Vademecum Doradztwa Edukacyjno

Vademecum Doradztwa
Edukacyjno-Zawodowego
Czynniki wpływające na decyzje
zawodowe - preferencje i
predyspozycje zawodowe
mgr Jolanta Łachut
Specyficzne potrzeby w orientacji
zawodowej ucznia
 Pomóc uczniom zbudować obraz siebie (by potrafili
powiedzieć, kim są, jakie reprezentują cechy i kim mogą
być w perspektywie zawodowej)
 Dać szansę poznania świata pracy (przekazać wiedzę o
różnych zawodach i sposobach pełnienia ról zawodowych
oraz kształtować pozytywne postawy wobec pracy)
 Zachęcić i nauczyć planowania kariery zawodowej
(myślenia o własnym życiu w perspektywie zawodowej i
planowania go z tej perspektywy)
Puzzle zawodowe
Z czego układamy obraz?
Czynniki wpływające
na decyzje zawodowe
Czynniki wpływające na decyzje
zawodowe
Indywidualne
Inne osoby
•Modele
•Wpływy rodziców
•Wpływy
rówieśników
•Wpływy innych
osób z otoczenia
(m. in. nauczycieli)
•Zainteresowania
•Uzdolnienia
•Temperament
•Umiejętności
•Osobowość
•Stan zdrowia
•Wiedza
•Doświadczenie
•Postawy i
przekonania
Uwarunkowania
wyboru zawodu
Informacje o rynku
pracy
•Informacje o zawodach
i wymaganiach
•Tendencje na rynku
pracy
•Zarobki
Informacje o
możliwości
kształcenia
•System edukacji
możliwości zdobycia
kwalifikacji
zawodowych
•Możliwość
podnoszenia
kwalifikacji
•Stan zdrowia
•Wiedza
•Doświadczenie
•Postawy i
przekonana
Zainteresowania
•
•
•
•
Zainteresowania to siła napędowa pobudzająca do lepszego
poznania interesującej dziedziny. Łatwiej przychodzi nam
nabywanie wiedzy i umiejętności w obszarze który nas
interesuje.
Jak rozpoznać zainteresowania?
Donald Super sugeruje następujące metody:
Odpowiedz na pytanie: Co lubisz robić?
Inni mówią że jestem świetny w…., najlepiej wychodzi mi…….,
jedyne co mnie interesuje, to…….
Obserwowalna aktywność (kółka zainteresowań, sposób
spędzania wolnego czasu, preferowane przedmioty szkolne)
Testy podczas których uczeń ujawnia swoje zainteresowania,
niekoniecznie zdając sobie z tego sprawę
Zdolności i umiejętności
Zdolności to predyspozycje do łatwego opanowania pewnych
umiejętności, zdobywania wiedzy, uczenia się, do
wykonywania lepiej od innych pewnych czynności bądź
działań. Zdolność oznacza w szczególności umiejętność
uczenia się i nabywania określonych sprawności
Poziom zdolności zależy od wielu czynników:
• Wrodzonych
• Wychowania (środowisko rodzinne i wychowawcze)
• Własnej aktywności (rozwijania własnych zdolności)
Zdolności współdecydują o efektach nauki, sukcesach i
zadowoleniu z wykonywanej pracy
Temperament
Temperament to zespół formalnych i względnie stałych cech
zachowania przejawiających się w sile lub wielkości
reagowania . Jest uwarunkowany biologicznie. Wpływa na styl
działania, wzorzec reagowania na stres , stopień wrażliwości
na różne bodźce lub liczbę podejmowanych kontaktów z ludźmi
Temperament ma bardzo duże znaczenie w
dopasowaniu zawodowym.
Jak poznać typ temperamentu
Jest kilka koncepcji temperamentu, każdy ma swoją
typologię. Prezentujemy podział wg Hipokratesa:
Sangwinik - optymistyczny, radosny, uwielbia, mówić,
szybko syntetyzuje informacje, potrzebuje ludzi żeby
bili mu brawo np. dziennikarz, wykładowca
Melancholik – wierny, wytrwały, empatyczny, potrzebuje
ludzi żeby im pomagać (jak woda) np. psycholog,
Choleryk – szybki, zdecydowany, impulsywny, drażliwy
(jak ogień)np. przedsiębiorca, kierownik, menager,
Flegmatyk– precyzyjny, uporządkowany, powolny,
stabilny (jak ziemia) np. farmaceuta, inżynier, chemik
Wartości
Wartości dotyczą dążeń, celów, tego co jest cenne i
godne pożądania i co stanowi przedmiot oraz cel
dążeń. Nadają kierunek i sens podejmowanym
działaniom. Są źródłem wyznaczanych priorytetów i
standardów funkcjonowania w świecie.
Świadomość własnych wartości pomaga w
dokonywaniu decyzji zawodowych
Stan zdrowia
Stan zdrowia to bardzo istotny punkt wskazań i
przeciwwskazań do wykonywania danego zawodu.
Warto wybrać tu złoty środek pomiędzy dwoma
perspektywami:
• lekarską- ściśle określanymi kryteriami dopuszczenia do
wykonywania zawodu
• rehabilitacyjną- wzmacniającą, usprawniająca i
motywującą do podejmowania wyzwań, by uczeń z
niepełnosprawnością nie włączył do obrazu siebie
przekonania, że z powodu schorzenia czy upośledzenia
ma przed sobą tylko bariery
Testy w poradnictwie zawodowym
Doradcy w swojej pracy często wspierają się testami
diagnozującymi. Ich popularność wynika z tego, że dostarcza
wielu informacji dotyczących potencjału, które trudno uzyskać
podczas rozmowy doradczej czy też obserwacji
Ich stosowanie wiąże się z następującymi korzyściami:
• Pomagają uczniom w uzyskiwaniu wiedzy na temat samego
siebie
• Dostarczają doradcy pełniejszego obrazu ucznia
• Uzupełniają inne metody by lepiej prognozować drogę
zawodową ucznia
Wiedza o świecie zawodów jest źródłem
tworzenia informacji zawodowej
Ważna jest dojrzałość informacyjna uczniów oraz motywacja do
pozyskiwania takich informacji ponieważ
wszystko zaczyna się od zawodów
i popytu na nie na rynku pracy
Klasyfikacja Zawodów i Specjalności
jest podstawowym narzędziem służącym do identyfikowania się
zawodów znajdujących się na rynku pracy danego kraju
Dostępna na stronach internetowych :
www.praca.gov.pl
Sukces na rynku pracy uzależniony jest od
umiejętności i kompetencji.
Spośród nich wyróżniamy
Kompetencje twarde:
• kompetencje zawodowe (kwalifikacje)
• kompetencje wyróżniające (uprawnienia)
Kompetencje miękkie
• kompetencje społeczne (inteligencja emocjonalna)
Inteligencja emocjonalna – to
umiejętność kierowania emocjami
Dziś na rynku pracy oprócz ilorazu inteligencji ,
studiów czy wybitnych zdolności technicznych
wskazana jest inteligencja emocjonalna.
To ona zapewnia skuteczność zawodową,
umożliwia pracę w zespole, umiejętność
inicjowania i akceptowania zmian.
Jej potencjał można zwiększać i uczyć się przez
całe życie i o tym mówi
np. książka Daniela Golemana
Inteligencja emocjonalna – to
umiejętność kierowania emocjami
Inteligencja emocjonalna zależy w głównym stopniu
od samoświadomości tj. od kontrolowania własnych
emocji , zapału, wytrwałości w dążeniu do celu,
a także od zdolności do
odpowiednich zachowań społecznych
To nie cecha wrodzona. Trzeba ją kształtować w
dzieciach, aby zapewnić im jak najwłaściwsze
wykorzystania wrodzonych zdolności w uzyskaniu
sukcesu w życiu.
Twórcze myślenie kluczem do sukcesu
na rynku pracy
Czym się charakteryzuje?
• Wychodzenie poza ramy
• Nietrzymanie się schematów
• Pomysłowość, wyobraźnia
• Wielowątkowość
• Giętkość, umysłu
Zapraszamy więc do
twórczego myślenia 