Prawo urz*dnicze
advertisement
Wykład 5 PRAWO URZĘDNICZE MIANOWANIE Postępowanie kwalifikacyjne prowadzi Krajowa Szkoła Administracji Publicznej, do której wyłącznych kompetencji należy również ustalenie wyników, jakie uzyskały osoby przystępujące do powyższego sprawdzianu. Szef Służby Cywilnej sprawuje nadzór nad zgodnym z przepisami prawa przebiegiem postępowania kwalifikacyjnego. MIANOWANIE Pracownicy służby cywilnej wyrażają wolę uzyskania mianowania w formie wniosku o mianowanie (absolwenci Krajowej Szkoły Administracji Publicznej) lub zgłoszenia do postępowania kwalifikacyjnego (pozostali kandydaci). Szef Służby Cywilnej podaje także do publicznej wiadomości informację o maksymalnej liczbie mianowań w danym roku. Czyni to w ciągu 14 dni od ogłoszenia w Dzienniku Ustaw ustawy budżetowej. Ponieważ wyższy status zawodowy wynikający z uzyskania mianowania powoduje zwiększenie wynagrodzenia członków korpusu służby cywilnej, stąd liczbę mianowań określa się w ustawie budżetowej. MIANOWANIE Zgłoszenie do postępowania kwalifikacyjnego i wniosek o mianowanie składane są do Szefa Służby Cywilnej w terminie od dnia 1 stycznia do dnia 31 maja danego roku. Zawiadomienie lub wniosek złożone po terminie są bezskuteczne (nie "przechodzą" też na następny rok). Nie jest też możliwe przywrócenie terminu do złożenia wniosku lub zgłoszenia. W toku postępowania kwalifikacyjnego przeprowadza się sprawdzian, w trakcie którego w odrębnych częściach sprawdza się wiedzę i umiejętności niezbędne do wypełniania zadań służby cywilnej. MIANOWANIE wyraźny podział sprawdzianu dla uczestników postępowania kwalifikacyjnego na dwie części, w trakcie których sprawdza się wiedzę i umiejętności niezbędne do wypełniania zadań służby cywilnej. Uzyskanie wyniku pozytywnego wymaga zdobycia z każdej z tych części co najmniej 1/3 maksymalnej możliwej do uzyskania liczby punktów oraz uzyskanie w sumie z dwóch części sprawdzianu co najmniej 3/5 maksymalnej możliwej do uzyskania liczby punktów. Minimalne liczby punktów wynoszą (§ 18 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 16 grudnia 2009 r. w sprawie sposobu przeprowadzania postępowania kwalifikacyjnego w służbie cywilnej): 1) 30 punktów - z części sprawdzianu sprawdzającej wiedzę, 2) 20 punktów - z części sprawdzianu sprawdzającej umiejętności, 3) 90 punktów - z obu części sprawdzianu w sumie MIANOWANIE Szczegółowe zasady przeprowadzania postępowania kwalifikacyjnego określa rozporządzenie w sprawie sposobu przeprowadzania postępowania kwalifikacyjnego wydane na podstawie upoważnienia z art. 47 u.s.c. Przedmiotowy akt reguluje zakres tematyczny postępowania kwalifikacyjnego w postaci dziedzin wiedzy, które będą podlegały sprawdzeniu w toku postępowania. Wyróżniono sześć takich dziedzin wraz z zagadnieniami szczegółowymi. Są nimi w kolejności: 1) prawo: źródła prawa, prawo konstytucyjne, instytucje polityczne, prawo administracyjne, sądownictwo (w tym administracyjne), dostęp do informacji publicznej, ochrona danych osobowych, ochrona informacji niejawnych, służba cywilna, prawo międzynarodowe publiczne, prawo Unii Europejskiej; 2) administracja publiczna: funkcje i struktura organów władzy publicznej, instytucje polityczne, struktura administracji, procesy decyzyjne w administracji publicznej; 3) finanse publiczne: prawo finansów publicznych, budżet państwa, budżety jednostek samorządu terytorialnego, procedury budżetowe, polityka budżetowa, kontrola finansowa, fundusze Unii Europejskiej w systemie finansów publicznych, system podatkowy, dług publiczny, zamówienia publiczne; 4) polityka zagraniczna: uczestnictwo Rzeczypospolitej Polskiej w organizacjach międzynarodowych, stosunki międzynarodowe i polityka zagraniczna Rzeczypospolitej Polskiej; MIANOWANIE 5) organizacja i zarządzanie: zasady, metody, środki organizacji i zarządzania, zarządzanie zasobami ludzkimi, współdziałanie w zarządzaniu, dialog społeczny i negocjacje; 6) zagadnienia społeczne i ekonomiczne: pomiar zjawisk i procesów społeczno-ekonomicznych, zastosowanie statystyki w administracji, znajomość podstawowych zagadnień społecznych i ekonomicznych oraz ich wzajemnych zależności w gospodarce i polityce społecznej Rzeczypospolitej Polskiej, krajów Unii Europejskiej i na świecie, czynniki rozwoju społecznego i wzrostu gospodarczego, dochody i wydatki oraz konsumpcja gospodarstw domowych, zatrudnienie, współczesne problemy polityki społecznej i gospodarczej Rzeczypospolitej Polskiej w związku z procesami integracji i globalizacji gospodarki, problemy społeczne Rzeczypospolitej Polskiej, metody i środki rozwiązywania problemów społecznych, dostosowanie zasad, prawa i instytucji polskiej polityki społecznej do standardów europejskich. MIANOWANIE Część sprawdzianu sprawdzająca wiedzę ma formę testu wyboru i składa się z 90 pytań, które należy rozwiązać w ciągu 90 min (§ 11 rozporządzenia). Z kolei ten fragment postępowania, który polega na sprawdzaniu umiejętności przybiera formę testu psychologicznego lub zadań. W zależności od sformułowania pytań lub zadań problemowych, czas na ich rozwiązanie waha się od 60 minut do nie dłużej niż 120 minut, przy czym jest on znany uczestnikom przed przystąpieniem do tekstu. MIANOWANIE Osoba przystępująca do postępowania kwalifikacyjnego wnosi za nie opłatę w wysokości nie wyższej niż 50% minimalnego wynagrodzenia za pracę przewidzianego w przepisach o minimalnym wynagrodzeniu za pracę. Opłata stanowi przychód Krajowej Szkoły Administracji Publicznej im. Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Lecha Kaczyńskiego. Obecnie 1000 zł MIANOWANIE mechanizm doboru mianowania przewidzianego dla pozostałych pracowników służby cywilnej (poza absolwentami KSAP) ubiegających się o nominację w toku postępowania kwalifikacyjnego zakłada łączne spełnienie dwóch zasadniczych przesłanek: 1. Po pierwsze, mianowany może być wyłącznie pracownik, który ukończył w danym roku kalendarzowym postępowanie kwalifikacyjne z wynikiem pozytywnym. 2. Po drugie zaś, mianowany może być wyłącznie pracownik służby cywilnej, który w danym roku kalendarzowym ukończył postępowanie kwalifikacyjne z miejscem na "liście rankingowej" uprawniającym do mianowania. MIANOWANIE Samo pozytywne zakończenie postępowania kwalifikacyjnego (nawet z bardzo wysokim wynikiem punktowym) nie gwarantuje bowiem jeszcze mianowania na stanowisko urzędnika służby cywilnej. O możliwości uzyskania mianowania przez pracownika służby cywilnej, w przyjętym przez ustawodawcę modelu, decydują przede wszystkim czynniki o charakterze obiektywnym, na które uczestnik postępowania nie ma żadnego wpływu. W szczególności jest to zależne od: limitu mianowań ustalonego na dany rok w ustawie budżetowej, liczby mianowań absolwentów KSAP oraz urzędników ponownie zatrudnianych w służbie cywilnej objętych gwarancją pierwszeństwa, liczby osób przystępujących do postępowania kwalifikacyjnego oraz liczby osób, które uzyskały pozytywny wynik w toku postępowania. MIANOWANIE pracownik służby cywilnej, który ukończył w danym roku postępowanie kwalifikacyjne z wynikiem pozytywnym i z miejscem uprawniającym do mianowania nie uzyskuje nominacji z mocy samego prawa, a decyzję w tym przedmiocie podejmuje Szef Służby Cywilnej. Ma ona zatem charakter konstytutywny, co oznacza, że kształtuje stosunek pracy pracownika służby cywilnej, zmieniając jego sytuację prawną. Na mocy decyzji Szefa Służby Cywilnej dochodzi do mianowania, co skutkuje przekształceniem dotychczasowego stosunku pracy w stosunek pracy na podstawie mianowania. MIANOWANIE Akt mianowania urzędnika służby cywilnej zawiera imię i nazwisko urzędnika oraz datę mianowania. Akt mianowania sporządza się na piśmie. MIANOWANIE Urzędnik służby cywilnej składa uroczyste ślubowanie o następującej treści: "Ślubuję służyć Państwu Polskiemu, przestrzegać Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, sumiennie i bezstronnie wykonywać obowiązki urzędnika służby cywilnej zgodnie z najlepszą wiedzą i wolą". Do treści ślubowania urzędnik służby cywilnej może dodać słowa "Tak mi dopomóż Bóg". Złożenie ślubowania urzędnik służby cywilnej potwierdza podpisem. Dyrektor generalny urzędu przyznaje urzędnikowi służby cywilnej, w terminie siedmiu dni od dnia mianowania, najniższy stopień służbowy przysługujący od dnia mianowania. Przyznanie stopnia służbowego następuje w formie pisemnej. MIANOWANIE Szczególnym przywilejem zastrzeżonym wyłącznie dla urzędników służby cywilnej jest prawo do dodatku służby cywilnej, które wiąże się z posiadaniem określonego stopnia służbowego. Ustawodawca przewiduje 9 stopni służbowych, z którymi powiązane są stawki dodatku służbowego (art. 86 u.s.c.). Awans na kolejny stopień służbowy dokonywany jest w trybie art. 89 u.s.c. i ma jedynie wymiar płacowy, bowiem wiąże się wyłącznie ze wzrostem wysokości dodatku służby cywilnej, nie zaś z miejscem zajmowanym w hierarchii stanowisk urzędniczych. Wynagrodzenie zasadnicze przewidziane dla zajmowanego stanowiska pracy, dodatek służby cywilnej z tytułu posiadanego stopnia służbowego oraz dodatek funkcyjny ustala się z zastosowaniem mnożników kwoty bazowej, której wysokość ustaloną według odrębnych zasad określa ustawa budżetowa MIANOWANIE Wyższymi stanowiskami w służbie cywilnej są stanowiska: 1) dyrektora generalnego urzędu; 2) kierującego departamentem lub komórką równorzędną w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, urzędzie ministra, urzędzie obsługującym przewodniczącego komitetu wchodzącego w skład Rady Ministrów, urzędzie centralnego organu administracji rządowej oraz kierującego wydziałem lub komórką równorzędną w urzędzie wojewódzkim, a także zastępcy tych osób; 3) wojewódzkiego lekarza weterynarii i jego zastępcy; 3a) powiatowego lekarza weterynarii i jego zastępcy; 4) kierującego komórką organizacyjną w Biurze Nasiennictwa Leśnego, a także zastępcy tej osoby; 5) dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, dyrektora izby administracji skarbowej, naczelnika urzędu skarbowego, naczelnika urzędu celnoskarbowego, a także zastępcy tych osób. MIANOWANIE Wyższe stanowisko w służbie cywilnej może zajmować osoba, która: 1) posiada tytuł zawodowy magistra lub równorzędny; 2) nie była skazana prawomocnym wyrokiem orzekającym zakaz zajmowania stanowisk kierowniczych w urzędach organów władzy publicznej lub pełnienia funkcji związanych z dysponowaniem środkami publicznymi; 3) posiada kompetencje kierownicze; 4) spełnia wymagania określone w opisie stanowiska pracy oraz w przepisach odrębnych. ZMIANA I USTANIE STOSUNKU PRACY W SŁUŻBIE CYWILNEJ Za jedną z głównych cech stosunków pracy z nominacji uważa się dyspozycyjność, wyrażającą się w obowiązku poddania się jednostronnym decyzjom władzy służbowej wprowadzającym istotne zmiany warunków pracy. Cecha ta łącznie z rozbudowanym katalogiem obowiązków nadaje stosunkom pracy urzędników mianowanych walor służby. Pojęcie dyspozycyjności w doktrynie prawa pracy nie jest rozumiane jednolicie. dyspozycyjność można określić jako uprawnienie pracodawcy do jednostronnej, trwałej lub czasowej zmiany rodzaju lub/i miejsca pracy, z pominięciem elementu woli pracownika, wykraczającej poza warunki uzgodnione z pracownikiem. Wspomniane uprawnienie pracodawcy skorelowane jest z obowiązkiem pracownika poddania się tym zmianom. Dyspozycyjność wiąże się z kategorią podporządkowania pracownika pracodawcy, choć oba pojęcia nie są tożsame. Podporządkowanie pracownika oznacza obowiązek wykonywania poleceń mieszczących się w treści powinności wynikających z aktu nawiązującego stosunek pracy. Dyspozycyjność natomiast oznacza obowiązek poddania się zmianom dalej idącym niż wynikające z aktów konkretyzujących lub aktualizujących obowiązki składające się na treść stosunku pracy. Dyspozycyjność oznacza prawnie dopuszczalną możliwość dokonywania przez przełożonego (inny organ służbowy) jednostronnych zmian istotnych składników treści stosunku pracy, z czym koreluje obowiązek pracownika (funkcjonariusza) poddania się przeprowadzanym zmianom. ZMIANA I USTANIE STOSUNKU PRACY W SŁUŻBIE CYWILNEJ Jeżeli jest to uzasadnione potrzebami urzędu, dyrektor generalny urzędu może w każdym czasie przenieść urzędnika służby cywilnej na inne stanowisko w tym samym urzędzie w tej samej lub w innej miejscowości, uwzględniając jego przygotowanie zawodowe. Przeniesienia urzędnika służby cywilnej na inne stanowisko w tym samym urzędzie do innej miejscowości nie można dokonać bez zgody urzędnika służby cywilnej - kobiety w ciąży lub osoby będącej jedynym opiekunem dziecka w wieku do lat piętnastu. Nie można także dokonać takiego przeniesienia, w przypadku gdy stoją temu na przeszkodzie szczególnie ważne względy osobiste lub rodzinne urzędnika. ZMIANA I USTANIE STOSUNKU PRACY W SŁUŻBIE CYWILNEJ Jeżeli przemawia za tym interes służby cywilnej, Szef Służby Cywilnej może przenieść urzędnika służby cywilnej do innego urzędu w tej samej miejscowości. Szef Służby Cywilnej, jeżeli przemawia za tym szczególny interes służby cywilnej, może przenieść urzędnika służby cywilnej do innego urzędu w innej miejscowości na okres nie dłuższy niż 2 lata. Przeniesienie takie może nastąpić najwyżej dwa razy w czasie trwania stosunku pracy urzędnika służby cywilnej. Niedopuszczalne jest przeniesienie bez zgody urzędnika służby cywilnej kobiety w ciąży lub osoby będącej jedynym opiekunem dziecka w wieku do lat piętnastu. Nie można także dokonać takiego przeniesienia w przypadku, gdy stoją temu na przeszkodzie szczególnie ważne względy osobiste lub rodzinne urzędnika. Przeniesienie urzędnika służby cywilnej oraz pracownika służby cywilnej do innego urzędu, także w innej miejscowości, na jego wniosek lub za jego zgodą, może nastąpić w każdym czasie. ZMIANA I USTANIE STOSUNKU PRACY W SŁUŻBIE CYWILNEJ W razie likwidacji urzędu, w którym urzędnik służby cywilnej wykonuje pracę, lub reorganizacji tego urzędu w sposób uniemożliwiający dalsze zatrudnienie urzędnika służby cywilnej Szef Służby Cywilnej przenosi go do innego urzędu w tej samej lub innej miejscowości oraz zobowiązuje dyrektora generalnego tego urzędu do wyznaczenia urzędnikowi służby cywilnej stanowiska, uwzględniając jego przygotowanie zawodowe. Od decyzji o przeniesieniu określonej w art. 63 i 66 urzędnikowi służby cywilnej przysługuje odwołanie do Prezesa Rady Ministrów w ciągu 14 dni od dnia doręczenia decyzji. Wniesienie odwołania nie wstrzymuje wykonania decyzji. ZMIANA I USTANIE STOSUNKU PRACY W SŁUŻBIE CYWILNEJ Stosunek pracy urzędnika służby cywilnej wygasa w razie: 1) odmowy złożenia ślubowania; 2) utraty obywatelstwa państwa należącego do Unii Europejskiej lub innego państwa, którego obywatelom na podstawie umów międzynarodowych lub przepisów prawa wspólnotowego przysługuje prawo do podjęcia zatrudnienia na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej; 3) prawomocnego orzeczenia kary dyscyplinarnej wydalenia ze służby cywilnej; 4) prawomocnego skazania za umyślne przestępstwo lub umyślne przestępstwo skarbowe; 5) prawomocnego orzeczenia utraty praw publicznych lub zakazu wykonywania zawodu urzędnika w służbie cywilnej; 6) upływu trzech miesięcy nieobecności w pracy z powodu tymczasowego aresztowania; 7) odmowy wykonania decyzji w sprawie przeniesienia, o którym mowa w art. 62 i 63, lub niepodjęcia pracy w urzędzie, do którego urzędnik został przeniesiony w trybie art. 66. OBOWIĄZKI CZŁONKA KORPUSU SŁUŻBY CYWILNEJ Członek korpusu służby cywilnej jest obowiązany w szczególności: 1) przestrzegać Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej i innych przepisów prawa; 2) chronić interesy państwa oraz prawa człowieka i obywatela; 3) racjonalnie gospodarować środkami publicznymi; 4) rzetelnie i bezstronnie, sprawnie i terminowo wykonywać powierzone zadania; 5) dochowywać tajemnicy ustawowo chronionej; 6) rozwijać wiedzę zawodową; 7) godnie zachowywać się w służbie oraz poza nią. OBOWIĄZKI CZŁONKA KORPUSU SŁUŻBY CYWILNEJ Członek korpusu służby cywilnej jest obowiązany wykonywać polecenia służbowe przełożonych. Jeżeli członek korpusu służby cywilnej jest przekonany, że polecenie jest niezgodne z prawem albo zawiera znamiona pomyłki, jest on obowiązany na piśmie poinformować o tym przełożonego. W razie pisemnego potwierdzenia polecenia jest obowiązany je wykonać. Członek korpusu służby cywilnej nie wykonuje polecenia, jeżeli prowadziłoby to do popełnienia przestępstwa lub wykroczenia, o czym niezwłocznie informuje dyrektora generalnego urzędu. OBOWIĄZKI CZŁONKA KORPUSU SŁUŻBY CYWILNEJ Członek korpusu służby cywilnej przy wykonywaniu obowiązków służbowych nie może kierować się interesem jednostkowym lub grupowym. Członkowi korpusu służby cywilnej nie wolno publicznie manifestować poglądów politycznych. Członkowi korpusu służby cywilnej nie wolno uczestniczyć w strajku lub akcji protestacyjnej zakłócającej normalne funkcjonowanie urzędu. Członek korpusu służby cywilnej nie może łączyć zatrudnienia w służbie cywilnej z mandatem radnego. Urzędnik służby cywilnej nie ma prawa tworzenia partii politycznych ani uczestniczenia w nich. Członek korpusu służby cywilnej zajmujący wyższe stanowisko w służbie cywilnej nie może pełnić funkcji w związkach zawodowych. OBOWIĄZKI CZŁONKA KORPUSU SŁUŻBY CYWILNEJ Członek korpusu służby cywilnej nie może podejmować dodatkowego zatrudnienia bez pisemnej zgody dyrektora generalnego urzędu ani wykonywać czynności lub zajęć sprzecznych z obowiązkami wynikającymi z ustawy lub podważających zaufanie do służby cywilnej. Urzędnik służby cywilnej nie może podejmować zajęć zarobkowych bez pisemnej zgody dyrektora generalnego urzędu. Dyrektorowi generalnemu urzędu pisemnej zgody na podjęcie zajęcia zarobkowego udziela Szef Służby Cywilnej. Dyrektor generalny urzędu, wnioskując do Szefa Służby Cywilnej o udzielenie zgody, załącza pisemną opinię kierownika urzędu. OCENA OKRESOWA CZŁONKA KORPUSU SŁUŻBY CYWILNEJ Ważnym elementem systemu kontroli jakości pracy w administracji publicznej są oceny okresowe. Oceny okresowe przyczyniają się do zapewnienia odpowiedniego poziomu merytorycznego, a w pewnym zakresie także etycznego, służby. Ustawa przewiduje dwa rodzaje ocen: pierwszą ocenę w służbie cywilnej (art. 37-38 u.s.c.) oraz oceny okresowe (art. 81 u.s.c.). OCENA OKRESOWA CZŁONKA KORPUSU SŁUŻBY CYWILNEJ Urzędnik służby cywilnej oraz pracownik służby cywilnej zatrudniony na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony podlega ocenie okresowej dokonywanej przez bezpośredniego przełożonego. Ocena okresowa dotyczy wykonywania obowiązków wynikających z opisu zajmowanego stanowiska pracy. Ocenę okresową sporządza się na piśmie i niezwłocznie zapoznaje z nią ocenionego. Ocenę okresową sporządza się co 24 miesiące. Ocena okresowa zawiera wnioski dotyczące indywidualnego programu rozwoju zawodowego. Ocena okresowa jest sporządzana w razie zmiany stanowiska pracy, wiążącej się z istotną zmianą zakresu obowiązków, jeżeli od dnia sporządzenia ostatniej oceny okresowej upłynęło więcej niż 6 miesięcy. W przypadku osób ocenianych po raz pierwszy, ocenę sporządza się, jeżeli okres podlegający ocenie jest dłuższy niż 6 miesięcy. OCENA OKRESOWA CZŁONKA KORPUSU SŁUŻBY CYWILNEJ Od oceny okresowej służy, w terminie 7 dni od dnia zapoznania się z oceną, sprzeciw do dyrektora generalnego urzędu. Sprzeciw rozpatruje się w terminie 14 dni od dnia wniesienia. W razie uwzględnienia sprzeciwu ocenę okresową zmienia się albo sporządza po raz drugi. Od oceny okresowej sporządzonej po raz drugi przysługuje sprzeciw na zasadach określonych powyżej. W razie nierozpatrzenia sprzeciwu w terminie albo nieuwzględnienia sprzeciwu od oceny okresowej, oceniany może, w terminie 14 dni od dnia doręczenia decyzji albo od dnia upływu terminu odwołać się do sądu pracy. OCENA OKRESOWA CZŁONKA KORPUSU SŁUŻBY CYWILNEJ Stanowiska pracy w korpusie służby cywilnej podlegają opisowi i wartościowaniu. W opisie stanowiska pracy wskazuje się realizowane zadania, wymagane kompetencje, kwalifikacje i zakres odpowiedzialności ze względu na umiejscowienie i funkcję stanowiska pracy w strukturze urzędu. Opis stanowiska pracy jest wykorzystywany, zgodnie z ustawą o służbie cywilnej, przy naborze do służby cywilnej, dokonywaniu oceny okresowej i ustalaniu indywidualnego programu kariery zawodowej. Ponadto opis stanowiska wskazuje miejsce stanowiska w urzędzie, co ułatwia układanie struktury urzędu i może być uwzględnione przy planowaniu zmian organizacyjnych. Na podstawie opisów stanowisk pracy jest przeprowadzane wartościowanie stanowisk pracy. Opis stanowiska pracy sporządza się dla każdego stanowiska pracy w służbie cywilnej. OCENA OKRESOWA CZŁONKA KORPUSU SŁUŻBY CYWILNEJ Wartościowanie stanowisk pracy polega na przyznaniu określonych wartości stanowiskom pracy w celu uzyskania wyniku wartościowania dla każdego stanowiska pracy. Wyniki wartościowania stanowisk pracy służą przede wszystkim prowadzeniu polityki płacowej w urzędzie z poszanowaniem zasad równego traktowania i niedyskryminacji oraz ułatwiają realizację prawa pracownika do otrzymywania jednakowego wynagrodzenia za jednakową pracę lub za pracę o jednakowej wartości. Sposób opisywania i wartościowania stanowisk pracy został określony w zarządzeniu nr 1 Prezesa Rady Ministrów z dnia 7 stycznia 2011 r. w sprawie zasad dokonywania opisów i wartościowania stanowisk pracy w służbie cywilnej.
