Załącznik do Uchwały Nr XIV/106/11 Rady Gminy Majdan Królewski z dnia 27 grudnia 2011r. Załącznik do Uchwały Nr V/37/2011 Rady Gminy Majdan Królewski z dnia 25 stycznia 2011 r. Program profilaktyki stomatologicznej dla uczniów uczęszczający do Szkół Podstawowych i Publicznego Gimnazjum w Majdanie Królewskim na lata 2011 – 2013 PRZEDMIOT PROGRAMU Przedmiotem programu jest przeprowadzenie u dzieci uczęszczających do szkół podstawowych i Publicznego Gimnazjum w Majdanie Królewskim, prowadzonych przez Gminę Majdan Królewski, profilaktycznych lekarskich badań stomatologicznych. 1. Opis problemu zdrowotnego Próchnica zębów należy do najbardziej rozpowszechnionych chorób w populacji dzieci i młodzieży. W krajach wysoko rozwiniętych od blisko 30 lat obserwuje się spadek częstości występowania próchnicy u dzieci i młodzieży wskutek intensywnie prowadzonej edukacji prozdrowotnej całego społeczeństwa. W Polsce, jako jednym z nielicznych krajów świata, a zwłaszcza Europy, nie udało się dotąd znacząco obniżyć zapadalności na próchnicę, szczególnie wśród dzieci w wieku szkolnym. Choroba próchnicowa i zapalenie dziąseł nadal dotyczą 90% dzieci w wieku szkolnym. Niepokojące zjawisko obserwowane jest wśród populacji dzieci w wieku 12 lat. Próchnica dotyczy ponad 80% dzieci w tym wieku. Uwidacznia się niekorzystna tendencja wzrostowa liczby dzieci z usuniętymi z powodu próchnicy zębami stałymi. Średnio u 20% dzieci stwierdza się próchnicę w stadium początkowym, w którym rozwojowi choroby można zapobiec poprzez działania profilaktyczne. Występowanie choroby próchnicowej wpływa również na funkcjonowanie całego organizmu. Udowodniono wzrost ryzyka występowania przedwczesnych porodów i niskiej wagi urodzeniowej noworodka u kobiet ciężarnych ze złym stanem zdrowia jamy ustnej. U dzieci, przedwczesna utrata uzębienia mlecznego, powoduje wzrost ryzyka nieprawidłowego rozwoju kości szczęki i powstawanie różnego typu wad zgryzu. Ubytki próchnicowe stanowią poważne zagrożenie dla zdrowia ze względu na znaczne obniżenie bakteryjne. Zły stan zdrowia jamy ustnej osób dorosłych jest konsekwencją zaniedbań w dzieciństwie. Związane z tym potrzeby wymagają droższych i bardziej skomplikowanych procedur. Odpłatność za ponadpodstawowe zabiegi stomatologiczne w znacznym stopniu ogranicza dostęp uboższej części społeczeństwa do leczenia. Próchnica zębów jest czwartą z chorób najbardziej kosztownych w leczeniu. Stomatologia jest dziedziną medycyny pochłaniającą rocznie znaczne nakłady finansowe przeznaczone na ubezpieczenie zdrowotne (wysoki koszt sprzętu i materiałów stomatologicznych). Wysokie nakłady na leczenie są również wynikiem braku skutecznych programów profilaktycznych. Promocja zdrowia i programy edukacyjne mające na celu zapobieganie próchnicy i chorobom przyzębia mogą zmniejszyć koszty i nakłady ponoszone na leczenie tych chorób. W świetle aktualnych stanowisk instytucji i organizacji międzynarodowych zajmujących się zdrowiem jamy ustnej takich jak Światowa Organizacja Zdrowia (WHO), Międzynarodowa Federacja Stomatologów (FDI), podstawową metodą zapobiegania próchnicy powinno być dwukrotnie w ciągu dnia szczotkowanie zębów pastą z fluorem oraz kontrola diety (ograniczenie spożycia produktów zawierających węglowodany proste). Szczotkowanie zębów dwukrotnie w ciągu dnia pastą z fluorem umożliwia usunięcie z powierzchni zębów złogów bakteryjnych oraz utrzymanie w ślinie poziomu fluoru wystarczającego do stymulacji procesów demineralizacji w tkankach zęba w momencie zadziałania kwasów. 2. Cele programu 1.Cel główny programu. Ograniczenie występowania próchnicy i chorób wśród uczniów szkół podstawowych i publicznego gimnazjum w Majdanie Królewskim w trzyletnim okresie realizacji programu. 2. Cele szczegółowe. 2.1 Podniesienie świadomości zdrowotnej rodziców dzieci z grupy ryzyka poprzez zwiększenie ich udziału w zabiegach higienicznych jamy ustnej, 2.2 Zwiększenie liczby dzieci i młodzieży ze zdrowym uzębieniem stałym i przyzębiem, 2.3 Zmniejszenie zagrożeń dla zdrowia poprzez wykonywanie stomatologicznych zabiegów profilaktyczno-leczniczych, 2.4 Obniżenie ciężkości przebiegu choroby próchnicowej u dzieci w wieku szkolnym, 2.5 Obniżenie odsetka dzieci i młodzieży z usuniętymi z powodu próchnicy zębami stałymi, 2.6 Zmniejszenie liczby godzin i dni nauki szkolnej opuszczonych przez dzieci z powodu bólu zęba lub nagłej wizyty u lekarza dentysty, 3. Populacja objęta programem Programem będą objęci uczniowie Szkół Podstawowych i Publicznego Gimnazjum w Majdanie Królewskim. 3.1 W 2011 roku planuje się realizację programu dla ok. 1099 uczniów. 3.2 W 2012 roku planuje się realizację programu dla ok. 1027 uczniów. 3.3 W 2013 roku planuje się realizację programu dla ok. 968 uczniów. 4. Czas realizacji programu – 2011rok – 2013 rok 5. Nazwa i szczegółowy zakres procedur przewidzianych w programie. 5.1 Rozpropagowanie i nagłośnienie programu – zapoznanie rodziców, dzieci oraz nauczycieli z założeniami programu. 5.2 Uzyskanie zgody do rodzica/opiekuna prawnego na uczestnictwo dziecka w programie. 5.3 Wykonanie profilaktycznego badania stomatologicznego z ustaleniem zaleceń. 5.4 Objęcie programem profilaktyki próchnicy zębów ok. 1099 uczniów szkół podstawowych i publicznego gimnazjum na terenie gminy Majdan Królewski, 5.5 Wykonywanie świadczeń profilaktyczno- leczniczych, w tym: 5.5.1 Profilaktyka ortodontyczna mająca na celu przeciwdziałanie oraz likwidację przyczyn wywołujących choroby i wady zgryzu, 5.5.2 Izolowanie powierzchni zębów predysponowanych do próchnicy od działania czynników próchnicowych przez uszczelnianie bruzd i szczelin, 5.5.3 Likwidowanie płytki nazębnej przez zabiegi higieniczne, 5.5.4 Wpływanie na strukturę twardych tkanek zęba w okresie jego rozwoju przed i po wyrznięciu przez prawidłowe żywienie i stosowanie związku fluoru, 5.5.5 Badania stomatologiczne z określeniem stanu jamy ustnej i potrzeb leczniczych, 5.5.6 Przeprowadzenie rozmowy motywującej dziecko i rodziców do przestrzegania zaleceń higienicznych i dietetycznych, 5.5.7 Pokrycie bruzd zębów trzonowych lub przedtrzonowych materiałem glasjonomerowym, lub lakierem szczelinowym, 5.5.8 Wykonanie zabiegów profilaktyczno – leczniczych. 6. Organizacja udzielania świadczeń 6.1 Badanie stomatologiczne przeprowadzone jest w Publicznym Gimnazjum w Majdanie Królewskim. 6.2 Wynik badania stomatologicznego wpisywany jest do Indywidualnej Karty Profilaktycznego Badania Stomatologicznego. 7. System finansowania 7.1 W trzyletnim programie profilaktyki stomatologicznej na lata 2011 – 2013 przewidziano finansowanie świadczeń na zasadzie dotacji z budżetu Gminy Majdan Królewski dla Gminnego Samodzielnego Publicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej w Majdanie Królewskim, o których mowa w art. 55 ust. 1 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011r. o działalności leczniczej (Dz.U. Nr 112, poz. 654). 7.2 Przewiduje się zawarcie trzyletnich umów z realizatorem programu. 8. Monitorowanie i ewaluacja 8.1 Określenie liczby uczniów Szkół Podstawowych i Publicznego Gimnazjum w Majdanie Królewskim uczestniczących w programie. 8.2 Zestawienie liczby uczniów uczestniczących w programie. 9. Przewidywane rezultaty programu 9.1 Zmniejszenie kosztów związanych z leczeniem. 9.2 Obniżenie występowania próchnicy zębów u dzieci. 9.3 Podniesienie świadomości zdrowotnej dzieci i ich rodziców 9.4 Zwiększeniem odsetka dzieci ze zdrowotnym uzębieniem i przeziębieniem 9.5 Zmniejszenie wartości wskaźnika PUW i puw w trzyletnim okresie obserwacji 10. Metody i narzędzia stosowane w programie 10.1 Indywidualna Karta Stomatologicznego Badania Profilaktycznego (IKSBP) – Załącznik a – pozwala na zebranie informacji o uczniu. Karta zakładana jest dla każdego ucznia zgłaszającego się do badania profilaktycznego. W Kartę wpisywane są również zalecenia, co do dalszego postępowania. Karta wypełniana jest w 2 egzemplarzach: jeden otrzymuje koordynator programu, drugi przekazywany jest rodzicom lub opiekunom prawnym badanego ucznia. 10.2 Sprawozdanie z realizacji programu – zawiera dane o liczbie uczniów objętych programem w danym okresie rozliczeniowym 11. Kwalifikacje personelu udzielającego świadczeń 11.1 Świadczenia profilaktyczno – lecznicze realizuje lekarz dentysta 12. Wymagania szczególne dla realizatora programu Program realizuje Gminny Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej w Majdanie Królewskim. Realizator programu spełnia wymagania określone w szczególności w: 1.rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 2 lutego 2011 r. w sprawie wymagań, jakim powinny odpowiadać pod względem fachowym i sanitarnym pomieszczenia i urządzenia zakładu opieki zdrowotnej (Dz.U. Nr 31, poz. 158) w odniesieniu do działalności leczniczej; 2.przepisach dotyczących ogólnych warunków udzielania świadczeń zdrowotnych określonych w ustawie z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz.U. z 2008 r. , Nr 164, poz. 1027 ze zm). 13. Plan realizacyjny na lata 2011-2013 W każdym kolejnym roku realizacji programu przeprowadzone będą procedury określone w pkt 5 niniejszego programu. 14. Koszt realizacji programu: 14.1 Koszt realizacji programu w 2011 roku wynosi 70 000,00 złotych. 14.2 Koszt realizacji programu w 2012 roku wynosi 70 000,00 złotych 14.3 Koszt realizacji programu w 2013 roku wynosi 70 000,00 złotych 14.4 Ogólny koszt realizacji programu w okresie trzyletnim wynosi 210 000,00 złotych.