Mózg ludzki - Przedszkole PINGWINEK

Mózg ludzki
Mózg ludzki składa się z dwóch oddzielnych części zwanych półkulami.
Każda półkula zawiaduje, przez sied krzyżujących się połączeo, przeciwległą
stronę człowieka. Tak więc prawa półkula zarządza lewą stroną istoty ludzkiej,
a lewa – prawą stroną. Strumieo impulsów bioelektrycznych płynie drogami nerwowymi do
mózgu i z mózgu na obwód – do mięśni. Stały przepływ tych impulsów jest warunkiem
rozwoju dróg nerwowych i zwiększania liczby połączeo między komórkami nerwowymi w
mózgu. Mózg człowieka funkcjonuje jako całośd, a każda jego częśd ma do spełnienia
określone zadanie i jest zależna od innych. Nasze zmysły: wzrok, słuch, smak, węch, dotyk,
zmysł równowagi, odbierają bodźce płynące z otoczenia i przekazują je do kory mózgowej, a
my
odczuwamy to jako specyficzne wrażenia i odpowiednio reagujemy.
Aby dziecko mogło prawidłowo funkcjonowad, osiągad sukcesy w szkole, wszystkie zmysły
muszą ściśle i w sposób pełny ze sobą współpracowad.
Integracja sensoryczna inaczej zmysłowa, zaczyna się już w okresie życia płodowego, a po
urodzeniu najbardziej intensywnie przebiega w pierwszych kilku latach życia. Terapia oparta
na rozwijaniu integracji zmysłów bywa pomocna w przypadku niektórych trudności w
uczeniu się, zaburzeniach równowagi, koordynacji ruchowej, nadwrażliwości na dotyk.
Funkcjonowanie układu nerwowego to skomplikowany proces. Wiemy np., że kora mózgowa
odpowiedzialna jest za myślenie, możemy sobie wyobrazid, jak działa układ wzrokowy czy
słuchowy, natomiast nie zdajemy sobie sprawy, jak duże znaczenie dla integracji
sensorycznej, dla naszego prawidłowego funkcjonowania i uczenia się mają inne układy
zmysłowe i niektóre obszary w mózgu, np. twór siatkowaty,
układ przedsionkowy czy układ limbiczny.
Twór siatkowaty to częśd pnia mózgu aktywizująca działanie kory mózgowej. Wszystkie
bodźce, zanim trafią do kory mózgowej, przechodzą przez twór siatkowaty. Jeśli
funkcjonowanie tworu siatkowatego bywa "rozregulowane", pojawiają się np. zaburzenia
koncentracji uwagi.
Układ przedsionkowy (zwany dawniej zmysłem równowagi) odpowiedzialny jest za nasze
relacje z siłą przyciągania ziemskiego. Jeśli działa prawidłowo, nie odczuwamy jego istnienia,
natomiast najmniejsza jego dysfunkcja utrudnia nam utrzymywanie właściwej postawy ciała,
poruszanie się, orientację w przestrzeni, wprowadza w stan niepewności. U dzieci
"niezgrabnych ruchowo" często występują zaburzenia w funkcjonowaniu tego układu.
Układ limbiczny związany ze zmysłem powonienia oraz smaku bywa zwany również
mózgiem emocjonalnym. Rejestruje doświadczenia przyjemności, uaktywnia pamięd, wraz z
tworem siatkowatym odpowiada za stan gotowości naszego organizmu do działania.
Miliony neuronów
Mózg noworodka jest dośd duży ( jego główka stanowi 1/4 całego ciała) i posiada około 1
5000 milionów neuronów, będących komórkami mózgowymi, które zaczynają się dzielid
zaraz po urodzeniu. Proces ten przebiega bardzo szybko. Jego wynikiem jest powstawanie
specjalnych połączeo zwanych synapsami, które przetwarzają informacje (odbierają je i
przekazują narządom). Oblicza się, że 1 neutron doprowadza do powstania 1 5000 synaps.
Szybko się uczy
Wszystkie bodźce docierające do dziecka, zarówno doświadczenia zmysłowe, jak i
emocjonalne, są przetwarzane i gromadzone w jego mózgu w formie nowych synaps.
Połączenia te stanowią podstawę rozwoju inteligencji i wiedzy dziecka. Od pewnego wieku
nie tworzą się już nowe połączenia, a jedynie synapsy powstałe w wyniku połączeo
utworzonych wcześniej. Dlatego osoba starsza ma trudności z nauczeniem się języka obcego
czy też gry na instrumencie, podczas gdy dziecko uczy się szybko i łatwo.
Zadanie dla rodziców
Staraj się dostarczad dziecku sposobności rozwoju różnych umiejętności. Malcy zazwyczaj są
chętni do nauki i warto to wykorzystad. Kupując odpowiednie zabawki i książeczki, możesz
uczyd dziecko gry na instrumentach, czytania, obcych języków, a także umiejętności
manualnych np. rysowania i haftowania, oraz sprawnościowych. Pamiętaj jednak, by nie
popaśd w przesadę. Dziecko, które będzie “na siłę “ rozwijane w wielu kierunkach, łatwo
może się zniechęcid albo nabrad urazu do nabywania danej sprawności.
Mózg jak komputer?
Mózg niemowlęcia jest rodzajem komputera, do którego wprowadzone są bazy danych
pochodzące z otrzymywanych informacji. Bazy te łączą się w spójny system umożliwiający
kojarzenie faktów i doznao oraz pamięd. Tak tworzy się inteligencja małego człowieka.
Noworodek
Kieruje się instynktem. Najważniejsze są jego wrodzone odruchy, które pomagają mu
przeżyd. Powoli zaczyna jednak przyswajad sobie informacje i klasyfikowad je.
Odróżnia muzykę od hałasu, ciepło od zimna, smak gorzki od słodkiego.
Pierwsze trzy miesiące
Mózg zdobył już pewne doświadczenie i zaczyna korzystad z pamięci: rozpoznaje miłe
sytuacje i odróżnia je od nieprzyjemnych. Przyjemnośd sprawia mu np. ssanie piersi, kąpiel
czy bezpośredni kontakt ze skórą mamy.
Od czwartego miesiąca
Wzrasta jego ciekawośd i rozwija się aktywnośd. Nie tylko biernie przyswaja informacje, ale
także próbuje je sam zdobywad. Zapamiętuje wszystko, co widzi lub słyszy. W tym okresie
zaczyna się również rozwijad myślenie• abstrakcyjne. Dziecko odkrywa, że osoby czy
przedmioty istnieją w rzeczywistości, chociaż w danym momencie ich nie widzi. Jest to
możliwe dzięki obrazom przedmiotów czy osób poznanych wcześniej, które zachowały się w
mózgu. Zabawy polegające na chowaniu i znajdowaniu przedmiotów pomagają rozwinąd tę
umiejętnośd ( na przykład zabawa znana pod nazwą "a kuku").
Od ósmego miesiąca
Zaczyna koordynowad swoje ruchy z zamiarami, jednak brakuje mu jeszcze zręczności. Lubi
sprawdzad związki przyczynowe: rzuca zabawkę i patrzy, jak• upada ona na podłogę.
Powtarza tę czynnośd wielokrotnie. Podobnie przechyla szklankę i patrzy, jak wylewa się z
niej płyn. Kojarzy dźwięki niektórych słów z przedmiotami, co pozwala mu zrozumied
niektóre wyrazy.
Od dwunastego miesiąca
Roczne dziecko przyswaja sobie dźwięk oraz intonację języka ( lub języków) używanego przez
otoczenie.
Tysiąc na godzinę
Rozwój mózgu nie przebiega fazami, jak to się dzieje w przypadku większości organów, lecz
w sposób ciągły : ma miejsce ciągły podział neuronów oraz nawiązywanie połączeo między
nimi. Mózg niemowlęcia produkuje 200.000 neuronów na minutę. Znając powyższe
zależności budowy i pracę poszczególnych części mózgu łatwiej zrozumied będzie sens
wielozmysłowej stymulacji dzieci.