Rynek – popyt, podaż, równowaga
advertisement
Rynek – popyt, podaż, równowaga Doc. dr Zofia Skrzypczak Wydział Zarządzania UW Rynek To proces, w ramach którego kupujący i sprzedający określają, co mają zamiar kupować oraz sprzedawać i na jakich warunkach / tzn. w jakich ilościach i po jakich cenach/. Kupujący reprezentują sobą popyt rynkowy, a sprzedający – podaż rynkową. doc. dr Zofia Skrzypczak Wydział Zarządzania UW 2 Popyt Zapotrzebowanie zgłaszane przez konsumentów na rynku, przy danej cenie produktu doc. dr Zofia Skrzypczak Wydział Zarządzania UW 3 Determinanty popytu Cena danego dobra Ceny innych dóbr /komplementarnych i substytucyjnych/ Dochody konsumentów Moda Reklama Oczekiwania przyszłego poziomu cen doc. dr Zofia Skrzypczak Wydział Zarządzania UW 4 cena Popyt a cena danego dobra A p1 B p2 D = f(p) 0 ilość q1 q2 doc. dr Zofia Skrzypczak Wydział Zarządzania UW 5 Podaż Produkty dostarczone przez producentów na rynek, przy danej cenie produktu doc. dr Zofia Skrzypczak Wydział Zarządzania UW 6 Determinanty podaży Cena danego dobra Koszty wytwarzania: - koszty materiałów - płace i narzuty na płace itp. - technologia produkcji doc. dr Zofia Skrzypczak Wydział Zarządzania UW 7 cena Podaż a cena danego dobra S=f(p) p2 B p1 A ilość q2 q1 doc. dr Zofia Skrzypczak Wydział Zarządzania UW 8 Równowaga rynkowa Obraz rynku, na którym – przy pewnej cenie – następuje zrównanie popytu zgłaszanego przez konsumentów z podażą oferowaną przez producentów Cena ta – to cena równowagi rynkowej; a ilość – to ilość równowagi rynkowej doc. dr Zofia Skrzypczak Wydział Zarządzania UW 9 cena Równowaga rynkowa S=f(p) E* p* D= f(p) 0 q* doc. dr Zofia Skrzypczak Wydział Zarządzania UW ilość 10 Nierównowaga na rynku Nadwyżka podaży nad popytem – NADPRODUKCJA Nadwyżka popytu nad podażą NIEDOBÓR doc. dr Zofia Skrzypczak Wydział Zarządzania UW 11 cena Nierównowaga rynkowa – nadwyżka towarów na rynku S=f(p) p1 NADWYŻKA: E* s1 > d1 p* D= f(p) 0 d1 q* doc. dr Zofia Skrzypczak Wydział Zarządzania UW ilość s1 12 cena Nierównowaga rynkowa – niedobór towarów na rynku S=f(p) NIEDOBÓR: s1 < d1 E* p* p1 D= f(p) 0 s1 q* doc. dr Zofia Skrzypczak Wydział Zarządzania UW ilość d1 13 Konsekwencje zmian w otoczeniu rynku dla równowagi na rynku jabłek - przykład Wzrost cen owoców cytrusowych Urodzaj jabłek doc. dr Zofia Skrzypczak Wydział Zarządzania UW 14 cena Zmiany równowagi na rynku jabłek S=f(p) p1 < p* q1 > q* P* E* E1 P S’ D’ 1 D= f(p) 0 q* doc. dr Zofia Skrzypczak Wydział Zarządzania UW q1 ilość 15 Zmiany parametrów gwarantujących równowagę na rynku jabłek Ilość równowagi na rynku jabłek – rośnie: q1 > q* Cena równowagi na rynku jabłek – trzy warianty: p1 > p* p1 < p* p1 = p* doc. dr Zofia Skrzypczak Wydział Zarządzania UW 16 Ingerencja państwa w gospodarkę doc. dr Zofia Skrzypczak Wydział Zarządzania UW 17 Ingerencja państwa w gospodarkę Górne i dolne pułapy cenowe (ceny maksymalne i minimalne) Podatek obrotowy i subwencje przedmiotowe doc. dr Zofia Skrzypczak Wydział Zarządzania UW 18 cena Ceny maksymalne S=f(p) E* p* d1>s1 NIEDOBÓR pmax D= f(p) 0 s1 q* doc. dr Zofia Skrzypczak Wydział Zarządzania UW d1 ilość 19 cena Ceny minimalne S=f(p) pmin s1 > d1 E* NADWYŻKA p* D= f(p) 0 d1 q* doc. dr Zofia Skrzypczak Wydział Zarządzania UW ilość s1 20 Podatek obrotowy cena T = P2PA = P2P1 + P1PA S2 S1 E2 P2 P1 PA E1 A D 0 Q2 Q1 doc. dr Zofia Skrzypczak Wydział Zarządzania UW ilość 21 Subsydia (dotacje, subwencje) cena subsydium = P1PA = P1P2 + P2PA S1 S2 E1 P1 P2 PA E2 A D 0 Q1 Q2 doc. dr Zofia Skrzypczak Wydział Zarządzania UW ilość 22 Rodzaje rynków (klasyfikacje wg różnych kryteriów) Kryterium - ilość podmiotów sprzedających Rynek Wolna konkurencja Oligopol. Konkurencja monopolistyczna doc. dr Zofia Skrzypczak Wydział Zarządzania UW Monopol pełny 24 Wolna konkurencja Wielość podmiotów po stronie podaży i popytu Cena będące efektem relacji popytowopodażowych Produkt homogeniczny Brak barier uniemożliwiających wejście na rynek i wyjście z rynku doc. dr Zofia Skrzypczak Wydział Zarządzania UW 25 Monopol pełny Wielość nabywców, jeden sprzedawca Cenę ustala producent – monopolista Produkt nie ma bliskich sobie substytutów Bariery wejścia: - administracyjna - technologiczna (techniczna) - kapitałowa doc. dr Zofia Skrzypczak Wydział Zarządzania UW 26 Oligopol Wielość podmiotów po stronie popytu, kilka – po stronie podaży Oligopol może być homogeniczny lub heterogeniczny Ceny – ustalane przez producenta; często występujące zjawisko przywództwa cenowego Bariery: technologiczne i kapitałowe doc. dr Zofia Skrzypczak Wydział Zarządzania UW 27 Organizacja kartelowa w oligopolu Jest porozumieniem przedsiębiorstw oligopolistycznych określonej gałęzi dotyczącym: - warunków sprzedaży - podziału rynków zbytu - globalnych rozmiarów produkcji oraz tzw. kwot produkcji - wyznaczania cen - podziału zysków. doc. dr Zofia Skrzypczak Wydział Zarządzania UW 28 Organizacja kartelowa w oligopolu Jest porozumieniem przedsiębiorstw oligopolistycznych dotyczącym: - warunków sprzedaży - podziału rynków zbytu - globalnych rozmiarów produkcji oraz tzw. kwot produkcji - wyznaczania poziomu cen - podziału zysków doc. dr Zofia Skrzypczak Wydział Zarządzania UW 29 Konkurencja monopolistyczna Wielość podmiotów po stronie popytu, kilkunastu producentów Produkty na rynku są zróżnicowane i mają bliskie substytuty Swoboda wchodzenia na rynek i opuszczania rynku /ewentualnie bariera kapitałowa/ doc. dr Zofia Skrzypczak Wydział Zarządzania UW 30 Kryterium – przedmiot transakcji rynkowej Rynek produktów pracy doc. dr Zofia Skrzypczak Wydział Zarządzania UW nieożywionych czynników wytwórczych (surowce, maszyny, ziemia, kapitał pożyczkowy) 31
