Politechnika Śląska w Gliwicach Wydział Budownictwa Katedra Procesów Budowlanych RYNEK BUDOWLANY RYNEK BUDOWLANY - STRUKTURA I WIELKOŚĆ RYNKU Rynek Rynek to ogół transakcji kupna - sprzedaży towarów dokonujących się w sposób dobrowolny i ciągły Rynek i wolna przedsiębiorczość oznacza gospodarkę, w której decyzje podejmowane są niezależnie przez wielu kupujących oraz sprzedających ważne elementy systemu rynkowego to: prywatna własność (prawo osób prywatnych oraz firm do posiadania środków produkcji), pragnienie osiągania zysków Założenia modelu gospodarki rynkowej Na rynku działają podmioty gospodarcze -gospodarstwa domowe (czyli konsumenci) i przedsiębiorcy, występujące w roli sprzedawców i nabywców (?) Podmioty gospodarcze spotykają się na rynku dóbr i usług oraz na rynku czynników produkcji Podmioty gospodarcze działają na rynku w warunkach konkurencji doskonałej tzn. że na rynku działa wielu konsumentów oraz wielu producentów wykonujących jednorodne dobro Założenia modelu gospodarki rynkowej - cd Poszczególni uczestnicy rynku nie mają wpływu na poziom i zmianę ceny danego dobra, która jest kształtowana przez mechanizm rynkowy. Wszyscy uczestnicy rynku mają jednakowy dostęp do informacji. Każdy sprzedawca i nabywca ma swobodę wyboru kontrahenta Funkcje rynku Informacyjna - dostarcza informacji o popycie, podaży i cenie Równowagi - dostosowuje wielkość produkcji oraz jej jakość do oczekiwań klienta Akceptacji produktu – na rynku następuje potwierdzenie przydatności danego produktu lub jego odrzucenie przez rynek Funkcje rynku - cd Alokacyjna - zasoby pracy i kapitału przemieszczane są do działalności najbardziej rentownych Selekcyjna - akceptowane są produkty dobre i ich producenci, a eliminowane są produkty i producenci niekonkurencyjni Pobudzanie przedsiębiorczości i innowacyjności – konkurencja Stymulowanie rozwoju gospodarczego Mechanizm rynkowy Mechanizm rynkowy - jest to określenie wzajemnych zależności występujących między podażą, popytem a ceną towaru Elementy mechanizmu rynkowego: Popyt - ilość dóbr i usług jakie klienci chcą i mogą kupić po określonej cenie Podaż - ilość dóbr i usług jakie dostawcy chcą i mogą sprzedać po określonej cenie Cena - wartość rynkowa towaru lub usługi wyrażona w pieniądzach Mechanizm rynkowy - cd Cena równowagi rynkowej - cena przy której wyroby i usługi są sprzedawane w takiej samej ilości w jakiej zostały wyprodukowane Warunki funkcjonowania gospodarki rynkowej Wolność i swoboda w podejmowaniu działalności gospodarczej Konkurencja między podmiotami gospodarczymi Prywatna forma własności Rola państwa w systemie wolnorynkowym Ochrona własności, ustalanie prawa Zapewnienie bezpieczeństwa i interesów społecznych Wytwarzanie dóbr publicznych Zapobieganie praktykom monopolistycznym Ochrona środowiska Zabezpieczenie dochodów i opieki zdrowotnej Stabilizacja gospodarki i poprawa koniunktury Rola państwa Art.. 22 Konstytucji RP: „Ograniczenie wolności działalności gospodarczej jest dopuszczalne tylko w drodze ustawy i tylko ze względu na ważny interes publiczny” Ograniczenia prawne Koncesja – upoważnienie do wykonywania jakiejś działalności (gospodarczej) wydane przez władze administracyjne osobie fizycznej lub prawnej. Zezwolenie – wyrażenie zgody (przez odpowiedni organ administracji publicznej) na działalność w ramach obowiązującego prawa Rejestracja – zgłoszenie działalności do odpowiedniego rejestru prowadzonego przez władze administracyjne Rynek budowlany Ogół transakcji dotyczących wznoszenia obiektów, wykonywania robót budowlanych, produkcji, dystrybucji i sprzedaży wyrobów budowlanych oraz pozostałych wyrobów i usług związanych z procesami budowlanymi. Uczestnicy rynku budowlanego to podmioty gospodarcze (występujące w roli zamawiających) instytucje publiczne, administracja państwowa i samorządowa oraz gospodarstwa domowe. Rynek budowlany – struktura systemu (wg transakcji) Rynek wyrobów budowlanych Rynek usług /robót budowalnych – inwestycyjnych , remontowych, specjalistycznych (mieszkaniowe, przemysłowe, inżynieryjne, drogowe itd.) Rynek usług projektowych Rynek maszyn i sprzętu budowlanego / rynek usług sprzętowych i transportowych Rynek usług specjalistycznych dla budownictwa Rynek usług inżynierskich, doradczych, w zakresie nadzoru i zarządzania Pozostałe dostawy i usługi Rynek budowlany – struktura systemu (wg podmiotów) Inwestorzy i inni klienci Wykonawcy robót budowlanych Projektanci Producenci wyrobów budowlanych, (w tym prefabrykatów) Dostawcy usług specjalistycznych, pomocniczych, sprzętu Doradcy techniczni, inżynierowie-konsultanci Firmy zarządzające, Jednostki nadzoru technicznego Laboratoria , instytucje certyfikujące Banki, instytucje finansujące Rynek budowlany – dane statystyczne dot. rynku BUDOWNICTWO : - jest trzecim największym sektorem polskiej gospodarki po przemyśle oraz handlu. - udział w wytwarzanym PKB w 2011 roku wyniósł 7,06 % . - zatrudnienie w branży budowlanej stanowi ok. 9%-10% ogółu pracujących w sektorze przedsiębiorstw. - od ok. połowy 2012 roku spada liczba podmiotów zarejestrowanych w tej branży - branża notuje także wysokie tempo upadłości, w ciągu 2012 upadło kilkaset firm budowlanych. - średni wskaźnik ogólnego zadłużenia dla 8 największych spółek z indeksu WIG-BUDOW wynosi 60% ich wartości. Rynek budowlany w Polsce – dane statystyczne Korzystanie z danych statystycznych – interpretacja i porównywanie danych zgodnie z definicjami i uwagami dot. zawartości (definicje); - klasyfikacja PKD, - klasyfikacji KOB; Wg Rocznika Statystycznego 2012 (dane z 2011 roku): Wartość produkcji budowlano – montażowej to ok. 182,2 mld zł Wielkość zatrudnienia w budownictwie – ok. 909 tyś. osób PKD - Sekcja F - Budownictwo Dział Grupa Nazwa grupowania 41 ROBOTY BUDOWLANE ZWIĄZANE ZE WZNOSZENIEM BUDYNKÓW 41.1 Realizacja projektów budowlanych związanych ze wznoszeniem budynków 41.2 Roboty budowlane związane ze wznoszeniem budynków mieszkalnych i niemieszkalnych 42 ROBOTY ZWIĄZANE Z BUDOWĄ OBIEKTÓW INŻYNIERII LĄDOWEJ I WODNEJ 42.1 Roboty związane z budową dróg kołowych i szynowych 42.2 Roboty związane z budową rurociągów, linii telekomunikacyjnych i elektroenergetycznych 42.3 Roboty związane z budową pozostałych obiektów inżynierii lądowej i wodnej 43 ROBOTY BUDOWLANE SPECJALISTYCZNE .43.1 Rozbiórka i przygotowanie terenu pod budowę 43.2 Wykonywanie instalacji elektrycznych, wodno-kanalizacyjnych i pozostałych instalacji budowlanych 43.3 Wykonywanie robót budowlanych wykończeniowych 43.9 Pozostałe specjalistyczne roboty budowlane KLASYFIKACJA OBIEKTÓW BUDOWLANYCH – PKOB Rynek budowlany w Polsce – 182,2 mld PLN STRUKTURA WG RODZAJÓW OBIEKTÓW budynki mieszkalne 13,0% 58,4% 28,6% budynki niemieszkalne obiekty inż. i wodne Główni wykonawcy robót budowlanych w Polsce • Budimex S.A. Grupa Kapitałowa (przychód ponad 5,5 mld zł, zatrudnienie ponad 7000 osób) • Strabag sp. z o.o. - (przychód ponad 5,0 mld zł, zatrudnienie ponad 4300 osób ) • Polimex-Mostostal S.A. Grupa Kapitałowa (przychód ponad 4,8 mld zł, zatrudnienie ponad 14000 osób ) • Grupa Skanska SA (przychód ponad 4,7 mld zł, zatrudnienie ponad 7000 osób ) • PBG SA GK (przychód ponad 4,7 mld zł, zatrudnienie –brak danych) • Mostostal Warszawa S.A. • Trakcja - Tiltra SA GK (budowa dróg szynowych) • Grupa Eurovia w Polsce Główni deweloperzy na rynku budowlanym w Polsce • Dom Development • ECE Projektmanagement • Echo Investment • Gant Development • Globe Trade Centre • Helical Poland • J.W. Construction • Mayland Real Estate • Neinver Polska • Panattoni • Parkridge Retail Poland • Plaza Centers • Polnord • ProLogis • Tri-Granit. Rynek materiałów budowlanych w Polsce Głównymi producentami cementu w Polsce są firmy: • Heidelberg Cement • Lafarge • CRH • Cemex • Dyckerhoff. Pozostałych materiałów: • Atlas ; • BASF , • Baumit; • Henkel Bautechnik • Knauf; • Monier; • Paroc • Rockwool; •Röben • Ruukki; • Saint-Gobain; • Selena; • Swisspor • Termo-Organika; • Wienerberger Pozostałe dane dotyczące rynku budowlanego dane wg raportu GUS pt. „Budownictwo – wyniki działalności w 2011 r” (http://www.stat.gov.pl/gus/5840_2798_PLK_HTML.htm)