Szkoła dla dorosłych Liceum Uzupełniające - Liceum ogólnokształcące Rozkład materiału z przedmiotu – Fizyka i astronomia 1.Ruch – jego powszechność i względność. Opis ruchu w układzie współrzędnych Ruch jednostajny prostoliniowy Ruchy zmienne, przyspieszenie Rozwiązywanie zadań Ruch jednostajny po okręgu Rozwiązywanie zadań 2.Przyczyny ruchu. Zasady dynamiki Rozwiązywanie zadań Zasada zachowania pędu Siły oporu. Ruch i siła – rozwiązywanie zadań. 3.Oddziaływania w przyrodzie Oddziaływanie grawitacyjne Prawo powszechnego ciążenia Pole grawitacyjne Ruch w jednorodnym i centralnym polu grawitacyjnym Prawa ruchu planet. Budowa i skład Układu Słoneczne Oddziaływanie elektromagnetyczne Elektryczna budowa materii, Prawo Coulomba, sposoby elektryzowania ciał Ruch ładunku w jednorodnym polu elektrycznym Pole magnetyczne wokół magnesów trwałych i przewodników z prądem, Siła Lorentza i siła elektrodynamiczna . Ruch ładunku w jednorodnym polu magnetycznym Zjawisko indukcji elektromagnetycznej i jego zastosowanie. Rozwiązywanie zadań. Fala elektromagnetyczna i jej widmo. Oddziaływanie silne i słabe Odkrycie jądra atomowego i jego skład. Izotopy. Promieniotwórczość naturalna. 4.Drgania, fale, akustyka Ruch drgający prosty, rezonans. Fala mechaniczna, typowe zjawiska falowe Dźwięk i jego cechy Drgania i fale – rozwiązywanie zadań. 5.Optyka i widzenie Odbicie i załamanie światła Zwierciadła, obrazy w zwierciadłach, zastosowanie. Soczewki i ich zastosowanie Równanie zwierciadła i soczewki, wzór soczewkowy. Falowa natura światła Zjawisko fotoelektryczne zewnętrzne. Teoria kwantów. Dualizm falowo-korpuskularny światła. Fale materii. 6.Energia i jej przemiany Praca mechaniczna i moc. Energia mechaniczna i zasada zachowania energii mechanicznej. Rozwiązywanie zadań Energia wewnętrzna. Ciepło. Energia i masa Energia wiązania. Reakcje syntezy jąder atomowych. Reakcje rozszczepiania jąder atomowych 7.Termodynamika Pierwsza zasada termodynamiki Gaz doskonały. Równanie stanu. Izoprzemiany gazu doskonałego. Druga zasada termodynamiki. WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE STOPNIE SZKOLNE ROZPISANE NA POSZCZEGÓŁNE DZIAŁY PROGRAMOWE. 1. Ocenę dopuszczającą otrzymuje uczeń, który: wyjaśni na czym polega względność ruchu i poda przykłady, wyjaśni pojęcia: tor, droga, przemieszczenie, poda definicję szybkości średniej i prędkości średniej, poda definicję przyspieszenia, wyjaśni, jaki ruch nazywamy ruchem jednostajnym prostoliniowym a jaki jednostajnie zmiennym, objaśni co to znaczy, że ciało porusza się ruchem jednostajnie przyspieszonym i jednostajnie opóźnionym po linii prostej zdefiniuje ruch jednostajny po okręgu i poda jego przykłady, wymieni wielkości opisujące ruch jednostajny po okręgu, Zna kształt toru Księżyca i planet RUCH, JEGO POWSZECHNOŚĆ I WZGLĘDNOŚĆ. Ocenę dostateczną otrzymuje uczeń, który spełnia wymagania na ocenę dopuszczającą oraz: rozróżnia szybkość średnią i szybkość chwilową, rozumie pojęcie przyspieszenia, obliczy szybkość, drogę i czas w ruchu jednostajnym prostoliniowym, sporządzi wykres s(t), v(t) w ruchu jednostajnym prostoliniowym i odczyta z wykresu wielkości fizyczne, wskaże przyczynę występowania w ruchu jednostajnym po okręgu przyspieszenia dośrodkowego, definiuje pierwszą prędkość kosmiczną Ocenę dobrą otrzymuje uczeń, który spełnia wymagania na oceny niższe oraz: Ocenę bardzo dobrą otrzymuje uczeń, który spełnia poprzednie wymagania oraz: zilustruje przykładem każdą z cech wektora, rozłoży wektor na składowe w dowolnych kierunkach, narysuje wektor przemieszczenia w dowolnym przykładzie, oblicza szybkość i prędkość średnią, sporządza i analizuje wykresy s(t), v(t), a(t) w ruchu jednostajnie zmiennym po linii prostej oraz odczytuje z wykresów wielkości fizyczne, oblicza s, v, a w ruchu jednostajnie zmiennym prostoliniowym, wykorzystuje do obliczeń interpretacje pola figury zawartego pod wykresem v(t), omówi wielkości opisujące ruch jednostajny po okręgu i poda związki pomiędzy nimi, rozwiązuje typowe zadania rachunkowe związane z ruchem jednostajnym po okręgu, wyprowadza wzór na pierwszą prędkość kosmiczną, omówi metodę wyznaczenia przyspieszenia w ruch jednostajnym prostoliniowym bez prędkości początkowej poda interpretacje pola figury zawartego pod wykresem a(t), przeprowadzi analizę kinetyczną ruchów zmiennych m.in. swobodnego spadku, rozwiązuje zadania rachunkowe dotyczące ruchów. rozwiązuje typowe zadania problemowe związane z ruchem jednostajnym po okręgu, posiada informacje nz temat lotów kosmicznych Ocenę dopuszczającą otrzymuje uczeń, który: zna treść I zasady dynamiki zna treść II zasady dynamiki zna treść III zasady dynamiki wie, na czym polega zasada zachowania pędu poda czynniki od których zależy siła tarcia 2. PRZYCZYNY RUCHU Ocenę dostateczną Ocenę dobrą otrzymuje otrzymuje uczeń, który uczeń, który spełnia spełnia wymagania na wymagania na oceny ocenę dopuszczającą niższe oraz: oraz: potrafi narysować wie, że o tym, co działające w układzie ciał dzieje się z ciałem, siły, decyduje siła wypadkowa umie obliczać znajduje siłę wartość siły wypadkowej wypadkowa w konkretnych przykładach wypisuje zasadę zachowania pędu wypisuje równania ruchu umie wyliczyć przyspieszenie rozwiązuje samodzielnie typowe ciała i układu ciał poda przykłady skutków zadania statycznych i rozwiązuje proste dynamicznych różnych zadania z dynamiki oddziaływań 3. Ocenę bardzo dobrą otrzymuje uczeń, który spełnia poprzednie wymagania oraz: wyjaśni pojęcie układu inercjalnego i nieinercjalnego wie, że zasady dynamiki spełnione są tylko w układach inercjalnych rozwiązuje zadania w układzie inercjalnym i nieinercjalnym dokona rozkładu siły ciężkości na równi pochyłej rozwiązuje zadania z dynamiki ODDZIAŁYWANIA W PRZYRODZIE. Ocenę dopuszczającą otrzymuje uczeń, który: Ocenę dostateczną otrzymuje uczeń, który spełnia wymagania na ocenę dopuszczającą oraz: Ocenę dobrą otrzymuje uczeń, który spełnia wymagania na oceny niższe oraz: Ocenę bardzo dobrą otrzymuje uczeń, który spełnia poprzednie wymagania oraz: dokona podziału oddziaływań występujących w przyrodzie i poda ich przykłady wymieni skutki oddziaływań wymieni oddziaływania na odległość sformułuje prawo powszechnej grawitacji poda rodzaje ładunków występujących w przyrodzie i określi charakter ich oddziaływań wymieni sposoby elektryzowania ciał wypowie prawo Coulomba i zapisze je wzorem wymieni źródła pola magnetycznego wyjaśni pojęcia: siła elektrodynamiczna, siła Lorentza omawia jakościowo ruch w jednorodnym polu wie, że miarą oddziaływań jest siła zapisze wzorem prawo powszechnej grawitacji, prawo Coulomba i wyjaśni wielkości w nim występujące wyjaśni rolę siły grawitacji w ruchu planet Układu Słonecznego opisze sposoby elektryzowania ciał przedstawi graficznie siły wzajemnego oddziaływania ciał naładowanych opisze pola magnetyczne przewodnika prostoliniowego i zwojnicy określi kierunek i zwrot siły elektrodynamicznej i Lorentza w konkretnych przykładach objaśni zasadę działania silnika elektrycznego i prądnicy wymieni sposoby wzbudzania prądu indukcyjnego poda przykłady zastosowania zasad dynamiki w praktyce poda przykłady zjawisk, do opisu których stosuje się prawo powszechnego ciążenia poda określenie ciężaru ciała i obliczy go w pobliżu Ziemi poda warunek ruch satelity wokół Ziemi określi zwrot linii pola magnetycznego wytworzonego przez przewodnik prostoliniowy i zwojnicę zapisze wzór przedstawiający wartość siły elektrodynamicznej i siły Lorentza oblicza promień okręgu, jaki zakreśla ładunek w polu magnetycznym, określa warunki takiego ruchu. określi kierunek przepływu prądu indukcyjnego w wyprowadzi wzór na pierwszą prędkość kosmiczną dla Ziemi i innych planet poda treść praw Keplera wyprowadzi i zapisze trzecie prawo Keplera opisze ruch cząstki naładowanej w jednorodnym polu magnetycznym opisze budowę i zasadę działania cyklotronu rozwiązuje typowe zadania rachunkowe i problemowe. elektrycznym i magnetycznym powie, na czym polega zjawisko indukcji elektromagnetycznej zna skład jądra atomowego, wymienia cechy sił jądrowych charakteryzuje oddziaływanie silne i słabe określi siłę nacisku w typowych sytuacjach rozwiązuje proste zadania rachunkowe i problemowe dotyczące oddziaływań wie, na czym polega zjawisko promieniotwórczości naturalnej 4. Ocenę dopuszczającą otrzymuje uczeń, który: wymieni przykłady ruch drgającego w przyrodzie wyjaśnia, jaki ruch nazywamy harmonicznym poda wielkości służące do opisu ruchu drgającego wymieni główne cech ruchu harmonicznego rozróżnia drgania swobodne i wymuszone definiuje falę wymienia wielkości charakteryzujące falę wyjaśnia, co to jest dźwięk dokonuje podziału wielkości charakteryzujących dźwięk . konkretnej sytuacji rozwiązuje proste zadania rachunkowe z wykorzystaniem podstawowych praw i zależności DRGANIA, FALE, AKUSTYKA Ocenę dostateczną otrzymuje uczeń, który spełnia wymagania na ocenę dopuszczającą oraz: zapisze wyrażenie na częstość drgań w ruchu harmonicznym poda i objaśni wzór na okres drgań wahadła matematycznego zna podział fal podaje związek między wielkościami charakteryzującymi falę wymienia zjawiska falowe omawia falę biegnącą i stojącą wyjaśni na czym polega zjawisko Dopplera 5. Ocenę dobrą otrzymuje uczeń, który spełnia wcześniejsze wymagania oraz: wymieni i omówi rodzaje drgań wyjaśni na czym polega zjawisko rezonansu objaśnia, na czym polegają zjawiska falowe zna budowę ucha Ocenę bardzo dobrą otrzymuje uczeń spełniający wymagania na oceny niższe oraz: obliczy wychylenie, energię potencjalna i kinetyczną oraz siłę w dowolnej chwili drgań wyprowadzi wzór na okres drgań wahadła matematycznego oblicza natężenie dźwięku i jego poziom rozwiązuje typowe zadania rachunkowe i problemowe OPTYKA I WIDZENIE Ocenę dopuszczającą otrzymuje uczeń, który: Ocenę dostateczną otrzymuje uczeń, który spełnia wymagania na ocenę dopuszczającą oraz: Ocenę dobrą otrzymuje uczeń, który spełnia wymagania na oceny niższe oraz: Ocenę bardzo dobrą otrzymuje uczeń, który spełnia poprzednie wymagania oraz: wie, co to jest światło zna źródła światła wymieni zjawiska , którym ulega światło na granicy dwóch ośrodków oraz poda i objaśni prawa nimi rządzące wyjaśni zjawisko całkowitego odbicia konstruuje obrazy w zwierciadłach: płaskim i sferycznych zilustruje na rysunku zjawisko odbicia i załamania zaznaczy na rysunku kąt padania, odbicia i załamania (z zachowaniem odpowiedniej wartości kątów) wymieni przykłady praktycznego wykorzystania zjawiska całkowitego wewnętrznego wyjaśni na czym polega zjawisko rozproszenia i wskaże jego zastosowania poda definicję bezwzględnego współczynnika załamania światła wyrazi względny współczynnik załamania światła przez bezwzględne wymieni wielkości opisujące falę świetlną, które ulegają zmianie przy przejściu światła z jednego ośrodka do drugiego i wskaże wielkość która pozostaje w tej sytuacji stała poda warunek na kąt graniczny stosuje prawo załamania do opisu porówna przejście światła monochromatycznego i białego przez pryzmat opisze soczewkę i poda jej rodzaje wyjaśni pojęcia: promienie krzywizny, oś soczewki, ognisko rzeczywiste i pozorne, ogniskowa, zdolność skupiająca soczewki konstruuje obrazy tworzone przez soczewki i wymienia cech obrazu poda zastosowania soczewek objaśni działanie oka jako przyrządu optycznego oraz lupy odbicia narysuje bieg promienia świetlnego przez płytkę płaskorównoległą i pryzmat wymieni czynniki od których zależy ogniskowa soczewki zapisze równanie soczewki zapisze wzór na powiększenie obrazu wyjaśni na czym polega krótko-, i dalekowzroczność oraz poda sposoby ich korygowania poda i zinterpretuje wzór na powiększenie uzyskiwane w lupie współczynniki załamania poda warunki przy których zachodzi całkowite wewnętrzne odbicie opisze zasadę działania światłowodu poda możliwości praktycznego wykorzystania pryzmatu zapisze i zinterpretuje wzór informujący od czego zależy ogniskowa soczewki określi zdolność skupiającą układu soczewek zinterpretuje równanie soczewki objaśni zasadę działania mikroskopu optycznego II część – korpuskularno – falowa natura światła. Ocenę dopuszczającą Ocenę dostateczną otrzymuje uczeń, który: otrzymuje uczeń, który spełnia wymagania na ocenę dopuszczającą oraz: wymieni zjawiska świadczące o falowej naturze światła wyjaśni na czym polega zjawisko dyfrakcji i interferencji światła wyjaśni jakie światło jest światłem niespolaryzowanym a jakie spolaryzowanym wyjaśni na czym polega zjawisko polaryzacji wyjaśni na czym polega zjawisko fotoelektryczne zewnętrzne omówi budowę fotokomórki wyjaśnia na czym polega falowa natura cząstki Ocenę dobrą otrzymuje uczeń, który spełnia wymagania na oceny niższe oraz: poda warunek przy zapisze i którym obserwowane jest zinterpretuje warunek zjawisko dyfrakcji wzmocnienia światła na siatce dyfrakcyjnej poda warunek wzmocnienia i wygaszenia omówi sposoby światła polaryzacji światła wymieni zjawiska jakie wyjaśni fotoefekt zachodzą na siatce w oparciu o dyfrakcyjnej dla światła kwantową naturę monochromatycznego i światła białego poda i wymieni sposoby zinterpretuje wzór polaryzacji światła Einsteina – Milikana zapisze i omówi wzór na opisujący fotoefekt energię kwantu i pracę rozwiązuje proste wyjścia zadania zna wzór na falę materii przejścia światła przez płytkę płaskorównoległą i pryzmat rozwiązuje zadania dotyczące soczewek i ich układów zapisze i zinterpretuje wzór na powiększenie uzyskiwane w mikroskopie rozwiązuje zadania rachunkowe i problemowe dotyczące przyrządów optycznych wyjaśni powstanie barw przedmiotów w świetle odbitym i barw ciał przezroczystych Ocenę bardzo dobrą otrzymuje uczeń, który spełnia poprzednie wymagania oraz: wyjaśni i omówi rozszczepienie światła na siatce dyfrakcyjnej wyjaśni pojęcie kąta Brewstera oraz poda warunek na ten kąt poda czynniki od których zależy energia kinetyczna fotoelektronów i liczba emitowanych fotoelektronów przedstawi i zinterpretuje wykres zależność energii kinetycznej fotoelektronów od częstotliwości podającego promieniowania dla kilku metali przedstawi i zinterpretuje wykres zależność natężenia prądu płynącego w fotokomórce od nacięcia panującego pomiędzy elektrodami wyjaśni pojęcie napięcia hamowania omówi właściwości optyczne ciał zna zasadę działania mikroskopu elektronowego. rozwiązuje typowe zadania 6. Ocenę dopuszczającą otrzymuje uczeń, który: zapisze wzór na pracę stałej siły poda definicję mocy poda jednostki pracy i mocy wymieni różne rodzaje energii wskaże energię tworzące energie mechaniczną poda przykłady ciał posiadających energię kinetyczną potencjalną ciężkości i sprężystości poda wzory na energię kinetyczną, potencjalną ciężkości przy powierzchni Ziemi wie, co to energia wewnętrzna ciała podaje wzór na energię kwantu ENERGIA I JEJ PRZEMIANY. Ocenę dostateczną otrzymuje uczeń, który spełnia wymagania na ocenę dopuszczającą oraz: wskaże sytuacje w których praca stałej siły jest równa zero poda definicje jednostek pracy i mocy poda związek pomiędzy energią mechaniczną a pracą powie z czym związana jest energia kinetyczna a z czym potencjalna poda wzory na energię potencjalną sprężystości i go objaśni sformułuje zasadę zachowania energii mechanicznej zapisze wzór na drugą prędkość kosmiczną i go objaśni poda treść i interpretację I zasady termodynamiki wie ,na czym polega przenoszenie energii przez promieniowanie zna związek masy i energii zna wykorzystanie energii jądrowej Ocenę dobrą otrzymuje uczeń, który spełnia wymagania na oceny niższe oraz: Ocenę bardzo dobrą otrzymuje uczeń, który spełnia poprzednie wymagania oraz: poda wzory opisujące energie potencjalną ciężkości w pobliżu Ziemi i w dowolnie dużej odległości od Ziemi przedyskutuje zależność energii potencjalnej ciężkości od odległości od powierzchni Ziemi obliczy energię mechaniczną ciała w konkretnym przykładzie omówi przykłady ilustrujące zasadę zachowania energii mechanicznej stosuje wzór na drugą prędkość kosmiczną podaje treść II zasady termodynamiki zna cykl pracy silnika cieplnego, obliczy sprawność silnika cieplnego oblicza energię relatywistyczną, wie, co to energia wiązania wie, jak zbudowany jest reaktor jądrowy rozwiązuje zadania dotyczące pracy i mocy określi energię mechaniczną satelity stosuje zasadę zachowania energii mechanicznej do opisu swobodnego spadku i rzutów pionowych oraz w innych sytuacjach wyprowadzi wzór na drugą prędkość kosmiczną zastosuje pierwszą i drugą zasadę termodynamiki do rozwiązywania zadań oblicza energię wiązania rozwiązuje zadania rachunkowe i problemowe w zakresie przedstawionych wymagań. Omawia reakcję rozszczepiania uranu Omawia reakcję syntezy wodorowej. 7. Ocenę dopuszczającą otrzymuje uczeń, który: Zna treść pierwszej zasady termodynamiki Zna założenia teorii kinetyczno – cząsteczkowej gazów Wymienia parametry makroskopowe opisujące gaz Wymienia izoprzemiany gazu doskonałego Zna treść drugiej zasady termodynamiki. TERMODYNAMIKA. Ocenę dostateczną otrzymuje uczeń, który spełnia wymagania na ocenę dopuszczającą oraz: Zna postać równania stanu gazu doskonałego i rozumie jego sens, Zna treść praw: Boyle’a – Mariotte’a, Gay – Lussaca, Charlesa, Zna matematyczną postać w/w praw, Przedstawia w/w prawa za pomocą wykresów Zna wzór na sprawność silnika cieplnego Ocenę dobrą otrzymuje uczeń, który spełnia wymagania na oceny niższe oraz: Ocenę bardzo dobrą otrzymuje uczeń, który spełnia poprzednie wymagania oraz: Rozwiązuje proste zadania z wykorzystaniem równania stanu gazu doskonałego Rozwiązuje zadania graficzne i algebraiczne z przemian gazu doskonałego, zna cykl pracy silnika cieplnego, obliczy sprawność silnika cieplnego zastosuje pierwszą i drugą zasadę termodynamiki do rozwiązywania zadań o podwyższonym stopniu trudności rozwiązuje zadania problemowe w zakresie przedstawionych wymagań.