Epidemiologia wad wzroku u dzieci i młodzieży wybranych szkół w

Epidemiologia wad wzroku
u dzieci i młodzieży
PRACE ORYGINALNE
© Copyright by Wydawnictwo Continuo
• ORIGINAL PAPERS
Epidemiologia wad wzroku u dzieci i młodzieży
wybranych szkół w Nowym Dworze Mazowieckim
PL ISSN 1734-3402
Family Medicine & Primary Care Review 2012, 14, 3: 441–443
The epidemiology of vision defects in children and adolescents
in chosen schools in Nowy Dwór Mazowiecki
AGNIESZKA TOPCZEWSKA-CABANEK1, D−F, ANETA NITSCH-OSUCH1, A, B, D,
HANNA ZIEMKA2, A−F, KATARZYNA ŻYCIŃSKA1, D, KAZIMIERZ A. WARDYN1, G
1
Katedra i Zakład Medycyny Rodzinnej z Oddziałem Klinicznych Chorób Wewnętrznych
i Metabolicznych Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego
Kierownik: prof. dr hab. med. Kazimierz A. Wardyn
2 Akademia Humanistyczno-Ekonomiczna w Łodzi, Wydział Zamiejscowy w Warszawie
Kierownik: prof. dr hab. med. Sławomir Jędrzejczyk
A – przygotowanie projektu badania, B – zbieranie danych, C – analiza statystyczna, D – interpretacja danych,
E – przygotowanie maszynopisu, F – opracowanie piśmiennictwa, G – pozyskanie funduszy
Streszczenie Wstęp. Wielu chorobom oczu nie jesteśmy w stanie zapobiec. Można natomiast wpływać na środowisko, w którym żyjemy i rozpocząć wczesne działania profilaktyczne. W początkowym okresie choroby oczu mogą
przebiegać bezobjawowo. W związku z tym wskazana jest częsta kontrola okulistyczna i badania przesiewowe.
Cel pracy. Ocena częstości występowania wad wzroku u dzieci i młodzieży w wieku 7−19 lat.
Materiał i metody. Badaniami objęto 842 uczniów (379 dziewcząt i 463 chłopców). Dokonano analizy dokumentacji medycznej uczniów w gabinecie lekarskim w szkole.
Wyniki. Liczba wad wzroku w badanej grupie uczniów wynosiła około 20%. W szkole podstawowej wadę wzroku
miało około 16% uczniów, w gimnazjum – około 24%, a w liceum ogólnokształcącym – około 22%.
Wnioski. Występowanie wad wzroku w okresie dojrzewania wzrasta do około 20−30%. Wyniki badań potwierdzają
słuszność, a zarazem konieczność przeprowadzania badań przesiewowych wśród uczniów.
Słowa kluczowe: uczeń, szkoła, profilaktyka, wada wzroku.
Summary Background. Many eye diseases are not preventable. However, one can affect the environment in which
we live and dwell (prophylaxis) and start early action to prevent the development of certain eye diseases or the
effects of vision defects, especially since many diseases in the early stages may be asymptomatic. Symptoms can be
so nonspecific that it does not disturb the patient early in the disease course. Therefore, frequent vision monitoring
and screening is indicated (especially at a certain age).
Objectives. The purpose of this study was to examine the vision defects frequency in students aged 7 to 19 years.
Material and methods. The study group consisted of 842 students (379 girls and 463 boys) The test material was
medical documentation in the school nurse office.
Results. Approximately 20% from 842 students in the Secondary School had visual problems. The number of visually
impaired children in primary school was approximately 16%, in junior high school about 24%, while in high school
about 22%.
Conclusions. The occurrence of eye defects in adolescence increases to about 20−30%. The result of this study
confirms the necessity of conducting vision screening in students.
Key words: pupil, school, prevention, defect of vision.
Wstęp
Narząd wzroku jest jednym z ważniejszych organów zmysłu człowieka. Możliwość dobrego widzenia ma wpływ na prawidłowy rozwój dziecka,
naukę, stanowi o jakości życia. Wady i dysfunkcje
cech narządu wzroku powodują opóźnienia w roz-
woju psychoruchowym i utrudniają start szkolny,
są również przyczyną problemów w opanowaniu
nauki czytania i pisania. Badania przesiewowe
wzroku wykonywane wśród uczniów, przeprowadzone w określonym czasie (kiedy dane zaburzenie
najczęściej się ujawnia lub pogłębia) pozwalają na
wczesne wykrycie wad wzroku.
442
A. Topczewska-Cabanek i wsp. Epidemiologia wad wzroku u dzieci i młodzieży
Cel pracy
Ocena częstości występowania wad wzroku
u dzieci i młodzieży w wieku od 7 do 19 lat w wybranym zespole szkół w Nowym Dworze Mazowieckim.
Materiał i metody
Badaniem wzroku objętych zostało 842 dzieci szkolnych (379 dziewcząt i 463 chłopców)
w wieku od 6 do 19 lat, uczniów Zespołu Szkół
w Nowym Dworze Mazowieckim. Materiałem
badawczym w przedstawionej pracy były karty
bilansowe i karty zdrowia ucznia zgromadzone
w gabinecie medycznym.
Wyniki
Po przeanalizowaniu 842 kart zdrowia uczniów
w wieku 6−19 lat (379 dziewcząt i 463 chłopców)
liczba wad wzroku wynosiła średnio około 20%.
W szkole podstawowej wadę wzroku miało 90
dzieci (45 dziewczynek i 45 chłopców), co stanowiło 16%, w gimnazjum wady wzroku wystąpiły
u 57 uczniów (24 dziewczynek i 33 chłopców),
czyli u 24,3%, a w liceum – u 10 osób (4 dziewczęta i 6 chłopców), co stanowiło 21,7% ogólnej liczby
uczniów. W populacji 842 uczniów (379 dziewcząt
i 463 chłopców) wady wzroku występują u 157
dzieci (73 dziewcząt i 84 chłopców), co stanowi
18,6% populacji dzieci szkolnych (tab. 1–3).
Dyskusja
Uzyskane dane są zbliżone do wyników z piśmiennictwa. Obecnie poza systemem szkolnym
nie ma możliwości objęcia dzieci i młodzieży kompleksową profilaktyczną opieką zdrowotną, szczególnie w zakresie wykonywania badań przesiewowych, profilaktycznych badań lekarskich, edukacji
zdrowotnej i opieki psychologiczno-pedagogicznej.
Szkoła stwarza możliwość dotarcia do prawie całej
populacji w wieku 7−19 lat (i pośrednio do ich
rodziców), wdrażania opracowanych standardów
na terenie całego kraju oraz dostępu do profilaktycznych świadczeń zdrowotnych, niezależnie od
Family Medicine & Primary Care Review 2012, 14, 3
Tabela 1. Liczba dzieci ze szkoły podstawowej z wadą wzroku
Wiek
(lata)
Liczba dzieci
Liczba
dziewcząt
Liczba
chłopców
Liczba dziewcząt z
wadą wzroku
Liczba chłopców
z wadą wzroku
%
6
87
39
48
5
6
12,6
7
82
35
47
6
5
13,4
8
72
32
40
4
4
11,1
9
73
33
40
7
5
16,4
10
79
35
44
8
8
20,3
11
84
41
43
8
9
20,2
12
84
38
46
7
8
17,9
Tabela 2. Liczba dzieci z gimnazjum z wadą wzroku
Wiek
(lata)
Liczba dzieci
Liczba
dziewcząt
Liczba
chłopców
Liczba dziewcząt
z wadą wzroku
Liczba chłopców
z wadą wzroku
%
13
81
34
47
5
10
18,5
14
76
30
41
9
9
23,7
15
78
40
38
10
14
30,8
Tabela 3. Liczba dzieci z liceum z wadą wzroku
Wiek
(lata)
Liczba dzieci
Liczba
dziewcząt
Liczba
chłopców
Liczba dziewcząt
z wadą wzroku
Liczba chłopców
z wadą wzroku
%
16−18
46
22
24
5
10
21,7
A. Topczewska-Cabanek i wsp. Epidemiologia wad wzroku u dzieci i młodzieży
rejonu zamieszkania ucznia i sytuacji materialnej
jego rodziny [1]. Dużą rolę odgrywa pielęgniarka
szkolna, która jest zobowiązana do kontroli prawidłowego oświetlenia w szkole.
Częstość występowania wad wzroku zwiększa
się w okresie dojrzewania do około 20−30%.
W badanej szkole gimnazjalnej wynosiła 24,3%.
Badanie oczu wchodzi w skład rutynowego badania lekarskiego dziecka. Dostarcza informacji
zarówno o jego ogólnym stanie zdrowia, jak i o stanie samego narządu wzroku [2]. Zaleca się konieczność przeprowadzenia badań przesiewowych
wzroku i włączenia rodziców w proces terapii [3].
Wyposażając dzieci i młodzież w wiedzę, umiejętności, a także postawy wobec zdrowia, możemy
zwiększyć ich szanse na zdrowe życie oraz ich
zdolności do działań na rzecz zdrowia społeczności, w której żyją [4].
443
Wnioski
Epidemiologia wad wzroku w grupie badanych uczniów jest zbliżona do innych badań
w Polsce. Płeć nie jest czynnikiem różnicującym
w występowaniu wad wzroku. Na liczbę występujących wad wzroku u uczniów ma wpływ: opieka
medyczna, badania przesiewowe, profilaktyczne
badania lekarskie, promocja zdrowia, warunki higieniczne szkoły, stwarzanie dobrych warunków do
pracy wzrokowej. Jest potrzeba przeprowadzania
ciągłych badań przesiewowych wśród uczniów
uczęszczających do szkół.
Piśmiennictwo
1. Oblacińska A, Ostryga W. Standardy i metodyka pracy pielęgniarki i higienistki szkolnej. Warszawa: Instytut Matki
i Dziecka; 2003: 30−35, 88, 94.
2. Lopez RL. Twój nastolatek, zdrowie i dobre samopoczucie. Warszawa: PZWL; 2004: 393.
3. Brożek D, Odowska-Szlachcic B. Przesiewowe badania ortoptyczne. Życie Szkoły 2010; 9: 34−38.
4. Durlak U. Wybrane społeczne uwarunkowania zachowań prozdrowotnych uczniów szkół średnich. Lider 2009; 10: 7.
Adres do korespondencji:
Lek. Agnieszka Topczewska-Cabanek
Katedra i Zakład Medycyny Rodzinnej
z Oddziałem Klinicznym Chorób Wewnętrznych i Metabolicznych WUM
ul. Banacha 1a, Blok F
02-097 Warszawa
Tel.: 22 599-21-90
E-mail: [email protected]
Family Medicine & Primary Care Review 2012, 14, 3
Praca wpłynęła do Redakcji: 31.01.2012 r.
Po recenzji: 27.02.2012 r.
Zaakceptowano do druku: 20.03.2012 r.