Dział VI BOGACTWA NATURALNE SKORUPY ZIEMSKIEJ

Chemia kl.III
Plan wynikowy z chemii dla klasy trzeciej gimnazjum opracowany przez Jerzego Sudoła
w oparciu o program DKW4014-76/99 na rok szkolny 2006/07.
Podręcznik „Chemia i my”- 89/99.
Dział VI BOGACTWA NATURALNE SKORUPY ZIEMSKIEJ
Temat:
Wymagania
Standard: Kategoria
Wymagania
Standard: Kategoria Uwagi:
podstawowe:
celu:
ponadpodstawowe
celu:
Uczeń zna/wie:
Uczeń:
Lekcja
*z jakiego podręcznika
I
A
* określi kryteria
III
C
organizacyjna.
będzie korzystał,
ocen z chemii,
*jakie wymagania i
A
sposoby oceniania
będzie stosował
nauczyciel,
A
*że człowiek jest
odpowiedzialny za stan
przyrody,
Krzemionka,
*Wyjaśni, dlaczego
*Właściwości
krzem –
odmiany krzemionki
fizyczne dwutlenku
właściwości i
występujące w
krzemu.
zastosowanie.
przyrodzie różnią się
*Otrzymywanie
Krążenie materii właściwościami
krzemu z dwutlenku
skalnej.
fizycznymi.
*Określi, jaki związek
chemiczny jest
głównym składnikiem
piasku i gliny oraz do
jakiej grupy związków
chemicznych należą.
Szkło –
otrzymywanie
właściwości i
zastosowanie.
*Wyjaśni, jaki rodzaj
szkła, ze względu na
właściwości, znalazł
zastosowanie np. do
impregnacji kotar w
teatrze, produkcji
naczyń żaroodpornych,
naczyń zwanych
potocznie
„kryształami”.
Skład chemiczny
i właściwości
najważniejszych
skał. Gips.
krzemu.
*Podobieństwo
właściwości
chemicznych krzemu
i węgla.
*Przyczyny różnic
we właściwościach
dwutlenku krzemu i
dwutlenku węgla.
*Odmiany
krzemionki
występujące w
przyrodzie.
*Właściwości
kwasowe dwutlenku
krzemu.
*Skład chemiczny
szkła.
*Właściwości szkła a
jego zastosowanie.
*Rodzaje szkła i ich
zastosowanie ze
względu na
właściwości.
Wykorzystanie
skał przez
człowieka.
Wapno palone.
Wapno gaszone.
*Wyjaśni, jakie
znaczenie praktyczne,
ma znajomość składu
chemicznego skał i
minerałów
występujących w
przyrodzie.
Gleba:
powstawanie,
właściwości,
wzbogacanie,
ochrona.
*Poda gdzie, w
najbliższym otoczeniu,
można dostrzec skutki
fizycznego wietrzenia
skał.
*Uzasadni, że w
procesach
glebotwórczych biorą
udział wszystkie cztery
sfery przyrody:
- atmosfera
- hydrosfera
- litosfera
- biosfera.
*Wyjaśni, dlaczego w
regionach hutniczych
powinno sadzić się
Rudy metali.
Podstawowe
procesy
*Skały magmowe,
ich skład chemiczny i
właściwości.
*Różnice między
strukturą
magmowych i ich
przyczyny.
*Skały osadowe i ich
skład chemiczny.
*Skały
przeobrażeniowe.
*Różnice we
właściwościach
gleby i skał.
*Przyczyna różnych
właściwości gleby i
skał.
*Procesy jakim
uległy skały, zwane
macierzystymi,
prowadzące do
powstania gleby.
*Istota hutniczego
sposobu
otrzymywania metali
chemiczne
służące do
otrzymywania
metali z rud.
dużo drzew, które
nazwane są „zielonymi
płucami miast”
Szybkość reakcji *Poda przykłady
chemicznej.
sytuacji z życia
codziennego, gdy
zależy nam na
zwiększeniu bądź
zmniejszeniu szybkości
reagujących substancji.
*Wyjaśni, jaki jest
związek między
szybkością reakcji
chemicznej a
nowoczesnym
przechowywaniem
produktów
żywnościowych.
z rud tlenkowych.
*Procesy zachodzące
w wielkim piecu.
*Właściwości
surówki
wielkopiecowej, a
właściwości stali.
*Metoda
elektrolitycznego
sposobu
otrzymywania metali
aktywnych
chemicznie.
*Przybliżona ocena
szybkości reakcji
chemicznych
zachodzących w
najbliższym
otoczeniu, w
przyrodzie.
*Możliwość
dokładnego
określenia szybkości
reakcji chemicznej.
*Interpretacja
szybkości reakcji w
ujęciu teorii
atomistycznej.
Sprawdzian
wiadomości –
bogactwa
naturalne
skorupy
ziemskiej.
Układ okresowy
pierwiastków
jako sposób
uporządkowania
*Wyjaśni, jakie
korzyści pod względem
ekonomicznym
wynikają ze stosowania
katalizatorów w
procesach
przemysłowych,
zamiast, np.
podwyższenia
temperatury reagentów.
*Wyjaśni dlaczego:
- wstawia się
„koksowniki” do
nowowybudowanych
domów,
- rozdrabnia się drewna
podczas rozpalania
ogniska.
*Wpływ:
- temperatury,
- stężenia substratów,
- rozdrobnienia
substratów,
- katalizatora,
na szybkość reakcji
chemicznej.
*Praktyczne
znaczenie szybkości
reakcji chemicznej.
*Poda przykłady
sytuacji, w których
niezbędne są
informacje uzyskane w
*Podział
pierwiastków na
metale i niemetale.
* Zbliżone
informacji o
tablicy układu
pierwiastkach i okresowego.
ich
właściwościach.
Ćwiczenia w
odczytywaniu
informacji o
właściwościach i
budowie atomu
wybranych
właściwości fizyczne
i chemiczne
pierwiastków –
pośród metali i
niemetali.
*Ustalone
prawidłowości we
właściwościach
pierwiastków – w
odniesieniu do
tablicy układu
okresowego.
*Informacje o
właściwościach
pierwiastków i
budowie ich atomów
związane z
położeniem
pierwiastków w
układzie okresowym.
pierwiastków z
układu okresowego
[Sprawdzian].
Diament i grafit.
Węgle kopalniane
jako surowce
energetyczne i
chemiczne.
*Wyjaśni, dlaczego do
doświadczeń
chemicznych, w których
jednym z substratów ma
być węgiel, używa się
węgla drzewnego a nie
kamiennego.
*Wyjaśni, dlaczego jedną
z epok w dziejach Ziemi
nazwano epoką węgla
kamiennego.
*Wyjaśni, na czym polega
podobieństwo procesu
suchej destylacji węgla
kamiennego i drewna i co
na tej podstawie można
sądzić o pochodzeniu
węgla kamiennego.
*Uzasadni, dlaczego
węgiel kamienny nazwany
jest „czarnym złotem”.
Ropa naftowa i gaz *Opisze, jaki wpływ na
*Diament i grafit, ich
właściwości i
zastosowanie.
*Procesy, podczas
których można otrzymać
węgiel w postaci
pierwiastkowej.
*Właściwości
chemiczne pierwiastka –
węgla.
*Węgiel drzewny i jego
podobieństwa i różnice
względem diamentu i
grafitu.
*Zastosowanie węgla
drzewnego ze względu
na jego właściwości.
*Węgiel kamienny i
brunatny jako
mieszaniny związków
węgla.
*Zastosowanie węgla
kamiennego jako
surowca chemicznego.
*Właściwości fizyczne
ziemny
rozwój techniki i
wyczerpalne źródła przemysłu miało odkrycie
energii.
zbadanie właściwości ropy
naftowej.
*Poda nazwisko Polaka
oraz okoliczności, w
których odkrył on ropę
naftową i zbadał jej
właściwości.
Inne źródła energii
niezagrażające
środowisku
naturalnemu.
*Opisze, jakich źródeł
energii korzysta w życiu
codziennym i jaki jest ich
wpływ na środowisko.
*Zaproponuje, jakie inne
źródło energii mogłoby
zastąpić dotychczas
stosowane w jego
środowisku i uzasadni
dlaczego.
ropy naftowej.
*Ropa naftowa jako
mieszanina związków
węgla.
*Podobieństwa między
ropą naftową a gazem
ziemnym.
*Zastosowanie gazu
ziemnego i produktów
destylacji ropy naftowej.
*Skutki stosowania ropy
naftowej
Promieniotwórczość
węgla kamiennego jako
paliw dla środowiska
naturalnego.
*Energia słoneczna jako
źródło energii
alternatywnej.
*Inne źródła energii
występujące
Promieniotwórczość
przyrodzie wywołane
działaniem energii
słonecznej.
*Energia jądrowa –
perspektywa
Promieniotwórczość
Promieniotwórczość *Wyjaśni, dlaczego należy
i jej skutki.
często wietrzyć
mieszkania – głównie w
okresie zimy, biorąc pod
uwagę nie tylko usuwanie
dwutlenku węgla.
*Wyjaśni, dlaczego nie
powinno się stosować
żużlu z pieców hutniczych
do produkcji materiałów
budowlanych.
wynikające
Promieniotwórczość jej
zastosowania
zagrożenia.
*Odkrycie zjawiska
promieniotwórczości i
jego istota.
*Naturalne izotopy
promieniowania
występujące w
przyrodzie na działanie,
których narażony jest
człowiek przez całe
życie.
*Izotopy
promieniotwórcze
otrzymywane sztucznie.
*Zastosowanie izotopów
promieniotwórczych.
*Znaczenie
promieniotwórczości w
rozwoju cywilizacji.
*Szkodliwe działanie
izotopów
promieniotwórczych na
skutek
nieodpowiedzialnej
działalności człowieka.
Powtórzenie
wiadomości:
bogactwa naturalne
skorupy ziemskiej.
Sprawdzian
wiadomości:
bogactwa naturalne
skorupy ziemskiej.
Poprawa
sprawdzianu.
Temat:
Budowa
związków
organicznych.
Węglowodory.
Dział VII WĘGLOWODORY I ICH POCHODNE
Wymagania
Standa Katego
Wymagania
Standa Katego
podstawowe:
rd:
ria
ponadpodstawowe rd:
ria
Uczeń zna/wie:
celu: Uczeń:
celu:
*co to są węglowodory,
*podział węglowodorów, II
*nazwy dziesięciu
węglowodorów
nasyconych ich wzory
sumaryczne,
*zależność między
właściwościami
fizycznymi a liczbą
I
A
A
A
B
*wyjaśni, jaka
właściwość atomów
węgla umożliwia
tworzenie cząsteczek
zawierających więcej
niż jeden atom tego
pierwiastka,
*zbuduje model
cząsteczek kilku
III
C
C
C
Uwagi:
atomów węgla w
cząsteczce
węglowodorów,
Węglowodory
nasycone i
nienasycone ich
nazewnictwo i
izomeria.
*co to jest szereg
homologiczny
węglowodorów,
*co to są alkany,
*co to są alkeny,
*co to są alkiny,
*jak się tworzy nazwy
alkenów
i alkinów,
*co to są węglowodory
nasycone, nienasycone,
I II
B
A
A
A
B
B
B
najprostszych
węglowodorów,
*wyjaśni, dlaczego
węglowodory tworzą ze
sobą mieszaniny
jednorodne,a nie
mieszają się
z wodą,
*wykryje
doświadczalnie węgiel
w substancjach
organicznych,
*wyjaśni dlaczego
palącej się benzyny nie
można gasić wodą,
*na podstawie
informacji o
właściwościach
rozpozna węglowodór,
*napisze wzory
III
sumaryczne i
IV
strukturalne dowolnych
alkanów, alkenów,
alkinów mając podane
liczbę atomów węgla
w cząsteczce
*określi wzór ogólny
alkanów, alkenów,
alkinów,
C
C
C
C
C
C
C
C
*postać wzory ogólnych
alkanów, alkenów,
alkinów,
*właściwości fizyczne i
chemiczne metanu, etenu,
acetylenu,
B
*zbuduje model
cząsteczki alkanu,
alkenu, alkinu,
*zakwalifikuje
węglowodory do
danego szeregu
homologicznego na
podstawie wzorów,
*obliczy masę
cząsteczkową
dowolnego
węglowodoru,
*przyporządkuje
nazwom
węglowodorów wzory
sumaryczne i
strukturalne
i
odwrotnie,
*napisze, uzgodni i
odczyta równanie
reakcji otrzymywania
etenu i etynu,
*zaproponuje
doświadczenie, które
pozwoli odróżnić
dowolny węglowodór
nasycony od
nienasyconego,
C
C
C
D
Występowanie
i zastosowanie
węglowodorów.
Reakcje spalania
węglowodorów.
* produkty destylacji ropy
naftowej,
*skład gazu ziemnego,
*do czego służy metan,
*jakie jest zastosowanie
etenu,
*do czego służy acetylen,
*co to jest reakcja
całkowitego spalania,
*co to jest reakcja
półspalania,
*co to jest reakcja
niecałkowitego spalania,
*od czego zależy rodzaj
produktów spalania
węglowodorów,
I
I II
A
A
A
A
A
A
A
A
B
*dokona analizy
właściwości fizycznych
i chemicznych etanu,
etenu, etynu,
*opisze produkty
destylacji ropy
naftowej, poda ich
właściwości i
zastosowanie,
*poda zasady
bezpiecznego
wykorzystania instalacji
gazowych na gaz
ziemny,
*wyjaśni dlaczego
czysty metan spala się
spokojnie, a zmieszany
z powietrzem wybucha,
III IV
*napisze, uzgodni i
odczyta równanie
reakcji spalania
całkowitego,
półspalania
i
spalania niecałkowitego
dowolnego
węglowodoru,
*wykryje produkty
III IV
D
C
C
C
C
D
Reakcje
podstawiania
przyłączania.
Polietylen i inne
tworzywa
otrzymywane w
wyniku
polimeryzacji.
Utylizacja
tworzyw
syntetycznych.
*co to jest reakcja
i podstawiania,
*co to jest reakcja
przyłączania,
*jak odróżnić
węglowodory nasycone
od nienasyconych,
I II
*z jakich surowców
otrzymuje się tworzywa
sztuczne,
*co to jest mer,
*co to jest polimer,
I II
A
A
B
B
A
A
całkowitego i
niecałkowitego spalania
węglowodorów,
*napisze, uzgodni i
odczyta równanie
reakcji przyłączenia
bromu i bromowodoru
do węglowodoru
nienasyconego,
*napisze, uzgodni i
odczyta równanie
reakcji podstawiania,
*doświadczalnie
odróżni węglowodory
nasycone od
nienasyconych,
*zapisze przebieg
reakcji polimeryzacji
etenu,
*wyjaśni, na czym
polega reakcja
polimeryzacji,
*omówi, jakie
substancje mogą ulegać
polimeryzacji,
*omówi budowę
polimeru,
*określi zalety i wady
III
C
C
C
III
C
C
C
C
C
Najprostsze
alkohole ich
budowa i
zastosowanie –
metanol i etanol.
*co to znaczy, że
alkohole są pochodnymi
węglowodorów,
*co to jest rodnik i grupa
funkcyjna,
*jak się tworzy nazwy
alkoholi,
I II
B
A
B
tworzyw sztucznych,
*poda nazwy, wzory
sumaryczne,
strukturalne i
półstrukturalne czterech
pierwszych członów
szeregu
homologicznego
alkoholi,
*określi wzór ogólny
alkoholi,
*zbuduje model
cząsteczki alkoholu,
*wyjaśni oznaczenie:
R-, -OH,
*wskaże i nazwie
rodnik i grupę
funkcyjną czterech
pierwszych członach
szeregu
homologicznego
alkoholi,
*określi wzór
strukturalny,
sumaryczny i poda
nazwę alkoholu na
podstawie modelu
cząsteczki,
III
C
C
C
C
C
C