Źródła prawa papierów wartościowych.
advertisement
Źródła prawa papierów wartościowych. • USTAWA z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi Dz.U.2005.183.1538 z późn. zm. • USTAWA z dnia 29 lipca 2005 r. o nadzorze nad rynkiem kapitałowym Dz.U.2005.183.1537 z późn. zm. • USTAWA z dnia 29 lipca 2005 r. o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych (tekst jednolity: Dz. U. 2009 r. Nr 185 poz. 1439) • Regulamin Giełdy - uchwalony Uchwałą Rady Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie Nr 1/1110/2006 z dnia 4 stycznia 2006 r. Źródła prawa papierów wartościowych c.d. • Kodeks cywilny – art. 9216 – 92116. Przepisy te mają małe znaczenie praktyczne, stosuje się je do zagadnień nieunormowanych w przepisach ustaw szczególnych. • Ustawa z dnia 28 kwietnia 1936 r. Prawo wekslowe (Dz. U. nr 37, poz. 282) • Ustawa z dnia 28 kwietnia 1936 r. Prawo czekowe (Dz. U. nr 37, poz. 283) • Ustawa o obligacjach z dnia 29 czerwca 1995 r. (Dz. U z 2001 r., nr 120, poz. 1300) - ustawa ta określa zasady emisji, zbywania, nabywania i wykupu obligacji. • Ustawa o narodowych funduszach inwestycyjnych i ich prywatyzacji z dnia 30 kwietnia 1993 roku (Dz. U. nr 44, poz. 202), reguluje świadectwa udziałowe. Źródła prawa papierów wartościowych c.d. • Ustawa o funduszach inwestycyjnych z dnia 27 maja 2004 r. (Dz. U nr 146, poz. 1546) - ustawa ta reguluje certyfikaty inwestycyjne emitowane przez fundusze. • Ustawa z dnia 18 września 2001 r. Kodeks morski (Dz. U. nr 138, poz. 1545) – reguluje konosamenty. • ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Prawo bankowe (Dz. U. z 2002 r., nr 72, poz. 665). • ustawa z dnia 30 czerwca 2005 r. o finansach publicznych (Dz. U. nr 249, poz. 2104) – reguluje skarbowe papiery wartościowe (bony skarbowe, obligacje skarbowe). • ustawa z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych Pojęcie papierów wartościowych Z. Radwański: papier wartościowy jest dokumentem wyrażającym określone w jego treści prawo, które jest immanentnie z nim związane w tym sensie, że posiadanie tego dokumentu staje się niezbędną przesłanką przypisania prawa osobie formalnie z niego uprawnionej, a w konsekwencji i przesłanką dochodzenia przez nią realizacji tego prawa. Dr J. Mojak: papiery wartościowe to szczególne dokumenty stwierdzające istnienie określonego prawa majątkowego, w taki sposób, że posiadanie dokumentu staje się niezbędną przesłanką realizacji prawa. Papiery wartościowe ucieleśniają prawa podmiotowe (wierzytelności), są więc nosicielami inkorporowanego w nich prawa i wartości, które to prawo reprezentuje. Pojęcie papierów wartościowych c.d. Zgodnie z art. 3 pkt 1 ustawy z 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (Dz. U. Nr 183, poz. 1538) papierami wartościowymi są: a) akcje, prawa poboru w rozumieniu przepisów kodeksu spółek handlowych, prawa do akcji, warranty subskrypcyjne, kwity depozytowe, obligacje, listy zastawne, certyfikaty inwestycyjne i inne zbywalne papiery wartościowe, w tym inkorporujące prawa majątkowe odpowiadające prawom wynikającym z akcji lub z zaciągnięcia długu, wyemitowane na podstawie właściwych przepisów prawa polskiego lub obcego; b) inne zbywalne prawa majątkowe, które powstają w wyniku emisji, inkorporujące uprawnienie do nabycia lub objęcia papierów wartościowych określonych w lit. a, lub wykonywane poprzez dokonanie rozliczenia pieniężnego (prawa pochodne). Znaki legitymacyjne Znaki legitymacyjne, w odróżnieniu od papierów wartościowych, mają swoją definicję legalną. Są to dokumenty, które stwierdzają obowiązek świadczenia (art. 92115 § 1 KC). Do znaków legitymacyjnych zalicza się np. bilety lotnicze, bilety kolejowe, bilety autobusowe, bilety tramwajowe, bilety na metro, bilety do kina, bilety do teatru, bilety na koncert, kwity bagażowe, numerki w szatni, świadectwa założycielskie (art. 355 § 1 KSH) i użytkowe (art. 361 § 1 zd. 1 KSH) w spółce akcyjnej. Mimo, że są zbywalne nie są papierami wartościowymi. Powstanie papieru wartościowego • Teoria kreacyjna – prawo ucieleśnione w papierze wartościowym powstaje z chwilą wystawienia dokumentu w sposób prawem określony. • Teoria emisyjna – oprócz wystawienia dokumentu konieczne jest wydanie dokumentu przez wystawcę zgodnie z jego wolą osobie trzeciej. • Teoria umowna - powstanie papieru wartościowego wymaga współdziałania wystawcy z odbiorcą. Warunkiem powstania zobowiązania z papieru wartościowego jest wystawienie dokumentu i umowa między wystawcą a odbiorcą o wydanie dokumentu. Rodzaje papierów wartościowych Ze względu na przedmiot uprawnień inkorporowanych w PP wyróżniamy papiery: a) opiewające na wierzytelności pieniężne – weksle, czeki, obligacje b) zawierające uprawnienie do rozporządzania towarem, którym dysponuje wystawca pp – dowody składowe, konosamenty c) udziałowe – akcje • Według kryterium zakresu emisji papiery wartościowe dzielą się na: a) masowe (np. obligacje, akcje), b) jednostkowe (pojedyncze, np. weksel, czek, konosament, dowód składowy). Rodzaje papierów wartościowych c.d. Ze względu na sposób przenoszenia praw inkorporowanych w PP papiery dzielimy na: a) papiery imienne – legitymują jako uprawnionego wyłącznie osobę imiennie oznaczoną w dokumencie, np. akcje imienne, obligacje imienne, czeki imienne,. Do realizacji praw z papieru wartościowego imiennego nie wystarcza przedstawienie dokumentu dłużnikowi. Do dochodzenia wierzytelności, posiadacz musi ponadto wykazać, iż jest tym, kogo dokument wymienia jako właściciela. Zgodnie z art. 921[8] k.c. przeniesienie praw z papierów wartościowych imiennych następuje przez przelew połączony z wydaniem dokumentu (dokument podąża za prawem). Rodzaje papierów wartościowych c.d. b) papiery na zlecenie - zgodnie z art. 921[9] k.c. papiery wartościowe na zlecenie legitymują osobę upoważnioną w dokumencie oraz każdego, na kogo prawa zostały przeniesione przez indos. Indos- według art. 921[9] k.c. jest to pisemne oświadczenie zamieszczone na papierze wartościowym na zlecenie zawierające co najmniej podpis zbywcy tj. indosanta, oznaczającym przeniesienie praw na inną osobę, tj. indosatariusza. Do przeniesienia wierzytelności z dokumentu na zlecenie potrzebne jest jego wydanie oraz istnienie nieprzerwanego szeregu indosów. c) papiery na okaziciela - legitymują jako uprawnionego każdą osobę, która przedstawia dokument jego wystawcy. odnośnie papierów na zlecenie i na okaziciela obowiązuje zasada: prawo podąża za dokumentem Funkcje papierów wartościowych a) funkcja obiegowa (obrotowa) - polega na łatwości przenoszenia praw (wartości majątkowych) przez przeniesienie dokumentu (np. akcji, weksla, konosamentu). Dotyczy to przede wszystkim papierów na zlecenie i papierów na okaziciela. b) funkcja kredytowa - polega na możliwości pozyskiwania kapitału przez wystawienie papierów wartościowych c) funkcja płatnicza - polega na możliwości zastąpienia pieniądza d) funkcja inwestycyjna e) funkcja gwarancyjna (zabezpieczająca) - polegająca na możliwości ustanowienia zastawu na papierze wartościowym (a w istocie na prawach z niego wynikających) lub posiadana przez weksle (własne i trasowane in blanco), a polegająca na ułatwieniu dochodzenia roszczeń f) funkcja legitymacyjna – polega na ułatwieniu identyfikacji wierzyciela (podmiotu prawa inkorporowanych), Umorzenie papieru wartościowego • Papier wartościowy, co do zasady, podlega umorzeniu. Zasady umorzenia papieru wartościowego reguluje dekret z 10.12.1946 r. o umarzaniu utraconych dokumentów. Z chwilą prawomocnego umorzenia papieru wartościowego, wystawca jest zobowiązany wydać osobie, na żądanie której nastąpiło umorzenie, na jej koszt, nowy dokument, albo, gdy wierzytelność jest wymagalna, spełnić świadczenie. • Wymaga podkreślenia, że umarzanie niektórych typów papierów wartościowych regulują właściwe im przepisy (weksle, czeki). Pojęcie rynku kapitałowego • Rynek kapitałowy – część rynku finansowego, gdzie przedmiotem transakcji są średnio i długoterminowe instrumenty finansowe. • W prawie polskim zakres normatywny pojęcia prawo rynku kapitałowego obejmuje, co do zasady: prawo o obrocie zdematerializowanymi papierami wartościowymi i innymi instrumentami finansowymi, prawo o obligacjach, prawo o funduszach inwestycyjnych, prawo o funduszach emerytalnych, specyficzne elementy prawa charakterystyczne dla spółek publicznych, kapitałowe i inwestycyjne sfery działania instytucji finansowych (banków i domów maklerskich), sekurytyzację wierzytelności, prawo Unii Europejskiej (wybrane zagadnienia w zakresie swobody przepływu kapitału i usług). Publiczny obrót instrumentami finansowymi • USTAWA z dnia 29 lipca 2005 r. o ofercie publicznej …. • Art. 3. 1. Publicznym proponowaniem nabycia papierów wartościowych jest proponowanie odpłatnego nabycia papierów wartościowych w dowolnej formie i w dowolny sposób, jeżeli propozycja jest skierowana do co najmniej 100 osób lub do nieoznaczonego adresata. • 2. Publiczne proponowanie nabycia papierów wartościowych może być dokonywane wyłącznie w drodze oferty publicznej. • 3. Ofertą publiczną jest udostępnianie, co najmniej 100 osobom lub nieoznaczonemu adresatowi, w dowolnej formie i w dowolny sposób, informacji o papierach wartościowych i warunkach dotyczących ich nabycia, stanowiących dostateczną podstawę do podjęcia decyzji o odpłatnym nabyciu tych papierów wartościowych. Publiczny obrót instrumentami finansowymi • Obrót pierwotny (zwany także rynkiem nowych emisji) jest związany z procesem kreacji papierów wartościowych. Obejmuje on dokonywanie oferty publicznej przez emitenta bądź subemitenta usługowego, której przedmiotem są papiery wartościowe nowej emisji lub nabywanie papierów wartościowych w wyniku takiej oferty (art. 4 pkt 3 OfertaPublU). • subemitent usługowy - podmiot będący stroną zawartej z emitentem albo wprowadzającym umowy, w której podmiot ten zobowiązuje się do nabycia, na własny rachunek, całości lub części papierów wartościowych danej emisji, oferowanych wyłącznie temu podmiotowi, w celu dalszego ich zbywania w ofercie publicznej. Subemitentem usługowym mogą być wyłącznie: bank, firma inwestycyjna lub zagraniczna firma inwestycyjna lub konsorcjum tych podmiotów. Publiczny obrót instrumentami finansowymi Za obrót wtórny uznaje się: 1) dokonywanie oferty publicznej przez podmiot inny niż emitent lub subemitent usługowy lub nabywanie papierów wartościowych od tego podmiotu, albo 2) publiczne proponowanie nabycia przez podmiot inny niż emitent, nabycia instrumentów finansowych niebędących papierami wartościowymi lub nabywanie ich od tego podmiotu (art. 3 pkt 7 ustawy o obrocie). Polega zatem na kupowaniu i sprzedawaniu już wyemitowanych papierów wartościowych, zapewnia płynność inwestycji i ich wycenę. Rynek regulowany • Przez rynek regulowany rozumie się system obrotu dopuszczonymi do tego obrotu instrumentami finansowymi, działający w sposób stały, zapewniający inwestorom powszechny i równy dostęp do informacji rynkowej w tym samym czasie przy kojarzeniu ofert nabycia i zbycia instrumentów finansowych oraz jednakowe warunki nabywania i zbywania tych instrumentów, zorganizowany i podlegający nadzorowi właściwego organu, jak również uznany przez państwo członkowskie za spełniający te warunki i wskazany Komisji Europejskiej jako rynek regulowany (art. 14 ustawy o obrocie). Rynek regulowany Z systematyki tej regulacji wynika, że rynek posiada cechy regulowanego, gdy: 1) jest publicznie dostępny; 2) dokonywany jest na nim regularny (periodyczny) obrót instrumentami finansowymi; 3) przedmiotem obrotu na takim rynku są instrumenty finansowe dopuszczone do obrotu; 4) jest regulowany i kontrolowany przez organ administracji publicznej – Komisję, choć w pewnym zakresie możliwe jest przeniesienie takich uprawnień na podmiot samoregulujący się – spółkę prowadzącą rynek (giełdowy lub pozagiełdowy). Rynek regulowany c.d. Rynek regulowany obejmuje: • rynek giełdowy – prowadzony przez GPW SA • rynek pozagiełdowy – prowadzony jest przez Centralną Tabelę Ofert SA • towarowy rynek instrumentów finansowych - organizowany przez giełdę towarową w rozumieniu ustawy z dnia 26 października 2000 r. o giełdach towarowych (Dz. U. z 2005 r. Nr 121, poz. 1019 i Nr 183, poz. 1537) W ramach obrotu dokonywanego na rynku kapitałowym wyróżnić można: obrót pierwotny, obrót wtórny. Ogólne zasady obrotu na rynku regulowanym 1. 2. 3. 4. 5. papiery wartościowe objęte zatwierdzonym prospektem emisyjnym mogą być przedmiotem obrotu na rynku regulowanym wyłącznie po ich dopuszczeniu do tego obrotu; Zasada przymusu maklerskiego - dokonywanie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oferty publicznej albo obrotu papierami wartościowymi lub innymi instrumentami finansowymi na rynku regulowanym wymaga pośrednictwa firmy inwestycyjnej (dom maklerski, bank prowadzący działalność maklerską, zagraniczną firmę inwestycyjną prowadzącą działalność maklerską na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej); Zasada przymusu rynku regulowanego - publiczne proponowanie nabycia instrumentów finansowych może być dokonywane wyłącznie na rynku regulowanym; Zasada administracyjnego nadzoru (np. art. 20 ustawy o obrocie); Zasada dematerializacji papierów wartościowych i dematerializacji obrotu. Dematerializacja papierów wartościowych Dematerializacja PP polega na zastąpieniu dokumentu inkorporującego prawa z papierów wartościowych przez zapisy komputerowe. Problematykę dematerializacji reguluje ustawa z 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi Art. 5. 1. Papiery wartościowe: 1) będące przedmiotem oferty publicznej lub 2) dopuszczone do obrotu na rynku regulowanym, lub 3) wprowadzone do alternatywnego systemu obrotu, lub 4) emitowane przez Skarb Państwa lub Narodowy Bank Polski - nie mają formy dokumentu, od chwili ich zarejestrowania na podstawie umowy zawieranej przez emitenta z Krajowym Depozytem Papierów Wartościowych. Dematerializacja papierów wartościowych Art. 7. 1. Prawa ze zdematerializowanych papierów wartościowych powstają z chwilą zapisania ich po raz pierwszy na rachunku papierów wartościowych i przysługują osobie będącej posiadaczem tego rachunku. 2. Umowa zobowiązująca do przeniesienia zdematerializowanych papierów wartościowych przenosi te papiery z chwilą dokonania odpowiedniego zapisu na rachunku papierów wartościowych. Dematerializacja papierów wartościowych c.d. Art. 9. 1. Na żądanie posiadacza rachunku papierów wartościowych podmiot prowadzący ten rachunek, czyli „wystawiający”, wystawia mu, na piśmie, oddzielnie dla każdego rodzaju papierów wartościowych, imienne świadectwo depozytowe, zwane dalej „świadectwem”. Na żądanie posiadacza rachunku w treści wystawianego świadectwa może zostać wskazana część lub wszystkie papiery wartościowe zapisane na tym rachunku. 2. Świadectwo potwierdza legitymację do realizacji uprawnień wynikających z papierów wartościowych wskazanych w jego treści, które nie są lub nie mogą być realizowane wyłącznie na podstawie zapisów na rachunku papierów wartościowych. Świadectwo depozytowe nie jest papierem wartościowym. Treść świadectwa określa art. 10 ustawy o obrocie Dematerializacja papierów wartościowych c.d. Art. 11. 1. Od chwili wystawienia świadectwa, papiery wartościowe w liczbie wskazanej w treści świadectwa nie mogą być przedmiotem obrotu do chwili utraty jego ważności albo zwrotu świadectwa wystawiającemu przed upływem terminu jego ważności. Na okres ten wystawiający dokonuje blokady odpowiedniej liczby papierów wartościowych na tym rachunku. 2. W okresie, o którym mowa w ust. 1, te same papiery wartościowe mogą być wskazane w treści kilku świadectw, pod warunkiem że cel wystawienia każdego ze świadectw jest odmienny. W takim przypadku w kolejnych świadectwach zamieszcza się również, zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 7, informację o dokonaniu blokady papierów wartościowych w związku z wcześniejszym wystawieniem innych świadectw. Instytucje prawne rynku kapitałowego • Giełda Papierów Wartościowych - centralny punkt rynku kapitałowego, w którym zawierane są transakcje. • Domy (biura) maklerskie - uczestnicy rynku zawierający transakcje papierami wartościowymi dopuszczonymi do obrotu publicznego. • Inwestorzy (indywidualni i instytucjonalni) - kupujący i sprzedający papiery wartościowe za pośrednictwem domów maklerskich. • Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych instytucja, w której rozliczane są transakcje giełdowe, oraz przechowywane są (w postaci elektronicznej) papiery wartościowe. • Komisja Nadzoru Finansowego - organ nadzorujący czuwający nad prawidłowym funkcjonowaniem rynku. Komisja Nadzoru Finansowego Ustawą z dnia 21 lipca 2006 r. o nadzorze nad rynkiem finansowym (Dz.U.2006.157.1119 z późn. zm.) została powołana Komisja Nadzoru Finansowego, która zastąpiła Komisja Papierów Wartościowych i Giełd, Komisję Nadzoru Bankowego, Komisję Nadzoru Ubezpieczeń i Funduszy Emerytalnych. Komisja Papierów Wartościowych i Giełd (w skrócie „KPWiG” lub „Komisja”) jest centralnym organem administracji rządowej w zakresie nadzoru nad rynkiem kapitałowym. Komisja Nadzoru Finansowego W skład Komisji wchodzą Przewodniczący, dwóch Zastępców Przewodniczącego i czterech członków. Członkami Komisji są: 1) minister właściwy do spraw instytucji finansowych albo jego przedstawiciel; 2) minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego albo jego przedstawiciel; 3) Prezes Narodowego Banku Polskiego albo delegowany przez niego Wiceprezes Narodowego Banku Polskiego; 4) przedstawiciel Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej. Komisja Nadzoru Finansowego Nadzór nad działalnością Komisji sprawuje Prezes Rady Ministrów. Przewodniczącego Komisji powołuje Prezes Rady Ministrów na pięcioletnią kadencję Zastępców Przewodniczącego powołuje i odwołuje Prezes Rady Ministrów na wniosek Przewodniczącego Komisji. Prezes Rady Ministrów, w drodze zarządzenia, nadaje Urzędowi Komisji statut, w którym określa jego organizację wewnętrzną. Komisja Nadzoru Finansowego Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o nadzorze nad rynkiem kapitałowym Art. 3. Organem nadzoru nad rynkiem kapitałowym oraz rynkiem instrumentów finansowych, będących przedmiotem ubiegania się o dopuszczenie do obrotu na takim rynku, w rozumieniu aktów prawnych wydawanych przez instytucje i organy Unii Europejskiej, jest Komisja Nadzoru Finansowego, zwana dalej „Komisją”. Zgodnie z art. 4 ust. 1 celem nadzoru jest zapewnienie prawidłowego funkcjonowania rynku kapitałowego, w szczególności bezpieczeństwa obrotu oraz ochrony inwestorów i innych jego uczestników, a także przestrzegania reguł uczciwego obrotu. Komisja Nadzoru Finansowego W zakresie nadzoru nad rynkiem kapitałowym do zadań Komisji należy: 1) podejmowanie działań służących prawidłowemu funkcjonowaniu rynku kapitałowego 2) sprawowanie nadzoru nad działalnością podmiotów nadzorowanych oraz wykonywaniem przez te podmioty obowiązków związanych z ich uczestnictwem w obrocie na rynku kapitałowym, w zakresie określonym przepisami prawa; 3) podejmowanie działań edukacyjnych i informacyjnych w zakresie funkcjonowania rynku kapitałowego; 4) wykonywanie innych zadań określonych ustawami. Komisja Nadzoru Finansowego Do szczegółowych kompetencji Komisji w zakresie rynku kapitałowego należy miedzy innymi: a) wykluczanie papierów wartościowych z obrotu na rynku regulowanym (art. 20 ustawy o obrocie), b) zezwolenie na przywrócenie akcjom formy dokumentu, c) skreślenie maklera papierów wartościowych, maklera giełd towarowych lub doradcy inwestycyjnego z listy albo zawieszenie jego uprawnień do wykonywania zawodu, d) udzielanie zezwolenia na prowadzenie działalności maklerskiej, e) cofnięcie zezwolenia na prowadzenie działalności maklerskiej lub ograniczenie zakresu jej wykonywania, f) poinformowania zagranicznej firmy inwestycyjnej o warunkach prowadzenia działalności maklerskiej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, g) udzielanie zezwolenia na wykonywanie działalności towarzystwa funduszy inwestycyjnych, h) cofnięcie zezwolenia na wykonywanie działalności przez towarzystwo funduszy inwestycyjnych KRAJOWY DEPOZYT PAPIERÓW WARTOŚCIOWYCH • • • • Krajowy Depozyt działa w formie spółki akcyjnej. Organami Spółki są: 1. Walne Zgromadzenie, 2. Rada Nadzorcza, zwana „Radą Depozytu” - 6 do 9 członków powoływanych i odwoływanych przez Walne Zgromadzenie. • 3. Zarząd, zwany „Zarządem Depozytu”. • Akcjonariuszami Krajowego Depozytu mogą być: spółki prowadzące giełdę, spółki prowadzące rynek pozagiełdowy, firmy inwestycyjne, banki, Skarb Państwa, Narodowy Bank Polski, międzynarodowe instytucje finansowe, których członkiem jest Rzeczpospolita Polska, a także osoby prawne lub inne jednostki organizacyjne, które prowadzą działalność w zakresie rejestrowania papierów wartościowych, rozliczania lub rozrachunku transakcji zawieranych w obrocie papierami wartościowymi lub organizowania rynku regulowanego, posiadające siedzibę na terytorium państwa członkowskiego lub państwa należącego do OECD i podlegające nadzorowi właściwego organu nadzoru tego państwa. • KRAJOWY DEPOZYT PAPIERÓW WARTOŚCIOWYCH Historia 1991 - 1994 – Integralna część Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie S.A. 1994 - obecnie – Niezależna instytucja działająca w formie spółki akcyjnej Obecni akcjonariusze (od 1999 r.) – Skarb Państwa 1/3 akcji – GPW 1/3 akcji – Narodowy Bank Polski 1/3 akcji KRAJOWY DEPOZYT PAPIERÓW WARTOŚCIOWYCH • Do zadań Krajowego Depozytu należy: 1) prowadzenie depozytu papierów wartościowych; 2) wykonywanie czynności w zakresie prowadzenia systemu rejestracji instrumentów finansowych niebędących papierami wartościowymi, które zostały dopuszczone do obrotu na rynku regulowanym lub wprowadzone do alternatywnego systemu obrotu; 3) nadzorowanie zgodności wielkości emisji z liczbą papierów wartościowych, zarejestrowanych w depozycie papierów wartościowych, znajdujących się w obrocie; 4) obsługa realizacji zobowiązań emitentów wobec uprawnionych z papierów wartościowych zarejestrowanych w depozycie papierów wartościowych; 5) wykonywanie czynności związanych z wycofywaniem papierów wartościowych z depozytu papierów wartościowych; KRAJOWY DEPOZYT PAPIERÓW WARTOŚCIOWYCH 6) dokonywanie rozrachunku w instrumentach finansowych i środkach pieniężnych w związku z transakcjami zawieranymi na rynku regulowanym oraz transakcjami zawieranymi w alternatywnym systemie obrotu w zakresie instrumentów finansowych zarejestrowanych w Krajowym Depozycie; 7) zarządzanie funduszem rozliczeniowym, 8) zapewnienie prawidłowego funkcjonowania obowiązkowego systemu rekompensat 9) Przydzielanie kodów ISIN (International Securities Identifying Numbers) polskim emisjom instrumentów finansowych Zadania, o których mowa, Krajowy Depozyt oraz spółka, której Krajowy Depozyt przekazał wykonywanie czynności z zakresu tych zadań, wykonują współdziałając z uczestnikami. KRAJOWY DEPOZYT PAPIERÓW WARTOŚCIOWYCH Wszystkie papiery wartościowe dopuszczone do obrotu na rynku regulowanym muszą być zarejestrowane w KDPW Obecnie w systemie KDPW zarejestrowane są następujące papiery wartościowe: – - Akcje (krajowe i zagraniczne) Obligacje (Skarbu Państwa, NBP (banku centralnego) korporacyjne (krajowe i zagraniczne), komunalne, zamienne, EBI, z prawem pierwszeństwa, obligacje niepubliczne, listy zastawne) Certyfikaty inwestycyjne funduszy inwestycyjnych Kontrakty Futures (na indeks WIG20, na walutę, na akcje) Indeksowe jednostki udziałowe Opcje (Europejskie), (na indeks WIG20, na akcje) Wyjątek: Bony skarbowe: przechowywanie, rozliczanie oraz rozrachunek – system Narodowego Banku Polskiego KRAJOWY DEPOZYT PAPIERÓW WARTOŚCIOWYCH • Cykl rozliczeniowy dla transakcji na akcjach, prawach do akcji, certyfikatach zawartych na rynku regulowanym trwa trzy dni robocze (T+3), a dla obligacji - dwa dni robocze (T+2) • Oznacza to, że formalnym właścicielem akcji staniemy się dopiero trzeciego dnia rozliczeniowego po dokonaniu transakcji, a w przypadku obligacji – drugiego dnia. KRAJOWY DEPOZYT PAPIERÓW WARTOŚCIOWYCH Wszystkie papiery wartościowe, które są w obrocie na polskim rynku, występują w formie zdematerializowanej System rejestracji prowadzony przez KDPW zapewnia pełne bezpieczeństwo dla swoich Uczestników. Nigdy w historii Krajowego Depozytu nie było przypadków kradzieży, defraudacji czy fałszerstwa zdeponowanych papierów wartościowych Jeżeli w trosce o swoja przyszłą emeryturę postanowisz zmienić otwarty fundusz emerytalny (OFE), nie musisz martwić się o swoje dotychczasowo zgromadzone środki. Transfery środków pomiędzy funduszami dokonywane są przez KDPW Fundusz Rozliczeniowy, który gwarantuje uczestnikom poprawne wykonanie i rozliczenie transakcji zawieranych na rynku regulowanym inieregulowanym, nigdy dotąd nie musiał być wykorzystany Największym emitentem pod względem kapitalizacji jest Ministerstwo Finansów Krajowy Depozyt obecnie wypłaca dywidendę w 5 walutach: złotówkach, euro dolarach, forintach i koronach czeskich System depozytowo-rozliczeniowy kdpw_stream jest w stanie obsłużyć 1.000.000 operacji dziennie KDPW na rynku kapitałowym w Polsce Przebieg obsługi posttransakcyjnej Kupujący Sprzedający Transakcja Rynki Wykonanie transakcji Rachunki pap. wart. sprzedającego / depozytariusza sprzedającego Rachunki pieniężne sprzedającego lub depozytariusza-sprzedającego rozliczenie pieniężne w NBP KrajowyDepozyt DepozytPapierów PapierówWartościowych Wartościowych Krajowy Transakcja Transakcje po Wykonanie transakcji zestawieniu gotowe do rozliczenia Rachunki pap. wart. kupującego / depozytariusza kupującego Rachunki pieniężne kupującego lub depozytariusza -kupującego rozliczenie pieniężne w NBP KRAJOWY DEPOZYT PAPIERÓW WARTOŚCIOWYCH Cele powstania grupy kapitałowej KDPW •Rozdzielenie ryzyk funkcjonowania poszczególnych spółek w ramach grupy kapitałowej •Zwiększenie transparentności poszczególnych linii biznesowych i możliwość różnicowania standardów i skłonności do ryzyka •Zwiększenie efektywności działalności biznesowej poszczególnych spółek w ramach grupy poprzez obniżenie ich kosztów funkcjonowania –synergia kosztów z KDPW •Możliwość dokapitalizowania spółek poprzez pozyskiwanie akcjonariuszy branżowych KRAJOWY DEPOZYT PAPIERÓW WARTOŚCIOWYCH • Powołanie instytucji centralnego kontrpartnera KDPW CLEARPOOL (CCP): • Kluczowy projekt zmniejszający ryzyko i obciążenia uczestników polskiego rynku kapitałowego • Utworzenie izby rozliczeniowej dla rynku kasowego i terminowego pełniącej rolę centralnej strony zobowiązań rozliczeniowych FIRMA INWESTYCYJNA • Zasada przymusu maklerskiego - dokonywanie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oferty publicznej albo obrotu papierami wartościowymi lub innymi instrumentami finansowymi na rynku regulowanym wymaga pośrednictwa firmy inwestycyjnej • Firma inwestycyjna - rozumie się przez to dom maklerski, bank prowadzący działalność maklerską, firmę inwestycyjną prowadzącą działalność maklerską na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz zagraniczną osobę prawną z siedzibą na terytorium państwa należącego do OECD lub WTO, prowadzącą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej działalność maklerską (art. 3 pkt. 33 ustawy o obrocie). FIRMA INWESTYCYJNA Prowadzenie działalności maklerskiej zezwolenia Komisji wydanego na zainteresowanego podmiotu. wymaga wniosek Komisja prowadzi jawny rejestr firm inwestycyjnych zawierający wskazanie firm lub nazw, adresów siedziby oraz zakresu czynności, które poszczególne firmy wykonują na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w ramach posiadanego zezwolenia. Rejestr firm inwestycyjnych dostępny jest na stronie internetowej Komisji. DOM MAKLERSKI • Art. 95. 1. Domem maklerskim może być wyłącznie: • 1) spółka akcyjna, • 2) spółka komandytowo-akcyjna, w której komplementariuszami są wyłącznie osoby mające prawo wykonywania zawodu maklera papierów wartościowych lub doradcy inwestycyjnego, w liczbie co najmniej dwóch, • 3) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, • 4) spółka komandytowa, w której komplementariuszami są wyłącznie osoby mające prawo wykonywania zawodu maklera papierów wartościowych lub doradcy inwestycyjnego, w liczbie co najmniej dwóch, • 5) spółka partnerska, w której wspólnikami (partnerami) są wyłącznie osoby mające prawo wykonywania zawodu maklera papierów wartościowych lub doradcy inwestycyjnego, w liczbie co najmniej dwóch, • 6) spółka jawna, w której wspólnikami są wyłącznie osoby mające prawo wykonywania zawodu maklera papierów wartościowych lub doradcy inwestycyjnego, w liczbie co najmniej dwóch • - z siedzibą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, zwana dalej „domem maklerskim”. Działalność spółek osobowych ograniczona jest wyłącznie do czynności określonych w art. 95 ustawy o obrocie. BANKI • Bank z siedzibą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej może prowadzić działalność maklerską po uzyskaniu zezwolenia Komisji. • Warunkiem uzyskania zezwolenia na prowadzenie działalności maklerskiej przez bank jest organizacyjne wyodrębnienie tej działalności od pozostałej działalności banku (wydzielenie organizacyjne) DZIAŁALNOŚĆ MAKLERSKA oferowanie papierów wartościowych (np. sprzedaż nowej emisji akcji na rynku pierwotnym), nabywanie i zbywanie papierów wartościowych na cudzy rachunek (przyjmowanie i realizacja zleceń), nabywanie lub zbywanie papierów wartościowych na własny rachunek w celu realizacji zadań związanych z organizacją rynku regulowanego, zarządzanie cudzym pakietem papierów wartościowych na zlecenie, doradztwo w zakresie obrotu papierami wartościowymi (np. wystawianie rekomendacji), prowadzenie rachunków papierów wartościowych i rachunków pieniężnych, W umowie o oferowanie instrumentów finansowych firma inwestycyjna zobowiązuje się do pośrednictwa w: 1) proponowaniu przez emitenta nabycia papierów wartościowych nowej emisji lub w zbywaniu tych papierów, 2) proponowaniu przez podmiot wystawiający instrumenty finansowe niebędące papierami wartościowymi nabycia tych instrumentów lub w ich zbywaniu w wyniku tej propozycji, 3) proponowaniu przez wprowadzającego nabycia papierów wartościowych lub w ich zbywaniu w wyniku tej propozycji, lub 4) proponowaniu nabycia instrumentów finansowych niebędących papierami wartościowymi przez podmiot wprowadzający te instrumenty do obrotu na rynku regulowanym lub do alternatywnego systemu obrotu lub w ich zbywaniu w wyniku tej propozycji. Umowa o oferowanie instrumentów finansowych powinna być zawarta w formie pisemnej, a w przypadku umowy zawieranej z klientem detalicznym - w formie pisemnej pod rygorem nieważności. • W umowie o wykonywanie zleceń nabycia lub zbycia instrumentów finansowych firma inwestycyjna zobowiązuje się do nabywania lub zbywania instrumentów finansowych na rachunek zleceniodawcy. Umowa powinna być zawarta w formie pisemnej, a w przypadku umowy zawieranej z klientem detalicznym - w formie pisemnej pod rygorem nieważności. • W umowie o wykonywanie zleceń nabycia lub zbycia instrumentów finansowych firma inwestycyjna może również zobowiązać się do: 1) przyjmowania i przekazywania zleceń nabycia lub zbycia instrumentów finansowych, lub 2) przechowywania lub rejestrowania instrumentów finansowych, w tym do prowadzenia rachunków papierów wartościowych, lub do prowadzenia rachunków pieniężnych. • W umowie o zarządzanie portfelem, w którego skład wchodzi jeden lub większa liczba instrumentów finansowych, firma inwestycyjna zobowiązuje się do podejmowania i realizacji decyzji inwestycyjnych na rachunek klienta, w ramach pozostawionych przez zleceniodawcę do dyspozycji zarządzającego środków pieniężnych lub instrumentów finansowych. Umowa powinna być zawarta w formie pisemnej, a w przypadku umowy zawieranej z klientem detalicznym - w formie pisemnej pod rygorem nieważności. • W umowie o doradztwo inwestycyjne firma inwestycyjna zobowiązuje się do przygotowywania w oparciu o potrzeby i sytuację klienta i przekazywania mu pisemnej lub ustnej rekomendacji dotyczącej: 1) kupna, sprzedaży, subskrypcji, wymiany, wykonania lub wykupu określonych instrumentów finansowych albo powstrzymania się od zawarcia transakcji dotyczącej tych instrumentów; 2) wykonania lub powstrzymania się od wykonania uprawnień wynikających z określonego instrumentu finansowego do zakupu, sprzedaży, subskrypcji, wymiany, wykonania lub wykupu instrumentu finansowego. MAKLERZY I DORADCY INWESTYCYJNI W zależności od czynności, jakie wykonuje Firma inwestycyjna jest obowiązana zatrudniać określoną liczbę maklerów lub doradców inwestycyjnych. Makler i doradca, wykonując zawód, są obowiązani działać zgodnie z przepisami prawa i zasadami uczciwego obrotu oraz mieć na względzie słuszne interesy zleceniodawców. Tytuły zawodowe „makler papierów wartościowych” i „doradca inwestycyjny” podlegają ochronie prawnej. 3. Prawo wykonywania zawodu maklera lub doradcy przysługuje osobom, które są wpisane odpowiednio na listę maklerów lub na listę doradców. Na listę maklerów lub na listę doradców może być wpisana osoba fizyczna: 1) która posiada pełną zdolność do czynności prawnych; 2) która korzysta z pełni praw publicznych; 3) która nie była uznana prawomocnym orzeczeniem za winnego przestępstwa skarbowego, przestępstwa przeciwko wiarygodności dokumentów, mieniu, obrotowi gospodarczemu, obrotowi pieniędzmi i papierami wartościowymi, 4) która złożyła egzamin z wynikiem pozytywnym odpowiednio przed komisją egzaminacyjną dla maklerów albo przed komisją egzaminacyjną dla doradców. • Osoby fizyczne posiadające pełną zdolność do czynności prawnych mogą, na podstawie umowy zawartej w formie pisemnej pod rygorem nieważności, zrzeszać się w klubach inwestora. W jednym klubie inwestora może być zrzeszonych nie mniej niż 3 i nie więcej niż 20 osób. • W umowie, o której mowa w ust. 1, członkowie klubu inwestora zobowiązują się do: 1) wspólnego działania w celu zdobywania wiedzy o zasadach inwestowania w obrocie zorganizowanym, w szczególności poprzez wspólne inwestowanie w zdematerializowane papiery wartościowe lub inne maklerskie instrumenty finansowe dopuszczone do obrotu na rynku regulowanym; 2) nieuczestniczenia w innych klubach inwestora; 3) niezaciągania w związku z działalnością klubu inwestora zobowiązań o łącznej wartości przewyższającej wartość aktywów zgromadzonych na prowadzonych dla klubu inwestora rachunkach papierów wartościowych i rachunkach pieniężnych służących do ich obsługi. PRZEDMIOT OBROTU NA RYNKU REGULOWANYM • Akcje są to papiery wartościowe potwierdzające, że ich posiadacz (akcjonariusz) jest właścicielem części majątku spółki akcyjnej. Z faktu tego wynikają dla niego określone prawa – prawo do dywidendy, prawo do udziału w walnym zgromadzeniu i pośrednio – prawo do zarządzania spółką. • Na giełdę nie mogą być wprowadzone akcje imienne. • Akcje uprzywilejowane nie są notowane na GPW w Warszawie. PRAWA AKCJONARIUSZY Prawa majątkowe • prawo do udziału w zysku rocznym (jeśli roczny wynik finansowy jest dodatni, spółki mogą część zysków wypłacić akcjonariuszom jako dywidendę), • prawo poboru akcji nowej emisji, • prawo do aktywów spółki w przypadku sprzedaży lub rozwiązania, nazywane prawem do udziału w kwocie likwidacyjnej. Prawa korporacyjne • prawo uczestnictwa w walnym zgromadzeniu akcjonariuszy, z prawem głosu (każdej akcji zwykłej odpowiada jeden głos); rada nadzorcza spółki ma obowiązek zwoływać walne zgromadzenie akcjonariuszy przynajmniej raz w roku, • bierne i czynne prawo wyborcze do władz spółki, • prawo kontroli zarządzania i finansów spółki, • prawo do zgłaszania sprzeciwu wobec podejmowanych uchwał, prawo zgłaszania uchwał, • prawo do zwoływania walnego zgromadzenia (przysługuje posiadaczom co najmniej 10% głosów). PRZEDMIOT OBROTU NA RYNKU REGULOWANYM • Prawo poboru Zgodnie z art. 433. § 1. KSH akcjonariusze mają prawo pierwszeństwa objęcia nowych akcji w stosunku do liczby posiadanych akcji (prawo poboru). Dotychczasowi akcjonariusze mogą jednak zrezygnować z prawa objęcia nowych akcji sprzedając prawo poboru na giełdzie. Prawa poboru są przedmiotem obrotu na giełdzie jako samodzielny papier wartościowy. PRZEDMIOT OBROTU NA RYNKU REGULOWANYM • Warranty subskrypcyjne - papiery wartościowe imienne lub na okaziciela emitowane przez spółkę akcyjną uprawniające ich posiadacza do zapisu lub objęcia akcji, z wyłączeniem prawa poboru. • Prawa do akcji (PDA) Zgodnie z art. 3 pkt. 29 ustawy o obrocie rozumie się przez to papier wartościowy, z którego wynika uprawnienie do otrzymania, niemających formy dokumentu, akcji nowej emisji spółki publicznej, powstające z chwilą dokonania przydziału tych akcji i wygasające z chwilą zarejestrowania akcji w depozycie papierów wartościowych albo z dniem uprawomocnienia się postanowienia sądu rejestrowego odmawiającego wpisu podwyższenia kapitału zakładowego do rejestru przedsiębiorców. PRZEDMIOT OBROTU NA RYNKU REGULOWANYM Obligacja jest papierem wartościowym emitowanym w serii, w którym emitent stwierdza, że jest dłużnikiem właściciela obligacji (obligatariusza) i zobowiązuje się wobec niego do spełnienia określonego świadczenia. W przeciwieństwie do akcjonariusza posiadacz obligacji nie ma praw własności do majątku emitenta, lecz jest jego wierzycielem. Dlatego też obligacje zalicza się do papierów dłużnych. PRZEDMIOT OBROTU NA RYNKU REGULOWANYM • Certyfikaty inwestycyjne to papiery wartościowe emitowane przez fundusze inwestycyjne zamknięte. Certyfikaty inwestycyjne są potwierdzeniem uczestnictwa w funduszu i pozwalają na ustalenie wielkości należności, jaka z tytułu uczestnictwa w funduszu przysługuje danemu uczestnikowi w danym momencie. Certyfikaty notowane są na giełdzie na takich samych zasadach jak akcje. PRZEDMIOT OBROTU NA RYNKU REGULOWANYM • Kwity depozytowe Zgodnie z art. 3 pkt. 30 ustawy o obrocie to papier wartościowy wyemitowany przez instytucję finansową z siedzibą na terytorium państwa członkowskiego lub innego państwa należącego do OECD: a) poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w związku z papierami wartościowymi dopuszczonymi do obrotu na rynku regulowanym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej albo papierami wartościowymi wyemitowanymi poza tym terytorium, albo b) na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w związku z papierami wartościowymi wyemitowanymi poza tym terytorium - w którym inkorporowane jest prawo do zamiany tego papieru wartościowego na określone papiery wartościowe we wskazanej w warunkach emisji proporcji, przejście na właściciela tego papieru wartościowego praw majątkowych stanowiących pożytki z papierów wartościowych lub ich równowartości oraz, w przypadku akcji możliwość wydania przez właściciela tego papieru wartościowego jego emitentowi wiążącej dyspozycji co do sposobu głosowania na walnym zgromadzeniu. PRZEDMIOT OBROTU NA RYNKU REGULOWANYM – INSTRUMENTY POCHODNE • Instrumenty pochodne są instrumentami finansowymi, których cena bezpośrednio lub pośrednio zależy, czyli "pochodzi od" ceny papierów wartościowych (akcje, obligacje) lub innych instrumentów (kursy walut, indeksy giełdowe). • Do instrumentów pochodnych, które są notowane na GPW należą: jednostki indeksowe MiniWIG 20, kontrakty terminowe, opcje. • Obrót instrumentami pochodnymi dokonywany jest na tzw. rynku terminowym, w odróżnieniu od rynku kasowego, na którym handluje się rzeczywistymi aktywami, takimi jak akcje czy obligacje. Na rynku kasowym transferowi podlega kapitał, natomiast na rynku terminowym zobowiązania (do przyszłej zapłaty lub dostarczenia instrumentu, który jest przedmiotem kontraktu). Zobowiązania te są nabywane przez strony transakcji terminowej w chwili zawarcia transakcji, a zapłata następuje w przyszłości, w przeciwieństwie do rynku kasowego, na którym zapłata następuje w chwili zawarcia transakcji. PRZEDMIOT OBROTU NA RYNKU REGULOWANYM – INSTRUMENTY POCHODNE • Kontrakt terminowy to umowa pomiędzy dwiema stronami, z których jedna zobowiązuje się do kupna, a druga do sprzedaży, w określonym terminie w przyszłości (w tzw. dniu wygaśnięcia) i po ustalonej w umowie cenie, określonej ilości instrumentu bazowego lub dokonania równoważnego rozliczenia pieniężnego. Instrumentem bazowym może być właściwie dowolna wartość ekonomiczna, którą da się wyliczyć w sposób nie budzący wątpliwości. Najczęściej są to akcje, obligacje, indeksy giełdowe lub poziom stóp procentowych. Kupując lub sprzedając kontrakt, inwestor musi wpłacić do biura maklerskiego depozyt, który będzie zabezpieczeniem jego zobowiązań, wynoszący około 10% wartości kontraktu. • Oprócz kontraktów, dla których instrumentami bazowymi są indeksy giełdowe (WIG20, TechWIG), na giełdzie warszawskiej handluje się obecnie także kontraktami terminowymi na kursy walut: Euro i USD oraz kontraktami na akcje kilku największych spółek giełdowych • Kupujący odnosi zysk wówczas, gdy w terminie realizacji cena produktu bazowego (np. akcji) będzie wyższa od wskazanej ceny kontraktowej, ponieważ zobowiązał się on do zakupu instrumentu bazowego po cenie kontraktowej, w tym wypadku niższej od obowiązującej na rynku. • Z kolei sprzedający odnosi zysk wówczas, gdy w terminie realizacji cena produktu bazowego będzie niższa od przyjętej ceny kontraktowej, ponieważ po cenie kontraktowej musi sprzedać produkt bazowy, w tym wypadku po cenie wyższej od obowiązującej na rynku. PRZEDMIOT OBROTU NA RYNKU REGULOWANYM – INSTRUMENTY POCHODNE Najbardziej istotną różnicą między inwestowaniem w akcje, a inwestowaniem w kontrakty terminowe jest właśnie to, że w momencie zakupu lub sprzedaży kontraktów uczestnicy nie muszą angażować wszystkich środków, na które opiewają kontrakty. Wystarczy, by przed zawarciem kontraktu obie strony wniosły depozyty zabezpieczające, stanowiące niewielki procent wartości kontraktu. Posiadając 10 zł można zainwestować w instrument o wartości 100 zł. Zyski są wówczas zwielokrotnione, ale niestety straty również. Konstrukcja kontraktu terminowego na WIG20. Instrumentem bazowym jest indeks giełdowy WIG20. Wartość kontraktu podawana jest w punktach indeksowych. Jeden punkt odpowiada 10 zł. Terminy realizacji - trzeci piątek marca(H), czerwca(M), września(U), grudnia(Z). Depozyt zabezpieczający może się zmieniać, najczęściej oscyluje w wysokości 10% - 15% wartości kontraktu. Załóżmy, że inwestor kupuje w marcu kontrakt FW20M po kursie 1000 pkt i terminie realizacji w czerwcu br. Oznacza to, że wartość kontraktu wynosi 10 000 zł (1000 pkt. x 10 zł), jednak inwestor musi dysponować kwotą 1000 zł, ponieważ wpłaca depozyt zabezpieczający - 10% wartości kontraktu. Inwestor utrzymuje otwartą pozycję do terminu wygaśnięcia, czyli do trzeciego piątku czerwca. Tzw. ostateczny kurs rozliczeniowy wyniósł 1200 pkt. W tej sytuacji inwestor osiągnął zysk, ponieważ cena w przyszłości (1200) jest wyższa od ceny kontraktowej (1000). Inwestor zarobił (1200 - 1000) x 10 zł = 2000 zł. PRZEDMIOT OBROTU NA RYNKU REGULOWANYM – INSTRUMENTY POCHODNE • Opcje - umowa zawierana przez nabywcę i wystawcę opcji, w wyniku której nabywca opcji ma prawo zakupu lub sprzedaży określonego instrumentu finansowego w określonym czasie po z góry ustalonej cenie. Wystawca opcji (zbywca) przyjmuje natomiast zobowiązanie sprzedaży lub zobowiązanie kupna instrumentu finansowego będącego przedmiotem kontraktu, w określonym czasie i po z góry ustalonej cenie. • Za swoje prawo nabywca opcji płaci wystawcy określoną cenę - zwaną premią. PRZEDMIOT OBROTU NA RYNKU REGULOWANYM – INSTRUMENTY POCHODNE • W przypadku inwestowania w opcje na indeks kursy opcji podawane są w punktach i tak gdy kupujesz opcję kupna na WIG20 wygasającą we wrześniu z kursem wykonania 1700 pkt, i której kurs wynosi 30 pkt., to: • Za opcję płacimy 300 zł = 30 pkt x 10 zł/pkt Jeśli w dniu wygaśnięcia WIG20 wyniesie 1812 pkt, to: • Cena rozliczeniowa wyniesie 18 120 zł = 1812 pkt x 10 zł /pkt • Kwota rozliczenia wyniesie 1120 zł = 18120 zł 17.000 zł Zysk z inwestycji wyniesie 820 zł = 1.120 zł - 300 zł PRZEDMIOT OBROTU NA RYNKU REGULOWANYM • Jednostki indeksowe to instrument finansowy, którego cena odzwierciedla zmiany wartości danego indeksu. Instrument ten umożliwia inwestycję równoważną nabyciu całego portfela danego indeksu bez konieczności zakupu poszczególnych akcji wchodzących w skład tego indeksu. • Jednostki indeksowe, którymi handluje się na warszawskiej giełdzie oparte są na indeksie WIG20 odzwierciedlającym zmiany kursów akcji 20 największych i najbardziej płynnych spółek giełdowych. Instrument ten nosi nazwę MiniWIG20. Nabycie MiniWIG20, odpowiada inwestycji w portfel 20 akcji wchodzących w skład tego indeksu. PRZEDMIOT OBROTU NA RYNKU REGULOWANYM Indeks giełdowy służą do syntetycznego przedstawiania sytuacji na rynku lub wybranych jego segmentów. Do najważniejszych indeksów wyliczanych i publikowanych przez GPW należą: WIG - opisuje stan koniunktury wszystkich spółek notowanych na rynku podstawowym. WIG 20 – 20 wiodących spółek giełdowych mWIG 40 – obejmuje 40 średnich spółek notowanych na giełdzie sWIG 80 – obejmuje 80 małych spółek notowanych na giełdzie WIG – PL – krajowe spółki giełdowe spełniające kryteria bazowe Respect Index - Indeks spółek odpowiedzialnych społecznie
