prezentacja16.pps

Tatrzański Park Narodowy
Jeden z 23 parków narodowych na terenie
Polski. Utworzony z dniem 1 stycznia 1955
przez rozporządzenie Rady Ministrów z 30
października 1954 r.
Zwierzęta
Z tatrzańskich ssaków warto wymienić kozice,
świstaka (które wytworzyły w Tatrach
podgatunki: kozicę tatrzańską i świstaka
tatrzańskiego), a w niższych partiach jelenia,
sarnę, rysia i łasicę oraz niedźwiedzia
brunatnego. Wśród ptaków króluje orzeł
przedni, charakterystyczny jest też pomurnik,
gniazdujący w wyższych partiach gór. Można
go rozpoznać po czerwonych skrzydłach i
niezwykłych zdolnościach wspinaczkowych.
Kozica
tatrzańska
Kozica, żywy symbol Tatr, na stałe wpisała się w świadomość
mieszkańców Podhala jako przykład swobody i umiłowania gór. Łowy
na nią stanowiły spełnienie marzeń i pragnień kolejnych pokoleń
myśliwych. Była i wciąż jest bohaterką ludowych gadek i opowieści,
piosenek oraz pieśni, motywem malowideł na szkle, rzeźb i
płaskorzeźb. Od niej wywodzą się lokalne nazwy: Kozi Wierch, Kozia
Dolina, Kozi Grzbiet itp. Dla obu transgranicznych tatrzańskich parków
narodowych - polskiego TPN oraz słowackiego TANAP - powstałych w
połowie minionego wieku kozica stała się godłem i zarazem
nadrzędnym celem ochrony.
Świstak
tatrzański
Świstak tatrzański – endemiczny podgatunek świstaka
występujący w Tatrach. W przeszłości był zwierzęciem łownym, a
w XIX w. jego liczebność drastycznie spadła. Obecnie należy do
najrzadziej występujących zwierząt kręgowych w Polsce i podlega
tu ścisłej ochronie gatunkowej. Chroniony jest także prawnie na
Słowacji. Czerwona Lista Zwierząt Ginących i Zagrożonych w
Polsce, oraz Polska Czerwona Księga Zwierząt określa świstaka
tatrzańskiego jako gatunek silnie zagrożony, zaś Czerwona lista
dla Karpat dla Polski nadaje mu oznaczenie „CR” – gatunek
skrajnie zagrożony. Jest to zwierzę stosunkowo słabo poznane.
Jest roślinożercą aktywnym latem. Żyje w terytorialnych klanach
rodzinnych w górach od regla górnego do piętra turniowego .
Tatry i Tatrzański Park Narodowy
Tatrzański Park Narodowy znajduje się na terenie województwa
małopolskiego, na granicy ze Słowacją. Park obejmuje najwyższe i jedyne w
Polsce góry typu alpejskiego. Jest jednym z największych parków
narodowych w Polsce (obszar ponad 2100 ha).
Najwyższym szczytem polskiej części Tatr są Rysy (2499 m n.p.m.).
Krajobraz Tatr Wysokich cechują ostre szczyty i granie oraz liczne kotły z
jeziorami zwanymi "stawami". Największymi stawami Tatr są Morskie Oko
(prawie 35 ha powierzchni i około 50 m głębokości) i Wielki Staw.
Liczne potoki i wodospady stanowią dodatkowe walory krajobrazowe Tatr.
Największym wodospadem jest Wielka Siklawa (70m).
Najbardziej znanymi charakterystycznymi gatunkami fauny tatrzańskiej są
kozice i świstaki. Żyją tu także niedźwiedzie, jelenie, sarny, rysie, wilki i
borsuki.
Ciekawostki o Tatrzańskim Parku
Narodowym
Na terenie Tatrzańskiego Parku Narodowego znajduje się nie
tylko najwyższy szczyt w Polsce (Rysy, 2499 m n.p.m.), ale
również największe jezioro oraz największy wodospad.
Największym jeziorem jest Morskie Oko, położone w Dolinie
Rybiego Potoku. Jego powierzchnia wynosi 34,93 ha. Największy
wodospad na terenie Tatrzańskiego Parku Narodowego to
natomiast Siklawa, spadająca z progu Doliny Pięciu Stawów
Polskich do Doliny Roztoki.
Na terenie Tatrzańskiego Parku Narodowego znajduje się
ponadto około 650 jaskiń. Oczywiście zdecydowana większość z
nich nie jest udostępniona do zwiedzana przez turystów. Ci,
którzy jednak chcą poznać tatrzańskie jaskinie, mogą odwiedzić
jaskinię Mroźną (w Dolinie Kościeliska) oraz jaskinię Raptawicką,
Mylną oraz Smoczą Jamę w Wąwozie Kraków.
Największą jaskinią jest natomiast Wielka Śnieżna – Wielka
Limanowa, której długość korytarzy w sumie liczy około 18000
metrów. Jej głębokość wynosi 814 metrów.
Rośliny
Klimat Tatr, a co za tym idzie ich roślinność, charakteryzuje się
piętrowością. Piętro najniższe, czyli piętro regla dolnego, porastają
bory świerkowe z niewielką domieszką jodły, buka i jaworu. Regiel
górny to prawie wyłącznie bór świerkowy, rzadko tylko występuje
reliktowy bór limbowo-świerkowy. Piętro kosówki (1550–1800 m)
porasta roślinność krzewiasta z przewagą kosodrzewiny. Piętro hal to
murawy wysokogórskie z bogatą roślinnością alpejską. Można tu
spotkać m.in. wiele gatunków goryczek, goździka lodowcowego,
sasankę alpejską. W piętrze turni roślin jest niewiele, choć niektóre z
nich są silnie przywiązane do tego piętra wysokościowego np.
goryczka przezroczysta i jaskier lodnikowy.
MSZAKI
Mszaki grupa roślin, charakteryzujących się przemianą pokoleń z dominacją
gametofitu. Według wcześniejszych klasyfikacji, mszaki były wyróżniane jako
gromada Bryophyta, obejmująca trzy klasy: glewiki, wątrobowce oraz mchy.
Obecnie mszaki nie stanowią jednostki taksonomicznej. Dział botaniki badający
mszaki to briologia.
ZNACZENIE MSZAKÓW
• magazynowanie dużych ilości wody
• ochrona gleby przed wysuszeniem i wypłukaniem
• roślinność pionierska
• stosowane do leków i kosmetyków
• służą jako materiał opałowy
POROSTY
Porosty (łac. Lichenes z gr. λειχήνα, leichena) –
tradycyjna nazwa organizmów składających się z
grzybów (Fungi) tworzących obligatoryjne symbiozy
– głównie z prokariotycznymi cyjanobakteriami
(Cyanobacteria) lub eukariotycznymi zielenicami
(Chlorophyta). Jako samodzielna jednostka
taksonomiczna, przestała istnieć w 1981 roku w
wyniku zmian, wprowadzonych przez
Międzynarodowy Kodeks Nomenklatury Botanicznej.
Pojęcie to ujmowane jest obecnie w kategoriach
ekologicznych (podobnie jak grzyby mikoryzowe), a
nie systematycznych. Systematyka i nomenklatura
porostów dotyczy ich komponentu grzybowego[1].
Chrobotek strzępiasty
Chrobotek strzępiasty – gatunek grzybów należący do rodziny chrobotkowatych.
Dawniej zaliczany był do porostów.
Rozmnażanie się
Rozmnaża się wegetatywnie przez urwistki oraz fragmentację plechy. Apotecja
pojawiają się rzadko. Wyrastają na górnej części podecjum (na obrzeżu
"trąbki"), mają brązowy kolor i średnicę do 1,5 mm. Powstają w nich podłużne
askospory o rozmiarach 8-14 × 34,4 μm
Występowanie
W Polsce występuje pospolicie na terenie całego kraju. Rośnie na glebie lub na
wilgotnych pniakach, szczególnie na wrzosowiskach i torfowiskach
SZAROTKA ALPEJSKA
Szarotka alpejska (Leontopodium alpinum) – gatunek rośliny należący do
rodziny astrowatych (Asteraceae). Występuje w górach Europy. Jedyne
naturalne stanowiska w Polsce znajdują się w Tatrach.
Pokrój
Niska roślina, cała pokryta gęstym, filcowatym kutnerem, który chroni ją przed
zimnem, gorącem i nadmiernym parowaniem.
Łodyga
Ma 5–30 cm wysokości i nie rozgałęzia się. Pęd słabo ulistniony, nie tworzy rozłogów.
Liście
Wąskolancetowate, skrętoległe, zwężające się ku podstawie, szarawoniebieskie. Ich
nasady zwężają się w niewyraźny ogonek liściowy. Przy ziemi występuje kępka liści
różyczkowych szerszych nieco od liści łodygowych i mających dłuższe ogonki.
Kwiaty
Kwiatostan tworzą koszyczki zebrane w szczytowy baldaszkowy kwiatostan. Pod nimi
występuje kilka liści tworzących okrywę podkwiatostanową (przez laików uważane są
one za płatki korony). Są one dużo większe od liści łodygowych. Wewnątrz
koszyczków kwiaty męskie, obrzeżone kwiatami żeńskimi. Pojedynczy kwiat żeński
składa się z czteroząbkowej korony i słupka z długą szyjką i dwudzielnym znamieniem.
Kwiat męski ma 5-ząbkową koronę i 5 pręcików o pylnikach zrośniętych w rurkę.
Kielich przekształcony w puch kielichowy.
Owoc
Niewielkie jednonasienne niełupki (1 mm) z puchem kielichowym długości 3–4 mm.