Wymagania edukacyjne z przyrody klasa szósta Dział programu Odkrywamy tajemnice naszej planety Poznajemy zjawiska fizyczne Odkrywamy tajemnice świata zwierząt Wymagania podstawowe uczeń poprawnie: - wymienia ciała niebieskie, wskazuje różnice między gwiazdą a planetą - wymienia nazwy planet układu słonecznego i porządkuje je według odległości od Słońca - identyfikuje na podstawie opisu ciała niebieskie - wyjaśnia dlaczego na Ziemi panują warunki sprzyjające życiu - wyjaśnia założenia teorii heliocentrycznej Mikołaja Kopernika - omawia budowę globusa - opisuje kształt Ziemi z wykorzystaniem jej modelu –globusa -wyjaśnia zasadę działania kompasu, wymienia czynniki zakłócające prawidłowe działanie kompasu - wskazuje na globusie i mapie świata : bieguny, równik, południk zerowy i 180,półkule, kierunki główne i pośrednie; lokalizuje kontynenty, oceany i określa ich położenie względem równika i południka zerowego; - wyjaśnia pojęcia ; pole magnetyczne, linie sił pola magnetycznego - wyjaśnia pojęcia: równoleżnik, południk, równik, siatka kartograficzna i geograficzna; zaznacza na rysunku punkty leżące na tym samym równoleżniku i południku - omawia różnice między południkami a równoleżnikami - prezentuje ruch obiegowy i obrotowy Ziemi - wyjaśnia zależność między ruchem obrotowym Ziemi a zmianą dnia i nocy - wykazuje zależność między ruchem obiegowym Ziemi a zmianami pór roku -pokazuje na mapie strefy oświetlenia Ziemi i je charakteryzuje - wymienia i pokazuje na mapie kontynenty i oceany - omawia rolę oceanu - opisuje przebieg największych wypraw odkrywczych, w szczególności Krzysztofa Kolumba, Ferdynanda Magellana i Cooka - wyjaśnia, czym jest ruch ciał; zna wielkości opisujące ruch - podaje przykłady sytuacji w których występuje tarcie - wymienia sposoby zmniejszania i zwiększania siły tarcia - omawia znaczenie siły tarcia i oporu - omawia doświadczenie badające siłę oporu powietrza i formułuje wnioski - omawia wzajemne oddziaływanie ładunków elektrycznych o takich samych i różnych znakach - rysuje i buduje prosty obwód elektryczny - opisuje skutki przepływu prądu w domowych urządzeniach elektrycznych i stosuje zasady bezpiecznego obchodzenia się z urządzeniami elektrycznymi - uzasadnia potrzebę i podaje sposoby oszczędzania energii elektrycznej - wymienia przykłady naturalnych i sztucznych źródeł światła - bada prostoliniowe rozchodzenie się światła i jego konsekwencje , np. cień , kamera obscura - omawia sposób powstawania cienia - rozpoznaje zjawisko odbicia światła, rozproszenie , załamanie światła - podaje przykłady stosowania elementów odblaskowych dla bezpieczeństwa - omawia sposób powstawania obrazu w oku - wymienia źródła i omawia cechy dźwięku - porównuje prędkość światła i dźwięku (błyskawica i grzmot) - przyporządkowuje poznane zwierzęta do bezkręgowców i kręgowców - wymienia przedstawicieli poszczególnych gromad i podaje ich cechy charakterystyczne - wymienia charakterystyczne cechy bezkręgowców i kręgowców - wskazuje przystosowania w budowie tasiemca i glisty do trybu życia - wymienia wspólne cechy budowy różnych grup stawonogów - rozpoznaje (wymienia) przedstawicieli poszczególnych grup kręgowców - wymienia cechy świadczące o przystosowaniu do środowiska życia ryb, płazów, gadów, ptaków i ssaków - omawia sposób oddychania ryb, płazów, gadów, ptaków - omawia sposób rozmnażania ptaków - wyjaśnia pojęcia zagniazdownik i gniazdownik, podaje przykłady Poznajemy różnorodność krajobrazów Ziemi Poznajemy substancje i ich przemiany Odkrywamy, jak się zmienia Ziemia - rozpoznaje gatunki ptaków krukowatych - omawia przystosowania kończyn ssaków w zależności od pełnionych przez nie funkcji - wyjaśnia pojęcia: pogoda, klimat - odczytuje informacje z wykresu klimatycznego, - wymienia czynniki wpływające na rozmieszczenie stref klimatycznych, - wymienia cechy klimatu morskiego, kontynentalnego, górskiego, - wskazuje na mapie poszczególne strefy, - omawia przystosowania roślin i zwierząt do życia w poszczególnych strefach, - opisuje krajobrazy świata , w szczególności : lasu równikowego wilgotnego , sawanny , pustyni gorącej , stepu , tajgi , tundry, pustynia lodowej, rozpoznaje je na ilustracji, lub po opisie oraz lokalizuje na mapie - rozpoznaje i nazywa organizmy roślinne i zwierzęce typowe dla poznanych krajobrazów - podaje przykłady działań człowieka w strefie wilgotnych lasów równikowych, sawann, stepów, tajgi - omawia przystosowania roślin do oszczędnego gospodarowania wodą wyjaśnia pojęcia liany, epifity, makia, step, tajga, tundra, lądolód - wyjaśnia pojęcie mieszaniny niejednorodnej i jednorodnej i podaje przykłady takich mieszanin, - omawia cechy mieszaniny - wyjaśnia czym są stopy, podaje przykłady stopów - wymienia czynniki przyspieszające proces rozpuszczania - do podanych mieszanin dobiera sposób ich rozdzielenia, - podaje przykłady wykorzystania różnych sposobów rozdzielania mieszanin w życiu codziennym, - nazywa przemiany stanów skupienia substancji, - wyjaśnia różnice między rozpuszczaniem a topnieniem substancji, - podaje przykłady przemian nieodwracalnych zachodzących w najbliższym otoczeniu - wyjaśnia, na czym polega przemiana odwracalna i nieodwracalna - wyjaśnia pojęcie zasoby przyrody, dziura ozonowa - podaje przykłady zasobów odnawialnych i nieodnawialnych - charakteryzuje wyczerpywane zasoby przyrody - wymienia przyczyny zanieczyszczeń środowiska - na podstawie schematu omawia powstawanie efektu cieplarnianego - podaje przykłady negatywnego wpływu kwaśnych opadów na stan środowiska - wyjaśnia, w jaki sposób powstają kwaśne opady - podaje przykłady pamiątek z podróży, których przewożenie jest zabronione - proponuje sposoby ratowania ginących gatunków roślin i zwierząt - podaje przykłady działań na rzecz ochrony przyrody prowadzonych przez organizacje międzynarodowe