terapia poprzez zajęcia ruchowe

Nowacka Małgorzata
Leszno
2
Terapia przez ruch
TERAPIA POPRZEZ ZAJĘCIA RUCHOWE
Od wielu lat prowadzę zajęcia terapeutyczne w placówkach Towarzystwa Przyjaciół
Dzieci. Uczestnicy zajęć mają przeważnie od 7 do 14 lat. Pochodzą z rodzin dotkniętych
biedą i patologią. Dzieci te są niedożywione, niewłaściwie ubrane, zaniedbane
wychowawczo. Mają różne deficyty rozwojowe. Wymagają one szczególnych zabiegów
terapeutycznych i opiekuńczych.
Jedną z form zajęć prowadzonych przeze mnie jest sport. Daje on możliwość odniesienia
sukcesu, podnosi prestiż w grupie, angażuje emocje. Potrzeba ruchu u dzieci uczęszczających
na zajęcia, jest ogromna. Są one dobrze, a nawet bardzo dobrze rozwinięte sprawnościowo.
Łatwo, więc odnoszą sukcesy, jeżeli we właściwy sposób się z nimi pracuje.
Przedstawię różne formy zajęć ruchowych, które stosuję w mojej pracy. Przekonałam się,
że wprowadzane według właściwej kolejności kształtują pamięć, koncentrację uwagi,
tolerancję, pozytywne emocje, jednoczą grupę, ułatwiają uczenie się.
Sprawdzoną formą zajęć są ćwiczenia „Ruchu rozwijającego” Weroniki Sherborne.
Opisane zajęcia stosuję na początku pracy z grupą dzieci w młodszym wieku szkolnym.
Jednoczą one grupę, zbliżają dzieci do siebie, dają poczucie bezpieczeństwa, są dobrą terapią
dla uczniów z trudnościami w uczeniu się i nadpobudliwych.
1. Świadomość kolan: siad rozkroczny – uderzanie o kolana: dłońmi, pięściami,
łokciami, rozcieranie kolan, spychanie kolan do podłogi i podnoszenie ich.
2. Świadomość kolan: dziwne kroki z prostymi kolanami, podskoki z jednym zgiętym
kolanem, chodzenie na kolanach, kulenie się w leżeniu na boku i otwieranie i
zamykanie ciała, podskoki z unoszeniem kolan i z wymachami nóg.
3. Świadomość bioder: chodzenie na pupie w siadzie prostym, w leżeniu na plecach,
stopach na podłodze i zgiętych kolanach unoszenie bioder, skoki zajęcze.
4. Świadomość tułowia: pełzanie jak jaszczurka, turlanie się po podłodze, ślizganie oraz
próby czołgania się po podłodze, turlanie kolegi po podłodze, upadanie na boki z siadu
skulnego lub z siadu skrzyżnego, upadki z pozycji na czworakach, kręcenie się w koło
w siadzie skulnym.
5. Przechodzenie wokół leżących i nad nimi, następnie przeskakiwanie.
6. Relaks – odpoczynek w leżeniu, głębokie oddechy.
Ćwiczenia w parach:
1. Siad rozkroczny twarzą do siebie – naprzemianstronne skłony i leżenie, próby leżenia
raz na jednym, raz na drugim boku.
2. Siad tyłem – jedno dziecko wykonuje skłon, a drugie kładzie się na jego plecach,
próby wspólnego wstania, pchania partnera po podłodze plecami, stopami, rękami.
Ciągnięcie partnera po podłodze za ręce i nogi lub ciągnięcie na kocu.
Przechodzenie w różny sposób przez „mostek” wykonany przez partnera.
Podnoszenie bioder przy zwartych stopach partnerów w leżeniu na plecach.
Przeczołgiwanie się pod leżącym partnerem.
Wchodzenie na kolana partnera./osoba młodsza i lżejsza/. Partner siedzi na podłodze
ze zgiętymi kolanami i podtrzymuje rękami wchodzącego.
8. 8, Jedna osoba wykonuje stabilny klęk podparty, druga stara się ją przewrócić.
9. Podnoszenie na plecach partnera.
10. Balansowanie na plecach partnera, który znajduje się w klęku podpartym.
11. Przeskoki przez partnera leżącego na brzuchu lub na plecach.
12. Relaks w leżeniu na podłodze, dzieci obchodzą się wzajemnie.
13. Jedno dziecko siada pomiędzy nogami drugiego, jest obejmowane i delikatnie
kołysane.
3.
4.
5.
6.
7.
Ćwiczenia z użyciem sprzętów:
1. Wchodzenie na drabinkę po skośnej ławeczce.
2. Przechodzenie pod „mostem” – skośna ławeczka.
3. Wdrapywanie się na ułożone materace i schodzenie z nich w różny sposób /turlając
się, ześlizgując/ zgodnie z inwencją dziecka.
Drugą sprawdzoną formą zajęć w terapii są ćwiczenia dające możliwość odniesienia
indywidualnego sukcesu. Oto kilka przykładów.
1.
2.
3.
4.
Rzuty kołem ringo do materaca lub do wyznaczonej bramki.
Rzuty do kosza piłką koszykową.
Kopanie piłką nożną do bramki.
Tor przeszkód.
-
bieg slalomem między pachołkami.
przejście pod ławeczką.
przewrót w przód na materacu.
przejście przez ławeczkę.
5. Tor przeszkód.
- przejście przez szarfę od dołu.
- przejście przez szarfę od góry.
- czołganie się między 2 pachołkami.
- przeskoki obunóż między 4 pałeczkami.
- zbieranie 5 piłeczek leżących w kółkach do ringo.
- rzuty do wiaderka zebranymi piłeczkami.
6. Przysiady, pompki do wykonania w określonym czasie.
7. Odbijanie piłeczki paletką do tenisa stołowego, rakietą tenisową.
8. Różne rodzaje wyścigów.
Rozwijanie współzawodnictwa, „zdrowej rywalizacji”, tolerancji wobec dzieci mniej
sprawnych fizycznie, jest następnym celem terapii. Osiągam ten cel poprzez różne
zawody sportowe.
Bieg slalomem między pachołkami, przechodzenie przez szarfy.
Na sygnał zawodnik biegnie slalomem między pachołkami, następnie przechodzi
przez szarfę, obiega stojak i wraca na linię mety. Wygrywa zespół, który szybciej
wykona zadanie.
2. Celowanie woreczkami do obręczy.
Każdy zawodnik otrzymuje woreczek i wykonuje jeden rzut do obręczy.
Wygrywa zespół, który zdobędzie większą liczbę trafień.
3. Przenoszenie piłek lekarskich.
Pierwszy zawodnik przenosi na wyznaczone miejsce 2 piłki lekarskie o różnej
wielkości i tam je pozostawia. Następny biegnie po piłki i zanosi je do następnego
zawodnika z drużyny. Czynności powtarzamy. Wygrywa zespół, który pierwszy
wykona zadanie.
4. Wyścig kretów. Uczniowie ustawiają się jeden za drugim, w rozkroku. Ostatni
zawodnik przechodzi między nogami, w tunelu na początek rzędu. Następnie tą samą
czynność wykonuje znów ostatni uczeń. Wygrywa drużyna, która wykona pierwsza
zadanie.
5. Wyścig z układaniem piłeczek w kółkach ringo. Pierwszy zawodnik otrzymuje 4
piłeczki tenisowe. Biegnie do pachołka, układając piłeczki w kółkach ringo. Obiega
pachołek i biegiem wraca do mety. Następny zawodnik zbiera piłeczki, obiega
pachołek i biegnie do mety. Przekazuje piłeczki. Czynności powtarzają kolejni
zawodnicy. Wygrywa drużyna, która pierwsza wykona zadanie.
6. Wyścig pod mostem. Zawodnicy w rzędzie wykonują klęk podparty. Ostatni uczeń
przechodzi pod mostem na początek i wykonuje klęk podparty. Następnie przechodzą
kolejni zawodnicy. Wygrywa zespół, który pierwszy wykona zadanie.
7. Skoki dodawane. Kolejno zawodnicy skaczą obunóż z miejsca tak, że każdy następny
skacze z miejsca, do którego doskoczył poprzedni zawodnik. Wygrywa zespół,
którego suma skoków będzie najdłuższa.
8. Tor przeszkód. Na sygnał zawodnik biegnie, przeskakuje obunóż przez ławeczkę,
przechodzi przez szarfę, obiega pachołek i wraca na linię mety. Wygrywa zespół,
który pierwszy wykona zadanie.
9. Sztafeta z przekazywanie pałeczki. Zespół dzieli się na równoliczne drużyny, które
ustawiają się naprzeciw siebie. Pierwszy zawodnik biegnie do przeciwnej drużyny,
przekazuje pałeczkę i biegnie na koniec. Następnie czynność wykonywana jest w
odwrotnym kierunku. Wygrywa zespół, który pierwszy przekazując przybór, zamieni
się miejscami.
10. Wyścig stonóg. Na sygnał pierwszy zawodnik biegnie do pachołka, obiega go i wraca
do drużyny. Dołącza się do niego drugi uczeń, łapiąc go w pasie i razem obiegają
pachołek. Następnie kolejno wykonuje tą czynność coraz to większa liczba
zawodników. Wygrywa zespół, który nie rozrywając się, pierwszy wykona zadanie.
11. Druty telefoniczne. Zespół siedzi na ławeczce między dwoma pachołkami. Zawodnicy
wyciągają obie ręce w bok. Na sygnał pierwszy zawodnik biegnie, obiega stojak
pierwszy, dotyka rąk kolegów z jednej strony, potem obiega drugi stojak, dotyka do
wyciągniętych rąk z drugiej strony i siada na swoim miejscu. Następnie czynność
powtarza drugi uczeń. Wygrywa zespół, który poprawnie, pierwszy wykona zadanie.
12. Wyścigi w workach. Na sygnał pierwszy zawodnik wchodzi do worka. Skacząc
obiega pachołek i wraca na metę. Przekazuje worek i biegnie na koniec zespołu.
Wygrywa drużyna, która w krótszym czasie wykona zadanie.
1.
Ostatnią formą rozwoju ruchowego w terapii, powinny być gry zespołowe. Z
doświadczenia wiem, że rodzą one najwięcej emocji, dlatego staram się dzieci do nich
starannie przygotować. Na początku grają do jednej bramki lub kosza. Uczą się
współpracy w zespole. Wielokrotnie powtarzam zasady gry, konsekwentnie ich
przestrzegam, rozwiązuję powstające konflikty. Brak właściwego nadzoru prowadzi
do kłótni, krzyku, niepohamowanej złości, a nawet czynnej agresji. Efektem takich
zachowań może być chęć wycofania się z gry, podziały na nieformalne zespoły,
zniechęcenie do dalszej zabawy.
Zawsze przed rozpoczęciem zajęć daję dzieciom piłki do indywidualnej zabawy.
Rozgrzewka z przyborem, którego się najczęściej w domu nie posiada, zaspakaja w
pewnym stopniu jego brak i rodzi poszanowanie. Staram się aktywnie uczestniczyć
w zajęciach. Często udzielam różnych pochwał. W miarę możliwości finansowych
stosuję nagrody rzeczowe. Otaczam dzieci opieką, tworzę atmosferę serdeczności
i przyjaźni.
W mojej pracy z dziećmi zaburzonymi i zaniedbanymi, zajęcia ruchowe są zawsze
ważnym elementem terapii.