Tatrzański Park Narodowy

Tatrzański Park Narodowy
• Logo Parku
Tatrzańskiego
przedstawia kozice na
tle zaśnieżonych Tatr.
Mapa Parku Tatrzańskiego
Podstawowe informacje o parku
• Tatrzański Park Narodowy utworzony został w
1954 roku. Jest jednym z 23 parków narodowych
na terenie Polski. Jego powierzchnia wynosi
211,64 km².
Szata roślinna
• Klimat Tatr, a co za tym idzie ich roślinność, charakteryzuje się
piętrowością. Piętro najniższe, czyli piętro regla dolnego, porastają
bory świerkowe z domieszką jodły, buka i jaworu. Regiel górny to
prawie wyłącznie bór świerkowy. Piętro kosówki (1550-1800) porasta
roślinność krzaczasta z przewagą kosodrzewiny. Piętro hal to łąki
wysokogórskie z zadziwiająco bogatą roślinnością alpejską. Można tu
spotkać wiele gatunków goryczek, goździki, sasankę i szarotkę. Piętro
turni zadziwia tym, że i tam można znaleźć zaskakująco dużo roślin,
zwykle bardzo niewielkich i rosnących w kępach "przycupniętych"
między skałami (np. lepnica bezłodygowa, skalnica tatrzańska).
Flora
Arcydzięgiel litwor (Angelica
archangelica)
• Gatunek rośliny dwuletniej z
rodziny selerowatych.
Występuje w stanie dzikim w
górzystych i wilgotnych
terenach Europy i Azji. W
Polsce podgatunek typowy
rośnie w Sudetach i Karpatach,
podgatunek nadbrzeżny
występuje w pasie wybrzeża i
dolinach rzek. Gatunek
rodzimy. Okazała roślina do 2m
wysokości o silnym zapachu.
Dzwonek alpejski (Campanula
alpina)
• Gatunek rośliny z rodziny
dzwonkowatych. Występuje we
wschodnich Alpach i w
Karpatach. W Polsce występuje
wyłącznie w Tatrach (roślina
tatrzańska) i jest tu rośliną
pospolitą. Ma szaro-fioletowoniebieskie kwiaty, o długości
ok. 2,5 cm zebrane w gronie,
wystające na długich
szypułkach z łodygi.
Goryczka wiosenna (Gentiana
verna)
• Roślina trwała należąca do
rodziny goryczkowatych.
Występuje w Tatrach,
Pieninach, na Małej Fatrze oraz
na Spiszu. Występuje też we
wschodnich Sudetach, ale jest
tam bardzo rzadka. Środkowo- i
południowoeuropejska roślina
górska. Kolor kwiatów
intensywnie lazurowoszafirowy
- bardzo charakterystyczny.
Kwiat na szczycie łodygi,
pojedynczy o długości do 2 cm.
Kwiat: kielich zrosłodziałkowy,
rurkowaty, o 5 ząbkach i 5
oskrzydlonych krawędziach.
Goryczuszka orzęsiona
(Gentianella ciliata)
• Roślina dwuletnia lub trwała
należąca do rodziny
goryczkowatych. Występuje w
południowej i środkowej
Europie. Pospolita jest w
Sudetach i Karpatach,
występuje także na pogórzu.
Kolor kwiatów może być różny
(od niebieskich do białych),
zależnie od środowiska. Kwiat
lub kilka kwiatów na szczycie
łodygi, płatki korony
charakterystycznie postrzępione
na brzegu (przypominają
rzęski) i stąd pochodzi
gatunkowa nazwa rośliny.
Goździk okazały (Dianthus
speciosus)
• Gatunek rośliny wieloletniej
należący do rodziny
goździkowatych. W Polsce
występuje głównie w górach –
w Sudetach i Karpatach.
Roślina bardzo rzadka. W
liczbie przeważnie kilku
wyrastają na szczytach
rozgałęzionej łodygi. Mają
różowy kolor, z wyjątkiem
dolnej części, która od
wewnętrznej strony jest
ciemnożółta i posiada
charakterystyczne
brązowofiołkowe włoski.
Len karpacki (Linum
extraaxillare)
• Gatunek byliny należący do
rodziny lnowatych. Występuje
w Karpatach, oraz w górach
Półwyspu Bałkańskiego. W
Polsce występuje wyłącznie w
Tatrach. Roślina rzadka. Kwiaty
na długich szypułkach. Na
jednej łodydze przeważnie kilka
kwiatków. Działki kielicha o
kształcie jajowatolancetowatym i obłonione. 5
niebieskich płatków korony.
Modrzyk górski (Cicerbita
alpina)
• Gatunek rośliny wieloletniej
należący do rodziny
astrowatych. Występuje w
górach środkowej Europy oraz
w północnej Europie. W Polsce
występuje w Karpatach i
Sudetach oraz w okolicach
Bolesławca. Kwiatostan
złożony – wzniesione koszyczki
zebrane na szczycie łodygi w
wiechę podobną do grona. Ich
korona ma niebieskofioletową
barwę, czasami (rzadko)
zdarzają się okazy o białych lub
różowych kwiatach.
Pierwiosnek maleńki (Primula
minima)
• Gatunek byliny z rodziny
pierwiosnkowatych. Występuje
w górach Europy - w Alpach,
Pirenejach, Apeninach,
Karpatach oraz w Bośni. W
Polsce występuje głównie w
Tatrach, gdzie jest dosyć częsty.
Na krótkiej łodyżce wyrastają
pojedyncze, ale bardzo duże, w
stosunku do wielkości rośliny
kwiaty, o purpurowym kolorze.
Kwiaty mają średnicę ok. 3 cm.
Ich dzwonkowaty,
pięcioząbkowy kielich ma
zrośnięte działki.
Skalnica nakrapiana (Saxifraga
aizoides)
• Gatunek byliny należący do
rodziny skalnicowatych.
Występuje w górach Europy. W
Polsce niemal wyłącznie w
Tatrach, gdzie jest rośliną
pospolitą. Zdarza się ją spotkać
poza Tatrami, wzdłuż potoków,
gdzie jest czasami znoszona
przez wodę. Kwiat zbudowany
jest z 5 podługowatoowalnych,
żółtozielonych działek kielicha.
Płatki korony są ciemnożółte i
przeważnie czerwono
nakrapiane, co jest cechą
charakterystyczną tego gatunku.
Szarotka alpejska (Leontopodium
alpinum)
• Gatunek byliny należący do
rodziny astrowatych
(Asteraceae). Występuje w
górach Europy. Jedyne
naturalne stanowiska w Polsce
znajdują się w Tatrach.
Kwiatostan tworzą koszyczki
zebrane w szczytowy
baldaszkowy kwiatostan. Pod
nimi występuje kilka liści
tworzących okrywę
podkwiatostanową (przez
laików uważane są one za płatki
korony).
Zerwa kulista (Phyteuma
orbiculare)
• Gatunek rośliny wieloletniej
należący do rodziny
dzwonkowatych. Występuje w
Europie. W Polsce roślina dość
rzadka, występuje w Karpatach,
Sudetach i na rozproszonych
stanowiskach w południowej
Polsce - na pogórzu i w pasie
wyżyn. Kwiaty
ciemnoniebieskie,
bezszypułkowe, zebrane w
główkę na szczycie łodygi.
Zawilec narcyzowy (Anemone
narcissiflora)
• Gatunek roślin wieloletnich z
rodziny jaskrowatych.
Występuje w południowej i
środkowej Europie, w Azji i
Ameryce Północnej. W Polsce
rośnie tylko w Tatrach, w
Sudetach, w Bieszczadach i na
Babiej Górze. Na szczycie
łodygi kwiatowej, tuż nad
okółkiem liści łodygowych
wyrasta kila kwiatów, tworząc
mały baldach. Białe kwiaty
mają promienistą budowę.
Fauna
Świstak alpejski (Marmota
marmota)
• Gryzoń z rodziny
wiewiórkowatych. Długość
ciała: 42 - 54 cm. Barwa jest
różna - od żółtawobrązowej do
czerwonawej lub szarej.
Wierzch głowy zawsze czarny,
boki ciała i nogi żółtawoszare.
Zamieszkuje Alpy i niektóre
pasma Karpat, sztucznie został
wprowadzony w Pirenejach. W
Polsce zamieszkuje jedynie
wysokie rejony Tatr.
Kozica tatrzańska (Rupicapra
rupicapra tatrica)
• Występuje w Tatrach oraz w
Niżnych Tatrach na Słowacji.
Kozice odżywiają się
pokarmem roślinnym,
najczęściej wybieranymi przez
nie gatunkami są: pędy, kora i
liście jarząbu pospolitego
górskiego.
Lis (vulpes)
• Pożywienie: ssaki (głównie
gryzonie), ptaki, padlina,
czasem gady, bezkręgowce, i
pokarm roślinny (jagody,
orzechy). Lisy żyją w parach
lub grupach socjalnych,
złożonych z dominującej
samicy (zwanej alfa),
dominującego samca i różnej
liczby (3-5)
podporządkowanych samic.
Najgroźniejszą chorobą
roznoszoną przez lisy jest
wścieklizna.
Niedźwiedź (Ursus arctos)
• Drapieżny ssak z rodziny
niedźwiedziowatych. Sierść
gęsta, barwy rudej, brunatnej,
czarnej lub srebrzystej.
Zamieszkiwał pierwotnie całą
Europę, obecnie w południowozachodniej Europie wytępiony
(podjęta została próba
reintrodukcji w Pirenejach).
Żywi się nasionami, owocami,
grzybami, dżdżownicami,
ślimakami, jajami ptaków,
chętnie zjada miód; z braku
produktów naturalnych może
wyrządzać znaczne szkody
wśród bydła i zwierzyny leśnej.
Ryś (Lynx lynx)
• Ssak z rodziny kotowatych.
Wierzch czarnożółtorudy z
brunatnymi plamkami
(wyraźniejsze u populacji
górskich, i mniej wyraźne u
nizinnych), brzuch i bokobrody
białe. Uszy są zakończone
charakterystycznym
pędzelkiem, ogon ciemniejszy
na czubku. W Polsce pozostało
około 200 rysiów. Pożywienie:
gryzonie, ptaki, sarny, młode
jelenie i dziki. Nie je padliny.
Wilk (Canis lupus)
• Gatunek ssaków z rodziny
psowatych, rzędu drapieżnych.
Wilk zamieszkuje lasy,
równiny, tereny bagienne oraz
góry. Żywią się głównie
ssakami średniej wielkości
(jelenie), nie gardząc
mniejszymi zwierzętami czy
padliną, a jeśli stado jest duże,
wspólnie polują także na
większe ssaki lub ich stada.
Cel utworzenia Tatrzańskiego
Parku Narodowego
• Tatrzański Park Narodowy to park narodowy obejmujący swym
zasięgiem całe polskie Tatry. Celem ochrony jest zachowanie unikalnej
przyrody i krajobrazu młodych gór alpejskich. W Tatrach możemy
więc zapoznać się rzeźbą wysokogórską, formami polodowcowymi w
tym jeziorami cyrkowymi, dolinami U-kształtnymi. Zachodnia część
górotworu to skały węglanowe z licznymi formami krasowymi w tym
wspaniałymi jaskiniami. Ze świata fauny spotkać możemy w Tatrach
niedźwiedzia, kozicę i świstaka. Z ptaków spotyka się tutaj orla
przedniego, sokoła, płochacza i pomurnika a także zdarza się, że z
obszaru Alp w Tatry doleci sęp płowy.
Ciekawostki o Tatrzańskim Parku
Narodowym
Morskie Oko
• Morskie Oko jest największym jeziorem w
polskiej części Tatr, zajmuje powierzchnię
34,93ha, szerokość 566m, długość 862m, w
najgłębszym miejscu osiąga 50,8m.
Morskie Oko położone jest w Dolinie
Rybiego Potoku, na wysokości około
1395m n.p.m..
Widmo Brockenu
•
Dość rzadkim zjawiskiem jest
oglądanie własnego cienia na powłoce
chmur znajdującej się kilkanaście lub
kilkadziesiąt metrów poniżej. Jest to
możliwe w słoneczny dzień, kiedy
słońce znajduje się z tyłu za plecami.
Cień własnej sylwetki jest zwykle
otoczony pojedynczą lub podwójną
tęczową aureolą.Zjawisko to polega na
załamaniu się światła w kropelkach
mgły i tworzeniu tęczowych okręgów.
Nazwa pochodzi od szczytu Brocken w
górach Hartzu gdzie po raz pierwszy
opisano zaobserwowane zjawisko.
Wśród doświadczonych turystów krąży
przekonanie, że kiedy człowiek
zobaczy ten efekt po raz pierwszy to
grozi mu niebezpieczeństwo pozostania
w górach na zawsze. Dopiero po 3
razach groźba gór mija. Zjawisko to jest
bardzo widowiskowe i nawet najlepsze
zdjęcie nie jest w stanie tego oddać.
Tatry - pochodzenie nazwy
•
W dokumentach nazwa Tatr
pojawia się po raz pierwszy w 1086
w przywileju cesarskim Henryka
IV dla biskupstwa praskiego, w
postaci Triti czy Tritri. Następnie
przed 1125 występuje - powtórzona
z poprzedniego dokumentu w
poprawionej postaci - w rękopisie
kronikarza czeskiego - Kosmasa w
formie Tatri, która przez różnych
wydawców tego rękopisu była źle
odczytana i podawana jako Tryn,
Tritri, Triti, Tryti itd. W źródłach
węgierskich z XII-XIV w. nazwa
istnieje w postaci Turtur, Turtul,
Tortol, Tarczal, Alpes Tatrarum itd.
W tej samej postaci, co dziś, w
polskich źródłach nazwa pojawia
się od 1255 roku.
Czarny Staw Gąsienicowy
•
Czarny Staw jest największym
jeziorem Doliny Gąsienicowej i
jednym z dwóch położonych w
części wschodniej nazywanej
Czarną Doliną Gąsienicową (drugie
jezioro to Zmarzły Staw).Nad staw
prowadzi niebieski szlak
turystyczny. Przy północnym
brzegu szlak rozwidla się
prowadząc w prawo na Przełęcz
Karb (szlak zielony), a w lewo
wzdłuż wschodniego brzegu jeziora
niebieski szlak prowadzi nad
Zmarzły Staw i dalej na Przełęcz
Zawrat. Nad wschodnim brzegiem
Czarnego Stawu odbija w lewo
szlak na Skrajny Granat (szlak
żółty).
Jaskinia Raptawicka
• Otwór wejściowy jest obszerny i wchodzi się nim pod
górkę. Aby dostać się do głównej komory trzeba pokonać
drabinkę. Sala ta ma charakter zawaliskowy i na jej dnie
leżą bloki wapienne oderwane od stropu. Z sali tej można
iść w trzech kierunkach. W prawo prowadzi w dół długi na
30 m ślepy korytarz z boczną szczeliną. W lewo znajduje
się również opadający w dół korytarz o długości 20 m. Na
końcu tego korytarza możemy przedostać się do ciasnej
szczeliny o równoległym do korytarza przebiegu. Główny
ciąg prowadzi na wprost do następnej sali, z której biegną
w lewo dwa łączące się korytarze. Idąc na wprost można
przedostać się przez ciasny przełaz do kolejnego
obszernego korytarza z kapliczką na ścianie.
Jaskinia Dziura
• Jaskinia Dziura położona jest najbliżej Zakopanego ze
wszystkich jaskiń dostępnych dla zwykłego turysty,
znajduje się w małej dolinie ku Dziurze. Jest to pierwsza
dolina reglowa położona na wschód od doliny Strążyskiej.
• Znali ją już siedemnastowieczni poszukiwacze skarbów i
kruszców. Jest też jaskinią znaną z dawnych opisów w
literaturze. Początkowo nazywano ją Jaskinią Strążyską
lub Zbójnicką Jamą (od ostatniego zbójnika tatrzańskiego
Wojciecha Mateji). Nazwa Dziura, oznacza w góralskiej
gwarze jaskinię.
Smocza Jama
• Smocza Jama położona jest w odnodze Doliny Kocieliskiej
w Wąwozie Kraków. Posiada dwa otwory:dolny,
wejściowy, położony na wysokości ok. 1100 m n.p.m. (15
metrów nad dnem wąwozu) i górny, wyjściowy znajdujący
się na wysokości ok. 1120 m n.p.m. (ok. 50 m nad dnem
Doliny Kocieliskiej).Nazwa jaskini pochodzi od doliny, w
jakiej się znajduje ( są tu też Ratusz, Kazimierz, Rynek,
Zamek ). Jaskinia znana od dawna góralom,
poszukiwaczom skarbów i górnikom zamieszkującym
Stare Kościeliska. Pisał o niej Gotfryd Ossowski w 1882 r.
nazywając ją Smokiem, ale pomylił się, co do długości,
100 m to dużo za dużo. Zwiedzano ją już w XIX w.
Pytania
• 1.Jaki jest najwyższy szczyt w Tatrzańskim Parku
Narodowym?
• 2.Co przedstawia logo parku?
• 3.Jaki był cel utworzenia Tatrzańskiego Parku
Narodowego?
• 4.Jakie jest największe jezioro leżące w polskiej
części Tatr?
• 5.Zwierze powszechnie występujące w Tatrach
to...
Prezentacje przygotowała:
Aleksandra Piegdoń
Klasa III F