Praca zespo*owa * prezentacja

50-950 Wrocław, ul. Oławska 31
Urząd Statystyczny
we Wrocławiu
PRZEMIANY DEMOGRAFICZNE
A SYSTEM EMERYTALNY
W STRATEGIACH ROZWOJU
SPOŁECZNO-GOSPODARCZEGO
POLSKI
Elżbieta Stańczyk
Dolnośląski Ośrodek Badań Regionalnych,
Urząd Statystyczny we Wrocławiu
1
II MIĘDZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA, Zabezpieczenie emerytalne…, Wrocław, 3.-4.11.2016
50-950 Wrocław, ul. Oławska 31
Urząd Statystyczny
we Wrocławiu
PLAN PREZENTACJI
II. Przemiany demograficzne
Długość życia
Starzenie się społeczeństwa. Zmiany w stanie i strukturze wiekowej
ludności. Prognoza ludności Polski do 2050 r.
Obciążenie demograficzne ludności w wieku produkcyjnym
II. Problemy demograficzne i zabezpieczenie emerytalne w strategiach
rozwoju/ dokumentach strategicznych
III. Uwagi końcowe
2
II MIĘDZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA, Zabezpieczenie emerytalne…, Wrocław, 3.-4.11.2016
50-950 Wrocław, ul. Oławska 31
Urząd Statystyczny
we Wrocławiu
DŁUGOŚĆ ŻYCIA. PRZECIĘTNE DALSZE TRWANIE ŻYCIA
W MOMENCIE NARODZIN (e0)
Narodowe Strategiczne
Ramy Odniesienia 20072013:
Obszar – Poprawa
jakości kapitału ludzkiego
i zwiększenie spójności
społecznej
POLSKA
(1995-2015)
+5,2
[w latach]
8,0 lat
8,8
Długookresowa Strategia
Rozwoju Kraju:
Obszar – Konkurencyjność i innowacyjność
gospodarki
+6,0
Strategia Rozwoju
Kapitału Ludzkiego 2020:
Cel 4. Poprawa zdrowia
obywateli oraz efektywności systemu opieki
zdrowotnej
3
II MIĘDZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA, Zabezpieczenie emerytalne…, Wrocław, 3.-4.11.2016
3
50-950 Wrocław, ul. Oławska 31
Urząd Statystyczny
we Wrocławiu
DŁUGOŚĆ ŻYCIA. PRZECIĘTNE DALSZE TRWANIE
ŻYCIA OSÓB W WIEKU 65 LAT (e65)
POLSKA
(1995-2015)
[w latach]
+3,5
4,4 lata
+2,8
Tablica trwania życia jest podstawą przyznawania emerytur na
wnioski zgłoszone w danym okresie
II MIĘDZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA, Zabezpieczenie emerytalne…, Wrocław, 3.-4.11.2016
4
4
50-950 Wrocław, ul. Oławska 31
Urząd Statystyczny
we Wrocławiu
DŁUGOŚĆ ŻYCIA. PRZECIĘTNE DALSZE TRWANIE
ŻYCIA OSÓB W WIEKU 65 LAT W ZDROWIU
[w latach]
Mężczyźni
[w latach]
Kobiety
wskaźnik: przeciętne dalsze trwanie życia osób w zdrowiu
w wieku 65 lat
w momencie narodzin
Strategia Rozwoju
Wskaźniki
Długookresowa
Strategia na rzecz
Kapitału Ludzkiego 2020:
Zrównoważonego
Strategia Rozwoju
Odpowiedzialnego
Cel
4.
Poprawa
zdrowia
Rozwoju (EUROSTAT):
Kraju:
Rozwoju (projekt):
obywateli oraz efektywObszar – Zdrowie
Obszar – KonkurenObszar – Kapitał
ności
systemu
opieki
publiczne
cyjność i innowacyjludzki i społeczny
zdrowotnej
ność
gospodarki
II MIĘDZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA, Zabezpieczenie emerytalne…, Wrocław,
3.-4.11.2016
50-950 Wrocław, ul. Oławska 31
Urząd Statystyczny
we Wrocławiu
DŁUGOŚĆ ŻYCIA. PRZECIĘTNE DALSZE TRWANIE
ŻYCIA W MOMENCIE NARODZIN(e0) W KRAJACH UE28
Mężczyźni
Kobiety
86,2
MAX
80,9
MAX
81,7 PL
UE28:
83,6
73,7 PL
78,0
MIN
II MIĘDZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA, Zabezpieczenie emerytalne…, Wrocław, 3.-4.11.2016
UE28:
78,1
69,1 MIN
6
6
50-950 Wrocław, ul. Oławska 31
Urząd Statystyczny
we Wrocławiu
DŁUGOŚĆ ŻYCIA. PRZECIĘTNE DALSZE TRWANIE
ŻYCIA W ZDROWIU W KRAJACH UE28
Mężczyźni
Kobiety
Brak danych
Brak danych
(65,0; 74,3]
(64,5; 73,6]
(63,5; 65,0]
(60,0; 63,5]
(63,3; 64,5]
(59,0; 63,3]
(57,5; 60,0]
(57,6; 59,0]
[54,6; 57,5]
[51,5; 57,6]
UE28:
61,4
UE28:
61,8
7
7
50-950 Wrocław, ul. Oławska 31
Urząd Statystyczny
we Wrocławiu
PROGNOZA LICZBY LUDNOŚCI POLSKI DO 2050 R.
[w tys. osób]
Źródło: Prognoza ludności na lata 2014-2050, GUS, Warszawa, 2014
8
II MIĘDZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA, Zabezpieczenie emerytalne…, Wrocław, 3.-4.11.2016
8
50-950 Wrocław, ul. Oławska 31
Urząd Statystyczny
we Wrocławiu
PROGNOZA LUDNOŚCI POLSKI
WG EKONOMICZNYCH GRUP WIEKU
Wiek poprodukcyjnymężczyźni 65 lat i więcej,
kobiety 60 lat i więcej
[W tys.osób]
Wiek poprodukcyjnypowyżej wieku emerytalnego
Rok
Mężczyźni Kobiety
2020
67,0
62,0
2025
67,0
63,3
2030
67,0
64,5
2035
2040
2045
2050
Dane
rzeczywiste
Prognoza
67,0
67,0
67,0
67,0
65,8
67,0
67,0
67,0
Wiek przedprodukcyjny0-17 lat
9
II MIĘDZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA, Zabezpieczenie emerytalne…, Wrocław, 3.-4.11.2016
9
50-950 Wrocław, ul. Oławska 31
Urząd Statystyczny
we Wrocławiu
OBCIĄŻENIE DEMOGRAFICZNE OSÓB W WIEKU
PRODUKCYJNYM
Wiek
poprodukcyjnypowyżej wieku
emerytalnego
2000
2015
2030
wiek poprodukcyjny
wiek przedprodukcyjny
Współczynnik obciążenia
demograficznego – liczba osób
w wieku nieprodukcyjnym przypadająca na 100 osób w wieku
produkcyjnym
II MIĘDZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA, Zabezpieczenie emerytalne…, Wrocław, 3.-4.11.2016
2050
Wiek
poprodukcyjnymężczyźni 65 lat
i więcej, kobiety
60 lat i więcej
10
10
50-950 Wrocław, ul. Oławska 31
Urząd Statystyczny
we Wrocławiu
PRACUJĄCY A BIERNI ZAWODOWO – EMERYCI (BAEL)
Liczba emerytów
[w tys.]
Liczba emerytów
na 100 pracujących
11
II MIĘDZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA, Zabezpieczenie emerytalne…, Wrocław, 3.-4.11.2016
11
50-950 Wrocław, ul. Oławska 31
Urząd Statystyczny
we Wrocławiu
PRZECIĘTNA MIESIĘCZNA EMERYTURA BRUTTO
[W zł]
Cel polityki spójności
Rozwój sprzyjający
włączeniu społecznemu:
- Włączenie społeczne
i walka z ubóstwem
II MIĘDZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA, Zabezpieczenie emerytalne…, Wrocław, 3.-4.11.2016
12
12
50-950 Wrocław, ul. Oławska 31
Urząd Statystyczny
we Wrocławiu
DOKUMENTY STRATEGICZNE. DZIAŁANIA NA RZECZ
OSÓB STARSZYCH. EUROPA 2020
EUROPA 2020 – STRATEGIA NA RZECZ INTELIGENTNEGO I ZRÓWNOWAŻONEGO
ROZWOJU SPRZYJAJĄCEGO WŁĄCZENIU SPOŁECZNEMU
Cel - stworzenia inteligentnej i zrównoważonej gospodarki, która sprzyja
włączeniu społecznemu.
Do sytuacji osób starszych w szczególności odnosi się:
• priorytet Rozwój sprzyjający włączeniu społecznemu
• inicjatywa flagowa Przeciwdziałanie ubóstwu i wykluczeniu społecznemu,
w ramach których podejmowane są zarówno działania zmierzające do
zapobiegania dezintegracji społecznej, jak i promowania idei aktywnego
starzenia się.
13
II MIĘDZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA, Zabezpieczenie emerytalne…, Wrocław, 3.-4.11.2016
13
50-950 Wrocław, ul. Oławska 31
Urząd Statystyczny
we Wrocławiu
DOKUMENTY STRATEGICZNE. DZIAŁANIA NA RZECZ
OSÓB STARSZYCH. EIP AHA
EUROPEJSKIE PARTNERSTWO NA RZECZ INNOWACJI
SPRZYJAJĄCEJ AKTYWNEMU STARZENIU SIĘ W DOBRYM ZDROWIU
(EIP AHA)
- inicjatywa unijna w ramach wdrażania Strategii Europa 2020.
- Cel - identyfikacja i usunięcie przeszkód w podejmowaniu i realizacji działań
innowacyjnych na rzecz aktywnego i zdrowego starzenia się.
Sześć obszarów działań:
• poszukiwanie innowacyjnych rozwiązań na rzecz właściwego korzystania z recept
i zażywania leków przez pacjentów;
• poszukiwanie innowacyjnych rozwiązań na rzecz lepszego zarządzania własnym
zdrowiem i zapobiegania upadkom;
• pomoc w przeciwdziałaniu deficytom zdrowia fizycznego oraz ograniczeniu
aktywności;
• promocja zintegrowanych modeli opieki nad pacjentami z chorobami przewlekłymi;
• promocja innowacyjnych rozwiązań konstrukcyjnych i architektonicznych
przyjaznych osobom starszym;
• rozwój rozwiązań wspierających samodzielną egzystencję.
Wskaźnikiem ogólnym realizacji EIP AHA jest wydłużenie o 2 lata życia w zdrowiu
obywateli Unii Europejskiej.
14
II MIĘDZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA, Zabezpieczenie emerytalne…, Wrocław, 3.-4.11.2016
14
50-950 Wrocław, ul. Oławska 31
Urząd Statystyczny
we Wrocławiu
DOKUMENTY STRATEGICZNE. DZIAŁANIA NA RZECZ
OSÓB STARSZYCH. DSRK (2013)
DŁUGOOKRESOWA STRATEGIA ROZWOJU KRAJU – POLSKA 2030. TRZECIA
FALA NOWOCZESNOŚCI (DSRK) - podstawowy dokument wyznaczającym ogólne
kierunki polityki na rzecz rozwoju kraju w perspektywie do 2030 r.
Celem główny - poprawa jakości życia Polaków, poprzez zapewnienie stabilnego i
wysokiego wzrostu gospodarczego; w trzech obszarach strategicznych:
• konkurencyjność i innowacyjność gospodarki,
m.in. wzrost: przeciętnego trwania
• równoważenie potencjału rozwojowego regionów
życia, w szczególności
• efektywność i sprawność państwa.
przeciętnego trwania życia w
zdrowiu kobiet oraz stosunku
aktywnych kont w III filarze
systemu emerytalnego w relacji do
liczby osób pracujących [%]
Z punktu widzenia starzenia się społeczeństwa kluczowe były dwie kwestie:
warunki rozwoju „srebrnej gospodarki”, czyli bezpieczeństwo systemu emerytalnego
(dochody pozwalające na odpowiedni poziom życia oraz aktywność konsumencką - do czego
potrzebna była promocja dodatkowych ubezpieczeń w III filarze) oraz instytucjonalne wsparcie
związane z opieką długoterminową nad osobami niesamodzielnymi, będącymi już w podeszłym
wieku.
warunki dłuższej aktywności zawodowej i przesuwanie wieku wyjścia z rynku pracy,
15 15
(m.in.
stopniowe
zrównywanie
wieku
emerytalnego
kobiet
i
mężczyzn
do
67
lat
–
do
2040)
II MIĘDZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA, Zabezpieczenie emerytalne…, Wrocław, 3.-4.11.2016
50-950 Wrocław, ul. Oławska 31
Urząd Statystyczny
we Wrocławiu
DOKUMENTY STRATEGICZNE. DZIAŁANIA NA RZECZ
OSÓB STARSZYCH. STRATEGIA ROZWOJU KRAJU 2020
STRATEGIA ROZWOJU KRAJU 2020 - wskazuje kierunki rozwoju państwa, które
powinny zostać zrealizowane w perspektywie do 2020 r.
cel główny - wzmocnienie i wykorzystanie gospodarczych, społecznych i
instytucjonalnych potencjałów zapewniających szybszy i zrównoważony rozwój kraju
oraz poprawę jakości życia ludności w trzech obszarach strategicznych:
m.in. wzrost: wskaźnika
• sprawne i efektywne państwo,
zatrudnienia kobiet/mężczyzn
• konkurencyjna gospodarka,
w wieku 20-64 lata
• spójność społeczna i terytorialna
(aktywizacja zawodowa mężczyzn i kobiet w wieku 20-64 lata; zapewnienie osobom
starszym dostępu do świadczeń zdrowotnych i usług opieki długoterminowej)
Zadania o charakterze systemowym – m.in.
- Stopniowe, rozłożone w czasie podnoszenie i zrównywanie wieku emerytalnego kobiet
i mężczyzn, począwszy od 2013 roku.
- Zwiększenie efektywności świadczeń społecznych (choroba, macierzyństwo,
inwalidztwo, wypadki przy pracy, bezrobocie, starość).
16
II MIĘDZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA, Zabezpieczenie emerytalne…, Wrocław, 3.-4.11.2016
16
50-950 Wrocław, ul. Oławska 31
Urząd Statystyczny
we Wrocławiu
DOKUMENTY STRATEGICZNE. DZIAŁANIA NA RZECZ
OSÓB STARSZYCH. SOR (2016)
STRATEGIA na RZECZ ODPOWIEDZIALNEGO ROZWOJU (projekt)
Określa zasady, cele i priorytety rozwoju kraju w wymiarze gospodarczym, społecznym
i przestrzennym w perspektywie roku 2020 i 2030.
SOR jest aktualizacją średniookresowej strategii rozwoju kraju (tj. „Strategii Rozwoju Kraju
2020”, przyjętej w 2012 r.)
Cel główny: Tworzenie warunków dla wzrostu dochodów mieszkańców Polski przy jednoczesnym
wzroście spójności w wymiarze społecznym, ekonomicznym i terytorialnym; w tym:
I - Trwały wzrost gospodarczy oparty na dotychczasowych i nowych przewagach
II - Rozwój społecznie i terytorialnie wrażliwy na różnorodność
III - Skuteczne państwo i instytucje gospodarcze służące wzrostowi oraz włączeniu społecznemu
i gospodarczemu
W obliczu wyzwań demograficznych odpowiedzialność oznacza rozwiązania na rzecz
zastępowalności pokoleń. Wzrost dzietności, w dłuższej perspektywie przyniesie wzrost
wpływów do budżetu państwa, zmniejszając stopień obciążenia finansów publicznych
świadczeniami emerytalnymi. Odpowiedzialność to solidarność międzypokoleniowa
polegająca na znajdowaniu takich rozwiązań, które pozwalają na aktywne włączenie w
procesy rozwojowe wszystkich grup społ., dając im jednocześnie możliwość czerpania
korzyści ze wzrostu gospodarczego Obniżenie wieku emerytalnego bez odpowiednich zachęt do
pozostawania na rynku pracy również może skutkować ograniczeniem podaży pracy
II MIĘDZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA, Zabezpieczenie emerytalne…, Wrocław, 3.-4.11.2016
17
17
50-950 Wrocław, ul. Oławska 31
Urząd Statystyczny
we Wrocławiu
PODSUMOWANIE
• Zgodnie z założeniami najnowszej prognozy ludności na lata 2014-2050 opracowanej
przez GUS w Polsce w najbliższych latach należy oczekiwać systematycznego, z roku
na rok, spadku liczby ludności.
• Konsekwencją ujemnego przyrostu naturalnego, w tym zmian w poziomie
umieralności, mających wpływ na wydłużanie się przeciętnego trwania życia,
przewiduje się znaczące zmiany w strukturze wieku ludności, zwłaszcza wzrost liczby
osób w wieku emerytalnym.
• Zakłada się, że kurczenie się zasobu potencjalnej siły roboczej, starzenie się ludności,
a także zmniejszanie się liczby ludności – to czynniki, które w dłuższej perspektywie
czasowej mogą niekorzystnie wpływać na sytuację na rynku pracy.
• Zmiany demograficzne będą miały znaczący wpływ na wiele innych obszarów, w tym
w szczególności na potencjał gospodarczy, zabezpieczenie emerytalne, system opieki
zdrowotnej oraz na potrzebę stworzenia kompleksowej i skoordynowanej opieki
wobec osób, które wymagają wsparcia
• Starzenie się społeczeństwa, zmiana modelu rodziny i większa aktywność kobiet na
rynku pracy sprawiają, że rośnie popyt na usługi opieki dla osób niesamodzielnych.
• Z punktu widzenia starzenia się społeczeństwa szczególnie ważne w strategiach
rozwoju kraju były dwie kwestie:
• warunki rozwoju „srebrnej gospodarki”, czyli bezpieczeństwo systemu emerytalnego
wsparcie związane z opieką długoterminową nad osobami w podeszłym wieku.
18 18
• warunki dłuższej aktywności zawodowej i przesuwanie wieku wyjścia z rynku pracy…
II MIĘDZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA, Zabezpieczenie emerytalne…, Wrocław, 3.-4.11.2016
50-950 Wrocław, ul. Oławska 31
19
Urząd Statystyczny
we Wrocławiu
ZASOBY RESORTU STATYSTYKI PUBLICZNEJ. WYBRANE
WYNIKI BADAŃ
POWIERZCHNIA I LUDNOŚĆ W
PRZEKROJU TERYTORIALNYM
W 2015 r.
19
II MIĘDZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA, Zabezpieczenie emerytalne…, Wrocław, 3.-4.11.2016
50-950 Wrocław, ul. Oławska 31
20
Urząd Statystyczny
we Wrocławiu
ZASOBY RESORTU STATYSTYKI PUBLICZNEJ. WYBRANE
WYNIKI BADAŃ
Wyniki finansowe otwartych funduszy emerytalnych i powszechnych towarzystw emerytalnych w 2015 r.
Tabl. 1. Podstawowe dane otwartych funduszy emerytalnych
*Dane Centralnego Rejestru Członków Otwartych Funduszy Emerytalnych na
dzień 26 XII 2015 r.
20
II MIĘDZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA, Zabezpieczenie emerytalne…, Wrocław, 3.-4.11.2016
50-950 Wrocław, ul. Oławska 31
21
Urząd Statystyczny
we Wrocławiu
DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ
Elżbieta Stańczyk
Dolnośląski Ośrodek
Badań Regionalnych
21
II MIĘDZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA, Zabezpieczenie emerytalne…, Wrocław, 3.-4.11.2016