wykorzystanie znanych roślin w lecznictwie

WYKORZYSTANIE ZNANYCH ROŚLIN
W LECZNICTWIE
Babka zwyczajna
Zastosowanie: Liście babki przyłożone do ran
otwartych łagodzą ból i przyśpieszają gojenie.
W Polsce jako roślin leczniczych używa się babki
lancetowatej (Plantago lanceolata) i babki
zwyczajnej (Plantago maior), ale pozostałe gatunki
mają podobne własności lecznicze.
Występowanie: Rodzimy obszar występowania
obejmował Europę i Azję, ale jako gatunek
zawleczony rozprzestrzenił się także na innych
kontynentach, szczególnie pospolicie w Ameryce
Północnej. W Polsce gatunek pospolity na całym
terenie.
Dziki bez (bez czarny)
Zastosowanie: Kwiaty działają moczopędnie, napotnie,
przeciwgorączkowo, wykrztuśnie, a zewnętrznie także
przeciwzapalnie. Owoce mają własności przeczyszczające,
działają napotnie, moczopędnie, przeciwgorączkowo,
przeciwbólowo i odtruwająco.Napary z kwiatów są używane
przy przeziębieniach, do leczenia różnego rodzaju nieżytów i
stanów zapalnych dróg oddechowych i chorób reumatycznych.
Z owoców zazwyczaj wykonuje się odwary używane do
leczenia migreny, nerwobólów, biegunki, chorób
reumatycznych, i neurologicznych, a dzięki ich własnościom
odtruwającym także przy zaburzeniach przemiany materii.
Zewnętrznie naparami z kwiatów przemywa się skórę przy
zapaleniach skóry, wypryskach skórnych i oparzeniach, płucze
jamę ustną i gardło przy stanach zapalnych oraz przemywa
oczy przy zapaleniu spojówek
Występowanie: Obszar Europy, zachodnie
wybrzeże Morza Śródziemnego,północna
Afryka, część północna i zachodnia półwyspu
Iberyjskiego a także Płw. Apeniński i Sycylia.
W Polsce rośnie dziko w zaroślach, parkach, na
skrajach lasów, leśnych zrębach,
przydrożach,przychaciach i rumowiskach.
Głóg
Zastosowanie: Herbaty, napary i nalewki do dolegliwości np.
nadpobudliwości, bezsenności, przy miażdzycy. Poza tym głóg
wykorzystywano jako lek przeciwuczuleniowy,
przeciwskurczowy, tonizujący bóle serca, a niekiedy też bóle
zębów, moczopędny i przeciwreumatyczny. Warto stosować go
w przemęczeniu, schorzeniach tarczycy, zatruciach nikotyną i
alkoholem oraz chorobach zakaźnych i dolegliwościach okresu
przekwitania.
Występowanie: w Europie, Azji i Afryce Płn. W Polsce pospolity
na zachodnich obszarach nizinnych oraz w niższych partiach
górskich, często sadzony w parkach i ogrodach jako krzew
ozdobny
Podbiał
Zastosowanie: stosowany przy wszystkich chorobach
piersiowych i jako środek wykrztuśny. Przy astmie i
przewlekłym kaszlu, a także podczas zapalenia oskrzeli
wdychano przez rurkę dym z korzeni tej rośliny spalanych na
węglu z drzew cytrusowych. Wykorzystywano podbiał do
leczenia schorzeń skórnych: ran, czyraków, wrzodów, ropni,
odcisków, oparzeń.
Występowanie: Europa, duża część Azji oraz Algieria i Maroko,
Ameryka Północna i Polska.
Rumianek pospolity
Zastosowanie: Wyciągi rumianku działają
przeciwzapalnie na błonę śluzową i skórę,
przeciwalergicznie, przeciwskurczowo na mięśnie
gładkie układu trawiennego i słabo
przeciwbakteryjnie. Odwar z rumianku z powodzeniem
można stosować wewnętrznie przy stanach
nieżytowych przewodu pokarmowego, bólach brzucha,
odbijaniach, wzdęciach, nudnościach, utrudnionym
odchodzeniu gazów u niemowląt, zmniejszonym
apetycie, wrzodziejącym zapaleniu jelit i chorobie
wrzodowej.
Występuje: Lubi stanowiska słoneczne i zasobne w
wapń. Rośnie najczęściej na nieużytkach, pastwiskach,
polach i przydrożach. Uprawia się go jedynie z nasion
– wysiewanych wprost do gruntu we wrześniu.
Zastosowanie: Zioło idealnie sprawdza się jako karma dla królika
miniaturki, świnki morskiej i innych roślinożernych pupilów.
W ziołolecznictwie sporządza się wyciągi z ziela i kwiatów.
Ma działanie wykrztuśne i łagodzące stany zapalne oskrzeli. Ponadto
stwierdzono działanie tonizujące, uspokajające, przeciwzapalne, słabo
moczopędne i przeciwskurczowe. Zioło ma również właściwości
pobudzające wątrobę i pęcherzyk żółciowy co wpływa pozytywnie na
trawienie. Napar z kwiatów koniczyny zaostrza apetyt i łagodzi
zaparcia.
Medykament stosowany zewnętrznie łagodzi świąd i powierzchowne
bóle. Odwar z koniczyny łąkowej można wykorzystać do płukania
jamy ustnej i gardła.
W medycynie holistycznej (całościowej) kończyna łąkowa
wykorzystywana jest do przygotowania organizmu do pozostałych
zabiegów. Okłady stosuje się podczas leczenia łuszczycy,świądu i
egzemy, a także ropni i poparzeń(również u dzieci).
Występowanie: Łąki kośne, pola, jasne lasy, na żyznych glebach
Zastosowanie: Kwiat stokrotki stosuje się przy krwawieniach z płuc i pęcherza
moczowego, także jako środek przeciwgorączkowy i ogólnie wzmacniający. Napar poleca
się przy złej przemianie materii i nieregularności menstruacji oraz jako środek
moczopędny
Napar ziela stokrotki obniża ciśnienie krwi oraz przeciwdziała miażdżycy, toteż polecany
jest dla osób starszych. Obecnie w lecznictwie rzadziej stosowany jest jako środek
wykrztuśny w chorobach dróg oddechowych i łagodny środek ściągający w nieżytach
przewodu pokarmowego.
Zewnętrznie rozdrobnione świeże liście przyspieszają gojenie się drobnych zranień.
Przyspiesza wchłanianie wybroczyn krwawych. Napar po ochłodzeniu może być używany
do przemywania oczu przy drobnych stanach zapalnych. W tym przypadku można
stosować również maść z wyciągiem ze stokrotki do smarowania powiek.
Kwiaty stokrotki stosowane są w postaci kąpieli i okładów jako środek przeciwzapalny,
przy źle gojących się ranach, krwawych wybroczynach, owrzodzeniu i wykwitach
skórnych. Cała świeża roślina używana jest w homeopatii do przygotowania nalewek
stosowanych w leczeniu stłuczeń i obrzęków wywołanych urazami, jak również w
chronicznych schorzeniach skóry (np. czyraki). Jest to lek skuteczny przy uszkodzeniach
głębiej położonych tkanek i po operacjach. Przyspiesza proces gojenia, hamuje i zapobiega
infekcjom. Likwiduje bolesność w miejscu zranienia i łagodzi bóle po przecięciu nerwów.
Jest dobrze znana dzięki właściwościom leczniczym w obrębie jamy brzusznej i miednicy.
Wskazaniem do stosowania stokrotki są również dolegliwości żołądkowe po wypiciu
mrożonych płynów lub zjedzeniu lodów w momencie, gdy organizm był przegrzany.
Występowanie: na pastwiskach, łąkach i przydrożach
Jarząb pospolity
Zastosowanie: stosowany głównie w chorobach
związanych z układem moczowym, takich jak
niewydolność nerek i związanym z tym
zmniejszonym wydalaniem moczu oraz kamicy
nerkowej
Jarząb pospolity jest ważnym lekiem w chorobach
związanych z układem pokarmowym (nieżyt
żołądka, zaburzenia trawienia, choroby
pęcherzyka żółciowego, niedomagania wątroby,
awitaminoza oraz biegunka)
Występuje: W parkach i zaroślach, na przydrożach
czy drzewo leśne.
Fiołek wonny
Zastosowanie: działa wykrztuśnie, napotnie,
moczopędnie, odkażająco, żółciopędnie i rozkurczowo.
Upłynnia zalegający śluz w drogach oddechowych,
ułatwiając jego wydalenie.
Występowanie: W Polsce średnio pospolity na niżu i w
niższych położeniach górskich. Uprawiany i często
dziczejący.
Szczaw zwyczajny
Zastosowanie: Korzeń szczawiu stosowany jest w
zatruciach pokarmowych, biegunkach infekcyjnych,
nadmiernej fermentacji, wzdęciach, także w
niedokrwistości, utracie krwi. W medycynie ludowej
sproszkowanego korzenia używa się jako zasypki na
powierzchniowe rany i owrzodzenia.
Uważa się, że flawonoidy występujące w szczawiu
niszczą komórki nowotworowe i przyczyniają się do
wzmocnienia systemu odpornościowego w organizmie
Występowanie: Zamieszkuje strefy umiarkowane
Mniszek lekarski
Położenie:
Gatunek kosmopolityczny, w Polsce jest rośliną bardzo pospolitą.
Występuje na całym niżu i w niższych położeniach górskich.
Zastosowanie:
• poprawia trawienie pokarmów i złą przemianę materii,
• zmniejsza wchłanianie tłuszczu przez organizm,
• ma działanie wiążące tłuszcz z pożywienia i ułatwiające spalanie
tłuszczu,
• zmniejsza zaparcia ( stosowany w leczeniu zaparć przewlekłych),
• wspiera funkcje wydzielnicze soków trawiennych,
• ma działanie żółciotwórcze i żółciopędne i bardzo korzystnie wpływa
na funkcjonowanie wątroby.
• oczyszcza wątrobę i drogi żółciowe. Ułatwia przepływ żółci do
dwunastnicy,
• zwiększa wydzielanie soków żołądkowych,
• działa moczopędnie i pomaga w oczyszczeniu organizmu z toksyn, ze
związków azotowych,
• ma korzystne działanie przy niewydolności nerek,
• zmniejsza obrzęki i zapalenie tkanki podskórnej,
Występowanie: zaroślach, na przydrożach
Dąb bezszypułkowy
Zastosowanie:
Wewnętrznie: Korę dębu stosuje się w biegunkach nieswoistych,
wywołanych przez bakterie, zatrucia pokarmowe, związki
drażniące i uszkadzające błonę śluzową przewodu pokarmowego.
Również w nieżytach żołądka i jelit, nawet połączonych z drobnymi
krwawieniami.
Zewnętrznie: Nasiadówka z kory dębu polecana jest w żylakach
odbytu, zakażeniach pochwy i odbytu. W postaci kąpieli przeciw
nadmiernej potliwości stóp i w zapaleniach skóry. Z odwarów robi
się okłady leczące odmrożenia, pęknięcia skóry, wyprysk sączący i
zatrzymujące niewielkie krwawienia. Jako płukanki do gardła i
jamy ustnej w lekkich zapaleniach dziąseł i błon śluzowych.
Występowanie: W Polsce występuje rzadziej od dębu
szypułkowego. Ma u nas swoją północno-wschodnią granicę
zasięgu.
Zastosowanie: Mięta polna tak jak mięta pieprzowa należy do tych
gatunków rodzaju charakteryzujących się dużą zawartością
mentolu. Pomoże ona przy wzdęciach, problemach trawiennych,
nieżytach żołądka, jelit, a także przy problemach z górnymi
drogami oddechowymi. Ma działanie wiatropędne, żółciopędne,
przeciwbakteryjne. Szeroki zakres działania mięty polnej sprawia,
że powinna być częściej stosowana jako naturalny lek, dlatego
warto ją częściej uprawiać w ogrodzie ziołowym czy też
ozdobnym.
Występowanie: Rośnie najczęściej w miejscach półcienistych nad
brzegami rzek, na wilgotnych obrzeżach lasów i zarośli.
Zastosowanie: Liście brzozy mają działanie moczopędne,
napotne, przeciwreumatyczne, poprawiają przemianę
materii, działają odtruwająco na układ krwionośny. Wyciąg z
liści brzozy stosuje się przy przewlekłych infekcjach dróg
moczowych. Świeży sok z liści, zebranych w okresie
wiosennym, pobudza przesączanie w kłębkach nerkowych i
zwiększa wydalanie szkodliwych produktów przemiany
materii. Poprawia zdolność filtracyjną nerek, pobudza
wydalanie moczu i wypłukuje "piasek", zapobiegając
tworzeniu się kamieni moczowych. Liście brzozy stosuje się
również w niektórych chorobach skóry, np. przy łuszczycy,
łojotoku. Mają zastosowanie także w pielęgnacji włosów.
Kora wraz z guzem ma właściwości lecznicze wielu chorób,
w tym nowotworowych.
Występowanie: Brzoza brodawkowata to drzewo
dorastające do 20m wysokości, należące do rodziny
brzozowatych Ojczyzną owej rośliny jest umiarkowana
strefa klimatyczna Europy i Azji. Pokrewne gatunki
występują także i na innych terenach nawet bardzo daleko
na północy, w tundrze.
Zastosowanie: Głównym zastosowaniem konwalii majowej jest
leczenie schorzeń związanych z układem krążenia (nerwice
sercowo-naczyniowe, niewydolność krążenia); w dużym stopniu
wpływa na napięcie mięśnia sercowego, posiada zdolność
regulowanie czynności serca oraz wahania ciśnienia tętniczego
krwi.
W niewydolności serca, w zaburzeniach rytmu, wadach serca.
Wyciągi z ziela konwalii są szczególnie zalecane dla osób z
nadwrażliwością na inne kardenolidy (np. naparstnicowe lub z
cebuli morskiej). Wskazaniem do stosowania tego ziela jest
również tzw. serce płucne, czyli uszkodzenie lub przeciążenie
serca z powodu chorób płuc, np. rozedmy. Konwalia jest dobrze
tolerowana przez ludzi w wieku podeszłym, u których występują
objawy zmęczenia serca (tzw. serce starcze), kołatanie serca,
skłonność do obrzęków na tle niewydolności krążenia nerek,
nadciśnienie, bóle i objawy, duszności wywołane osłabieniem i
powiększeniem mięśnia sercowego. Surowca używa się w
stanie świeżym lub po wysuszeniu i rozdrobnieniu do
sporządzania preparatów nasercowych.
Zastosowanie: Sosna zwyczajna jest bardzo przydatna do
przygotowywania olejku sosnowego, wykorzystywanego w
leczeniu ogólnym przeziębienia i grypy. Jest wykorzystywany na
przykład do przygotowywania inhalacji udrażniających nasz układ
oddechowy w wypadku uciążliwego kataru.
Występowanie: Sosna to jedno z najbardziej znanych i
rozprzestrzenionych na terenie Europy i Azji drzew iglastych.
Jest drzewem wiecznie zielonym i ma szerokie zastosowanie, nie
tylko ze względu na otrzymywane drewno sosnowe, ale również
ze względu na właściwości lecznicze.
Zastosowanie: W liściach znajdują się miedzy innymi: liczne
kwasy organiczne, flawonoidy, garbniki, karotenoidy oraz wiele
witamin – B2, C, K, E oraz kwas pantotenowy. Pokrzywa bogata
jest także w niezbędne dla człowieka składniki mineralne takie,
jak potas, wapń, fosfor, żelazo, magnez, mangan i krzem. wyciągi
z pokrzywy stosowane są jako środek łagodnie moczopędny,
przyspieszający eliminację szkodliwych produktów przemiany
materii. Napary z pokrzywy zalecane są również przy problemach
gastrycznych, gdyż pobudzają wydzielanie enzymów trawiennych.
Łagodzą również stany zapalne przewodu pokarmowego i działają
łagodząco przy niezbyt nasilonych biegunkach.
Występowanie: Pokrzywa zwyczajna to pospolity chwast
występujący powszechnie w strefie klimatu umiarkowanego.
Najczęściej staramy się omijać ją z daleka ze względu na jej silnie
parzące właściwości. Cała część nadziemna tej rośliny pokryta
jest bowiem włoskami, które przy dotknięciu, w celach obronnych
wydzielają histaminę, kwas mrówkowy i acetylocholinę. Właśnie
te substancje odpowiedzialne są za podrażnienie i
zaczerwienienie skóry.
Zastosowanie: Odwary z kory gałązek i korzeni morwy białej
stosowane są jako środek leczący kaszel, bronchit, astmę, ale
także padaczkę. Posiada on ponadto nieznaczne działanie
moczopędne.
Świeży sok wyciśnięty z korzeni jest dość dobrym środkiem
przeciwrobacznym — niszczy glisty pasożytujące w przewodzie
pokarmowym.
Nalewka na liściach morwy to specyfik przciwgorączkowy,
który zalecany jest przy grypie, anginie i zwykłym
przeziębieniu.
Występowanie: Morwa czarna rośnie najlepiej na glebach
piaszczystych i lekkich. W Europie uprawiana przede
wszystkim na obszarach o cieplejszym klimacie, w tym
głównie w regionie śródziemnomorskim. Zadrzewienia
śródpolne, zarośla.
Zastosowanie: Ma właściwości moczopędne (co ma znaczenie przy
stanach zapalnych dróg moczowych, przy chorobach serca, wątroby i
kamicy nerkowej), remineralizujące i antydegeneracyjne (korzystnie
działa na stan naczyń krwionośnych, narządów wewnętrznych, skóry,
włosów, paznokci, kości), ściągające i hemostatyczne, hamuje wszelkie
krwawienie, hemopoetyczne (krwiotwórcze; pobudza powstawanie
czerwonych krwinek i hemoglobiny, sprzyja normalnej miesiączce),
gojące. Świeże ziele jest bardziej aktywne i pobudza przemianę materii.
Występowanie: w Polsce jest rośliną bardzo pospolitą na terenie całego
kraju, aż po regiel górny
Zastosowanie: Znaczenie lecznicze oprócz owoców mają
także liście i korzenie jeżyn.
Owoce pozytywnie wpływają na pracę przewodu
pokarmowego, a ponadto, ze względu na właściwości
uspokajające, wskazane są w zaburzeniach nerwowych
występujących w okresie przekwitania u kobiet. Ponadto
soku z dojrzałych owoców dobrze jest używać zewnętrznie
do okładów na krosty, wypryski i liszaje.
Można ją stosować w zaburzeniach przemiany materii,w
złym trawieniu,biegunce,w schorzeniach dróg
oddechowych,jak kaszel,chrypka, oraz w schorzeniach
nerek i pęcherza moczowego,ułatwia usuwanie z moczem
toksycznych produktów przemiany materii. Zewnętrznie
stosuje się w postaci okładów na rany i owrzodzenia oraz
do płukania gardła. Natomiast sok działa
przeciwgorączkowo.
Występowanie: Rośnie na miedzach, polach, w zaroślach,
lasach, i zrębach leśnych.
Pod przewodnictwem P. Sylwii
Patrzykąt wykonały:
• Magdalena Górniak
• Marika Górniak
• Katarzyna Michalak
• Sylwia Wardencka
• Klaudia Zamiatała