Koszty produkcji

Ćwiczenia z mikroekonomii
Koszty produkcji
I WYBIERZ POPRAWNE ODPOWIEDZI
1. Koszty stałe w przedsiębiorstwie:
a. rosną wraz ze wzrostem produkcji
b. zależą od wartości środków trwałych w przedsiębiorstwie
c. są stałe, niezależnie od wartości majątku przedsiębiorstwa
d. są to koszty pracy i surowców przy stałych ich cenach
2. Przedsiębiorstwo ponosi koszty:
a. koszty stałe, które rosną wraz ze wzrostem produkcji,
b. koszty zmienne,
c. koszty stałe,
d. koszty zmienne, gdy zwiększa się produkcję o jednostkę.
3. Która z podanych przyczyn prowadzi do wzrostu kosztów zmiennych drukarni?
a. wzrost kosztów robocizny
b. wzrost stawki amortyzacji majątku trwałego
c. wzrost stawki obowiązkowego ubezpieczenia pracowników (OC)
d. wzrost cen farb drukarskich
4. Koszt marginalny to:
a. zmiana kosztów całkowitych związana ze zmiana produkcji o jednostkę
b. stosunek kosztów całkowitych do zmiany kosztów zmiennych o jednostkę
c. stosunek kosztów całkowitych do zmiany kosztów ilości produkcji o jednostkę
d. stosunek kosztów całkowitych do wielkości produkcji
II UZUPEŁNIJ ZDANIA, ROZWIĄŻ ZADANIA, UDZIEL ODPOWIEDZI NA PYTANIA
Zadanie 1
Udziel wyczerpujących odpowiedzi:
1. Czy szkoła wyższa jest przedsiębiorstwem? Uzasadnij odpowiedź.
2. Wyjaśnij różnicę pomiędzy nakładem a kosztem w przedsiębiorstwie.
3. Podaj definicję koszty stałego przedsiębiorstwa i kilka przykładów.
4. Podaj definicję kosztu zmiennego przedsiębiorstwa w krótkim okresie i wymień kilka przykładów takich
kosztów.
Zadanie 2
Poniższa tabela przedstawia wybrane kategorie kosztów pewnego przedsiębiorstwa. Uzupełnij tabelę, wykreśl krzywe
kosztów.
wielkość
produkcji
(Q)
0
KSC
10
KZC
KC
KPS
KPZ
KPC
KM
10
1
18
2
20
3
22
4
28
5
37
6
48
7
61
8
76
9
95
10
120
1
Zadanie 3
W tabeli przedstawiono dane o kształtowaniu się kosztów dla różnych rozmiarów produkcji w pewnym
przedsiębiorstwie. Na podstawie tych dany dokonaj kalkulacji kosztów (wyniki wpisz w tabeli poniżej).
0
100
Wielkość produkcji (w szt./miesiąc)
200
300
400
500
600
700
1500
1500
1500
1500
1500
1500
1500
1500
500
500
500
500
500
500
500
500
Nylon
0
400
1150
1700
2450
3200
4650
6300
Energia elektryczna
0
100
150
200
250
300
350
400
0
500
500
500
500
1000
1000
1000
500
500
500
500
500
500
500
500
0
100
Wielkość produkcji (w szt./miesiąc)
200
300
400
500
600
700
Rodzaj kosztu
Czyn
za
wynajem
budynku
Leasing maszyn
Płace
pracowników
produkcyjnych
Kontrola jakości
Rodzaj kosztu
Koszty stałe
Koszty zmienne
Koszty całkowite
Koszt krańcowy
(marginalny)
Koszt przeciętny stały
Koszt przeciętny
zmienny
Koszt przeciętny
całkowity
Zadanie 4
W pewnym przedsiębiorstwie produkcyjnym, zajmującym się produkcją samochodów stosunkowo niskiej jakości,
wystąpiły w maju 2005 roku koszty następujących rodzajów i wysokości:
1. zużycie maszyn — 100 000,
2. koszty węgla kamiennego wykorzystywanego do podgrzewania kotłów parowych w procesach
produkcyjnych — 100 000,
3. zużycie wody do procesów produkcji — 15 000,
4. płace— 12000,
5. koszty stali do produkcji podwozia — 400,
6. koszty drewna wykorzystywanego do produkcji dachów samochodów — 300 000,
7. opłata za użyczenie marki — 1,
8. koszty papieru wykorzystywanego do wykładania wnętrza samochodu (np. tapicerka drzwi) — 10 000.
Przeciętna płaca pracownika produkcyjnego wynosi 100 złotych. Na produkcji pracuje 80% pracowników zakładu.
Płaca pracownika administracji stanowi 2000% płacy pracownika produkcyjnego.
Wyznacz:
a. koszt stały całkowity ………………………………………………………………
b. koszt stały przeciętny …………………………………………………………….
c. koszt zmienny całkowity …………………………………………………….……
d. koszt zmienny przeciętny ……………………………………………………….
e. koszt całkowity …………………………………………………………..……….
f.
koszt całkowity przeciętny ……………………………………………………….
2
Zadanie 5
Na podstawie poniższych informacji o kształtowaniu się tygodniowych kosztów produkcji dobra X w pewnym
przedsiębiorstwie rozwiąż krzyżówkę przedstawioną w tabeli poniżej.
Przeciętny koszt zmienny produkcji 10 szt. podkoszulków wynosi 20 zł.
Przeciętny koszt całkowity produkcji 40 szt. podkoszulków wynosi 29 zł.
Koszty całkowite przy zerowym poziomie produkcji wynoszą 480 zł.
Wzrost rozmiarów produkcji z 20 do 30 szt. podkoszulków powoduje przyrost kosztów całkowitych przypadających
na jednostkę produktu o 16 zł
Koszty całkowite produkcji 80 szt. podkoszulków wynoszą 2880 zł.
Przeciętny koszt zmienny produkcji 60 szt. podkoszulków wynosi 20 zł.
Koszty zmienne produkcji 20 szt. podkoszulków wynoszą 380 zł.
Wzrost rozmiarów produkcji z 60 do 70 szt. podkoszulków powoduje przyrost kosztów całkowitych o 49 zł na
jednostkę produktu.
Koszty całkowite produkcji 50 szt. podkoszulków wynoszą 1350 zł.
Wielkość
produkcji
(w szt./ tydz.)
0
KSC
KZC
KC
KPS
KPZ
KPC
KM
10
20
30
40
50
60
70
80
Zadanie 6
Wyjaśnij poniższe kategorie (podaj ich nazwy; o ile to możliwe, zapisz je w sposób alternatywny).
1. KC - KS =………………………………………………………………………………………………….……..
2. UC – KC =……………………………………………………………………………………………..………..
3. P • Q =…………………………………………………………………………………………….……………..
4. KZ/Q + KS/Q =………………………………………………………………………………………………..
5. UC/Q – KC/Q =…………………………………………………………………………………………………..
6. KS +KZ = ………………………………………………………………………………..……………………..
7. UC/Q = …………………………………………………………………………………………………………..
8. KC – KZ =………………………………………………………………….………………………………..
9. ΔKC/ΔQ =………………………………………………………………………………………………………..
10. KC/Q =…………………………………………………………………….……………………………………..
11. ΔUC/ΔQ =………………………………………………………………………………………………………..
3
Zadanie 7
Uzupełnij poniższy tekst wyrazami podanymi w nawiasach.
Zasady racjonalnego postępowania konsumentów jak i producentów, generalnie rzecz biorąc, są
……………………….. (różne / takie same). Każdy z nich musi rozważyć korzyści, jak i koszty swych decyzji. Jedyna
występująca pomiędzy nimi różnica to ta, iż konsumenci starają się zwiększać swe………………………………………..
(korzyści / zatrudnienie), a producenci swe …………………………….. (utargi/zyski). Producenci dążą do zwiększenia
swych
zysków
poprzez
maksymalizację
różnicy
między
(utargiem
całkowitym/utargiem
krańcowym)
……………………………………. a……………………………………… (kosztem całkowitym / kosztem krańcowym).
Uzyskują to zrównując (utarg całkowity/utarg krańcowy) z ………………………..
(kosztem całkowitym /kosztem
krańcowym).
Każda racjonalnie podjęta decyzja wymaga starannej kalkulacji zarówno kosztów, jak i korzyści.
……………………………. (Nie wszystkie / Wszystkie) koszty są oczywiste. Koszty oczywiste nazywamy kosztami
……………………….. (jawnymi /ukrytymi). Koszty określające niewykorzystane możliwości pozyskania lub wykonania
czegoś, zwane są kosztami ……………………….. (jawnymi / ukrytymi).
Osoba postępująca racjonalnie powinna rozważyć nie tylko całkowite koszty decyzji, ale również i koszty
………………………..
dodatkowej
jednostki
(krańcowe / utopione). Koszt określający koszt dodatkowy, ponoszony przy produkcji
określonego
dobra,
świadczeniu
usługi
lub
wykonywaniu
czynności,
to
koszt
……………………….. (krańcowy / całkowity).
Koszt krańcowy może być stały lub rosnący. Koszt krańcowy może wzrosnąć wraz ze zwiększeniem poziomu
produkcji ze względu na ……………………….. (wzrost / spadek) alternatywnego kosztu czasu ………………………..
(konsumenta / producenta) lub też ze względu na prawo malejących …………………………………. (przychodów /
korzyści) krańcowych.
Zgodnie z prawem malejących przychodów krańcowych, jeżeli zużycie kolejnych jednostek danego czynnika
wytwórczego (np. pracy) ……………………….. (rośnie
/maleje) przy stałej ilości innego (co najmniej jednego)
czynnika wytwórczego, to w pewnym momencie procesu produkcyjnego produkcja dodatkowa
zacznie
…………………… (rosnąć/maleć). Prawo malejących przychodów odnosi się do ……………………… (wielu, ale nie
wszystkich/wszystkich) procesów produkcyjnych.
Powyżej pewnego poziomu dodatkowa produkcja otrzymywana z kolejnej jednostki zmiennego zasobu
zaczyna …………………… (rosnąć / maleć). Innymi słowy wielkość produkcji krańcowej, uzyskiwanej z każdej
dodatkowej jednostki zmiennego zasobu …………………… (rośnie / maleje). Każda jednostka zmiennego zasobu
zużyta w pewnym momencie procesu produkcyjnego, powoduje mniejszy wzrost produkcji dodatkowej, niż taka sama
jednostka zasobu zużyta wcześniej. Tak więc dla zapewnienia stałego wzrostu poziomu produkcji wymagana jest
coraz to …………………… (większa / mniejsza) ilość zasobu zmiennego. Można powiedzieć, iż każda dodatkowa
jednostka produkcji wymaga zużycia (większej /mniejszej) ilości zasobu. Ponieważ każda dodatkowa jednostka
produkcji wymaga większej ilości zasobu, powoduje to …………………… (spadek / utrzymywanie się na tym samym
poziomie / wzrost) kosztu krańcowego.
Podsumowując, powyżej pewnego poziomu produkcji zaczynają obowiązywać zasady prawa malejących
przychodów krańcowych; coraz to …………………… (więcej / mniej) produkcji uzyskiwanej jest z każdej dodatkowej
jednostki zasobu, co powoduje …………………… (wzrost / spadek) kosztów krańcowych.
Każda racjonalnie podjęta decyzja wymaga starannej kalkulacji zarówno kosztów, jak i korzyści. Miarą
dodatkowych kosztów jest …………………… (koszt krańcowy / utarg krańcowy). …………………… (Utarg krańcowy /
Utarg całkowity) jest to dodatkowy utarg (korzyść) osiągany przez przedsiębiorcę dzięki sprzedaży dodatkowej
jednostki produkcji. Racjonalnie postępujący producent dąży do osiągnięcia takiej wielkości produkcji, przy której
4
…………………… (koszt krańcowy / koszt całkowity) zrównuje się z …………………… (utargiem krańcowym /
utargiem całkowitym), co prowadzi do maksymalizacji zysków.
Zadanie 8
Uzupełnij poniższy tekst wyrazami podanymi w nawiasach.
Zasadniczo struktury kosztów we wszystkich firmach są __________ (podobne / różne), zarówno w krótkim,
jak i w długim okresie. Inaczej mówiąc, zarówno w krótkim, jak i w długim okresie, krzywe kosztów w różnych firmach
wyglądają zasadniczo ______________ (tak samo / odmiennie). W krótkim okresie jest to powodowane tym, że firmy
ulegają oddziaływaniu prawa malejących ___________(użyteczności / przychodów) krańcowych. Powoduje to
___________ (wzrost / spadek) produkcyjności krańcowej. Wraz z wystąpieniem tego zjawiska - lub wkróKCe potem
- koszty zaczynają ___________ (rosnąć / spadać). Wyjaśnia to, dlaczego większość krzywych kosztów zaczyna
_________ (rosnąć / „opadać”) od pewnego punktu.
Analizując strukturę kosztów dowolnej firmy, musimy rozróżnić okres krótki i okres długi. Rozróżnienie to
________________ (opiera się / nie opiera się) na pojęciu czasu kalendarzowego. Podstawą tego rozróżnienia jest
natomiast wielkość udziału ____________ (stałych / ludzkich) czynników wytwórczych w produkcji. Jeśli mówimy o
okresie krótkim, to zakładamy że ___________________ (co najmniej jeden / więcej niż jeden) z czynników produkcji
jest stały. Wykorzystanie stałego czynnika wytwórczego ____________ (może / nie może) być zwiększone lub
zmniejszone w krótkim okresie.
W długim okresie _______________ (większość / wszystkie) czynniki(ów) produkcji używane w procesie
produkcji są ___________ (stałe / zmienne). Stałe czynniki wytwórcze generują koszty stałe (KS). Zmienne czynniki
wytwórcze generują koszty zmienne (KZ). Koszty stałe _________ (plus
/minus) koszty zmienne równają się
kosztom całkowitym (KC).
W krótkim okresie koszty produkcji, to ___________ (KS + KZ / KS – KZ). Krzywa KS jest linią ___________
(pionową/poziomą). Krzywa KC jest krzywą ______________ (opadającą / rosnącą). Pionowa odległość pomiędzy
krzywymi KC i KS równa się ______________________ (KZ / kosztowi krańcowemu lub KM). KZ ______________
(rośnie / maleje) wraz ze wzrostem produkcji. W celu wyznaczenia dla danej firmy poziomu produkcji
maksymalizującego zysk oraz aktualnego poziomu osiąganych zysków musimy wziąć pod uwagę koszt krańcowy
oraz przeciętny (jednostkowy) koszt produkcji.
Koszt krańcowy (KM) równa się zmianie KC, _______________ (podzielonej / pomnożonej) przez zmianę
wielkości produkcji. Inaczej mówiąc, jest równy zmianie ___________ (KS + KZ / KS - KZ), podzielonej przez zmianę
wielkości produkcji. KM wraz ze wzrostem produkcji początkowo ___________ (wzrasta / spada), a następnie
___________
(wzrasta / spada). Przeciętny koszt stały (KPS) dla każdego poziomu produkcji równa się KS
___________________ (pomnożonemu / podzielonemu) przez wielkość produkcji.
Krzywa KPS jest nachylona _______ (w górę / w dół). Przeciętny koszt zmienny (KPZ) dla każdego poziomu
produkcji równa się KZ podzielonemu przez __________________ (wielkość produkcji / KM). Krzywa KPZ wraz ze
wzrostem produkcji początkowo __________ (opada / rośnie), a następnie _____(opada / rośnie). Między krzywą
KPZ a krzywą _______ (KM / KS) występuje matematyczna zależność. Krzywa KPZ opada, jeżeli krzywa KM leży
_______ (powyżej / poniżej) niej. Krzywa KM przecina krzywą KPZ wtedy, gdy krzywa KPZ jest _________
(opadająca / w punkcie minimum / rosnąca). Jeśli krzywa KM leży powyżej krzywej KPZ, wtedy KPZ ________
(opada / rośnie). Z uwagi na tę zależność możemy powiedzieć, że krzywa KPZ wzrasta na skutek oddziaływania
(prawa malejących przychodów / ujemnych efektów skali). Przeciętny koszt całkowity (KPC) dla każdego poziomu
produkcji równa się KC podzielonemu przez wielkość produkcji. Jest on także równy______________________
(KPS + KPZ/KPS – KPZ) dla danego poziomu produkcji. Przyczyny określające kształtowanie się krzywej KPC i
krzywej KPZ w sposób podobny do litery U, są _____________ (takie same / inne). Punkt minimum krzywej KPC
5
znajduje się w miejscu jej przecięcia z krzywą ______ (KPS /KM). Pionowa odległość pomiędzy krzywymi KPC i KPZ
dla dowolnego poziomu produkcji odpowiada wielkości ________ (KM / KPS) dla tego poziomu produkcji. Z tego też
powodu krzywa ________ (KM / KPS) nie jest zazwyczaj wykreślana, gdy na wykresie prezentowane są krzywe KPC
i KPZ.
W długim okresie, firmy ____________ (nie mają / mają) możliwość/ci zmiany ilości wszelkich zasobów,
wykorzystywanych w procesie produkcji. ___________________ (Dotyczy to także / Nie dotyczy to) zdolności do
zmiany wielkości zakładu produkcyjnego (lub ich skali działania).
Krzywa krótkookresowa przedstawia
________________ (wiele / tylko jedną) skali /skalę działania. Każda skala działania ma ___________ (taką samą /
inną), charakterystyczną dla niej krótkookresową krzywą KPC. Wzrost skali działania powinien początkowo
________________ (zmniejszyć / zwiększyć) KPC. Jeśli tak się zdarzy, to powiemy, że firma _________________
(osiąga / doświadcza) _______________ (korzyści / ujemnych efektów) skali. Umożliwia to firmom zwiększenie
produkcji przy _______________ (niższych /wyższych) kosztach jednostkowych.
Źródło: opracowanie własne oraz: E. Mossakowska, M. Zajączkowska, A. Zawojska: Testy sprawdzające z mikroekonomii. Warszawa 1998; T. Zalega:
Mikroekonomia. Ćwiczenia. Wyd. WSPiZ, Warszawa 1999; Z. Dach, A. Pollok, K. Przybylska: Zbiór zadań z mikroekonomii. Wyd. Naukowe SYNABA, Kraków 1999;
H.G. Adamkiewicz: Podręcznik samodzielnej nauki mikroekonomii. Przedsiębiorstwo. Gdańsk. H.G. Adamkiewicz, K. Jędrzejewska: Podręcznik samodzielnej nauki
mikroekonomii. Gdańsk 1997; M. Nasiłowski: System rynkowy. Wyd. Key Text, Warszawa 1996; W. Bronowska, R.R. Daigle, M. Pawłowska, M. Zając: Podstawy
ekonomii. Ćwiczenia cz. 1 i cz. 2; Wyd. Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1997; E.J ankowska, P. Siemiątkowski: Mikroekonomia. Zadania. Toruń 2006; D.W.
Copeland: Ekonomia. Przewodnik studiowania – ćwiczenia. Fundacja Gospodarcza NSZZ „Solidarność”, Gdańsk 1993.
6