało zapytane, czy też
nie otrzymało oczekiwanego „słoneczka”.
Powoli zanika dziecięcy infantylizm emocjonalny
i dziecko łatwiej „wchodzi” w rolę ucznia.
Podstawowa różnica między 6-latkiem, a 7-latkiem:
 6 - latek jest ciągle jeszcze dzieckiem
 7 - latek powoli dorasta do roli ucznia i stopniowo
powinien być traktowany jak uczeń
SZEŚCIOLETNI UCZEŃ
UWAGA
 u dzieci 6-letnich (i niektórych 7-letnich) przeważa
jeszcze uwaga mimowolna. Czas skupienia uwagi na
czynnościach szkolnych jest krótki – około 15 minut.
 Dziecko nie potrafi skupić się na wykonywaniu kilku
czynności równocześnie
 Dość silna koncentracja uwagi szybko wywołuje duże
zmęczenie – dziecko musi odpocząć.
PAMIĘĆ
 u sześciolatków przeważa wciąż pamięć mechaniczna,
dlatego nowe treści powinny być często powtarzane i
utrwalane z wykorzystaniem wielu zmysłów
 sprzyja temu bądź odpowiednia zabawa ruchowa lub też
podpowiedź nauczyciela- pierwszej sylaby, pierwszego
słowa
 można pomóc w zapamiętywaniu, wprowadzając ruch,
rymy, rytm i różne sposoby kojarzenia
RUCH
 Dzieci 6-letnie mają jeszcze słaby kościec i słabe mięśnie
– muszą w związku z tym często zmieniać pozycje!
 Konieczny jest ruch (dzieci w tym wieku pracują przy
stolikach krótko).
 Sześciolatkom należy pozwolić wychodzić do toalety w
czasie zajęć, ponieważ dzieci w tym wieku czekają „na
ostatnią chwilę”
PISANIE
 Dzieci 6-letnie mają wciąż silne napięcie mięśniowe rąk
(palców, nadgarstka, przedramienia i barków), ruchy rąk
u większości dzieci nie są jeszcze płynne, występuje brak
precyzji.
 Należy się liczyć z tym, że:
 wiele dzieci nie będzie chciało pisać;
 literki nie będą mieściły się w linijkach;
 pismo będzie mało kształtne;
 litery nie będą ze sobą powiązane;
 „łuki” w wielu literach mogą być zamieniane na
fragmenty kwadratu i prostokąta (tzw. geometryzacja).
 nie oceniamy pisma, ale dajmy dziecku nadzieje, że
niedługo będzie łatwiej i ładniej, chwalmy za włożony
wysiłek (rodzice nie powinni dodatkowo zmuszać dzieci
do pisania i nie pisać za dziecko).
SŁUCHANIE
W spostrzeganiu słuchowym dzieci 6-letnie zdolne są do:
- podziału zdania na wyrazy;
- analizy i syntezy sylabowej wyrazu;
- wysłuchiwania głosek w nagłosie (głoski w wygłosie i
śródgłosie są jeszcze dla niektórych zbyt trudne do
wysłuchania).
Pamiętajmy, że dziecko nie zna i jeszcze nie musi znać pojęć
typu: zdanie, wyraz, sylaba, głoska.
Biorąc pod uwagę wiek dziecka, istotne jest, by początki nauki
pisania i czytania odbywały się na materiale zabawowym
takim, jak:
 klocki do układania;
 tablice magnetyczne z przyczepianymi literami i cyframi.
PROCESY MYŚLOWE
 W procesach myślowych sześciolatka dominuje myślenie
konkretno-wyobrażeniowe, przedoperacyjne.
Oznacza to, że według dziecka liczebność zbioru zmienia
się przy innym ułożeniu elementów.
Dzieci często oceniają sytuacje tylko z jednego punktu
widzenia.
 większość dzieci sześcioletnich nie ma jeszcze
ukształtowanej odwracalności myślenia tzn. nie potrafi
myślowo „odwrócić” procesu przekształceń.
 odwracalność myślenia zależy od stopnia dojrzewania
kory mózgowej i od doświadczeń dziecka w operowaniu
na konkretach. Wtedy ma ono dobrze ukształtowane
pojęcie liczby i inne pojęcia matematyczne
 dziecko ma jeszcze mało informacji, by zrozumieć
otaczający świat. Nie ma ukształtowanych pojęć
czasowych, często nie rozumie, o czym do niego
mówimy.
 na początku nauki szkolnej należy kształtować u dzieci:
wzbogacać słownik pojęć, między innymi przez czytanie
bajek i opowiadań oraz odpowiednie ćwiczenia i
zabawy.
EMOCJE I MOTYWACJE
 największe jednak różnice miedzy sześciolatkami i
siedmiolatkami występują w sferze emocjonalnomotywacyjnej.
 nie należy przesadzać z wymaganiami
 dzieci 6-letnie silniej niż 7- letnie reagują emocjonalnie,
dlatego dziecko traci sporo energii, „wypala się” (staje
się płaczliwe, drażliwe, agresywne itp.)
 oddziaływania wychowawcze to:
 uczenie o tym, co dobre, a co złe na podstawie specjalnie
dobranych baśni ze sporą dozą emocji;
 opowiadania o przygodach zwierząt;
 pokazywanie (bez karania) skutków niektórych zachowań
dzieci;
 uczenie empatii, umiejętności wybaczania i
przepraszania;
 ocenianie przez nauczyciela zachowania, a nie samego
dziecka.
AKTYWNOŚĆ DZIECKA
 Główną formą aktywności dzieci w tym wieku jest
zabawa!
 Zabawa jest dla dziecka przyjemnością, dlatego
wszystkie czynności powinny być ćwiczone „przy
okazji” w zabawie i przez zabawę!
 Zabawowe formy pracy:
 Zabawy tematyczne – dziecko 6-letnie poproszone o
sprzątanie zabawek robi to niechętnie, natomiast
jeśli przydzielimy mu role np. „mamy”, która
sprząta swój dom, to porządnie poukłada i
posegreguje zabawki
w klasie.
 Konwencja bajki – mówienie do grupy dzieci tzw.
bajkowym głosem: - Zobaczę, kto najciszej wyjmie
z tornistra książkę z ćwiczeniami i ołówek…
powoduje, że dzieci stosują się do polecenia.
 Umowa – Można zawrzeć następującą umowę: Jeśli
trzeba coś zrobić, a dziecko nie ma na to ochoty,
pytamy „Do ilu mam policzyć, abyś np. szybko się
ubrał.”
Dziecko
wykona wtedy zadanie jeszcze przed czasem.
 Sygnał – znany jest sposób zwracania na siebie
uwagi ustalonym uprzednio z dziećmi sygnałem, np.
uderzeniem w bębenek lub początkiem piosenki, do
której dołączają się dzieci.
 Zagadka – Słowa: „Będziemy dziś uczyć się…”
sześciolatki odbierają jako coś nudnego, natomiast
powiedzenie „Kto z Was wie jak…” wywołuje
nastrój zabawy i zwiększa motywację do działania.
Taka „zabawowa” forma wdrażania dzieci do pracy powinna
przeważać w ciągu 2 – 3 miesięcy początkowej nauki oraz
przez kilka dni po przerwie świątecznej, feriach lub
wakacjach.
Po czym stopniowo przechodzimy do formy wspólnej pracy z
dość częstym, nagradzaniem – zwiększa się w ten sposób
motywacja do uczenia się.
 Nagrody powinny być materialne – stempelki, duże
czerwone plusy, podpis pod wykonaną pracą „brawo” lub
emocjonalne np.(Bardzo ładnie, świetnie, super).
 W pracy każdego dziecka szukamy czegoś
pozytywnego.
 Dając dziecku nadzieje, motywujemy je do
pokonywania trudności.
Opracowała: M. Radomska