Rozwój psychofizyczny dziecka w edukacji wczesnoszkolnej
advertisement
Rozwój psychofizyczny dziecka w edukacji wczesnoszkolnej Zmiany w rozwoju fizycznym dziecka Wydłużają się i twardnieją kości kończyn, rosną zęby stałe, zmieniają się proporcje ciała Większa odporność na zmęczenie związana z dłuższym przebywaniem w jednej pozycji. Rozpoczyna się pierwszy etap kostnienia nadgarstka Poprawia się płynność i szybkość ruchów rąk (dziecko łatwiej uczy się pisania w linijkach i łączenia liter, zaczynają ładniej rysować, lepiej wycinać itp.). Zmiany w rozwoju fizycznym dziecka Mięśnie stają się silniejsze – wzrasta siła skurczu Są bardziej odporne na zmęczenie – rzadziej potrzeby fizjologiczne. Rozwijają się wszystkie narządy wewnętrzne – lepiej pracuje serce i płuca (lepsze dotlenienie), zwiększa się pojemność żołądka Rośnie potrzeba ruchu, zmniejsza się częstotliwość przyjmowania pokarmów. Dzieci są bardziej odporne na choroby Zmiany związane z płcią U chłopców rozwija się pas barkowy, u dziewcząt – pas miednicowy U chłopców kości długie grubieją bardziej niż u dziewczynek „głód ruchu”: bieganie, siłowanie się, rywalizacja, bijatyki; ruch – kryterium oceny społecznej kolegów Kościec kształtuje się u dziewcząt o ok. 1,5-2 lat krócej niż u chłopców wolą wycinać, rysować, malować; ich zeszyty są bardziej staranne (pismo) „my chłopaki” – „my dziewczynki” Zmiany w układzie nerwowym Zmiany w układzie nerwowym Wydłużają się wypustki komórek nerwowych, dojrzewają drogi nerwowe – szybkość i dokładność przewodzenia impulsów lepszy czas reakcji, zanikają współruchy Wzrasta ilość połączeń nerwowych Poprawia się koordynacja ruchów, integracja informacji z różnych narządów zmysłu Dojrzewają receptory zmysłów – poprawia się ostrość wzroku, wrażliwość na barwy, lepszy odbiór bodźców słuchowych, utrzymanie równowagi Dzieci odbierają dokładniejsze informacje z otoczenia Zmiany w układzie nerwowym Dojrzewają struktury kory mózgowej odpowiedzialne za czynności szkolne – poprawia się wzrokowe i słuchowe spostrzeganie analityczno-syntetyczne różnicowanie liter i fonemów Dojrzewają struktury mózgowe odpowiedzialne za procesy myślowe – początki myślenia konkretnowyobrażeniowego operacyjnego na konkretach (powyżej 6 r.ż.) tworzenie pierwszych pojęć, rozumienie odwrotności procesów, klasyfikowania itp. Zmiany w układzie nerwowym Dojrzewa cały układ nerwowy zdolność skupienia uwagi – początki uwagi dowolnej zdolność do zapamiętywania – lepsza pamięć trwała wzrasta siła procesów hamowania – lepsza kontrola emocji (niechęci, zmęczenia) lepiej tolerują oczekiwanie na zaspokojenie głodu znika dziecięcy infantylizm emocjonalny liczenie się z opinią dorosłych Dojrzałość emocjonalna Wyznaczniki wg D. Golemana (1997) Wiara w siebie Ciekawość Intencjonalność Samokontrola Towarzyskość Umiejętność porozumiewania się Umiejętność współdziałania Sześcioletni uczeń Sześcioletni uczeń Uwaga: przewaga uwagi mimowolnej – bodźce z otoczenia rozpraszają uwagę, czas skupienia – 15 min., dziecko nie potrafi skupiać uwagi na kilku czynnościach (słuchać n-lki i np. pisać) silna koncentracja wywołuje zmęczenie Sześcioletni uczeń Pamięć: przeważa wciąż pamięć mechaniczna mała gotowość pamięci do wydobycia żądanej informacji Ruch: słaby kościec i słabe mięśnie – częsta zmiana pozycji Kładą się na ławce, podpierają się, wychodzą Sześcioletni uczeń Pisanie: wciąż silne napięcie mięśniowe rąk – palców, nadgarstka, przedramienia i barków. ruchy rąk nie są płynne występuje geometryzacja i brak precyzji (łuki) może wystąpić niechęć do pisania, do szlaczków pismo mało kształtne, nie mieści się w liniaturze litery nie będą powiązane proste szlaczki (linie proste i łamane) Sześcioletni uczeń Stosunki przestrzenne : dzieci mają jeszcze kłopot z oceną stosunków przestrzennych, np.: prawo, lewo, obok, za, spod itp. rzutuje to na różnicowanie kształtów liter i cyfr, utrudnia ich zapamiętywanie Słuchanie: dzieci zdolne są do podziału zdania na wyrazy, do analizy, syntezy sylabowej wyrazu, do wysłuchania głosek w nagłosie. Sześcioletni uczeń Myślenie: dominuje myślenie przedoperacyjne, konkretnowyobrażeniowe liczebność zbioru zmienia się przy innym ułożeniu elementów, wody przelanej do talerzyka „ubywa” dzieci dodają wszystko – złotówki do kilogramów do jabłek brak odwracalności myślenia - nie potrafią odwrócić procesu przekształceń, nie rozumieją pojęcia liczby nie ma jeszcze ukształtowanych pojęć czasowych nie różnicują pojęć np. kura - kogut Największe różnice w sferze emocjonalnej Poziom rozwoju w tym obszarze, decyduje o samodzielności, zaradności, łatwości nawiązywania kontaktów, umiejętności współdziałania, podporządkowania się wymogom podejmowania zadań i ponoszenia odpowiedzialności. Posiadanie tych umiejętności i ich rozwój mają kluczowe znaczenie w procesie adaptacji w szkole, w radzeniu sobie ze zmianami, nowymi i trudnymi sytuacjami, a także w osiąganiu sukcesu. Sześcioletni uczeń Emocje, motywacje: Dziecko sześcioletnie ma mniej dojrzały układ nerwowy niż siedmiolatek i z tego powodu silniej reaguje emocjonalnie, wszystkie emocje, te pozytywne, a tym bardziej negatywne oraz duża liczba różnorodnych bodźców, stanowią dla organizmu ogromny wydatek energetyczny, „wypala się” rozregulowuje się jego funkcjonowanie (staje się płaczliwe, drażliwe, nieznośne, agresywne itp.) Sześcioletni uczeń Reakcje emocjonalne są bezpośrednie, gwałtowne, nieadekwatne do działającego bodźca Początki takich reakcji emocjonalnych jak współczucie i wdzięczność Dzieci nie potrafią werbalizować swoich przeżyć i najczęściej wyrażają je w działaniu Wychowanie i edukacja a intensywne wspomaganie rozwoju umysłowego na bazie diagnozy strefy najbliższego rozwoju Dobre dopasowanie procesu uczenia się do potrzeb rozwojowych dziecka Podstawą doświadczenie Proces uczenia się przyjemny dla dziecka (E. Gruszczyk-Kolczyńska) Ważna jest ciągłość w edukacji, możliwość nawiązania przez dziecko do tego, co już wie i potrafi, zaspokajanie jego ciekawości i budzenie zainteresowań. Uczeniu się sprzyja też współdziałanie z innymi dziećmi, tworzenie wspólnoty. Powyższe prawidłowości rozwoju dzieci są uzasadnieniem potrzeby indywidualizowania procesu wychowania i edukacji oraz stosowania aktywnych metod pracy. Sześcioletni uczeń Metody i sposoby pracy: Metody i sposoby pracy Nauczyciel klasy różnowiekowej tak organizuje pracę podczas zajęć edukacyjnych, aby starsi uczniowie, pomagali młodszym, a młodsi – uczyli się od starszych. Przykłady rozwiązań: praca z podziałem na grupy (młodsi dostają łatwiejsze zadania), stosowanie kart pracy z zadaniami do wyboru przez ucznia, różnicowanie prac domowych, organizowanie konkursów i innych form pracy „dla chętnych”, wprowadzenie do codziennej praktyki szkolnej gier, zabaw dydaktycznych, łamigłówek itp. Organizacja pracy zapewnienie im możliwości regularnego spożywania wysokowartościowych posiłków, wyposażenie pomieszczeń w odpowiednie meble i urządzenia oraz dbanie o prawidłowe warunki realizacji zajęć. w salach lekcyjnych projektuje się część edukacyjną i część rekreacyjną, gdzie zwykle zgromadzone są zestawy do zabaw w różne zawody, gry, układanki i inne zabawki. Organizacja pracy konieczność organizowania zajęć na świeżym powietrzu. Ważną rolę odgrywają tu specjalnie w tym celu utworzone przy szkołach place zabaw. szybkie poznanie nowego otoczenia, udział w zabawach integracyjnych z rówieśnikami, a także zadowolenie z udziału w atrakcyjnym programie opieki świetlicowej. Wraz z obniżeniem wieku obowiązku szkolnego zmieniono podstawę programową, bardziej dostosowano ją do potrzeb i możliwości dziecka młodszego. Obecnie treści kształcenia dla klasy I są rozszerzeniem i kontynuacją tego, czego się dzieci nauczyły w przedszkolu, a jednocześnie stanowią bazę dla edukacji w klasie II i III. Organizacja pracy zaleca się rezygnację z tradycyjnych w szkole klasówek i sprawdzianów na rzecz sprawdzonych sposobów oceniania postępów uczniów, do których można zaliczyć aktywność edukacyjną na zajęciach, analizę wykonanych podczas lekcji zadań, ćwiczeń oraz innych wytworów. „Pewnym krokiem do szkoły, czyli co powinniśmy wiedzieć o gotowości szkolnej dziecka” Drogi Rodzicu! Mam nadzieję, że informacje tu zawarte pomogą Ci w analizie zachowań Twojego dziecka oraz w zweryfikowaniu wiedzy i umiejętności jakie na początku edukacji szkolnej powinno posiadać. RODZICU! Jeżeli Twoje dziecko: Podczas ubierania się wymaga pomocy zapinania guzików, wkładania butów, wiązania sznurowadeł czy szalika Nie podejmuje próby radzenia sobie nawet z najmniejszymi trudnościami Potrzebuje dodatkowych wyjaśnień, ukierunkowania do działania Zraża się nawet małymi niepowodzeniami, wycofuje się Ma kłopoty z zapamiętywaniem i wykonywaniem poleceń oraz koncentracją uwagi To znaczy, że Twoje dziecko jest mało SAMODZIELNE – nie będzie chciało podejmować zadań wyznaczonych przez szkołę, a związanych m.in. z nauką czytania, pisania, myśleniem matematycznym!!! RODZICU! Jeżeli Twoje dziecko: Nie przestrzega ustalonych zasad współpracy w grupie, rodzinie W zabawach i w aktywności zadaniowej reaguje gniewem, obraża się, odwraca i odchodzi Łatwo wybucha złością, płaczem, krzykiem, zachowuje się impulsywnie w stopniu utrudniającym mu kontakt z dziećmi Zachowuje się agresywnie wobec Ciebie i innych w przedszkolu, w domu, na ulicy Sprzeciwia się, nie wykonuje poleceń To znaczy, że Twoje dziecko jest KONFLIKTOWE i MAŁO ODPORNE EMOCJONALNIE– nie będzie chciało współpracować w grupie rówieśniczej, może być przez tę grupę odrzucone!!! Dziękuję za uwagę !
