Projekt „Uniwersytet kompetencji kluczowych w chmurze edukacyjnej” realizowany w ramach Priorytetu IX – Rozwój wykształcenia i kompetencji w regionach, Poddziałanie 9.1.2 Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki Uniwersytet Śląski w Katowicach, ul. Bankowa 12, 40-007 Katowice, http://www.us.edu.pl Liczby doskonałe Liczba doskonała to taka liczba, która jest równa sumie wszystkich swoich dzielników mniejszych od niej samej. Liczby doskonałe zostały wynalezione przez pitagorejczyków. To oni podali pierwsze cztery kolejne liczby doskonałe: 6, 28, 496, 8128 (np. 6=1+2+3, 28=1+2+4+7+14). Nie wiadomo, czy istnieje nieskończenie wiele liczb doskonałych. Nie wiadomo również, czy istnieje choć jedna liczba doskonała nieparzysta. Zagadnieniem liczb doskonałych zajmował się Euklides (IV w. p.n.e.). Podał on regułę odnajdowania parzystych liczb doskonałych: N=2k-1(2k-1), gdzie (2k-1) musi być liczbą pierwszą dla k>1 (naturalnego). Poniższa tabela ilustruje znajdowanie liczb doskonałych według powyższej reguły: k 2k-1 Liczby doskonałe 2k-1 2 2 3 6 3 4 7 28 5 16 31 496 7 64 127 8128 13 4 096 8 191 33 550 336 17 65 536 131 071 8 589 869 056 19 262 144 524 277 137 438 691 328 31 1 073 741 824 2 147 483 647 2 305 843 008 139 952 128 ... ... ... ... Liczbami doskonałymi są również liczby: 223 208(223 209-1), 244 496(244 497-1). Druga z nich ma w zapisie dziesiętnym ponad 50 tys. cyfr. W roku 1952 po raz pierwszy użyto do poszukiwań maszyny liczącej.. W 2001 roku znaleziono 39-tą liczbę doskonałą. Liczby bliźniacze Liczbami bliźniaczymi nazywamy dwie liczby pierwsze różniące się o 2. Liczbami bliźniaczymi są więc np. następujące pary liczb: (3, 5), (5, 7), (11, 13), (17, 19), Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Projekt „Uniwersytet kompetencji kluczowych w chmurze edukacyjnej” realizowany w ramach Priorytetu IX – Rozwój wykształcenia i kompetencji w regionach, Poddziałanie 9.1.2 Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki Uniwersytet Śląski w Katowicach, ul. Bankowa 12, 40-007 Katowice, http://www.us.edu.pl (29, 31), (41, 43), ... Nie wiadomo do chwili obecnej, czy istnieje nieskończenie wiele par liczb bliźniaczych. Liczby zaprzyjaźnione Dwie liczby naturalne nazywamy zaprzyjaźnionymi, gdy każda z nich jest równa sumie dzielników właściwych drugiej liczby (dzielnik właściwy liczby to każdy dzielnik mniejszy od tej liczby). Przykładem liczb zaprzyjaźnionych są liczby 220 i 284. Dzielniki właściwe liczby 220 to: D220={1,2,4,5,10,11,20,22,44,55,110} 1+ 2+ 4+ 5+ 10+ 11+ 20+ 22+ 44+ 55+ 110 = 284 Dzielniki właściwe liczby 284 to: D284={1,2,4,71,142} 1+ 2+ 4+ 71+ 142 = 220 Liczby lustrzane Liczby lustrzane to takie dwie liczby, które są lustrzanym odbiciem, np.: 125 i 521, 68 i 86, 3245 i 5423, 17 i 71. Jeżeli napiszemy dowolną liczbę i jej lustrzaneodbicie , np.1221, to tak otrzymana liczba jest podzielna przez 11, np. 1221:11=192. Palindrom Liczbę naturalną, którą czyta się tak samo od początku i od końca nazywamy palindromem. Przykłady liczb palindromicznych: 55, 494, 30703, ... Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Projekt „Uniwersytet kompetencji kluczowych w chmurze edukacyjnej” realizowany w ramach Priorytetu IX – Rozwój wykształcenia i kompetencji w regionach, Poddziałanie 9.1.2 Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki Uniwersytet Śląski w Katowicach, ul. Bankowa 12, 40-007 Katowice, http://www.us.edu.pl Zabawy z trójką Przyjrzyj się wypisanym niżej liczbom: 32 = 9 332 = 1089 3332 = 110889 33332 = 11108889 333332 = 1111088889 A teraz oblicz sam: 3333332 = Liczby rzymskie większe od tysiąca Jak zapisujemy w systemie rzymskim liczby większe od tysiąca? Czy pamiętasz zapis liczb w systemie rzymskim? Liczby większe od tysiąca zapisujemy zgodnie z zasadą: pozioma kreska nad liczbą rzymską oznacza liczbę tysiąc razy większą od początkowej. Przykłady: Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Projekt „Uniwersytet kompetencji kluczowych w chmurze edukacyjnej” realizowany w ramach Priorytetu IX – Rozwój wykształcenia i kompetencji w regionach, Poddziałanie 9.1.2 Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki Uniwersytet Śląski w Katowicach, ul. Bankowa 12, 40-007 Katowice, http://www.us.edu.pl M - 1000 a - 1 000 000 X - 10 a - 10 000 L - 50 a - 50 000 Trochę trudniejszy przykład: Jaka to liczba? CDIX DLX - 75 560 Fraktal Fraktal jest to obiekt geometryczny, który charakteryzuje się tym, że każda jego część po powiększeniu jest podobna do całości. Przykładami fraktali są: liczba w postaci: i ułamek w postaci: Cecha podzielności przez 11 Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Projekt „Uniwersytet kompetencji kluczowych w chmurze edukacyjnej” realizowany w ramach Priorytetu IX – Rozwój wykształcenia i kompetencji w regionach, Poddziałanie 9.1.2 Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki Uniwersytet Śląski w Katowicach, ul. Bankowa 12, 40-007 Katowice, http://www.us.edu.pl Czy pamiętasz cechy podzielności liczb? Chcąc sprawdzić czy liczba jest podzielna przez 11 należy od sumy jej cyfr stojących na parzystych miejscach odjąć sumę cyfr stojących na miejscach nieparzystych. Jeżeli otrzymana w ten sposób różnica jest wielokrotnością liczby 11 to dana liczba jest podzielna przez 11. Sprawdzimy czy liczba 477 609 dzieli się przez 11: Suma cyfr na parzystych miejscach : 7+ 6+ 9 = 22 Suma cyfr na nieparzystych miejscach : 4+ 7+ 0 = 11 Różnica : 22 - 11 = 11 Zatem liczba 477 609 jest podzielna przez 11. Sprawdź czy liczba 746 801 również ma tę własność. Trójki Pitagorejskie mniejsze od 100 3, 4, 5 9, 40, 41 13, 84, 85 5, 12, 13 10, 24, 26 14, 48, 50 6, 8, 10 12, 16, 20 15, 36, 39 7, 24, 25 11, 60, 61 16, 30, 34 8, 15, 17 12, 35, 37 18, 24, 30 9, 12, 15 15, 20, 25 20, 21, 29 Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Projekt „Uniwersytet kompetencji kluczowych w chmurze edukacyjnej” realizowany w ramach Priorytetu IX – Rozwój wykształcenia i kompetencji w regionach, Poddziałanie 9.1.2 Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki Uniwersytet Śląski w Katowicach, ul. Bankowa 12, 40-007 Katowice, http://www.us.edu.pl Gra ułamki Wykreślanka matematyczna z hasłem Wykonaj obliczenia. Skreśl litery odpowiadające otrzymanym wynikom. Pozostałe litery czytane kolejno, utworzą hasło. Działania do wykonania: - 6,2 : 3,1 - ( - 2,1 x 10) = - 200 + (- 4,5) x (-20) = 28,5 x (- 3,2 - 0,8) = - 2,6 : 0,26 + 0,5 x 64 = (- 3,9 - 4,35) : 0,25 = (7,2 - 9,2) x [(- 4,5) - 9] = (- 9) x (- 8) - 5 x (- 100) = Litery do wykreślenia: 22 11,2 572 0,4 19 37 - 114 9,4 - 110 -33 - 2,2 27 94 D U F Ł R A Z M B E K O I Ciekawostki Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Projekt „Uniwersytet kompetencji kluczowych w chmurze edukacyjnej” realizowany w ramach Priorytetu IX – Rozwój wykształcenia i kompetencji w regionach, Poddziałanie 9.1.2 Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki Uniwersytet Śląski w Katowicach, ul. Bankowa 12, 40-007 Katowice, http://www.us.edu.pl Liczba pierwsza 26972593-1(odkryta 1 czerwca 1999 roku) ma ponad 2 mln cyfr, dokładnie 2 098 960. Jest ona 38 z kolei tzw. liczbą Mersenne'a. Największą znalezioną dotąd liczbą pierwszą jest liczba: 213466917-1. Rekordzistkę odkryto 14 listopada 2001 roku. Liczba ta składa się z 4053946 cyfr! Co więcej, liczba ta należy do tzw. liczb Mersenne'a (jest to 39 liczba pierwsza Mersenne'a). Odkrycie zostało dokonane w ramach wspomnianego wyżej programu GIMPS, w którym obliczeń dokonują wspólnie pracujące w Internecie komputery ponad 130 tysięcy badaczy-ochotników, zaprzęgając do poszukiwań ponad 200 tysięcy komputerów PC. Liczba 11111111111111111111111 złożona z 23 jedynek jest pierwsza. Istnieją liczby pierwsze złożone z kolejnych cyfr np.: 23, 67, 4567, 23456789, 1234567891, 1234567891234567891234567891. W dwóch ostatnich liczbach cyfry występują w tak zwanym rosnącym porządku cyklicznym, tzn. po kolei, z tym że po 9 może być 0 lub 1. Trudniej trafić na liczby pierwsze z malejącym porządkiem cyklicznym: 43, 10987, 76543 i 1987. liczba 31415926535897932384626433832795028841 zestawiona z początkowych 38 cyfr rozwinięcia dziesiętnego liczby π, jest pierwsza. Liczba 73939133 nie tylko jest pierwsza, ale liczby otrzymane z niej przez kolejne obcinanie cyfr od prawej też są pierwsze: 7393913, 739391, 73939, 7393, 739, 73, 7. Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego