zasady funkcjonowania giełdy papierów
advertisement
ZASADY FUNKCJONOWANIA GIEŁDY PAPIERÓW WARTOŚCIOWYCH W WARSZAWIE S.A. AGENDA Wprowadzenie Systemy notowań Fazy sesji giełdowej Kursy giełdowe Zlecenia giełdowe Dystrybucja informacji Animatorzy WPROWADZENIE Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie jest najważniejszą instytucją wtórnego rynku papierów wartościowych w Polsce GPW powstała w kwietniu 1991 roku. Przy jej tworzeniu jako wzór przyjęto giełdę w Lyonie 3 WPROWADZENIE GPW w Warszawie jest spółką akcyjną, której akcjonariuszami są banki, domy maklerskie i Skarb Państwa Obrót na GPW odbywa się zgodnie z wymogami przepisów, a wszystkie notowane papiery zostały wcześniej dopuszczone do publicznego obrotu przez Komisję Nadzoru Finansowego 4 WPROWADZENIE Celem GPW jest: organizowanie publicznego obrotu papierami wartościowymi promowanie obrotu papierami wartościowymi upowszechnianie informacji związanych z obrotem papierami wartościowymi 5 ZADANIA GIEŁDY Umożliwienie przepływu kapitałów od tych, którzy szukają jak najlepszej lokaty do tych, którzy potrafią z tych kapitałów zrobić jak najlepszy użytek. 6 ZADANIA GIEŁDY Mobilizacja oszczędności – giełda stwarza możliwość osiągania zysków, inwestorzy wspomagają giełdę środkami finansowymi oczekując dochodów 7 ZADANIA GIEŁDY Wycena notowanych papierów wartościowych – wycena przez rynek aktualnej wartości przedsiębiorstw notowanych na giełdzie 8 9 Architektura systemu 10 RYNKI NOTOWAŃ Akcje spółek giełdy warszawskiej notowane są na rynkach: podstawowym równoległym 11 RYNKI NOTOWAŃ Rynek podstawowy Rynek równoległy Wartość akcji dopuszczonych do obrotu giełdowego (iloczyn liczby wszystkich akcji emitenta i prognozowanej ceny rynkowej tych akcji, a w przypadku gdy określenie tej ceny nie jest możliwe – kapitały własne emitenta) 15 mln EURO gdy warunki rynku podstawowego nie są spełnione Ilość akcji w posiadaniu akcjonariuszy, z których każdy uprawniony jest do wykonywania mniej niż 5% głosów na walnym zgromadzeniu emitenta a) min 15% akcji objętych wnioskiem o dopuszczenie do obrotu giełdowego lub b) min 100.000 akcji objętych wnioskiem o dopuszczenie do obrotu giełdowego o wartości równej co najmniej 1.000.000 euro liczonej wg ostatniej ceny sprzedaży lub emisyjnej gdy warunki rynku podstawowego nie są spełnione Kryterium 12 SYSTEMY NOTOWAŃ Papiery wartościowe na warszawskiej giełdzie notowane są w ramach następujących systemów notowań: System notowań ciągłych System notowań jednolitych z dwukrotnym określeniem kursów 13 SYSTEMY NOTOWAŃ System notowań ciągłych Kursy mogą ulegać zmianom w ciągu danej sesji giełdowej w miarę napływających ofert – kupna sprzedaży 14 SYSTEMY NOTOWAŃ System notowań jednolitych Cena poszczególnych walorów ustalana jest jedynie na początku sesji giełdowej na podstawie zleceń, jakie napłynęły przed otwarciem sesji Kursy jednolite nie ulegają zmianom w ciągu określonej części sesji, według nich rozliczane są wszystkie transakcje 15 SYSTEM NOTOWAŃ CIĄGŁYCH W systemie notowań ciągłych znajdują się: akcje wchodzące w skład indeksów WIG20, mWIG40, NFI Jednostki uczestnictwa typu ETF pozostałe akcje o wystarczającej płynności obligacje skarbowe i inne, prawa pierwszeństwa z obligacji, certyfikaty inwestycyjne listy zastawne instrumenty pochodne (opcje na akcje, opcje na indeks, kontrakty terminowe na indeksy, kontrakty terminowe na kursy walut, kontrakty terminowe na akcje, warratnty opcyjne) prawa poboru z akcji notowanych w systemie notowań ciągłych prawa do nowych akcji, jeśli będą notowane w systemie notowań ciągłych jednostki indeksowe 16 SYSTEM NOTOWAŃ JEDNOLITYCH W systemie notowań jednolitych znajdują się: • akcje spółek o mniejszej płynności • prawa poboru i prawa do nowych akcji jeśli dane akcje notowane są również w systemie jednolitym z dwukrotnym określeniem kursu 17 FAZY SESJI GIEŁDOWEJ Notowania ciągłe Notowania ciągłe dla obligacji Notowania ciągłe - kontrakty terminowe 18 FAZY SESJI GIEŁDOWEJ Notowania jednolite z jednokrotnym określeniem kursu jednolitego Notowania jednolite z dwoma fixingami 19 FAZY SESJI GIEŁDOWEJ Przed otwarciem możliwe jest wprowadzanie zleceń zlecenia trafiają do centralnego arkusza zleceń, lecz nie są zawierane transakcje arkusz zleceń jest na bieżąco udostępniany użytkownikom systemu po wprowadzeniu każdego nowego zlecenia jest kalkulowany Teoretyczny Kurs Otwarcia (TKO), który jest podawany do publicznej wiadomości 20 FAZY SESJI GIEŁDOWEJ Interwencja nie można składać zleceń jedynie animatorzy mogą dokonywać modyfikacji złożonych zleceń (w celu zwiększenia płynności instrumentu finansowego i zmniejszenia nierównowagi) wolumen zleceń może być wyłącznie zwiększany, limit ceny w zleceniach kupna może być wyłącznie podwyższany, limit ceny w zleceniach sprzedaży może być wyłącznie obniżany. modyfikacje są widoczne dla wszystkich uczestników rynku w przypadku instrumentów finansowych, dla których nie zawarto umowy o wykonywanie zadań animatora rynku, w czasie interwencji wszyscy członkowie giełdy mogą dokonywać modyfikacji złożonych zleceń maklerskich. 21 Zarząd Giełdy może zrezygnować z fazy interwencji FAZY SESJI GIEŁDOWEJ Fixing następuje realizacja zleceń wprowadzonych do systemu w fazie przed otwarciem zostaje wyznaczona cena otwarcia (notowania ciągłe) lub kurs jednolity (notowania jednolite), równe ostatniemu znanemu TKO z fazy przed otwarciem 22 FAZY SESJI GIEŁDOWEJ Notowania ciągłe możliwe jest wprowadzanie zleceń transakcje są realizowane natychmiast po wprowadzeniu zlecenia, które może być zrealizowane 23 FAZY SESJI GIEŁDOWEJ Dogrywka wszyscy uczestnicy rynku mogą składać zlecenia kupna i sprzedaży po wyznaczonym kursie otwarcia transakcje zawierane są w sposób ciągły alokacja zleceń odbywa się według czasu przyjęcia zlecenia do systemu 24 SPECYFICZNE FAZY SESJI GIEŁDOWEJ Zamrożenie następuje podczas notowań ciągłych, gdy: wprowadzone zlecenie PKC nie może być wykonane w całości zlecenie z limitem mogłoby spowodować zawarcie transakcji poza widełkami ograniczającymi wahania kursu instrumentu przyjmowanie zleceń ulega wstrzymaniu ogłasza się równoważenie rynku 25 SPECYFICZNE FAZY SESJI GIEŁDOWEJ Równoważenie może wystąpić: podczas otwarcia/zamknięcia notowań ciągłych w trakcie notowań ciągłych (po wprowadzeniu zlecenia powodującego zamrożenie instrumentu) następuje jeżeli cena równowagi nie może być wyznaczona w granicach obowiązujących widełek ogłasza się fazę przed sesją – przyjmuje się zlecenia i na ich podstawie wyznacza kurs równowagi 26 SPECYFICZNE FAZY SESJI GIEŁDOWEJ Równoważenie – c.d. Giełda może: przedłużyć równoważenie rynku rozszerzyć widełki, aby objęły one wyznaczony kurs zakończyć notowania i ogłosić kurs nietransakcyjny równy dolnym/górnym widełkom 27 KURSY GIEŁDOWE Zasady ustalenia kursu otwarcia / zamknięcia notowań ciągłych/ kursu jednolitego/ kursu określonego w wyniku równoważenia W fazie przed sesją na bieżąco jest wyliczany i publikowany TKO w oparciu o przyjmowane zlecenia Ostatni znany TKO staje się kursem otwarcia dla danego instrumentu 28 KURSY GIEŁDOWE Zasady ustalenia kursu otwarcia / zamknięcia notowań ciągłych/ kursu jednolitego/ kursu określonego w wyniku równoważenia TKO jest wyznaczany przy zastosowaniu kolejno następujących zasad: maksymalizacja wolumenu obrotu minimalizacja różnicy pomiędzy popytem a podażą minimalizacja różnicy pomiędzy kursem określanym a kursem odniesienia 29 KURSY GIEŁDOWE Zasady ustalenia kursu otwarcia / zamknięcia notowań ciągłych/ kursu jednolitego/ kursu określonego w wyniku równoważenia Wyznaczony kurs musi zapewniać, że: Wszystkie aktywne: zlecenia PKC zlecenia kupna z limitem ceny wyższym zlecenia sprzedaży z limitem ceny niższym od kursu określonego muszą być zrealizowane w całości 30 KURSY GIEŁDOWE Zasady ustalenia kursu otwarcia / zamknięcia notowań ciągłych/ kursu jednolitego/ kursu określonego w wyniku równoważenia Dodatkowo przy wyznaczonym kursie: zlecenia PCRO i aktywne zlecenia z limitem ceny równym kursowi określonemu mogą być zrealizowane całkowicie, częściowo lub mogą pozostać niezrealizowane 31 KURSY GIEŁDOWE Zasady ustalenia kursu otwarcia / zamknięcia notowań ciągłych/ kursu jednolitego/ kursu określonego w wyniku równoważenia Dodatkowo przy wyznaczonym kursie: wszystkie zlecenia kupna z limitem ceny niższym od kursu określonego wszystkie zlecenia sprzedaży z limitem ceny wyższym od kursu określonego nie są realizowane 32 KURSY GIEŁDOWE Zasady ustalenia kursu otwarcia / zamknięcia notowań ciągłych/ kursu jednolitego/ kursu określonego w wyniku równoważenia KURS NIETRANSAKCYJNY – podawany jeśli nie można wyznaczyć kursu jednolitego w dopuszczalnych widełkach Transakcje nie są zawierane, a określony kurs stanowi punkt odniesienia na następną sesję 33 REALIZACJA ZLECEŃ Zlecenia są realizowane z zachowaniem: priorytetu ceny czasu przyjęcia lub uaktywnienia oraz minimalizacji liczby transakcji 34 REALIZACJA ZLECEŃ Kolejność realizacji zleceń: PKC z limitem wyższym (zlecenia kupna) lub niższym (zlecenia sprzedaży) PCRO z limitem ceny równym określonemu kursowi wśród zleceń PKC lub z tym samym limitem ceny jako ostatnie realizowane są zlecenia z warunkiem limitu aktywacji 35 KURSY GIEŁDOWE Notowania w systemie notowań ciągłych Notowania ciągłe rozpoczynają się od ustalenia kursu otwarcia Następnie transakcje mogą być zawierane po różnych cenach 36 KURSY GIEŁDOWE Notowania w systemie notowań ciągłych Transakcje zawierane są po kursie najlepszego zlecenia oczekującego na rynku Jednostką transakcyjną jest 1 instrument (akcja, obligacja, kontrakt terminowy) 37 OGRANICZENIA WAHAŃ KURSÓW Notowania ciągłe W przypadku równoważenia rynku, można zmienić ograniczenia wahań kursów danego papieru wartościowego Największe dopuszczalne odchylenie od kursu odniesienia nie może przekroczyć: 21% dla akcji 6 punktów procentowych dla obligacji 38 OGRANICZENIA WAHAŃ KURSÓW ** możliwość rozszerzenia widełek w przypadku równoważenia jednostki uczestnictwa typu ETF Notowania ciągłe – ograniczenia STATYCZNE 39 OGRANICZENIA WAHAŃ KURSÓW Notowania jednolite – ograniczenia STATYCZNE Kurs na drugim fixingu na danej sesji może maksymalnie różnić się od kursu na pierwszym fixingu o 21%, jednak nie więcej niż 33,1% od kursu ostatniego fixingu na poprzedniej sesji 40 OGRANICZENIA DYNAMICZNE jednostki uczestnictwa typu ETF 41 OGRANICZENIA WAHAŃ KURSÓW Anulowanie transakcji Dla instrumentów finansowych, dla których w momencie wprowadzenia do systemu błędnego zlecenia, nie były zdefiniowane dynamiczne ograniczenia, wartości przedziału zmiany wahań kursów, o którym mowa w § 113 ust. 1 pkt. 2) Regulaminu Giełdy, są następujące: Kurs odniesienia dla przedziału zmiany wahań kursów wyznacza przewodniczący sesji w momencie otrzymania wniosku o anulowanie transakcji. 42 PIERWSZA SESJA / DEBIUT Na pierwszej sesji obowiązuje teoretyczna wysokość kursu odniesienia, którą wyznacza Giełda, także dla określenia pierwszego kursu jednolitego lub kursu zamknięcia, gdy nie został określony na pierwszej sesji. Na pierwszej sesji zlecenia PKC, PCR, PCRO nie są przyjmowane W dniu debiutu (pierwsza sesja po pierwszym dopuszczeniu do obrotu akcji , na której notowany jest dany instrument finansowy) nie obowiązują ograniczenia wahań kursów dla praw do akcji lub akcji w systemie kursu jednolitego z dwukrotnym określeniem kursu – w dniu debiutu ograniczenia nie obowiązują wyłącznie w odniesieniu do pierwszego kursu jednolitego. 43 DOKŁADNOŚĆ OKREŚLANIA KURSÓW W zależności od wysokości kursu papieru wartościowego, różna jest dokładność, z jaką są notowane papiery wartościowe na giełdzie 44 DOKŁADNOŚĆ OKREŚLANIA KURSÓW Sposób notowania instrumentu Rodzaj instrumentu w złotych akcje, PDA, prawa poboru, certyfikaty inwestycyjne, warranty, kontrakty terminowe na waluty i akcje, certyfikaty inwestycyjne i strukturyzowane, jednostki indeksowe typu ETF, opcje na akcje w punktach kontrakty terminowe na indeksy (np.USD, EURO), opcje na indeks, certyfikaty strukturyzowane w procentach wartości nominalnej Obligacje, listy zastawne, kontrakty 45 terminowe na obligacje DOKŁADNOŚĆ OKREŚLANIA KURSÓW 46 OGRANICZENIE WIELKOŚCI ZLECENIA W trosce o bezpieczeństwo obrotu giełdowego, giełda wprowadziła ograniczenia maksymalnego wolumenu zlecenia dla instrumentów pochodnych. Ograniczenia przedstawia poniższa tabela. 47 ZLECENIA GIEŁDOWE System giełdowy WARSET stosowany na GPW gwarantuje równe traktowanie wszystkich inwestorów: indywidualnych i instytucjonalnych krajowych i zagranicznych 48 ZLECENIA GIEŁDOWE System WARSET zapewnia inwestorom: dostęp do rynku i informacji giełdowych, bez względu na to, gdzie inwestorzy się znajdują wykonanie prawie natychmiastowe i automatyczne ich zleceń 49 ZLECENIA GIEŁDOWE Dwie zasady pierwszeństwa przy wykonywaniu zleceń: CENA (najważniejsza) CZAS 50 ZLECENIA GIEŁDOWE CENA • zlecenie zakupu z wyższym limitem jest realizowane przed zleceniami o niższym limicie • zlecenie sprzedaży z najniższym limitem jest realizowane przed zleceniami o wyższym limicie 51 ZLECENIA GIEŁDOWE CZAS dwa zlecenia tego samego typu i z tą samą ceną są realizowane według czasu zarejestrowania w systemie giełdowym 52 MODYFIKACJA ZLECEŃ Zlecenia maklerskie mogą być modyfikowane przez członka giełdy, który złożył dane zlecenie maklerskie. W przypadku modyfikacji zlecenia polegającej na: Zwiększeniu wielkości ujawnianej zlecenia Zwiększeniu wolumenu zlecenia bez warunku wielkości ujawnianej Zmianie limitu ceny bądź oznaczeniu limitu ceny Zmianie lub określeniu limitu aktywacji zlecenia zlecenie maklerskie traci piorytet czasu przyjęcia do systemu informatycznego giełdy, a modyfikacja traktowana jest jako wprowadzenie nowego zlecenia. 53 ZLECENIA GIEŁDOWE Inwestor składając zlecenie określa: rodzaj oferty (kupno/sprzedaż) limit ceny lub rodzaj zlecenia bez limitu ceny termin ważności zlecenia nazwę instrumentu finansowego liczbę papierów wartościowych (wolumen) dodatkowe warunki wykonania zlecenia 54 ZLECENIA GIEŁDOWE Na podstawie złożonego zlecenia w biurze maklerskim, biuro sporządza zlecenie maklerskie, które jest przekazywane do realizacji na Giełdę 55 PUNKT OBSŁUGI KLIENTA MAKLER GIEŁDOWY CENTRALA BIURA MAKLERSKIEGO INWESTOR KOMPUTER GIEŁDY Droga zlecenia składanego przez inwestora OD ZLECENIA DO ROZLICZENIA 57 STRONY TRANSAKCJI Stroną transakcji giełdowej może być wyłącznie: członek giełdy, w tym podmioty pkt 3. i 4., (por. slajd 58) we własnym imieniu i na własny rachunek Krajowy Depozyt albo spółka, której Krajowy Depozyt przekazał wykonywanie czynności spółka prowadząca izbę rozliczeniową. 58 EWIDENCJA TRANSAKCJI Niezwłocznie po zawarciu transakcji są wystawiane i przekazywane w formie przekazu elektronicznego członkom giełdy karty umów będące dowodem zawarcia transakcji giełdowych. W terminie określonym przez Zarząd Giełdy strony transakcji mogą zgłosić przewodniczącemu sprzeciw co do zgodności kart umów z przyjętymi przez giełdę zleceniami. Nie zgłoszenie sprzeciwu oznacza potwierdzenie. Giełda przekazuje potwierdzone karty umów do Krajowego Depozytu w celu rozliczenia zawartych transakcji. 59 KARTY UMÓW Karta umowy może dotyczyć wielu transakcji giełdowych. Karta umowy powinna określać w szczególności: numer własny (numer operacji rozliczeniowej), datę zawarcia transakcji, kod instrumentów finansowych będących przedmiotem transakcji, liczbę instrumentów finansowych będących przedmiotem transakcji, wartość transakcji, rodzaj transakcji (kupno/sprzedaż), indywidualny kod członka giełdy zawierającego transakcje, numer i datę złożenia zlecenia maklerskiego. 60 CZŁONKOWIE GIEŁDY Członkiem Giełdy jest podmiot dopuszczony do działania na Giełdzie , który przekazuje na giełdę, modyfikuje i anuluje zlecenia maklerskie. Może nim zostać: 1. firma inwestycyjna 2. zagraniczna firma inwestycyjna nieprowadząca działalności maklerskiej na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej 3. inny podmiot będący uczestnikiem KDPW lub, której KDPW przekazał wykonywanie czynności lub spółki prowadzącej izbę rozliczeniową i izbę rozrachunkową 4. inny podmiot niebędący uczestnikiem KDPW pod warunkiem wskazania podmiotu będącego uczestnikiem KDPW, który zobowiązał się do wypełniania 61 obowiązków w związku z rozliczaniem transakcji. CZŁONKOWIE GIEŁDY Podmiot może zostać dopuszczony do działania na giełdzie jeżeli: posiada zezwolenie na prowadzenie działalności maklerskiej daje rękojmię należytego wykonywania obowiązków członka giełdy posiada podstawowe środki organizacyjnotechniczne wymagane do obsługi obrotu instrumentami finansowymi notowanymi na giełdzie jest osobą prawną 62 CZŁONKOWIE GIEŁDY Członek Giełdy obowiązany jest do prowadzenia: listy maklerów giełdowych listy osób mających dostęp do systemu 4brokernet ewidencję zleceń maklerskich, zawierającej informację o maklerze giełdowym, który przekazał zlecenie na giełdę i maklerze nadzorującym odpowiedzialnym za daną procedurę i jej stosowanie w odniesieniu do poszczególnych zleceń maklerskich ewidencję procedur dotyczących przekazywania zleceń na giełdę i udostępniania na pisemne żądanie Giełdy. 63 MAKLERZY GIEŁDOWI Wyznaczeni przez członka giełdy i upoważnieni w jego imieniu do przekazywanie, modyfikowania i anulowania zleceń maklerskich Odpowiedzialni za przekazywanie na giełdę zleceń maklerskich czyli weryfikację i autoryzację zgodnie z wewnętrznymi regulacjami członka giełdy, w sposób umożliwiający członkowi giełdy przyporządkowanie zlecenia do danego 64 maklera giełdowego. MAKLERZY GIEŁDOWI Maklerem giełdowym może zostać osoba, która: jest wpisana na listę maklerów papierów wartościowych prowadzoną przez KNF posiada odpowiednie, zweryfikowane przez członka giełdy, kwalifikacje i doświadczenie, zapewniające sprawność i bezpieczeństwo obrotu giełdowego jest zatrudniona przez członka giełdy lub jest członkiem jego władz. 65 MAKLERZY NADZORUJĄCY Członek Giełdy obowiązany jest do wyznaczenia i ogłoszenia co najmniej jednej osoby nadzorującej proces przekazywania na giełdę zleceń maklerskich przez członka giełdy Za działalność maklera nadzorującego całkowitą odpowiedzialność ponosi członek giełdy Maklerem nadzorującym może zostać osobą, która jest wpisana na listę maklerów papierów wartościowych prowadzoną przez KNF złożyła egzamin z zakresu znajomości przepisów i obowiązujących na giełdzie procedur dotyczących zasad przekazywania na giełdę zleceń maklerskich i otrzymywania informacji na potrzeby obsługi notowań jest zatrudniona przez tylko jednego członka giełdy lub jest członkiem jego władz 66 MAKLERZY NADZORUJĄCY Odpowiedzialni za: Prowadzenie listy maklerów giełdowych Weryfikację kwalifikacji i doświadczenia maklerów giełdowych Nadzorowanie maklerów giełdowych członka giełdy Dopuszczanie maklerów giełdowych do przekazywania zleceń na giełdę Nadzorowanie i przestrzeganie wymagań regulacyjnych przy przekazywaniu zleceń maklerskich Zarządzanie tworzeniem i realizacją procedur dotyczących przekazywaniem zleceń na giełdę Działanie jako osoba pierwszego kontaktu dla upoważnionych pracowników giełdy oraz pozostałych członków giełdy w sprawie transakcji zawartych na giełdzie Tworzenie i zarządzanie kodami dostępu do sytemu 4brokernet, 67 przekazywanie w użytkowanie kody wyłącznie maklerom giełdowym ANIMATORZY ANIMATOREM jest członek giełdy lub podmiot niebędący członkiem giełdy wykonujący czynności animatora za pośrednictwem członka giełdy uprawnionego do działania na rachunek klienta i zobowiązał się do wspomagania płynności danego instrumentu finansowego na podstawie: umowy z Giełdą (ANIMATOR RYNKU) zobowiązał się do stałego zgłaszania ofert kupna lub sprzedaży danego papieru wartościowego na własny rachunek bez zapytania członka giełdy, lub bezzwłocznie w odpowiedzi na zapytanie członka giełdy. umowy z emitentem (ANIMATOR EMITENTA) Giełda może uznać, że w przypadku niektórych spółek notowanych na giełdzie, których płynność akcji jest bardzo mała, niezbędne jest podpisanie przez taką 68 spółkę umowy z animatorem emitenta ANIMATOR RYNKU JEDNOLITE CIĄGŁE Animator rynku jest zobowiązany do: wprowadzania nie później niż 5 minut przed określeniem kursu otwarcia oraz kursu zamknięcia zleceń kupna i sprzedaży oraz utrzymywania je w arkuszu przez cały czas trwania notowań dostosowywania w trakcie notowań swoich zleceń w czasie nie dłuższym niż 5 minut. wprowadzania nie później niż 5 minut przed rozpoczęciem fazy interwencji Nie może składać takich zleceń, których realizacja doprowadziłaby do sytuacji, w której zawierałby transakcje sam ze sobą! Zlecenia nie mogą zawierać limitu aktywacji i 69 muszą posiadać limit ceny RODZAJE ZLECEŃ Kryteria podziału zleceń składanych przez inwestorów: Limit ceny w zleceniu Zlecenia z dodatkowym warunkiem wykonania Termin ważności zlecenia 70 RODZAJE ZLECEŃ Kryterium limit ceny w zleceniu Zlecenia z limitem ceny Zlecenia bez limitu PCR (po cenie rynkowej) PCRO (po cenie rynkowej na otwarcie) PKC (po każdej cenie) 71 RODZAJE ZLECEŃ Kryterium zlecenia z dodatkowym warunkiem wykonania Wmin – minimalna wielkość (wolumen) wykonania LimAkt – limit aktywacji WUJ – wielkość ujawniana Wielkość ujawniana zlecenia (WuJ) nie może być mniejsza niż 100 jednostek transakcyjnych! 72 ZLECENIA Z LIMITEM AKTYWACJI 1. zlecenie może być utworzone: limit aktywacji (K) ≤ lub ≥ (S) limit zlecenia 2. wprowadzone do arkusza: limit aktywacji > lub < kurs ostatniej transakcji 3. aktywacja +ujawnienie (ciągłe): limit aktywacji ≤ lub ≥ kurs otwarcia itp 4. ujawnienie (faza przed otwarciem, zamknięciem, w trakcie równoważenia) : limit (bądź wolumen) powoduje zmianę wartości kursu teoretycznego limit aktywacji ≤ lub ≥ kurs teoretyczny 73 RODZAJE ZLECEŃ Kryterium termin ważności zlecenia zlecenia z określonym terminem ważności zlecenia bez określonej daty ważności DZIEŃ (ważne do końca sesji giełdowej) DOM (ważność domyślna, bezterminowo) WiN (ważne do momentu zawarcia pierwszej transakcji, niezrealizowana część zlecenia traci ważność) WuA (ważne do momentu zawarcia pierwszych transakcji, musi być zrealizowane w całości lub nie jest realizowane w ogóle 74 ZLECENIA GIEŁDOWE Zlecenie z limitem ceny Zlecenie kupna/sprzedaży z określoną przez inwestora ceną Limit dla zlecenia kupna określa MAKSYMALNĄ cenę zakupu papierów wartościowych Limit dla zlecenia sprzedaży określa MINIMALNĄ cenę sprzedaży papierów wartościowych 75 ZLECENIA GIEŁDOWE Zlecenie z limitem ceny Termin ważności Ilość ważne do końca sesji giełdowej określona ilość ważne domyślnie ważne do pierwszego wykonania Limit aktywacji z warunkiem minimalnej wielkości wykonania z warunkiem wielkości ujawnienia wykonaj lub anuluj ważne do konkretnej daty 76 ZLECENIA GIEŁDOWE Zlecenie po cenie rynkowej (PCR) W zleceniu PCR inwestor nie określa limitu ceny, po której chce dokonać transakcji Zlecenie PCR jest realizowane natychmiast po wprowadzeniu po cenie wyłącznie pierwszego NAJLEPSZEGO oczekującego w arkuszu zlecenia przeciwnego 77 ZLECENIA GIEŁDOWE Zlecenie po cenie rynkowej (PCR) Realizowana jest TYLKO najlepsza oferta po stronie przeciwnej Niezrealizowana część zlecenia staje się zleceniem z limitem równym kursowi ostatniej zawartej transakcji 78 ZLECENIA GIEŁDOWE Zlecenie po cenie rynkowej (PCR) Zlecenie PCRO może być składane: wyłącznie w trakcie notowań ciągłych z wyjątkiem fazy równoważenia rynku 79 ZLECENIA GIEŁDOWE Zlecenie po cenie rynkowej na otwarcie (PCRO) Inwestor składając takie zlecenie chce nabyć określoną liczbę akcji, nie określając dokładnie ceny zakupu Niezrealizowana część zlecenia PCRO staje się zleceniem z limitem ceny równym ostatniej zrealizowanej transakcji 80 ZLECENIA GIEŁDOWE Zlecenie po cenie rynkowej na otwarcie (PCRO) Zlecenia PCRO biorą udział w wyznaczaniu kursu otwarcia Zlecenia PCRO są realizowane przed zleceniami z limitem równym kursowi jednolitemu, otwarcia, zamknięcia, kursowi określonemu w wyniku równoważenia rynku 81 ZLECENIA GIEŁDOWE Zlecenie po cenie rynkowej na otwarcie (PCRO) nie mogą być modyfikowane w fazie interwencji nie mogą zawierać dodatkowych warunków: LimAkt, Wmin, WUJ, WuA 82 ZLECENIA GIEŁDOWE W przypadku obrotu: prawami pierwszeństwa z obligacji, warrantami subskrypcyjnymi, prawami poboru do akcji notowanych w systemie ciągłym certyfikatami strukturyzowanymi opcjami indeksowymi zlecenia PKC, PCR i PCRO nie są przyjmowane! 83 ZLECENIA GIEŁDOWE W fazie równoważenia przyjmowane są tylko zlecenia: z limitem ceny PCRO PKC 84 ŁĄCZENIE DODATKOWYCH WARUNKÓW WYKONANIA Faza przed otwarciem 85 ŁĄCZENIE DODATKOWYCH WARUNKÓW WYKONANIA Faza notowań ciągłych 86 ŁĄCZENIE DODATKOWYCH WARUNKÓW WYKONANIA Dogrywka 87 STRUKTURA ORGANIZACYJNA 88 STRUKTURA ORGANIZACYJNA Walne Zgromadzenie Giełdy mogą w nim uczestniczyć wszyscy akcjonariusze GPW do kompetencji WZA należy: dokonywanie zmian w statucie zatwierdzanie regulaminu Giełdy wybór Rady Giełdy 89 STRUKTURA ORGANIZACYJNA Rada Giełdy nadzoruje działalność Giełdy dopuszcza do obrotu giełdowego papiery wartościowe decyduje o nadaniu lub cofnięciu statusu członka Giełdy Rada składa się z przedstawicieli banków, domów maklerskich, instytucji finansowych, izb gospodarczych i emitentów 90 STRUKTURA ORGANIZACYJNA Zarząd Giełdy Kieruje bieżącą działalnością Giełdy określa zasady wprowadzania papierów wartościowych do obrotu określa datę rozpoczęcia działania członka giełdy na giełdzie na wniosek członka giełdy, nadzoruje działalność maklerów giełdowych i domów maklerskich w zakresie obrotu giełdowego 91 Źródła: Regulamin Giełdy Szczegółowe Zasady Obrotu Giełdowego Zasady obrotu Giełdowego – Jarosław Ziębiec www.bossa.pl 92
