Program wczesnego wykrywania wad wzroku u dzieci klas II szkó szkół podstawowych m. st. Warszawy prof. dr hab. n. med. Jerzy Szaflik BRAK BADAŃ BADAŃ EPIDEMIOLOGICZNYCH OKREŚ OKRE ŚLAJ LAJĄ ĄCYCH WYSTĘ WYSTĘPOWANIE WAD WZROKU W POLSCE !!! Klinika Okulistyki II WL AM w Wars Warszzaw awie ie,, Samodzielny Publiczny Kliniczny Szpital Okulistyczny; Kierownik:: prof. dr hab. n. med. Jerzy Szaflik Kierownik SPKSO Kró Krótkowzroczność tkowzroczność:: POLSKA Częstość występowania 50% 17% 60% 20% Poland Szaflik et al, 2004 25% 80% UK Pointer, 2001 Spain Montes Montes--Mico et al., al., 2003 74% Australia Junghans et al., al., 2002 USA Kleinstein et al., 2003 12% Singapore Quek et al., al., 2004 Hong Kong Fan et al., al., 2004 Japan Matsumura et al., 1999 SPKSO WARSZAWA - wiosna 2007 349 ucznió uczniów klas IVIV-VI szkó szkół podstawowych przebadali przebadali lekarze z Klinicznego Szpitala Okulistycznego (wspó (wsp ółpraca z razem z pracownikami Gazety Wyborczej) Wyborczej) w ramach akcji "Ś "Świat wiatłło w szkole". Wyniki badań bada ń by byłły alarmują alarmuj ące. Ponad poł połowa dzieci wymaga pilnej korekty wad wzroku. Ponad 70% 70% uczni ucznió ów trzeba leczyć leczyć. Dzieci zdrowe bez odchyleń odchyle ń w badaniu okulistycznym - 49 dzieci = 14,5 % Dzieci wymagają wymagające pilnego doboru korekcji 182 dzieci - 53,5 % SPKSO CHIRURGIA LASEROWA Na podstawie badań badań przeprowadzonych prawie 10 lat temu wśród młodzie odzieŜŜy, szacował szacowało się się, Ŝe wady mogą mogą wystę wyst ępowa powaćć u ok. 20 procent ucznió uczniów. Jednak badania pokazał pokaza ły, Ŝe odsetek ucznió uczniów, któ które wymagają wymagaj ą korekcji moŜ moŜe być być trzykrotnie wyŜ wyŜszy. Poznań Pozna ń – badania na dzieciach w wieku 77-18 lat – 45% wad wzroku Katowice – badania Gazety Wyborczej uczniowie szkó szk ół podstawowych – 40% wad wzroku, w tym 10% niedowidzenia SPKSO Uzyskane wyniki pierwszej akcji stał stały się się impulsem do kontynuacji badań badań. Dzię Dzięki wspó wsp ó lnej inicjatywie Biura Polityki Zdrowotnej Urzę Urz ędu m.st. Warszawy i Samodzielnego Publicznego Klinicznego Szpitala Okulistycznego powstał powstał Profilaktyczny Program Wczesnego Wykrywania Wad Wzroku u Dzieci Klas II Szkó Szkół Podstawowych Miasta Stoł Stołecznego ecznego.. Badaniami obję objęto ponad 1500 dzieci. SPKSO Wady wzroku u dzieci dr n. med. Anna M. Ambroziak Krótkowzroczność Nadwzroczność Astygmatyzm Katedra i Klinika Okulistyki II WL AM w Wars Warszzaw awie ie,, Samodzielny Publiczny Kliniczny Szpital Okulistyczny; Kierownik:: prof. dr hab. n. med. Jerzy Szaflik Kierownik To, Ŝe dziecko wedł według rodzicó rodzicó w dobrze widzi, nie oznaczy Ŝe nie ma wady wzroku. Oko dziecka potrafi dopasować dopasować („wyostrzy wyostrzyćć”) swó sw ó j ukł układ wzrokowy do oglą ogl ą danych przedmiotó przedmiotó w i dzię dzi ęki swej duŜ duŜej zdolnoś zdolno ści akomodacji potrafi widzieć widzieć pomimo wady wzroku. Wywołać to moŜ Wywoł mo Ŝe u dziecka bó bó le głowy, zł złe samopoczucie i apatię apatię, niechęć niechęć do nauki, zł złe wyniki w szkole. SPKSO Miarodajne jest jedynie badanie wady wzroku u okulisty po podaniu kropli czyli poraŜ poraŜeniu akomodacji!!! W związku ze zmianą stanu refrakcji wraz z wiekiem u dzieci noszących okulary bądź soczewki kontaktowe obowiązkowa kontrola co 6 miesięcy!!! Wady wykryte w mł młodym wieku i odpowiednio korygowane mogą mogą by byćć „wyleczone wyleczone””, czyli nie prowadzićć do stał prowadzi stałego niedowidzenia. SPKSO CHIRURGIA LASEROWA Wady wzroku wymagają wymagają korekcji !!! Astygmatyzm - wadzie tej towarzyszyć towarzyszyć mog mogą ą bó le gł g łowy, dzieci z astygmatyzmem powinni nosić nosić odpowiednio dobrane okulary na stał sta łe. Nadwzroczność Nadwzroczno ść - Dziecko dobrze widzi z daleka, ale moŜ moŜe miećć kłopoty z czytaniem, bó mie bó le gł g łowy i oczu, łatwe męczenie przy czytaniu, zamglone widzenie. To teŜ te Ŝ powinno zaniepokoić zaniepokoić rodzic rodzicó ó w. Kró Kr ótkowzroczno tkowzroczność ść - Dzieci pochylają pochylają si się ę nad ksiąŜ ksi ąŜkką, za blisko podchodzą podchodzą do telewizora, czę często mruŜą mru Ŝą oczy. W tym przypadku konieczne jest noszenie okularó okular ó w. SPKSO Jak kontrolować kontrolować kró ? krótkowzroczność tkowzroczność? 2 godzinna dobowa praca przy komputerze zwiększa ryzyko krótkowzroczności dwukrotnie. Czynnikiem protekcyjnym zaś jest tzw. ”outdoor activity”, czyli czas spędzany przez dziecko na zajęciach rekreacyjnosportowych. Krótkowzroczność powinna być skorygowana w pełni, niepełna korekcja prowadzi do postępu krótkowzroczności!!! SPKSO Czynniki rozwoju kró krótkowzroczno tkowzrocznośści to: n obecno obecność ść gen genó ów kró krótkowzroczno tkowzrocznośści, n kr kró ótkowzroczni rodzice (oboje rodzice kró kr ótkowzroczni – to dziecko 6 razy częś częściej ciej rozwija kró krótkowzroczno tkowzroczność ść,, jedno z rodzicó rodziców1,7 razy częś częściej) ciej) , n refrakcja w 55-6 r. Ŝ. mniejsza niŜŜ +0,75 D, ni n niedokorekcja niedokorekcja,, n praca z bliskiej odleg odległłości, szczegó szczegó lnie czytanie oraz praca przy komputerze, wysoki poziom edukacji. SPKSO Wstępne wyniki badań Wstę badań profilaktycznego programu wczesnego wykrywania wad wzroku u dzieci klas II szkó szkół podstawowych m. st. Warszawy Listopad/grudzień Listopad/grudzie ń 2007 dr Alicja Krawczyk Katedra i Klinika Okulistyki II WL AM w Wars Warszzaw awie ie,, Samodzielny Publiczny Kliniczny Szpital Okulistyczny; Kierownik: prof. dr hab. n. med. Jerzy Szaflik Cele poś pośrednie Głó wny cel badania n n n Poprawa funkcjonowania wzrokowego dzieci poprzez wczesne wykrywanie wad wzroku Zapobieganie i leczenie niedowidzenia Ocena epidemiologiczna populacji 88-latk latkó ów, u któ których wystę występuj pują ą zaburzenia widzenia Etapy przeprowadzanych badań badań n n n Wstępne ankiety Wstę wypełłniane przez wype rodzicó rodzic ów Pełłne badanie Pe okulistyczne w szkole Dalsze badanie diagnostyczne i postę postę powanie lecznicze przeprowadzane w Klinice Okulistycznej CHIRURGIA LASEROWA n n n Wczesne diagnozowanie wad wzroku u dzieci w wieku szkolnym ObniŜŜenie czę Obni często stośści wystę wystę powania nieskorygowanych wad wzroku u dzieci i mł młodzie odzieŜŜy na terenie m. st. Warszawy Zwię Zwi ększenie świadomo wiadomośści społłecznej (szczegó spo (szczegó lnie wś wśró d rodzicó rodzic ó w) na temat wad refrakcji i ich nastę następstw oraz potrzeby wczesnego diagnozowania i leczenia Ankiety dla rodzicó rodziców- informacje dotyczą dotycz ące : n n n n n n porodu i okresu noworodkowego dziecka przewlekłłych choró przewlek chorób przyjmowanych lekó lekó w stosowanej korekcji okularowej ewentualnego wystę wyst ę powania zeza w okresie niemowlę niemowlęcym i przedszkolnym wystę wyst ę powanie schorzeń schorze ń okulistycznych w rodzinie Ankieta dla rodzicó rodziców – informacje dotyczą dotyczące problemó problemów zwią ą zanych z widzeniem dzieci zwi n n n n n występowanie wystę zamazanego widzenia problemy z nauką nauką czytania i pisania nieprawidłłowa nieprawid postawa podczas odrabiania lekcji bóle oczu wady wzroku w rodzinie Testy do badania ostroś ostroś ci widzenia (w skali logMAR) logMAR) zastosowane podczas badania Badanie widzenia stereoskopowego CHIRURGIA LASEROWA Badanie okulistyczne n n n n n n n Badanie ostroś ostrości widzenia do bli bliŜŜy i dali testami w skali logMAR Test zasł zasłaniania/ods aniania/odsłłaniania oka Widzenie barw (test Ishihary Ishihary)) Widzenie stereoskopowe (test TNO) Badanie refrakcji przed i po poraŜ poraŜeniu akomodacji Badanie dł długo ugośści gał gałki ocznej Badanie przedniego odcinka i dna oczu Badanie ostroś ostrości widzenia Badanie widzenia barw Podsumowanie wstę wstępnych wynikó wyników badań badań Badanie przedniego odcinka i dna oka w lampie szczelinowej Wstę Wstępne wyniki badań badań n n n n Programem obję objęto 1563 dzieci z 27 warszawskich szkó szk ół podstawowych Na badanie zgł zgłosi osiłło się si ę 1438 dzieci Na podstawie wynikó wynik ów badania moŜ mo Ŝemy wyró wyr ó Ŝni nićć dwie gł gł ówne grupy I grupa dzieci wymagają wymagających skorygowania wady wzroku lub dalszego badania diagnostycznego 37% II grupa dzieci wymagają wymagających obserwacji 63% Takie same wady wzrokuwzroku- róŜne ostroś ostrości widzenia n n Dzieci z takimi samymi wartoś wartościami wad wzrokuwzrokun.p. +2.0 D (nadwzrocznoś (nadwzroczności) mogą mogą znajdowa znajdowaćć się si ę w obu grupach, poniewaŜ poniewa Ŝ maj mają ą ró Ŝne ostrośści widzenia ostro KaŜŜde oko ma inną Ka inną zdolno zdolność ść do akomodacji czyli dostosowania kształ kształtu soczewki do ró róŜnych odległłości odleg Wady wzroku wś wśród dzieci wymagają wymagających obserwacji (II grupa) KaŜ KaŜde dziecko wymaga kontroli wady wzroku co najmniej raz w roku n n n W badanej populacji 88-latk latkó ów z odchyleniami w badaniu 80% dzieci ma nadwzroczność nadwzroczność 10% wadę wadę kr kró ótkowzroczno tkowzroczność ść U pozostał pozostałych 10% dzieci stwierdzono inne wady i odchylenia w badaniach (nieprawidłłowe widzenie barw, (nieprawid nieprawidłłow nieprawid ową ą budow budowę ę tarczy nerwu wzrokowego, zez) CHIRURGIA LASEROWA n n n Wyniki badań bada ń 63% poddano szczegó szczegółowej analizie Nadwzroczność Nadwzroczno ść Wada < +1.0 D 15% Wada > +1.0 <+2.0 D 28% Dł. gał gałki powyŜ powyŜej 23mm i nadwzroczność nadwzroczność 19% I grupa dzieci - wymagaj wymagają ących skorygowania wady wzroku lub dalszego postę postępowania diagnostycznego 37% n n n n 37% dzieci skierowanych na dalsze badania, spośśród nich 35% do dobrania korekcji okularowej spo 18% ma wadę wadę nadwzroczno nadwzrocznośści do +2.0 7% ma wadę wadę nadwzroczno nadwzrocznośści powyŜ powyŜej +3.0 10% ma wadę wadę kr kró ótkowzroczno tkowzrocznośści 1% ma wadę wadę róŜnowzroczno nowzrocznośści z niedowidzeniem Nadwzroczność Nadwzroczność do +2.0D mał mała wada wzrokuwzroku- duŜ duŜe problemy z czytaniem n n n n Nadwzroczność Nadwzroczność powyŜ powyŜej +3.0 D dobra ostrość ostrość widzeniawidzenia- duŜ duŜa wada wzroku Grupa dzieci z nadwzrocznoś nadwzrocznością cią do +2.0 D n n Dzieci te wymagają wymagają bardzo indywidualnego podejś podejścia przy doborze okularó okularów Dzieci z tej grupy wymagają wymagają stałłej kontroli sta i czujnego obserwowania, gdy pojawiają pojawiają si się ę trudno trudnośści w pracy z bliska 7% dzieci Osoby z taką taką wad wadą ą wzroku mogą mog ą mie miećć bardzo dobrą dobrą ostrość ostro ść widzenia do dali i duŜ duŜe problemy z czytaniem (bó (b ó le oczu, gł g łowy, znuŜ znuŜenie czytaniem) Stałłe pokonywanie wady Sta wzroku powoduje dyskomfort podczas pracy wzrokowej z bliska a czasami wystę wyst ę powanie zeza n n n RóŜnowzroczność nowzroczność niewielki procent - duŜ duŜy problem n n n n U 1% stwierdzono wadę wad ę róŜnowzroczno nowzrocznośści z niedowidzeniem Są to dzieci, któ które praktycznie widzą widz ą jednym okiem Mózg wybiera obraz z oka, któ które dobrze widzi, pomijają pomijając zamazany obraz z oka z nieskorygowan nieskorygowaną ą wad wadą ą wzroku Taka osoba czę czę sto nie wie, Ŝe jednym okiem widzi bardzo sł słabo CHIRURGIA LASEROWA 15% dzieci (spoś (spośród wymagają wymagających obserwacji - II grupa) 18% dzieci (spoś (spośród skierowanych na badania - I grupa) niewielkie, nieskorygowane wady wzroku czę często powodują powodują dolegliwo dolegliwośści w postaci pogorszenia ostroś ostrości widzenia, bó bóló w oczu, zamazanego widzenia wystę wyst ępowanie tych objawó objawó w zgł zgłaszali rodzice w wypeł wypełnianych przez siebie ankietach (1 etap) Dzieci z róŜnowzrocznoś nowzrocznością cią n n Wada wzroku u tych dzieci jest trudna do wykrycia – bardzo dobrze widzą widzą jednym okiem i nie są są świadome niedowidzenia w drugim oku Gdy wada ta zostanie wykryta w wieku szkolnym jest bardzo trudna do wyró wyr ó wnania, a niedowidzenie trudne do leczenia Dzieci z dobrą dobrą ostroś ostrością cią widzenia, wadą wadą wzroku poniŜ poniŜej +1.0 D i dł długoś ugością cią gał gałki ocznej wię większą kszą niŜ niŜ przecię przeciętnie Kró Krótkowzroczność tkowzroczność-- duŜ duŜe obniŜ obniŜenie ostroś ostrości widzenia przy niewielkiej wadzie wzroku n n n 10% dzieci wada wzroku u tych dzieci jest najszybciej wykrywana i zwykle skutecznie korygowana okularami do pełłnej ostroś pe ostrości widzenia dzieci te wymagają wymagają sta stałłej kontroli ostroś ostrości widzenia, dokłładnych badań dok badań dna oka n Grupa dzieci wymagają wymagaj ąca kontroli ostrośści widzenia co pó ostro pó ł roku celem szybkiego skorygowania wady wzroku, gdy taka się się pojawi Wnioski n n n Dzieci wymagają wymagają dok dokłładnych badań bada ń okulistycznych Kontroli ostroś ostrości widzenia (z bliska i daleka) Badania wady wzroku po poraŜ poraŜeniu akomodacji nawet wtedy gdy mają mają dobr dobrą ą ostro ostrość ść widzenia Niezwykle pomocne był było badanie dł długo ugośści gał ga łki ocznej, gdyŜ gdyŜ pomog pomogłło okreś określilićć grup grupę ę dzieci szczegó szczeg ólnie wymagają wymagających dalszej obserwacji w kierunku kr kró ótkowroczno tkowrocznośści Dzię Dziękujemy za uwagę uwagę SPKSO CHIRURGIA LASEROWA SPKSO