kl. III

Fizyka kl.III
Plan wynikowy z fizyki dla klasy trzeciej gimnazjum opracowany przez Jerzego Sudoła
w oparciu o program DKW- 4014-2001/99 na rok szkolny 2006/2007.
Podręcznik –Fizyka –Jerzy Ginter
Program nauczania ,,FIZYKA I ASTRONOMIA” –GIMNAZJUM
Dział IV DRGANIA I FALE MECHANICZNE (9+9)
Temat:
Lekcja organizacyjna.
Czym zajmuje się
fizyka.
Ruch drgający.
Drgania swobodne,
gasnące, wymuszone.
Rezonans.
Wymagania podstawowe:
Uczeń zna/wie:
*z jakiego podręcznika będzie
korzystał,
*jakie wymagania i sposób
oceniania będzie stosował
nauczyciel, *dlaczego fizyka jest
nauką przydatną ludziom,
*na czym polega ruch drgający,
*jakie są przykłady ruchu
drgającego,
*jakie wielkości fizyczne opisują
ruch drgający,
*co to jest amplituda drgań,
*co to jest częstotliwość drgań,
*jaka jest jednostka częstotliwości
drgań (1Hz),
*co to są drgania swobodne,
*co nazywamy wahadłem
matematycznym,
Standard:
I
Kategoria
celu:
A
Wymagania ponadpodstawowe Standard: Kategoria
Uczeń:
celu:
*określi kryteria ocen z fizyki,
III
C
A
A
I
A
A
A
A
A
A
I II
A
A
*określi położenie równowagi
i amplitudę drgań,
*zmierzy okres drgań,
wykonując odpowiednie
pomiary,
*obliczy częstotliwość drgań,
stosując prawidłowo jednostkę
częstotliwości korzystając
z wykresu zależności
wychylenia od czasu,
*opisze ruch drgający,
*poda przykłady ruchu
drgającego w najbliższym
otoczeniu,
*wyznaczy okres i częstotliwość
drgań,
*zademonstruje ruch drgający,
III
C
C
C
C
C
III IV
C
D
Uwagi:
Powstawanie fal
w ośrodkach
materialnych.
Odbicie i załamanie
fal.
Fale dźwiękowe.
*co to są drania gasnące, a co
niegasnące,
*co to są drgania tłumione
i wymuszone,
*na czym polega zjawisko
rezonansu mechanicznego,
*że podczas drgań harmonicznych
prędkość ciała się zmienia,
*jaki ruch nazywamy falowy,
*jak powstaje fala,
*jakie są rodzaje fal: poprzeczne,
podłużne, płaskie, kuliste,
*wielkości opisujące falę: długość,
okres, amplituda, częstotliwość
i prędkość fali,
*związek między długością fali
i częstotliwością drgań jej źródła,
*zjawisko odbicia i załamania fal,
*zjawisko dyfrakcji i interferencji
fal,
*pojęcie fali stojącej,
*co jest źródłem dźwięku,
*jakie wielkości charakteryzują
dźwięk
*w jakich ośrodkach może
rozchodzić się dźwięk,
*że fala dźwiękowa jest falą
podłużną,
*jakim zjawiskom ulegają fale
dźwiękowe,
A
*zademonstruje zjawisko
rezonansu mechanicznego,
D
A
B
B
I II
A
A
A
A
B
I II
I II
B
B
A
A
A
B
A
B
B
*zademonstruje powstawanie
fal,
*przedstawi graficznie falę
harmoniczną biegnącą,
*opisze wielkości
charakteryzujące falę,
*wykorzysta związek między
częstotliwością i długością fali
w rozwiązywaniu zadań
rachunkowych,
*wykaże doświadczalnie różnice
pomiędzy falą podłużną
i poprzeczną,
*zademonstruje zjawisko
odbicia i załamania fal na
wodzie,
*wykorzysta prawo odbicia
i załamania w zadaniach
obliczeniowych,
*zinterpretuje zjawisko ugięcia
i nakładania się fal,
*zademonstruje rozchodzenie
się fal dźwiękowych,
*zademonstruje zjawisko
rezonansu akustycznego,
*opisze zasadę działania
sejsmografu,
*wyjaśni na czym polega
zjawisko echa i pogłosu,
*wyjaśni zależność między
III IV
D
C
C
C
C
III IV
D
C
D
III IV
D
D
C
C
C
*na czym polega zjawisko
rezonansu akustycznego,
Cechy dźwięków.
Ultradźwięki
i infradźwięki.
Fale stojące.
Zapis i odtwarzanie
dźwięku.
Powtórzenie
wiadomości: drgania
i fale mechaniczne.
Sprawdzian
wiadomości: drgania
*w jakich jednostkach określa się
poziom natężenia dźwięku,
*że hałas jest szkodliwy dla
zdrowia człowieka,
*w jaki sposób należy ograniczać
i zwalczać hałas,
*zasady przewidywania trzęsień
ziemi
*co to są infradźwięki i
ultradżwięki,
*przedziały słyszalnych dźwięków,
*że fala stojąca jest wynikiem
interferencji fal,
*co to jest węzeł fali stojącej,
*co to jest strzałka fali stojącej,
*dźwięki zapisywane i odtwarzane
mechanicznie są w gramofonach,
*dźwięki zapisywane i odtwarzane
magnetycznie są w magnetofonach,
*dźwięki zapisywane i odtwarzane
w sposób cyfrowy są w płytach CD,
I II
A
A
A
B
A
B
I
A
A
A
I
A
A
A
długością a częstotliwością fali,
*wyjaśni związek energii fali
akustycznej z częstotliwością
i amplituda fali,
*potrafi pomierzyć prędkość
dźwięku,
*wskaże źródła nadmiernego
hałasu,
*poda pozytywne przykłady
działań zmniejszających poziom
hałasu w otoczeniu,
*wskaże przykłady
zastosowania ultradźwięków w
przyrodzie
i technice,
*wyjaśni od czego zależy dobra
akustyka sali koncertowej,
*zademonstruje i
scharakteryzuje falę stojącą,
*wyjaśni efekt wzmacniania,
osłabiania i osłabiania
interferencji fal,
*wyjaśni zależność
częstotliwości fali stojącej od
wymiarów ciała
i prędkości
fali w ośrodku,
*odczyta cechy dźwięków z
zapisu dźwięku,
*wyjaśni na czym polega zapis
mechaniczny,
*wyjaśni na czym polega zapis
magnetyczny,
*wyjaśni na czym polega zapis
w sposób cyfrowy,
C
C
III
C
C
C
C
III IV
D
C
C
III IV
D
C
C
C
I II
AB
III IV
CD
I II
AB
III IV
CD
i fale mechaniczne.
Omówienie i poprawa
sprawdzianu.
I II
AB
III IV
CD
Dział V PROMIENIOWANIE ELEKTROMAGNETYCZNE (16 + 15)
Temat:
Pole
elektromagnetyczne i
fale
elektromagnetyczne.
Wymagania podstawowe:
Standard:
Uczeń zna/wie:
*pojęcie drgań elektrycznych,
*jak można uzyskać drgania
elektryczne niegasnące,
*że fala elektromagnetyczną
nazywamy rozchodzące się
w przestrzeni zaburzenia pola
elektro-magnetycznego,
*z jaką prędkością rozchodzi się
fala elektromagnetyczna w próżni,
*związek między długością,
okresem i prędkością fali
elektromagnetycznej,
*warunki występowania rezonansu
w obwodzie LC,
*że antena nadawcza musi być
dopasowana do anteny odbiorczej,
*że energia fal
elektromagnetycznych może być
absorbowana przez organizm żywy
i w związku z tym może negatywnie
wpływać na zdrowie człowieka,
*że źródłem fal
elektromagnetycznych są wszystkie
układy, w których ładunki
elektryczne przemieszczają się
ruchem zmiennym,
*że przez przestrzeń, w której
żyjemy przenikają fale
elektromagnetyczne o różnych
zakresach częstotliwości,
Kategoria
celu:
Wymagania ponadpodstawowe Standard: Kategoria
Uczeń:
celu:
Uwagi:
*że fala elektromagnetyczna
przenosi energię,
*że fale elektromagnetyczne
podlegają zjawiskom: odbicia,
załamania, ugięcia (dyfrakcji),
interferencji, polaryzacji i
absorpcji,
*że warunkiem wypromieniowania
w przestrzeń fali
elektromagnetycznej jest
zaopatrzenie obwodu LC w antenę,
w której ruchem zmiennym
przemieszczają się elektrony,
Źródła światła.
*co to jest fala
elektromagnetyczna(jakościowo),
*że światło ma dwoistą naturę:
cząsteczkowo- falową,
*że światło możemy traktować jak
strumień cząstek zwanych
fotonami,
*że światło jest falą
elektromagnetyczną,
*że światło w różnych ośrodkach
przezroczystych rozchodzi się
z różnymi prędkościami,
*jaka jest wartość prędkości
światła rozchodzącego się w próżni,
*jakie są przykłady źródeł światła,
*że w widmie światła białego
(słonecznego) występuje też
promieniowanie niewidzialne
(podczerwone i ultrafioletowe),
*jak na organizmy żywe działa
I II
A
A
A
A
A
A
A
A
B
*zaprojektuje i przeprowadzi
doświadczenie potwierdzające
prostoliniowe rozchodzenie się
światła,
*opisze proces widzenia ciała
które jest źródłem światła,
*wyjaśni proces widzenia
przedmiotów nie będących
źródłem światła,
III IV
D
C
D
Zaćmienia.
promieniowanie podczerwone i nad
fioletowe) ,
*że należy chronić się przed
skutkami nadmiernego
nasłonecznienia,
*że w ośrodku jednorodnym
światło rozchodzi się po liniach
prostych,
*że promień jest pojęciem
fizycznym, które obrazuje kierunek
rozchodzenia się światła,
*że promień światła widziany jest
tylko wtedy, gdy na drodze światła
znajdują się cząsteczki wody lub
kurz i światło rozprasza się na
nich,
*że gdy światło pada na
nieprzezroczysty przedmiot, to za
nim powstaje przestrzeń cienia, a
na oddalonej ścianie tworzy się
cień,
*że wielkość cienia zmienia się wraz
ze zmianą położenia przedmiotu
względem źródła światła i ekranu,
*że kształt cienia może ulec
zmianie, gdy obracamy przedmiot
lub oświetlamy go z różnych stron,
*że cień to zaciemniony obszar za
nieprzezroczystą przeszkodą, do
którego nie dociera światło,
*że półcień powstaje, gdy
przedmiot oświetlony jest przez
więcej niż jedno punktowe źródło
światła lub źródło rozciągłe,
*w jaki sposób odbywa się ruch
Ziemi wokół Słońca oraz Księżyca
wokół Ziemi i zna warunki
występowania zaćmień Słońca i
Księżyca,
B
I II
A
A
B
A
B
B
A
A
B
*zaplanuje i wykona
doświadczenie związane
z badaniem cienia,
*wyjaśni zjawisko cienia na
podstawie założenia, że światło
rozchodzi się po liniach
prostych,
*wyjaśni dlaczego przy
oświetlaniu pomieszczeń nie
używamy punktowych źródeł
światła,
*zbada od czego zależy kształt
cienia,
obliczy wielkość cienia
wykorzystując twierdzenie
Talesa,
*zademonstruje na modelu
zaćmienie Słońca i Księżyca,
*wyjaśni dlaczego Księżyc
widzimy w różnych fazach,
I II
D
C
D
D
D
C
Odbicie światła.
Zwierciadła wklęsłe i
wypukłe.
Załamania światła.
*na czym polega zjawisko odbicia,
*że światło odbija się od
powierzchni gładkich (zwierciadeł),
*że na powierzchniach
chropowatych światło ulega
rozproszeniu,
*że zwierciadło odbija światło tylko
w jednym kierunku,
*prawo odbicia (ilościowo),
*że w zwierciadle płaskim powstaje
obraz pozorny, prosty, tej samej
wielkości jako zwierciadlane
odbicie,
*miejsce powstania obrazu
w zwierciadle płaskim,
*na czym polega zjawisko
rozproszenia światła,
*że zwierciadła kuliste są kulistymi
powierzchniami odbijającymi
światło,
*że za pomocą zwierciadeł
kulistych można otrzymać różnego
typu obrazy,
*bieg wiązki równoległej w
zwierciadle kulistym i wklęsłym,
*pojęcie ogniska i ogniska
pozornego w zwierciadłach
kulistych ,
*zastosowania zwierciadeł
kulistych,
*zastosowania zwierciadeł w ruch
drogowym i inne w życiu
codziennym,
*że w ognisku zwierciadła
wklęsłego można uzyskać wysoką
temperaturę,
*na czym polega zjawisko
załamania światła,
*dlaczego na granicy dwóch
I II
A
A
A
A
A
B
B
B
I II
A
B
B
A
A
A
B
I II
A
B
*zdefiniuje kąt padania i kąt
odbicia,
*przedstawi na rysunku prawo
odbicia światła,
*dokona pomiaru kąta padania
i odbicia światła,
*wyjaśni właściwości obrazów
powstających w zwierciadle
płaskim,
*wyjaśni zastosowanie
zwierciadeł płaskich w różnych
dziedzinach na podstawie
prawa odbicia,
*wyjaśni budowę świateł
odblaskowych i ich znaczenie
dla bezpieczeństwa ruchu
drogowego,
*narysuje bieg wiązki
równoległej do osi optyczne w
zwierciadłach kulistych,
*opisze zastosowanie
zwierciadeł wklęsłych i
wypukłych w życiu codziennym
w celu zwiększenia
bezpieczeństwa ruchu
drogowego, w reflektorach,
teleskopach oraz elektrowniach
słonecznych,
*wyznaczy ognisko zwierciadła
wklęsłego,
*opisze obrazy powstające
w zwierciadłach kulistych,
III IV
*opisz i zademonstruje
zjawisko załamania światła,
*dokona pomiaru kąta padania
III IV
C
C
C
C
D
C
III
C
C
C
C
D
C
ośrodków światło ulega załamaniu,
*definicję kąta padania i załamania
światła,
*że jeżeli światło przechodzi
z powietrza do wody, to kąt
załamania jest mniejszy od kąta
padania (promień świetlny
załamuje się ku prostopadłej),
*że jeżeli światło przechodzi z wody
do powietrza to kąt załamania jest
większy od kąta padania (promień
świetlny załamuje się od
prostopadłej),
*że zjawisku załamania światła
zawsze towarzyszy zjawisko
częściowego odbicia światła,
Zjawisko całkowitego *warunki, w jakich dochodzi do
wewnętrznego odbicia. całkowitego wewnętrznego odbicia
światła,
*że przy przejściu światła z wody
do powietrza, gdy kąt padania
światła jest większy od pewnego
kąta granicznego, zachodzi
zjawisko całkowitego
wewnętrznego odbicia,
*wykorzystanie zjawiska
całkowitego wewnętrznego odbicia
w światłowodach,
Rozszczepienie
*na czym polega zjawisko
światła.
rozczepienia światła białego,
*jak powstają barwy,
*że w pryzmacie światło białe ulega
załamaniu i rozszczepieniu,
*że światło o barwie czerwonej
załamywane jest słabiej, a o
fioletowej silniej,
*że barwy widmowe nie ulegają
ponownemu rozszczepieniu
w kolejnym pryzmacie,
A
B
i załamania światła,
*przedstawi na rysunku
zjawisko załamania,
*wyjaśni niektóre złudzenia
spowodowane załamaniem
światła
C
D
B
B
I II
B
*opisze zastosowanie
światłowodów w
telekomunikacji i medycynie,
IV
D
*zademonstruje rozszczepienie
i syntezę światła białego,
*opisze doświadczenia, w
których bada się addytywne
mieszanie barw oraz wpływ
światła na barwę przedmiotu,
*wyjaśni zjawisko tęczy,
*wyjaśni działanie filtrów
optycznych,
*opisze proces widzenia
barwnego
III
C
B
A
I II
A
B
B
B
A
C
C
C
C
*że mieszając addytywnie trzy
podstawowe barwy, można
otrzymać wszystkie inne,
*proces widzenia barwnego,
*że na krańcach widma białego
znajduje się promieniowanie
podczerwone i fioletowe,
*że ciała o wysokiej temperaturze
wysyłają promieniowanie
podczerwone,
*podstawowe właściwości
promieniowania podczerwonego
i fioletowego,
*że barwa przedmiotów
spowodowana jest selektywną
absorpcją światła,
*że barwa przedmiotu zależy od
rodzaju oświetlenia,
*zastosowanie promieniowania
podczerwonego w technice
i medycynie,
*oddziaływanie promieniowania
nadfioletowego na organizmy żywe,
Soczewki.
*co to są soczewki,
Konstrukcja obrazu w *co oznaczają pojęcia: ognisko
soczewkach.
soczewki, ogniskowa, środek
soczewki, główna oś optyczna,
*że soczewki mogą skupiać
i rozpraszać światło,
*jakie obrazy możemy otrzymać
za pomocą soczewek,
*co to jest zdolność skupiająca
soczewki,
*że soczewka załamuje światło,
*bieg „szczególnych promieni”
w soczewce skupiającej,
*że w zależności od odległości
A
B
A
A
*wyjaśni zastosowanie teorii
barw w telewizji kolorowej,
*opisze działanie
promieniowania
ultrafioletowego na organizm
ludzki i środowisko naturalne,
*opisze zastosowanie
promieniowania
podczerwonego w technice,
C
C
A
A
A
B
A
I II
A
A
A
B
A
B
B
B
*narysuje bieg wiązki promieni
charakterystycznych
przechodzących przez soczewkę
i obrazy otrzymane za pomocą
soczewek,
*otrzyma za pomocą soczewki
skupiającej obrazy rzeczywiste,
*obliczy powiększenie i
zdolność skupiającą soczewki,
*wykorzysta równanie soczewki
w prostych zadaniach,
*objaśni zjawisko akomodacji
oka,
*rozróżni soczewki skupiające
III IV
C
C
D
D
C
C
Budowa i działanie
oka.
Przyrządy optyczne.
Powtórzenie
przedmiotu od soczewki i jej
ogniskowej obraz otrzymany przy
użyciu soczewki może być
powiększony, pomniejszony lub tej
samej wielkości,
*że dla określonego położenia
przedmiotu przed soczewką istnieje
jedno miejsce, w którym można
uzyskać ostry obraz,
*podstawowe elementy składowe
oka i ich rola w procesie widzenia,
*pojęcie akomodacji, podstawowe
wady wzroku i ich korekcji,
*w jakich przyrządach
wykorzystuje się soczewki i
zwierciadła,
*jakie są przykłady przyrządów
optycznych,
*jaka jest zasada działania: lupy,
oka, mikroskopu,
*gdzie się stosuje przyrządy
optyczne,
*znaczenie przyrządów optycznych
w biologii( lupa, mikroskop),
w astronomii (lunety, teleskopy)
i w życiu codziennym(aparaty
fotograficzne, projektory, lornetki
),
*historię odkryć związanych
z przyrządami optycznymi,
*zasady konstrukcji wybranych
przyrządów optycznych,
i rozpraszające według
kształtów,
*wyznaczy doświadczalnie
ognisko i ogniskową soczewki
skupiającej,
D
B
I II
A
B
I II
A
A
B
A
A
A
B
I II
AB
*opisze proces odwzorowania
optycznego w oku,
*opisze zasady korekcji wad
wzroku,
*objaśni zjawisko akomodacji
oka,
*zademonstruje zasady
korekcji wad wzroku przy
użyciu soczewek
*otrzyma obrazy za pomocą
prostych przyrządów
optycznych,
*zbuduje przy użyciu soczewek
proste modele wybranych
przyrządów optycznych,
*porówna budowę oka i
aparatu fotograficznego,
*opisze rolę niektórych
rozwiązań technicznych i ich
wpływ na jakość obrazu (np.
rolę migawki, kondensatora,
soczewek polowych,
dodatkowych pryzmatów),
*opisze zastosowanie lunety
i teleskopu w astronomii,
*wykaże, jaki wpływ na rozwój
wybranych dziedzin nauki
i techniki miały przyrządy
optyczne,
III IV
C
C
C
D
III IV
D
D
C
C
C
D
III IV
CD
wiadomości: Optyka
geometryczna.
Sprawdzian
wiadomości: Optyka
geometryczna.
Omówienie i poprawa
sprawdzianu.
I II
AB
III IV
CD
I II
AB
III IV
CD
Dział VI PODSTAWY FIZYKI JĄDROWEJ (5+6)
Temat:
Wymagania podstawowe:
Uczeń zna/wie:
Budowa atomu i jądra *jak zbudowany jest atom
atomowego.
pierwiastka,
*co to są i jakie mają cechy
cząsteczki elementarne (protony,
elektrony, neutrony),
*co to jest liczba atomowa Z,
*co to jest masa atomowa A,
* w jaki sposób zapisuje się liczby:
atomową i masową przy symbolu
pierwiastka,
*rozkład masy w atomie,
*pojęcie izotopu,
Promieniotwórczość
*na czym polega zjawisko
naturalna.
promieniotwórczości,
*czym się różni
promieniotwórczość naturalna od
sztucznej,
*jakie są rodzaje promieniowania
naturalnego,
*co to jest okres połowicznego
rozpadu,
*co to jest reakcja łańcuchowa,
*co to jest szereg
Standard:
I II
Kategoria
celu:
A
A
A
A
B
B
A
I II
B
B
A
A
A
A
Wymagania ponadpodstawowe Standard: Kategoria
Uczeń:
celu:
*określi liczbę protonów
III IV
C
i neutronów w jądrze na
podstawie informacji z układu
okresowego (liczba masowa i
atomowa),
C
*narysuje planetarny model
atomu pierwiastka,
D
*wyjaśni znaczenie izotopów
w życiu człowieka,
D
*zaprojektuje, wykona
i zademonstruje model atomu,
*poda przykład naturalnych
substancji promieniotwórczych,
*opisz niektóre właściwości
promieniowania wysyłanego
przez ciała promieniotwórcze,
*wskaże źródło promieniowania
w otoczeniu człowieka,
*objaśni okres połowicznego
rozpadu,
*wyjaśni co się dzieje w Słońcu,
skąd pochodzi i co pochłania
III IV
C
C
C
C
D
Uwagi:
promieniotwórczy,
Promieniowanie:  
.
Energia jądrowa i jej
zastosowanie.
Oddziaływanie
promieniowania na
organizmy żywe i
ochrona przed nim.
Sprawdzian
wiadomości
promieniowanie i
energia jądrowa.
*że przenikliwość promieni jest
zróżnicowana,
*naturalne i sztuczne źródła
promieniowania jonizującego,
*jak powstaje energia jądrowa,
*co to jest promieniowanie
*jakie są zagrożenia energią
jądrową,
*zalety i wady wykorzystania
energii
jądrowej,
*przykłady wykorzystania energii
jądrowej w medycynie, nauce,
gospodarce,
*jak zbudowany jest reaktor
jądrowy i gdzie ma zastosowanie,
*jakie są rodzaje promieniowania,
*jaki jest wpływ oddziaływania na
organizmy żywe,
*zagrożenia związane
z promieniotwórczością,
I II
B
B
B
A
I II
A
B
B
B
I
A
A
A
I II
AB
promieniowanie UVA, UVB,
UVC,
*analizuje typowe rozpady
promieniotwórcze,
*przedstawi schemat przemian
nietrwałego jądra atomu,
*narysuje bieg promieni
miedzy okładkami
kondensatora,
*wyjaśni trwałość izotopów,
*wyjaśni zastosowanie
promieniowania jonizującego,
*oszacuje aktywność próbki na
podstawie okresu połowicznego
rozpadu,
*wyjaśni datowanie próbek
organicznych metodą węgla
14C,
*porówna elektrownię jądrową
z konwencjonalną,
*wskaże skutki skażeń
promieniotwórczych
(cyrkulacja substancji
skażonych w łańcuchu
pokarmowym),
*wyjaśni wpływ
promieniowania jonizującego
na żywy organizm,
*omówi w jaki sposób
składujemy zużyte elementy
paliwowe,
III IV
D
D
C
D
III IV
C
D
D
C
III IV
D
C
D
III IV
CD