Stan zdrowia jamy ustnej i opieka stomatologiczna dla dzieci i

Stan zdrowia jamy ustnej
i opieka stomatologiczna
dla dzieci i młodzieży w Polsce
prof. dr n. med. Dorota Olczak-Kowalczyk
Konsultant krajowy w dziedzinie stomatologii dziecięcej
Zakład Stomatologii Dziecięcej WUM
Próchnica zębów u dzieci i młodzieży w Polsce
2011-2015
79,9%
85,6%
94%
90,5%
93,93%
75,9%
53,8%
3 lata (2015)
5 lat (2011)
6 lat (2012)
7 lat (2011)
12 lat (2014) 15 lat (2015) 18 lat (2014)
Poziom próchnicy u dzieci i młodzieży w Polsce
zęby mleczne - puwz
zęby stałe - PUWZ
7
5,07
5,06
2,81
2,2
0,18
3 lata
(2015)
5,75
5,62
5 lat
(2011)
6 lat
(2012)
0,56
7 lat
(2011)
12 lat
(2014)
15 lat
(2015)
18 lat
(2014)
Próchnica zębów mlecznych (ECC)
> 50% dzieci wieku 3 lat
u 1/3 dzieci postać ciężka próchnicy (S-ECC)
ECC
S-ECC
57,2%
56,2%
32,6%
2002
53,5%
30,1%
2009
29,5%
2015
57,7%
Dzieci 3-letnie 2015
41,5%
Frekwencja próchnicy
miasto
wieś
Poziom próchnicy (puwz)
2,78
Wskaźnik leczenia
zachowawczego próchnicy
0,07
0,05
1,81
miasto
wieś
miasto
wieś
Młodzież 15-letnia
Frekwencja próchnicy zębów
94%
Poziom próchnicy zębów
(PUWZ)
6,12
94%
5,95
5,75
91,8%
2008
2011
2015
2008
2011
2015
Młodzież 15-letnia (2015)
PUWZ
Frekwencja próchnicy
95,4%
92,3%
miasto
6,15
5,43
wieś
miasto
wieś
Występowanie próchnicy zębów
u dzieci 3-letnich
60
50,6%
50
53,5%
44,3%
40
30
25,9%
20
11,7%
14,5%
15%
Walia
Włochy
10
0
Anglia
Litwa
Polska
Japonia
Indie
Narodowy Program Zdrowia na lata 2007-2015
oczekiwania korzyści zdrowotnych
• obniżenia do 2 zębów średniej wartości wskaźnika
intensywności próchnicy PUWZ u dzieci w wieku 12
lat, ….
• obniżenia do 4 wartości istotnego wskaźnika
próchnicy tzw. SiC Index u dzieci w wieku 12 lat z
wysoką intensywnością próchnicy
• zwiększenie odsetka młodzieży w wieku 18 lat z
zachowanym pełnym uzębieniem
Żaden z celów w odniesieniu do dzieci
w wieku 12 lat nie został osiągnięty
SiC
PUWZ
3
2,81
2,5
7
2
6
1,5
5
1
4
0,5
3
0
2
PUW
7,58
8
5,77
4,03
1
0
województwo wojewóztwo województwo
podlaskie
łódzkie
dolnosląskie
5 % osób 15-letnich z utraconym
co najmniej 1 zębem stałym z powodu próchnicy
(2015)
7,8%
5%
2,7%
miasto
wieś
cała populacja
W wieku 18 lat utracony co najmniej 1 ząb z powodu
próchnicy ma
10,1% osób (2012)
8,83% osób (2014)
Zaspokojone potrzeby w zakresie
leczenia próchnicy ?
69%
70
60%
62%
7-latki
12-latki
15-latki
18-latki
2011
2014
2015
2014
60
50
40
30
20
10
6%
11%
15%
0
3-latki
2015
5-latki
2011
Sukces?
w okresie 13 lat dwukrotny wzrost wskaźnika
leczenia zachowawczego zębów mlecznych
u dzieci w wieku 3 lat
0,07
0,06
0,05
0,04
0,03
0,02
0,01
0
0,06
0,03
0,02
2002
2009
2015
Potrzeby w zakresie leczenia zachowawczego zębów
mlecznych u dzieci 3-letnich są pokryte w 6%
Potrzeby lecznicze u dzieci w wieku 3 lat (2015)
ekstrakcja zęba
1,2%
leczenie miazgi
5,9%
wypełnienie na więcej niż 2
powierzchniach
5%
wypełnienie na 2 powierzchniach
18,4%
wypełnienie na 1 powierzchni
47,3%
0
20
40
Koszyk świadczeń nie różnicuje rozległości wypełnień !
60
Potrzeby lecznicze u dzieci w wieku 5 lat (2011)
ekstrakcja zęba
23,2%
leczenie miazgi
10,3%
Brak danych
wypełnienie > 2 powierzchnie
wypełnienie na 2 powierzchniach
56,6%
wypełnienie na 1 powierzchni
53,4%
0
20
40
Koszyk świadczeń nie różnicuje rozległości wypełnień !
60
Odsetki osób w wieku 15 lat
z potrzebami leczniczymi
inne
2,7%
ekstrakcja zęba
2,4%
leczenie miazgi
3%
wypełnienie >2 powierzchnie
3,9%
wypełnienie 2 powierzchnie
23,4%
wypełnienie 1 powierzchnia
brak potrzeb
57,2%
8,4%
Problemy
• Dostępność opieki stomatologicznej
• Procedury specjalistyczne
• Możliwość leczenia dziecka w czasie
hospitalizacji (przy braku gabinetu w szpitalu)
• Świadomość konieczności zapobiegania i
leczenia próchnicy zębów, w tym zębów
mlecznych
• Programy edukacyjne i profilaktyczne
Opieka stomatologiczna
• Świadczenia w placówkach prywatnych
• Świdczenia w ramach umowy z NFZ
– ogólnostomatologiczne (dla wszystkich)
– ogólnostomatologiczne dla dzieci i młodzieży
70
60
50
40
30
20
10
0
64,9%
13,7%
64,2%
21,3%
14%
Placówka udzielająca świadczeń
bezpłatnych (na NFZ)
rodzice/opiekunowie
dzieci
Gabinet prywatny
21,8%
Placówka udzielająca świadczeń
bezpłatnych (na NFZ), a czasem
gabinet prywatny
Rodzaje placówek stomatologicznych, z których korzystają dzieci 3-letnie
i ich rodzice/opiekunowie.
Świadczeniodawcy realizujący świadczenia stomatologiczne
dla dzieci w ramach umowy z NFZ
Świadczenia ogólnostomatologiczne
6860
Świadczenia ogólnostomatologiczne dla dzieci i młodzieży
1732
Świadczenia w znieczuleniu ogólnym
64
bez umowy na
świadczenia
ogólnostomatologiczne
dla dzieci i młodzieży
46 powiatów w 15 województwach
(bez woj. Śląskiego)
Brak w 22
powiatach
• Wartość świadczeń ogólnostomatologicznych
udzielonych dzieciom w 2015 roku
155 149 739 PLN
– % wszystkich świadczeń ogólnostomatologicznych ?
– % realizowanych w ramach świadczeń dla dzieci i
młodzieży?
– struktura realizacji u dzieci w ramach świadczeń
ogólnostomatologicznych i ogólnostomatologicznch
dla dzieci i młodzieży?
Nie uzyskano danych z NFZ a tylko taka analiza
umożliwi prawidłową diagnozę problemu
Wypis z raportu konsultanta wojewódzkiego
„Wizyta dziecka w gabinecie stomatologicznym często jest
sytuacją stresową dla wszystkich zainteresowanych,
poczynając od małego pacjenta, poprzez jego rodziców lub
opiekunów, na lekarzu dentyście i personelu gabinetu
kończąc.
Niska wycena procedur stomatologicznych u dzieci nie
zachęca lekarzy dentystów do leczenia dzieci, podobnie
jak nie zachęca młodych lekarzy do rozpoczęcia
specjalizacji w dziedzinie stomatologii dziecięcej"
Wypełnienia w zębach stałych
Punkty
Wypełnienia
w
zębach mlecznych
Punkty
Całkowite opracowanie i odbudowa ubytku zęba
na 1 powierzchni
38
30
Całkowite opracowanie i odbudowa ubytku na 2
powierzchniach
43
Wypełnienie
ubytku
korony
zęba mlecznego
Całkowite opracowanie i odbudowa rozległego
ubytku na 2 powierzchniach
50
Całkowite opracowanie i odbudowa rozległego
ubytku na 3 powierzchniach
61
Wycena procedur stomatologicznych zbyt niska,
zwłaszcza dla dzieci
100 wypełnień w zębach stałych ≈ 150 w zębach
mlecznych w trudniejszych warunkach klinicznych.
Wypisy z raportów konsultantów wojewódzkich
„Problemem, z którym często się spotykamy jest odsyłanie pacjentów z
rozpoczętym leczeniem endodontycznym stałych zębów
trzonowych. Jest to obecnie zjawisko powszechne.”
" W wielu przypadkach, szczególnie dotyczących dzieci trudnych
i niewspółpracujących, poziom świadczenia tych usług jest
niezadowalający.”
„Istnieje duży problem z procedurami endodontycznymi (lekarze
odsyłają pacjentów) i w przypadku stanów pourazowych”
KONIECZNA OPIEKA SPECJALISTYCZNA
Wypis z raportu konsultanta wojewódzkiego
„Wojewódzka Przychodnia Stomatologiczna przy ul. Warzywnej to
jedyne w województwie podkarpackim miejsce w którym udzielane
są konsultacje pacjentom i lekarzom w zakresie tzw. „trudnych
przypadków stomatologicznych” z terenu Podkarpacia. Spełnia rolę
i funkcję ośrodka referencyjnego. Pacjenci z chorobami
ogólnoustrojowymi …. nie mają możliwości otrzymania pomocy w
żadnej innej przychodni na terenie województwa. Z przykrością
stwierdzam, że w/w jednostka została rozwiązana i w chwili obecnej
nie ma przychodni specjalistycznej tego typu na terenie
województwa podkarpackiego”
7
13
30
29
19
130
47
7
158
67
33
6
11178 osób ≤ 18 rż
na 1 specjalistę
631 aktywnych
stomatologów dziecięcych
7
35
24
20
Zespół ds. Organizacji
Opieki Stomatologicznej
nad Dziećmi
Podjęte działania
• „brakujące” procedury w Agencji Oceny
Technologii Medycznych i Taryfikacji
Konieczne
• współczynnik korygujący i poszerzenie koszyka
świadczeń
• wykaz właściwie wycenionych procedur
podstawowych i specjalistycznych
CEL
SYSTEM OBEJMUJĄCY STOMATOLOGICZNĄ OPIEKĘ
PODSTAWOWĄ (PROFILAKTYCZNĄ I LECZNICZĄ)
ORAZ SPECJALISTYCZNĄ DLA DZIECI I MŁODZIEŻY
LECZNICTWO OTWARTE I ZAMKNIĘTE
Czynniki związane z ECC u dzieci 3-letnich w Polsce
• wieś
• niewystarczająca wiedza rodziców
o próchnicy
• błędy higieniczne
– nieoczyszczanie zębów dziecka
– nieszczotkowanie zębów przez
rodziców
• błędy dietetyczne:
– cukier w pierwszych 2 latach życia
– przed snem płyny z cukrem
– zasypianie z piersią/butelką po
ukończeniu 12 miesięcy
– często herbata z cukrem, soki i napoje
słodzone, chipsy, paluszki ….
81,8%
Dzieci, które spożywały
produkty z cukrem w
pierwszych 2 latach życia
OR = 2.38;
95% CI = 1.54-3.68
Czynniki związane z próchnicą zębów w wieku 15 lat
• niski poziom wykształcenia
rodziców
• niski poziom wiedzy osób 15letnich o zdrowiu jamy ustnej
• nie stać mnie na leczenie
• błędy higieniczne
– nieszczotkowanie zębów 2 razy
dziennie
– niestosowanie pasty do zębów z
fluorem
– niestosowanie nitki dentystycznej
• błędy dietetyczne:
– słodzone napoje gazowane i
chipsy
60,7%
pasta do zębów z fluorem
OR = 2.42;
95% CI = 1.11-5.49
Programy edukacyjne i profilaktyczne
skierowane do:
przyszłych rodziców,
rodziców/opiekunów dzieci,
dzieci i młodzieży
– prawidłowe merytorycznie
– duże grupy docelowe
– długoczasowe
– motywujące do dbałości o zdrowie jamy
ustnej
Więcej takich
DZIECIŃSTWO BEZ PRÓCHNICY
PROJEKT WSPÓŁFINANSOWANY PRZEZ
SZWAJCARIE W RAMACH
SZWAJCARSKIEGO
PROGRAMU WSPÓŁPRACY Z NOWYMI
KRAJAMI CZŁONKOWSKIMI UNII
EUROPEJSKIEJ
WSPÓŁFINANSOWANIE KRAJOWE DLA PROJEKTU ZAPEWNIA MINISTER ZDROWIA
„CHROŃ DZIECIĘCE UŚMIECHY”
Polski Czerwony Krzyż i Wrigley Poland ,Polskie
Towarzystwo Stomatologiczne, Polskie Towarzystwo
Stomatologii Dziecięcej, Grupa LUX MED.
PTSD / ACFF – POLSKI ODDZIAŁ SOJUSZU
DLA PRZYSZŁOŚCI WOLNEJ OD PRÓCHNICY
GlaxoSmithKlin eConsumer Healthcare
Sp. z o.o.
PRZEGLĄDY DENTYSTYCZNE
INSTYTUTU BLEND-A-MED ORAL B.
• Zwiększenie odsetka dzieci i młodzieży
leczonych w ramach kontraktów
ogólnostomatologicznych
• Specjalistyczne kontrakty
• Edukacja i motywacja do utrzymania zdrowia
jamy ustnej
Dziękuje za uwagę