Prawo konstytucyjne SNA I (III)
advertisement
Prawo konstytucyjne SNA I (III) Olga Hałub Katedra Prawa Konstytucyjnego Semestr zimowy 2014/2015 Źródła prawa konstytucyjnego to źródła, które zawierają normy zaliczane do tej gałęzi prawa Koncepcja paostwa prawnego zakłada oparcie systemu źródeł prawa o hierarchiczną budowę. Źródła prawa mają dualistyczny charakter! Prawo powszechnie obowiązujące Konstytucja Ustawa , rozporządzenie z mocą ustawy Ratyfikowana umowa międzynarodowa Rozporządzenie Akt prawa miejscowego ZAMKNIĘTY SYSTEM ŹRÓDEŁ PRAWA Prawo wewnętrznie obowiązujące Np. zarządzenie, uchwała OTWARTY SYSTEM ŹRÓDEŁ PRAWA „(…)ustrojodawca w sposób w pełni zamierzony i jednoznacznie wyrażony przyjął w konstytucji przedmiotowo i podmiotowo zamknięty system źródeł prawa powszechnie obowiązującego.” (wyrok TK z 28.06.2000, sygn. wyroku K 25/99) art. 87 Konstytucji! Źródła prawa powszechnie obowiązującego 1) KONSTYTUCJA 2) RATYFIKOWANE UMOWY MIĘDZYNARODOWE ZA UPRZEDNIĄ ZGODĄ WYRAŻONĄ W USTAWIE 3) USTAWA + ROZPORZĄDZENIE Z MOCĄ USTAWY 4) ROZPORZĄDZENIE ____________ 5) AKT PRAWA MIEJSCOWEGO Źródła prawa powszechnie obowiązującego NA SZCZEBLU CENTRALNYM: 1) KONSTYTUCJA 2) RATYFIKOWANE UMOWY MIĘDZYNARODOWE ZA UPRZEDNIĄ ZGODĄ WYRAŻONĄ W USTAWIE 3) USTAWA + ROZPORZĄDZENIE Z MOCĄ USTAWY 4) ROZPORZĄDZENIE ____________ NA SZCZEBLU LOKALNYM: 5) AKT PRAWA MIEJSCOWEGO Konstytucja- najwyższa moc prawna jako jedna z cech charakterystycznych wszystkie inne akty prawne nie mogą byd z nią sprzeczne NEGATYWNY ASPEKT OBOWIĄZKU REALIZACJI KONSTYTUCJI wszystkie akty muszą byd z nią spójne POZYTYWNY ASPEKT OBOWIĄZKU REALIZACJI KONSTYTUCJI przysięga na wiernośd Konstytucji- art. 130 Pozostałe cechy szczególne Konstytucji to tryb uchwalania i zmiany (art. 235) nazwa treśd forma systematyka (ogólna i szczególna) OBOWIĄZYWANIE KONSTYTUCJI Konstytucja to akt normatywny, powszechnie obowiązujący Wiąże zarówno organy władzy publicznej, jak i wszystkich obywateli „Tworzywo” do budowy norm prawnych STOSOWANIE KONSTYTUCJI stosowanie vs przestrzeganie stosowanie SAMOISTNE – np. art. 128/120/154/191 stosowanie NIESAMOISTNE- np. art. 129/137/152 Gwarancje zgodności prawa z Konstytucją: a) kontrola parlamentarna - przejaw samokontroli parlamentu a) kontrola pozaparlamentarna głowa paostwa np. weto prezydenckie władza sądownicza kontrola rozproszona (zdekoncentrowana) kontrola nierozproszona (skoncentrowana) 1) 2) • • • • • • Konstytucja (+) Ustawa najwyższa po Konstytucji moc prawna brak definicji konstytucyjnej domniemanie na rzecz parlamentu (nie)ograniczony zasięg przedmiotowy, zasada wyłączności zasada prymatu ustawy akt normatywny uchwalany w szczególnej procedurze • „Ustawa jest aktem prawnym ustanawiającym normy prawne o charakterze generalnym (kierowanym do pewnej klasy adresatów wyróżnionych ze względu na jakąś ich wspólną cechę) i abstrakcyjnym. Konsekwencją abstrakcyjności normy jest jej powtarzalnośd- to, że nie ulega umorzeniu lub skonsumowaniu przez jednorazowe zastosowanie.” ( wyrok TK z dnia 6.06.1994, sygn. wyroku U 5/04) 2) ROZPORZĄDZENIE Z MOCĄ USTAWY art. 234 Prezydent, na wniosek RM Wyłącznie w czasie stanu wojennego Gdy Sejm nie może zebrad się na posiedzenie 1) 2) Konstytucja (+) Ustawa + rozporządzenie z mocą ustawy (+) 3) Rozporządzenie – art. 92 • powszechnie obowiązujące • akt wykonawczy do ustawy • wydawane na podstawie ustawowego upoważnienia szczegółowego: a) podmiotowo(zamknięty katalog!): -Prezydent RP - art. 142 u.1 -Prezes Rady Ministrów - art. 148 u.3 -Minister kierujący określonym działem administracji rządowej lub przewodniczący komitetów, o których mowa w art. 147 u. 4 - art. 149 u. 2 oraz u. 3 - Rada Ministrów – art. 146 u. 4 pkt. 2 - KRRiT art. 213 u.2 b) przedmiotowo c) treściowo • podlegające ogłoszeniu w Dzienniku Ustaw 1) 2) 3) Konstytucja (+) Ustawa + rozporządzenie z mocą ustawy (+) Rozporządzenie (+) 4) AKTY PRAWA MIEJSCOWEGO – art. 94 Powszechnie obowiązujące, ale nie na całym obszarze paostwa, lecz na szczeblu terenowym! • w granicach i na podstawie upoważnienia ustawowego • stanowione przez organy samorządu terytorialnego oraz terenowe organy administracji rządowej 1. Przepisy wykonawcze do ustaw 2. Przepisy porządkowe na podstawie ogólnej kompetencji (ochrona zdrowia, życia, spokoju, bezpieczeostwa publicznego…) rada gminy/powiatu, wyjątkowo: organ władzy wykonawczej wojewoda MIEJSCE PRAWA MIĘDZYNARODOWEGO W SYSTEMIE ŹRÓDEŁ PRAWA ART.89-91 Istnieją dwie koncepcje w zakresie relacji prawa danego paostwa do prawa międzynarodowego: • koncepcja monistyczna; • koncepcja dualistyczna . art. 9 Konstytucji „RP przestrzega wiążącego ją prawa międzynarodowego” ??? MIEJSCE PRAWA MIĘDZYNARODOWEGO W SYSTEMIE ŹRÓDEŁ PRAWA nieratyfikowana - NIE JEST źródłem prawa powszechnie obowiązującego- a contrario art.91! Umowa międzynarodowa ratyfikowana duża ratyfikacja (ustawa akceptująca) art. 91 PRZED USTAWĄ ZWYKŁĄ- art.89 u. 1 oraz art. 91 u. 2 mała ratyfikacja POD USTAWĄ ZWYKŁĄ Pozostałe źródła prawa międzynarodowego ◆ normy prawa zwyczajowego ◆ ogólne zasady prawa międzynarodowego Obowiązek ich przestrzegania wynika ze wspomnianego art. 9 Konstytucji. Art.88 stanowi o obowiązku OGŁOSZENIA AKTU NORMATYWNEGO 3 DZIENNIKI URZĘDOWE 1) Dziennik Ustaw 2) Monitor Polski 3) Monitor Polski B Źródła prawa konstytucyjnego to źródła, które zawierają normy zaliczane do tej gałęzi prawa Koncepcja paostwa prawnego zakłada oparcie systemu źródeł prawa o hierarchiczną budowę. Źródła prawa mają dualistyczny charakter! Prawo powszechnie obowiązujące Konstytucja Ratyfikowane umowy międzynarodowe Ustawa , rozporządzenie z mocą ustawy Rozporządzenie Akt prawa miejscowego ZAMKNIĘTY SYSTEM ŹRÓDEŁ PRAWA Prawo wewnętrznie obowiązujące Prawo wewnętrznie obowiązujący zarządzenie, uchwała Np.Np. zarządzenie, uchwała OTWARTY SYSTEM ŹRÓDEŁ PRAWA OTWARTY SYSTEM ŹRÓDEŁ PRAWA AKTY PRAWA WEWNĘTRZNEGO – art. 93 (akty kierownictwa wewnętrznego) Ich istotą jest ograniczony zasięg obowiązywania, tzn. obowiązują tylko jednostki organizacyjnie podległe organowi wydającemu te akty. Zarządzenia nie mogą stanowid podsatwy decyzji wobec obywateli, osób prawnych oraz innych podmiotów (art.92 u.3) Np. Uchwały RM lub zarządzenia PRM Uwaga! Katalog podmiotów upoważnionych do wydania aktów prawa wewnętrznego oraz katalog form tych aktów jest otwarty! Prawo wewnętrzne musi byd zgodne z prawem powszechnie obowiązującym. Kontrowersje dotyczące miejsca określonych aktów w systemie źródeł prawa I. II. III. IV. V. Regulaminy Sejmu i Senatu Uchwały Sejmu Układy zbiorowe pracy Przepisy administracyjne Akty wydawane przez NBP Prezentacja powstała na podstawie pozycji: L. Garlickiego „Polskie prawo konstytucyjne. Zarys wykładu”, Warszawa 2010 B. Banaszaka „ Prawo konstytucyjne” , Warszawa 2008 P. Winczorka „Komentarz do Konstytucji RP”, Warszawa 2010 Dziękuję za uwagę!
