System polityczny Republiki Słowenii

System polityczny
Republiki Słowenii
Położenie: u nasady Półwyspu Bałkańskiego (miedzy 45°25' a 46°53' N i miedzy 13°23' a l6°36’E
Granice: Z Włochami (199 km), z Austrią (262 km), z Węgrami (83 km), z Chorwacją (501km)
Zarys historyczny
- Od XIV w. Jako Księstwo Krainy znalazła się pod panowaniem Habsburgów.
- Znajdowała się pod panowaniem austriackim aż do 1 grudnia 1918r,
kiedy proklamowano Królestwo Serbów, Chorwatów i Słoweńców
(dominacja Serbów)
- W 1929 r. zmieniono nazwę na Królestwo Jugosławii.
- 6 kwietnia 1941 została zajęta przez wojska III Rzeszy.
- W 1945r. Słowenia weszła w skład odtworzonej Jugosławii jako republika
autonomiczna.
- 23 grudnia 1990 roku 88,5% głosujących opowiada się w referendum za
niezależnością Słowenii.
- 25 czerwca 1991 Słowenia ogłasza niepodległość.
- 27 czerwca dziesięciodniowa wojna z Jugosłowiańską Armią Ludową.
- 15 stycznia 1992 roku Unia Europejska uznaje niezależną Słowenię.
- 22 maja 1992 roku Słowenia staje się pełnoprawnym członkiem ONZ.
- W grudniu 1992 roku odbyły się wybory prezydenckie i parlamentarne,
w których zwyciężyła Partia Liberalno-Demokratyczna.
- 1 maja 2004r. Słowenia wstępuje do Unii Europejskiej.
Słowenia w liczbach
• Pełna nazwa kraju: Republika Słoweńska (Republika Slovenija)
• Powierzchnia: 20,256 km2
• Długość linii brzegowej: 44 kilometry.
• Ludność: 2 miliony
• Stolica: Ljubljana (330,000 mieszkańców)
• Skład etniczny: ludność pochodzenia słoweńskiego 88%, serbo - chorwackiego 7%
• Język: słoweński, chorwacki, serbski, niemiecki, angielski, włoski
• Religia: Rzymskokatolicka (72%), ateizm (4.3%), Wschodni Ortodoksyjni
Chrześcijanie (2.4%), Muzułmanie (1%), Protestanci (1%)
• PKB: 20 miliardów USD
• PKB per capita: 10,300 USD
• Przyrost gospodarczy: 3.5%
• Inflacja: 8%
• Główne przemysły: tekstylny, produkcja przemysłowa, produkty drewniane, rolnictwo
• Główni partnerzy handlowi: Niemcy, Chorwacja, Włochy, Francja, Austria
• Święto narodowe: 25.06 - Narodowy Dzień Państwowości
Konstytucja
Konstytucja 23 Grudzień 1991
Bazuje na ideach i zasadach
demokratycznych konstytucji europejskich.
Słoweńska konstytucja wyraża w
Preambule wątek aspiracji
narodowościowych wraz z uniwersalną
kwestią poszanowania praw i wolności
indywidualnych.
Konstytucja
Suweren dysponuje dwoma głównymi
instrumentami partycypacji w procesie
decydowania o istotnych sprawach polityki
państwa: referendum ustawodawcze oraz
inicjatywę ludową, którą może wykonać
grupa co najmniej 5 tyś. wyborców.
Konstytucja
System rządów Republiki Słowenii opiera się na
zasadzie podziału władz, wyrażonej w art. 3
Konstytucji. Pozycja ustrojowa parlamentu,
prezydenta i rządu przesądza o zaliczeniu
Słowenii do grupy państw systemu
parlamentarnego, przyjmujących model rządów
parlamentarno – gabinetowych,
charakteryzujących się skoncentrowaniem
procesów decyzyjnych na osi parlament-gabinet,
przy jednoczesnej słabej aktywności politycznej
głowy państwa.
Konstytucja
Ustrój Słowenii opiera się na zasadzie
socjalnego państwa prawnego.
Konsekwencją przyjęcia tej zasady jest
przyjęcie idei bezpośredniej stosowalności
konstytucji i jej zwierzchnictwa w systemie
źródeł prawa.
Przepis ten stanowi, że wszystkie
powstające prawa muszą być zgodne z
konstytucją
Konstytucja
Konstytucja stanowi, iż Słowenia zapewnia
prawa autonomicznych wspólnot
narodowych – włoskiej i węgierskiej,
wspomina również o szczególnych
prawach Romów.
Konstytucja
Wątek socjalny w Słoweńskiej konstytucji
uwidacznia się w obowiązkach, nakładanych na
państwo, celem umożliwienia obywatelom
dostępu do świadczeń socjalnych, tego typu jak:
 pomoc w znalezieniu zatrudnienia i pracy oraz
jej ochronę
 dbałość o gospodarczy, kulturalny i społeczny
postęp ludności regionów górskich i wyżynnych
 o zdrowe środowisko naturalne
 stworzenie obywatelom warunków
mieszkaniowych
Konstytucja
Konstytucja Republiki Słowenii należy do
konstytucji „sztywnych”
Nowelizacja składa się z 2 etapów:
1.) wysunięcie propozycji zmian poszczególnych przepisów
(każdy przepis może zostać zmieniony, na wniosek 20 posłów lub
30 tyś. Mieszkańców, bieg wnioskowi nadaje 2/3 Zgromadzenia)
2.) uchwalenie przez Zgromadzenie ustawy o zmianie
Konstytucji ( także przez 2/3 )
W niektórych sytuacjach 1/3 Zgromadzenia, może zażądać
referendum. (które jest ważne w wypadku obecności
ponad połowy uprawnionych do głosowania)
REKLAMA
WSZYSTKIE MATERIAŁY
PREZENTOWANE NA ĆWICZENIACH
Z PRZEDMIOTU „WSPÓŁCZESNE
SYSTEMY POLITYCZNE” DOSTĘPNE
SĄ POD ADRESEM:
www.asimo.aq.pl
Prawa człowieka i podstawowe
wolności
Kontynuacja zapisów z poprzedniej konstytucji z 1974 (nowela z
1989)
Zasady naczelne:
– Skierowane do wszystkich objętych jurysdykcją terytorialną
Zakaz tortur, nieludzkiego karania i traktowania
Prawo do wolności osobistej
Równa ochrona praw w postępowaniu przed organami
Prawo do ochrony zdrowia i wolności zmiany miejsca pobytu
Expressis verbis – zakaz kary śmierci
– Skierowane do obywateli – przywileje ekonomiczne, socjalne i
polityczne
Prawo wyborcze
Prawo wnoszenia petycji
Zakaz ekstradycji
Prawo do zabezpieczenia socjalnego
Kwestie światopoglądowe
Rozdział państwa od wspólnot religijnych
Równouprawnienie wszystkich wspólnot
religijnych
Prokreacja – każdemu przysługuje
wolność decydowania o urodzeniu dziecka
Mniejszości narodowe
Włosi i Węgrzy
W Parlamencie każda z grup ma po
jednym mandacie
Skarga konstytucyjna
Kwestionowanie legalności:
– Ustaw i innych aktów normatywnych
– Indywidualnych decyzji administracyjnych
– Wyroków sądowych
Strażnik Praw Obywatelskich
Strzeżenie praw i wolności obywatelskich
w stosunkach z organami państwa
System Partyjny
Zasada pluralizmu politycznego – nie
wypowiedziana wprost przez Konstytucję
(dyspozycje blankietowe)
System wielopartyjny o nieustabilizowanej
scenie politycznej
Kolejne wybory jesień 2004
Partia dominująca – lewicowa Liberalna
Demokracja Słowenii
System wyborczy
Prezydent i Zgromadzenie Państwowe –
wybierane w wyborach powszechnych
Prawo wyborcze jest powszechne i równe
– brak różnicowania prawa czynnego i
biernego
Prezydent – kadencja 5 lat, max. Dwie
kadencje
Wybory rozpisuje przewodniczący ZP
Zgromadzenie Państwowe
Wybory powszechne, bezpośrednie,
równe, proporcjonalne, głosowanie tajne;
rozpisywane przez Prezydenta
Kadencja 4 letnia
Zasada równości w sensie materialnym
Rejestracja kandydata po zebraniu 100
podpisów
Od 2000 r 4% klauzula zaporowa
Zgromadzenie Państwowe
Liberalna Demokracja Słowenii:
- 36% głosów
- 34 mandaty w 90-osobowej izbie
- partia lewicowa
- lider Janez Drnovsek(1992-2000 4 krotny premier Słowenii)
Zgromadzenie Państwowe
Socjaldemokratyczna Partia Słowenii - 16% głosów i 14 mandatów
Zjednoczona Lista Socjaldemokratów – 12% głosów i 11 mandatów
Słoweńska Partia Ludowa
- 9% głosów i 9 mandatów
Nowa Słowenia
- 9% głosów i 8 mandatów
Demokratyczna Partia Rencistów
- 5% głosów i 4 mandaty
Słoweńska Partia Narodowa
- 4% głosów i 4 mandaty
Partia Słoweńskiej młodzieży
- 4% głosów i mandaty
Zgodnie z konstytucją 2 pozostałe mandaty przypadły
przedstawicielowi mniejszości węgierskiej i włoskiej.
REKLAMA
WSZYSTKIE MATERIAŁY
PREZENTOWANE NA ĆWICZENIACH
Z PRZEDMIOTU „WSPÓŁCZESNE
SYSTEMY POLITYCZNE” DOSTĘPNE
SĄ POD ADRESEM:
www.asimo.aq.pl
SYSTEM ORGANÓW
PAŃSTWOWYCH
I Władza ustawodawcza .
Zgromadzenie Państwowe:
składa się z 90 posłów, wybieranych w wyborach powszechnych
4 letnia kadencja
podejmuje uchwały zwykłą większością głosów
warunkiem ważności podejmowanych przez izbę decyzji jest udział
w posiedzeniu co najmniej 46 posłów
powołuje premiera, ministrów, sędziów oraz prezesa Banku
Centralnego
ogłasza na wniosek rządu stan wojny, stan wyjątkowy i decyduje o
użyciu sił zbrojnych
SYSTEM ORGANÓW
PAŃSTWOWYCH
Rada Państwowa:
składa się z 40 członków
5 letnia kadencja
podejmuje decyzje zwykłą większością głosów w
obecności co najmniej połowy swoich członków
wnosi projekty ustaw do Zgromadzenia Państwowego
może zażądać od Zgromadzenia Państwowego
ponownego rozpatrzenia uchwalonej już ustawy
posiada prawo weta wobec ustaw uchwalanych przez
Zgromadzenie Państwowe
SYSTEM ORGANÓW
PAŃSTWOWYCH
II Władza wykonawcza .
Prezydent:
wybierany jest w wyborach powszechnych na 5 letnią kadencję
reprezentuje państwo na arenie międzynarodowej
jest zwierzchnikiem sił zbrojnych
ratyfikuje, za zgodą Zgromadzenia Państwowego, umowy
międzynarodowe
posiada prawo do kierowania ustaw do Sądu Konstytucyjnego
powołuje i znosi placówki dyplomatyczne
zwołuje posiedzenia nadzwyczajne Zgromadzenia Państwowego
ma prawo do rozwiązania Zgromadzenia Państwowego
przedstawia kandydatury na stanowiska sędziów
SYSTEM ORGANÓW
PAŃSTWOWYCH
Rząd:
składa się z premiera i ministrów wybieranych
przez Zgromadzenie Państwowe
jest głównym ośrodkiem prowadzącym politykę
państwa
posiada inicjatywę ustawodawczą
ponosi polityczną odpowiedzialność przed
parlamentem
SYSTEM ORGANÓW
PAŃSTWOWYCH
III Władza sądownicza.
Sądy:
składają się z niezawisłych sędziów posiadających immunitet
sędziowski i nietykalność
sędziowie nie mogą łączyć swojego stanowiska z żadną inną
funkcją w organach państwowych
sędziowie nie mogą być usuwani z zajmowanych stanowisk poza
przypadkami wyraźnie wymienionymi w ustawie, co gwarantuje ich
niezawisłość
kandydatury na stanowiska sędziów przedstawia prezydent
sędziowie są wybierani i usuwani z urzędu przez Zgromadzenie
Państwowe
SYSTEM ORGANÓW
PAŃSTWOWYCH
Sąd Konstytucyjny:
9 letnia kadencja
składa się z 9 sędziów wybieranych przez Zgromadzenie
Państwowe na wniosek prezydenta
na jego czele stoi przewodniczący Sądu, który wybierany
jest na 3 letnią kadencję
orzeka o :
– zgodności ustaw i innych aktów normatywnych z konstytucją
– zgodności ustaw z ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi i
powszechnie uznanymi zasadami prawa międzynarodowego
– naruszaniu praw człowieka i podstawowych wolności przez akty
normatywne
– w sprawach sporów między Zgromadzeniem Państwowym,
prezydentem i rządem
REKLAMA
WSZYSTKIE MATERIAŁY
PREZENTOWANE NA ĆWICZENIACH
Z PRZEDMIOTU „WSPÓŁCZESNE
SYSTEMY POLITYCZNE” DOSTĘPNE
SĄ POD ADRESEM:
www.asimo.aq.pl