Jądro komórkowe - Biologia.net.pl

Jądro komórkowe - Biologia.net.pl
Jądro komórkowe jest otoczone przez dwie błony biologiczne, które razem tworzą tzw. otoczk
ę jądrową
. We wnętrzu jądra znajduje się roztwór koloidowy, który nazywa się
kariolimfa
, inaczej sok jądrowy lub
nukleoplazma
. Płyn ten charakteryzuje się dużą lepkości, a oprócz wody i substancji
drobnocząsteczkowych, w skład kariolimfy wchodzą także substancje wielkocząsteczkowe
takie jak białka czy kwasy nukleinowe. W kariolimfie znajduje się również sieć włókienek
białkowych, m.in. filamentów aktynowych i laminowych, które w jądrze odpowiadają funkcji
retikulum endoplazmatycznego. W soku jądrowym znajdują się również enzymy, które
uczestniczą w ważnych procesach odbywających się w jądrze, a są to replikacja, naprawa i
transkrypcja DNA. Znajdują się tu również liczne rybosomy i cząsteczki RNA, przez co jądro
staje się miejscem syntezy wielu rodzajów białek, m.in. histonów.
Otoczka jądrowa posiada liczne otwory, zwane porami jądrowymi. Pory otoczki umożliwiają
kontaktowanie się kariolimfy z cytoplazmą. Średnica porów wynosi kilkadziesiąt nanometrów,
co pozwala na przechodzenie przez nie związków wielkocząsteczkowych takich jak białka.
Zewnętrzna warstwa otoczki jądrowej jest ściśle połączona z siateczką śródplazmatyczną
szorstką, na jej powierzchni od strony cytoplazmy występują, zatem rybosomy, w których
odbywa się translacja.
Na terenie jądra komórkowego, w kariolimfie znajduje się chromatyna jądrowa i jąderko (jedno
lub kilka).
Chromatyna jądrowa
1/3
Jądro komórkowe - Biologia.net.pl
niehistonowych
wszystkich
Chromatyna
komórek
jest
itoDNA
RNA.
to
eukariotycznych.
włóknista
Jest
to
forma
substancja,
Elementem
materiału
budowy
zibiałka
genetycznego
chromatyny
białek
są
histonowych,
charakterystyczna
białek
dla
fibrylle,
liczba
czasie
plątaniny,
którego
jest
spoczynku
efektem
natomiast,
równa
liczbie
końcowym
komórki
gdy
cząsteczek
komórka
–jedna,
są
interfazy,
wchodzi
DNA
przyjmują
wskładająca
komórce
whistonów
okres
postać
podziału,
isię
stała
dla
następuje
gatunku.
zjawisko
chaotycznej
Fibrylle
kondensacji,
których
w
chromosomy
specyficzny
Fibrylla
chromatynowa
sposób
zpołączonych
białkami
toprzeciwieństwie
–nukleosomu.
histonami.
bardzo
długa
cząsteczka
DNA,
która
jest
połączona
wtworzą
Histony
zasadowym.
aminokwasy
Posiadają
lizyna,
histydyna
swym
składzie
i organizacji
arginina.
dużą
ilość
Wyróżniamy
aminokwasów
są
tonieuporządkowanej,
następujące
otych
budowie
histony:
prostej
stąd
i odczynie
ich
pH.
H2A,
H2B,
H3
iH3
H4
.Te
Histony
wraz
tworzą
zwane
nukleosomami.
Nukleosom
wchodzącego
składa
histony
H1,
najbardziej
zwany
się
H2A,
złącznikiem,
zmiennym,
dwóch
H2B,
izschodzącego
jest
w
iw
H4.
największym
Na
zstruktury
oktamer
tetrametrów
ihistonowy
najsilniej
do
histonowych,
zasadowym
nawinięta
H3
czyli
H4.
jest
zdanego
Jego
oktamerów.
1,zasadowych,
75
funkcją
białek
razy
nić
Oktamery
ijest
jednocześnie
DNA.
spinanie
Histon
DNA
W
postacie
jądrze
chromatyny:
komórki
podczas
interfazy,
w
zależności
od
stopnia
kondensacji,
się
2wtedy
euchromatynę
(transkrypcji)
oraz
-nazywane
chromatynę
luźną,
aktywną
w
syntezy
RNA
heterochromatynę
zwartą,
chromatyna
ulegają
całkowicie
ulega
w
kondensacji.
nieaktywną
formę
zwaną
genetycznie,
Jest
solenoidem,
to
proces
która
kilkuetapowy.
po
czym
nie
ulega
transkrypcji.
Początkowo
Na
fibrylle
czas
- to
chromatynę
chromatynowe
podziału
solenoid
zaczyna
wytwarzać
nieregularne
pętle
domenami.
Domeny
komórkowego,
nazwę
zbliżając
się
do
wsiebie,
którym
ulegają
ma
miejsce
coraz
największy
silniejszemu
poziom
upakowaniu.
kondensacji,
Metafaza
aprocesie
chromatyna
jest
etap
nosi
podziału
chromatydy
pary,
Wraz
tworząc
zskręceniu
rozpoczęciem
podziału
komórkowego
(mitozy
lub
mejozy)
chromatydy
wiążą
się
w
Miejsce,
w wraca
którym
łączą
się
chromatydy
toa przewężenie
zwane
centromerem
.chromosomy
chromatyna
Po
zakończeniu
procesu
do
poprzedniej
podziału
postaci,
następuje
więc
dekondensacja
nieuporządkowanej
chromatyny,
sieci
awymienia
fibrylli.
na
czas
interfazy
2/3
Jądro komórkowe - Biologia.net.pl
chromosomów
rozrodczych,
haploidalne.
W komórkach
czyli
–somatycznych,
takie
w gametach,
komórki określa
ajest
więc
pojedyncza
komórkach
się mianem
liczba
ciała,
diploidalne.
chromosomów
znajdujeNatomiast
się podwójna
– sąwtokomórkach
komórki
liczba
Jąderko
Jąderko jest obszarem silnie zagęszczonej kariolimfy. Pod względem chemicznym jąderko
buduje DNA, rRNA, polimerazy RNA i inne białka. Pełni kluczową rolę w syntezie rRNA, czyli
składnika rybosomów - zawiera genom dla rRNA oraz aparat do jego ekspresji.
Komórki eukariotyczne zawierają zwykle jedno jądro komórkowe. Są jednak i takie, które
jądra nie posiadają. Są to dojrzałe czerwone krwinki (erytrocyty) czy rurki sitowe tkanki
przewodzącej u roślin. Są również komórki posiadające dwa jądra (np. orzęski) lub kilka jąder,
czyli tzw. komórczaki (np. komórki grzybów, komórki mięśni poprzecznie prążkowanych).
Jądro komórkowe jest swoistym centrum decyzyjnym komórki, jest magazynem materiału
genetycznego. Uczestniczy w procesach dziedziczenia cech i ekspresji informacji genetycznej.
3/3