Zrozumieć przeszłość. Starożytność i średniowiecze. Część 1

Zrozumieć przeszłość. Starożytność i średniowiecze. Część 1.
Rozkład materiału dla 4 godzin historii w cyklu
LEGENDA
[TG] – tekst główny
[WW] – warto wiedzieć
[TŹ] – tekst źródłowy
[B] – biogram
[R] – ramka
[C] – ciekawostka
[I] – infografika
[W] – wykres
[M] – mapa
[TBK] – to budzi kontrowersje
[treści, które podczas lekcji można pominąć lub omówić w dużym skrócie]
TEMAT
MATERIAŁ NAUCZANIA
ODNIESIENIA DO PODSTAWY
PROGRAMOWEJ
Zrozumieć
przeszłość
– historia jako nauka
– chronologia w historii –
kalendarze
– propozycje periodyzacji dziejów
– współczesne metody datowania
zabytków archeologicznych
– rodzaje źródeł historycznych
– zasady pracy ze źródłami
wymagania ogólne:
– analizuje wydarzenia, zjawiska i
procesy historyczne w kontekście
epok [...] (II)
– rozpoznaje rodzaje źródeł (II)
– ocenia przydatność źródła do
wyjaśnienia problemu
historycznego [...] (II),
ELEMENTY JEDNOSTKI TEMATYCZNEJ W
UKŁAD 4 h/tyg.
PODRĘCZNIKU
[TG] Historia jako nauka
[TG] Chronologia w historii
[WW] Kalendarze
[TG] Epoki historyczne
[TG] Datowanie zabytków
archeologicznych
[TG] Źródła historyczne
1h
historycznymi
– specyfika źródeł do nauki
prehistorii
– charakterystyka źródeł
historycznych
– znaczenie terminów:
historiografia, chronologia,
periodyzacja
1. Prehistoria
– teorie o początku życia na Ziemi
(kreacjonizm a ewolucjonizm)
– kryteria człowieczeństwa
(biologiczne i psychiczne)
– zarys etapów ewolucji człowieka
i rozprzestrzenianie się ludzi na
Ziemi
– przemiany społeczne,
ekonomiczne, kulturowe w
okresach: paleolitu i neolitu,
epokach: brązu i żelaza
– rewolucja neolityczna
– sztuka prehistoryczna
– powstanie i znaczenie
pierwszych miast
– rola wielkich rzek w powstaniu
pierwszych cywilizacji
– narodziny cywilizacji
– powstanie i rozwój pisma
(ideogramy, pismo sylabiczne,
wymagania ponadprogramowe:
– charakteryzuje zjawiska z
przeszłości utrwalone w pamięci
zbiorowej
– prezentuje różne metody
rachuby czasu stosowane w
przeszłości
– wymienia różne propozycje
periodyzacji dziejów
– omawia różne źródła historyczne
i ich systematykę.
ROZDZIAŁ I: Pierwsze cywilizacje
wymagania ogólne:
[TG] Pojawienie się człowieka
– charakteryzuje uwarunkowania
[TG] Ewolucja człowieka
geograficzne rozwoju cywilizacji
[B] Karol Darwin
na Bliskim i Dalekim Wschodzie
[I] Droga ewolucyjna człowieka
(I.1.1)
[TG] Homo sapiens
– identyfikuje dziedzictwo kultury
[M] Rozprzestrzenianie się ludzi
greckiej w dorobku kulturowym
[TG] Człowiek w paleolicie
Europy (I.2.4)
[R] Chronologia pradziejów
[TG] Rewolucja neolityczna
wymagania ponadprogramowe:
[R] Sztuka prehistoryczna
– wyjaśnia różnice między
[WW] Budowle megalityczne
prehistorią a historią
[TG] Najstarsze miasta
– omawia różnice między
[TG] Doliny wielkich rzek
teoriami: ewolucjonizmu i
[M] Rewolucja neolityczna i pierwsze
kreacjonizmu
cywilizacje
– przedstawia kolejne etapy
[TG] Narodziny cywilizacji
ewolucji istot człowiekowatych
– wskazuje główne kierunki
rozprzestrzeniania się ludzi na
Ziemi
1 h na
zrealizowanie
razem z tematem
2. (Mezopotamia
i jej ziemie)
2.
Mezopotamia i
jej dzieje
3. Cywilizacja
egipska
alfabet fenicki, pismo
alfabetyczne)
– wielkie budowle jako
świadectwa rozwoju
cywilizacyjnego
– znaczenie terminów:
antropogeneza, antropologia,
ewolucja, epoka lodowcowa,
hominidy, australopitek, człowiek
neandertalski, Homo sapiens,
paleolit, mezolit
– warunki naturalne Mezopotamii
– cywilizacja Sumerów i jej
osiągnięcia
– imperium Sargona Wielkiego
– Babilonia i jej dzieje
– Asyria i jej dzieje
– społeczeństwa i państwa
Mezopotamii
– wierzenia religijne
– osiągnięcia cywilizacji
Mezopotamii
– architektura i sztuka
– znaczenie terminów: prawo
talionu, Kodeks Hammurabiego,
politeizm, zikkurat, monarchia
despotyczna, pismo klinowe
– warunki naturalne w
starożytnym Egipcie
– początki cywilizacji egipskiej
– dzieje starożytnego Egiptu
– prezentuje przyczyny i skutki
rewolucji neolitycznej,
uwzględniając obszar tzw.
Żyznego Półksiężyca
– ocenia znaczenie wynalezienia
pisma dla rozwoju cywilizacji
i kultury
– wskazuje czynniki prowadzące
do powstania i rozwoju cywilizacji.
– charakteryzuje uwarunkowania
geograficzne rozwoju cywilizacji
na Bliskim [...] Wschodzie (I.1.1)
– porównuje formy ustrojowe
i struktury społeczne w
cywilizacjach bliskowschodnich
(I.1.2)
– rozpoznaje cechy
charakterystyczne najważniejszych
osiągnięć kulturowych cywilizacji
bliskowschodnich [...] w zakresie
architektury, sztuki, nauki i pisma
(I.1.3)
– porównuje niewolnictwo w
Rzymie
z wcześniejszymi formami
niewolnictwa w świecie
bliskowschodnim [...] (I.4.2).
– charakteryzuje uwarunkowania
geograficzne rozwoju cywilizacji
na Bliskim [...] Wschodzie (I.1.1)
– porównuje formy ustrojowe i
[TG] Warunki naturalne Mezopotamii
[TG] Cywilizacji Sumerów
[M] Mezopotamia w III tysiącleciu p.n.e.
[TG] Imperium Sargona Wielkiego
[TBK] Skąd pochodzili Sumerowie
[TG] Babilonia i jej dzieje
[B] Sargon Wielki
[TŹ] Kodeks Hammurabiego
[TG] Asyria i jej dzieje
[R] Cywilizacja Mezopotamii
[M] Babilonia i Asyria
[TG] Społeczeństwo i państwa
Mezopotamii
[TG] Wierzenia religijne
[TG] Osiągnięcia cywilizacji Mezopotamii
[R] Pismo klinowe
[TG] Architektura i sztuka
[TG] Warunki naturalne Egiptu
[TG] Początki cywilizacji egipskiej
[R] Paleta Narmera
[M] Starożytny Egipt
Do zrealizowania
razem z tematem
1. (Prehistoria)
1h
– ustrój społeczno-polityczny
Egiptu
– kultura i religia Egipcjan
– pismo: hieroglificzne,
hieratyczne i demotyczne
– znaczenie cywilizacji egipskiej dla
dziejów świata
– znaczenie terminów: katarakta,
papirus, faraon, nomy, Dolina
Królów, „ludy morza”, pismo
hieroglificzne, mumifikacja, Księga
umarłych
4. Inne
cywilizacje
Bliskiego
Wschodu
– imperium Hetytów
– cywilizacja fenicka
– kolonizacja fenicka
– Hebrajczycy w Palestynie
– królestwo Izraela i jego upadek
– religia judaistyczna
– Persowie i ich imperium
– struktura polityczna i społeczna
Persji
– religia w starożytnej Persji
– znaczenie terminów:
Indoeuropejczycy, faktorie
handlowe, kolonizacja,
monoteizm, diaspora, Semici,
patriarchowie, judaizm, Tora,
Biblia, Dekalog, mazdaizm,
zaratustryzm
struktury społeczne w
cywilizacjach bliskowschodnich
(I.1.2)
– rozpoznaje cechy
charakterystyczne najważniejszych
osiągnięć kulturowych cywilizacji
bliskowschodnich [...] w zakresie
architektury, sztuki, nauki i pisma
(I.1.3)
– porównuje niewolnictwo w
Rzymie z wcześniejszymi formami
niewolnictwa w świecie
bliskowschodnim [...] (I.4.2).
[TG] Państwo faraonów
[C] Korona faraonów
[R] Piramidy
[TG] Ustrój społeczno-polityczny Egiptu
[B] Ramzes II
[R] Dzieje Egiptu
[TG] Religia Egipcjan
[WW] Rewolucja Amenhotepa IV
[TŹ] Hymn do Atona
[TG] Wiara w życie pozagrobowe
[R] Ozyrys
[TG] Kultura Egiptu
[I] Zabytki architektury i sztuki egipskiej
[R] Pismo
[TG] Znaczenie cywilizacji egipskiej
– charakteryzuje uwarunkowania
[TG] Imperium Hetytów
[TG] Fenicjanie
geograficzne rozwoju cywilizacji
[R] Powstanie alfabetu
na Bliskim [...] Wschodzie (I.1.1)
[TG] Kolonizacja fenicka
– porównuje formy ustrojowe i
[M] Kolonie fenickie
struktury społeczne w
[TG] Hebrajczycy w Palestynie
cywilizacjach bliskowschodnich
[TG] Królestwo Izraela i jego upadek
(I.1.2)
[M] Palestyna i Fenicja w starożytności
[TŹ] Układ Salomona z Hiramem I
– rozpoznaje cechy
charakterystyczne najważniejszych [R] Stary Testament
[TG] Judaizm
osiągnięć kulturowych cywilizacji
[TG] Persowie i ich imperium
bliskowschodnich [...] w zakresie
[B] Dariusz I Wielki
architektury, sztuki, nauki i pisma
[M] Państwo Achmenidów
(I.1.3)
[TG] Religia perska
– porównuje kolonizację grecką
z fenicką w basenie Morza
Śródziemnego (I.3.1)
1h
5. Cywilizacje
Indii i Chin
1. Najstarsze
dzieje Grecji
– narodziny cywilizacji doliny
Indusu
– najazd Ariów i okres wedyjski
w Indiach
– system kast
– imperium Maurjów i panowanie
króla Aśoki
– osiągnięcia cywilizacyjne Indii
– religie Indii: braminizm,
hinduizm i buddyzm
– warunki naturalne starożytnych
Chin
– zarys dziejów politycznych Chin
– osiągnięcia cywilizacyjne Chin
– konfucjanizm w Chinach
– znaczenie terminów: cytadela,
wedyzm, guru, kasta, warna,
konfucjanizm
– uwarunkowania naturalne
starożytnej Grecji
– transport i gospodarka Greków
– cywilizacja minojska i jej
osiągnięcia
– porównuje niewolnictwo w
Rzymie z wcześniejszymi formami
niewolnictwa w świecie
bliskowschodnim [...] (I.4.2).
– charakteryzuje uwarunkowania
geograficzne rozwoju cywilizacji
na Bliskim i Dalekim Wschodzie
(I.1.1)
– rozpoznaje cechy
charakterystyczne najważniejszych
osiągnięć kulturowych cywilizacji
[...] hinduskiej i chińskiej w
zakresie architektury, sztuki, nauki
i pisma (I.1.3).
[TG] Narodziny cywilizacji doliny Indusu
[TG] Okres wedyjski
[R] System kast
[M] Starożytne Indie i Chiny
[TG] Imperium Maurjów
[TG] Religie Indii
[B] Siddhartha Gautama – Budda
[TŹ] Edykt Aśoki
[TG] Warunki naturalne starożytnych Chin
[TG] Historia Chin
[TG] Osiągnięcia cywilizacyjne Chin
[B] Shi Huanghi
[C] Terakotowa armia
[TG] Konfucjanizm
[R] Wielki Mur Chiński
[TŹ] Konfucjusz o obowiązkach
PODSUMOWANIE
SPRAWDZIAN
ROZDZIAŁ II: Starożytna Grecja
– charakteryzuje geograficzne
[TG] Grecja i jej warunki naturalne
[C] Zmiany w środowisku przyrodniczym
uwarunkowania cywilizacji
[M] Grecja w II tysiącleciu p.n.e.
greckiej (I.2.1)
[TG] Transport i gospodarka
– rozpoznaje dokonania kulturowe
[R] Chronologia dziejów Grecji
Greków w dziedzinie architektury, [TG] Kultura minojska
1h
1h
1h
1 h na
zrealizowanie
razem z tematem
2. (Świat poleis)
2. Świat poleis
3. Sparta
– cywilizacja mykeńska i jej
osiągnięcia
– wojna trojańska
– „wieki ciemne” w dziejach
starożytnej Grecji
– znaczenie terminów: groby
szybowe, groby kopułowe, pismo
linearne A i B, Achajowie, Dorowie,
Jonowie
– powstanie systemu polis
– struktury społeczne w miastachpaństwach Grecji
– Wielka Kolonizacja
– typy ustrojowe greckich poleis
– wprowadzenie pieniądza
monetarnego
– znaczenie terminów: tyrania,
monarchia, oligarchia,
demokracja, arystokracja,
obywatel, falanga, hoplita,
„rewolucja hoplicka”, ajsymneci,
agora, akropol, materopolia,
kolonia.
– początki Sparty
– działalność Likurga
– warstwy społeczne w starożytnej
Sparcie
– ustrój polityczny starożytnej
Sparty
rzeźby, teatru, literatury, filozofii,
nauki i identyfikuje je z ich
twórcami (I.2.3)
– identyfikuje dziedzictwo kultury
greckiej w dorobku kulturowym
Europy (I.2.4).
[WW] Pismo linearne A
[TG] Mykeńczycy
[R] Wojna trojańska
[I] Starożytne Mykeny
[TG] „Wieki ciemne”
[C] Grecja czy Hellada?
[TŹ] Hellada i Hellenowie
– charakteryzuje geograficzne
uwarunkowania cywilizacji
greckiej (I.2.1)
– [...] porównuje formy ustrojowe
greckich poleis (I.2.2)
– identyfikuje dziedzictwo kultury
greckiej w dorobku kulturowym
Europy (I.2.4)
– porównuje kolonizację grecką
z fenicką w basenie Morza
Śródziemnego (I.3.1)
– porównuje niewolnictwo w
Rzymie z wcześniejszymi formami
niewolnictwa w świecie
bliskowschodnim [...] (I.4.2).
– [...] porównuje formy ustrojowe
greckich poleis (I.2.2).
[TG] Początki poleis
[WW] Alfabet grecki
[TG] Ustroje poleis
[R] Hoplici i falanga
[I] Poleis
[TG] Wielka kolonizacja
[R] Kolonizacja fenicka
[TBK] Jak powstały greckie poleis
[M] Kolonizacja grecka
[R] Wprowadzenie pieniądza
monetarnego
[TG] Początki Sparty
[TG] Działalność Likurga
[M] Sparta i Związek Peloponeski
[TG] Społeczeństwo Sparty
[WW] Kobiety w Sparcie
[WW] Dlaczego malała liczba spartiatów
[TG] Ustrój polityczny Sparty
Do zrealizowania
razem z tematem
1. (Najstarsze
dzieje Grecji)
1h
4. Ateny
5. Wojny
grecko-perskie
– wychowanie i życie Spartan
– znaczenie terminów: symmachia,
Wielka Rhetra, diarchia, spartiaci,
heloci, periojkowie, Lakonia,
geruzja, apella, kleroi, homoioi,
eforowie, diaita
– Ateny w okresie archaicznym
– prawa Drakona, reformy: Solona
i Klejstenesa
– przemiany ustrojowe
starożytnych Aten do III w. p.n.e.
– społeczeństwo demokratycznych
Aten
– demokracja ateńska i jej
funkcjonowanie
– znaczenie terminów: areopag,
archonci, ostrakon, ostracyzm,
strateg, Rada Pięciuset,
metojkowie, fyle, trytie, eklezja,
heliaja, dokimazja, euthyna,
demagogowie, Akropol
– geneza wojen perskich
– przebieg działań militarnopolitycznych
– skutki wojen dla dziejów Grecji i
Europy
– znaczenie terminów: satrapa,
triera, Nieśmiertelni, polemarcha
[WW] Królowie spartańscy
[TG] Życie Spartan
[TG] Spartańscy wojownicy
[TŹ] Spartańskie wychowanie
[R] Legenda spartańska
– wyjaśnia przemiany ustrojowe w
Atenach [...] (I.2.2)
– identyfikuje dziedzictwo kultury
greckiej w dorobku kulturowym
Europy (I.2.4).
[TG] Ateny w okresie archaicznym
[TG] Prawa Drakona, reformy Solona i
Klejstenesa
[R] Ateny
[TG] Społeczeństwo demokratyczne Aten
[R] Małżeństwo w Atenach
[TG] Ustrój polityczny Aten
[TG] Urzędy w demokracji ateńskiej
[TŹ] Perykles o demokracji
[WW] Odpowiedzialność ateńskich
urzędników
– charakteryzuje wojny greckoperskie [...] (I.3.2).
[TG] Przyczyny konfliktu
[TG] Bitwa pod Maratonem
[R] Hoplici i Nieśmiertelni
[R] Przebieg bitwy pod Maratonem
[TŹ] Mowa Militiadesa
[TG] Znaczenie bitwy maratońskiej
[M] Wojny Greków z Persami
[TBK] Filippides i bieg maratoński
[TG] Wyprawa Kserksesa
[TG] Bitwa pod Termopilami
[R] Triery
1h
1 h na
zrealizowanie
razem z częścią
zagadnień z
tematu 7. (Grecja
po wojnach
perskich)
[TG] Salamina i Plateje
6. Kultura
antycznej
Grecji
– periodyzacja dziejów kultury
greckiej
– literatura grecka i retoryka
– teatr grecki
– filozofia grecka
– architektura grecka
– sztuki plastyczne w okresie
klasycznym
– religia starożytnej Grecji
– sport w starożytnej Grecji
– znaczenie terminów: heros,
pytia, malarstwo
czerwonofigurowe, retoryka,
agony, sofiści, antropomorfizacja,
hellenizm, Akademia, Liceum,
wyrocznie
7. Grecja po
wojnach
perskich
– hegemonia Aten po wojnach
grecko-perskich
– wojna peloponeska i jej skutki
– rywalizacja o hegemonię w
Grecji (Sparta, Teby, Macedonia)
– znaczenie terminów: Związek
– charakteryzuje geograficzne
uwarunkowania cywilizacji
greckiej (I.2.1)
– rozpoznaje dokonania kulturowe
Greków w dziedzinie architektury,
rzeźby, teatru, literatury, filozofii,
nauki i identyfikuje je z ich
twórcami (I.2.3)
– identyfikuje dziedzictwo kultury
greckiej w dorobku kulturowym
Europy (I.2.4).
Zagadnienia z tematu 7, które można
zrealizować podczas tej lekcji:
[TG] Związek Morski
[M] Wojna peloponeska
[TG] Wojna peloponeska i jej skutki
[TG] Literatura grecka
[TŹ] Historia według Herodota i
Tukidydesa
[TG] Retoryka
[TG] Teatr grecki
[R] W greckim teatrze
[TG] Filozofia grecka
[I] Świątynia grecka
[TG] Architektura grecka
[R] Rzeźba
[TG] Sztuki plastyczne w okresie
klasycznym
[M] Kultura i religia starożytnej Grecji
[TG] Religia starożytnej Grecji
[C] Wyrocznie greckie
[WW] Prometeusz – dobroczyńca
ludzkości
[B] Hipokrates z Kos
[TG] Sport w starożytnej Grecji
[TG] Związek Morski
[R] Złoty wiek Aten
[M] Wojna peloponeska
[B] Kimon
[TG] Wojna peloponeska i jej skutki
[TŹ] Ateny w trakcie wojny peloponeskiej
[TG] Rywalizacja o hegemonię w Grecji
1h
Temat do
zrealizowania
ogólnie z
zagadnieniami do
tematów 5.
(Wojny greckoperskie) i 8.
8. Aleksander
Wielki
9. Świat
hellenistyczny
Morski, Związek Peloponeski,
wojna koryncka, pokój Nikiasa,
Lacedemończycy
– królestwo Macedonii – specyfika
ustroju politycznego i społecznego
– reformy wojskowe i podboje
Filipa II
– powstanie imperium Aleksandra
Wielkiego
– monarchia Aleksandra – jej
struktury: polityczna i społeczna
– znaczenie terminów: sarisa,
hetajrowie, Związek Koryncki
– rozpad imperium Aleksandra
– cechy kultury hellenistycznej
– ośrodki kultury hellenistycznej
– literatura i nauka okresu
hellenistycznego
– filozofia epoki hellenistycznej
– architektura i rzeźba w okresie
hellenistycznym
– religia i kult władców
– dziedzictwo epoki hellenistycznej
– znaczenie terminów:
diadochowie, synkretyzm religijny,
hellenizm, cynicy, stoicy,
epikurejczycy, fryz
– charakteryzuje geograficzne
uwarunkowania cywilizacji
greckiej (I.2.1)
– [...] porównuje formy ustrojowe
greckich poleis (I.2.2)
– charakteryzuje [...] ekspansję
Aleksandra Wielkiego (I.3.2).
– rozpoznaje dokonania kulturowe
Greków w dziedzinie architektury,
rzeźby, teatru, literatury, filozofii,
nauki i identyfikuje je z ich
twórcami (I.2.3)
– identyfikuje dziedzictwo kultury
greckiej w dorobku kulturowym
Europy (I.2.4)
– charakteryzuje [...] ekspansję
Aleksandra Wielkiego (I.3.2).
POWTÓRZENIA
[R] „Wyprawa dziesięciu tysięcy”
[M] Grecja w okresie walk o hegemonię
(Aleksander
Wielki)
Zagadnienia z tematu 7, które można
zrealizować podczas tej lekcji:
[TG] Rywalizacja o hegemonię w Grecji
[M] Grecja w okresie walk o hegemonię
1 h na
zrealizowanie
razem z
zagadnieniami z
tematu 7. (Grecja
po wojnach
perskich)
[TG] Macedonia przed Aleksandrem
Wielkim
[B] Filip II Macedoński
[R] Armia macedońska
[TG] Podboje Aleksandra Macedońskiego
[M] Podboje Aleksandra Wielkiego
[TG] Imperium Aleksandra Wielkiego
[B] Aleksander Wielki
[TŹ] Założenie Aleksandrii
[TG] Rozpad imperium Aleksandra
[TŹ] Walki Diadochów
[M] Podział imperium Aleksandra
[TG] Cechy kultury hellenistycznej
[TG] Ośrodki kultury hellenistycznej
[WW] Skąd się wziął termin „hellenizm”?
[TG] Literatura okresu hellenistycznego
[TG] Filozofia epoki hellenistycznej
[R] Filozofowie z okresu hellenistycznego
[TG] Sztuki plastyczne
[WW] Ołtarz pergamoński
[TG] Religia i kult władców
[TŹ] Kult władcy
[TG] Dziedzictwo epoki hellenistycznej
1h
1h
1. Etruskowie i
początki Rzymu
2. Republika
rzymska
3. Narodziny
Imperium
Rzymskiego
– warunki naturalne Italii
– Etruskowie
– początki Rzymu
– Rzym jako monarchia
– struktura społeczna Rzymu w
okresie monarchii
– znaczenie terminów: Lacjum,
Latynowie, Sabinowie, Wolskowie,
Etruskowie, królowie rzymscy,
patronat, tribus, kuria, centuria
– społeczeństwo republikańskiego
Rzymu
– władze republiki rzymskiej
– znaczenie terminów: republika,
kuria, senat, zasada kolegialności,
zasada kadencyjności, dyktator,
konsul, trybun ludowy, patrycjusze,
plebejusze, nobilowie, Prawo XII
tablic, pretor, cenzor, edyl,
kwestor, liktor, trybun ludowy
– armia rzymska
– przyczyny podbojów rzymskich
– podbój Italii, wojny punickie,
podbój państw hellenistycznych
– powstanie Imperium Rzymskiego
– funkcjonowanie imperium
– znaczenie terminów: wojsko
obywatelskie, legion, prowincja,
triumf, manipuł, ekwici
SPRAWDZIAN
ROZDZIAŁ III: Antyczny Rzym
– charakteryzuje ekspansję
[TG] Starożytna Italia
rzymską i wyjaśnia ideę Imperium [M] Italia w VIII–VI wieku p.n.e.
Rzymskiego (I.3.3).
[TG] Etruskowie
[R] Ceramika etruska
[TBK] Pochodzenie Etrusków
[R] Cmentarzysko w Cervetere
[TG] Początki Rzymu
[WW] Legenda o założeniu Rzymu
[R] Rozwój Rzymu
1h
1 h na
zrealizowanie
razem z tematem
2. (Republika
rzymska)
– charakteryzuje ekspansję
rzymską [...] (I.3.3)
– charakteryzuje przemiany
ustrojowe i społeczne w Rzymie
republikańskim [...] (I.4.1).
[TG] Republika i jej społeczeństwo
[WW] Patrycjusze
[TG] Władze republiki rzymskiej
[TŹ] Ustrój republikański
[R] Urzędy republikańskie
[C] Jak nazywali się Rzymianie?
[WW] Cyncynat
[TG] Walka o prawa plebejuszy
[TŹ] Prawo XII tablic
Do zrealizowania
razem z tematem
1. (Etruskowie i
początki Rzymu)
– charakteryzuje ekspansję
rzymską i wyjaśnia ideę Imperium
Rzymskiego (I.3.3)
– identyfikuje dziedzictwo kultury
rzymskiej w dorobku kulturowym
Europy (I.4.6).
[TG] Podbój Italii
[WW] Vae victis!
[M] Italia w V–III wieku p.n.e.
[TG] Italia po podbojach rzymskich
[TG] Armia rzymska
[I] Legiony rzymskie
[TŹ] Trumf rzymskiego wodza
[TG] Początki wojen punickich
[R] Kartagina
[TG] II wojna punicka
1h
4. Kryzys
republiki
rzymskiej
– społeczne skutki podbojów
rzymskich
– reformy agrarne Grakchów i
reforma wojskowa Mariusza
– kryzys ustroju republikańskiego
w Rzymie
– wojna domowa i dyktatura Sulli
– niewolnictwo w Rzymie i
powstanie Spartakusa
– I triumwirat
– rządy Juliusza Cezara
– II triumwirat
– znaczenie terminów: triumwirat,
tetrarchia, popularzy, optymaci,
proletariusze
– charakteryzuje przemiany
ustrojowe i społeczne w Rzymie
republikańskim [...] (I.4.1)
– porównuje niewolnictwo w
Rzymie z wcześniejszymi formami
niewolnictwa w świecie
bliskowschodnim i greckim (I.4.2).
5. Powstanie
cesarstwa
– wojna Oktawiana z Markiem
Antoniuszem
– przejęcie pełnej władzy przez
Oktawiana Augusta
– powstanie cesarstwa w Rzymie
– dynastia julijsko-klaudyjska
– podboje cesarstwa
– znaczenie terminów: cesarstwo,
cesarz, kohorta, pretorianie, pax
Romana, pryncypat
– charakteryzuje ekspansję
rzymską i wyjaśnia ideę imperium
rzymskiego (I.3.3)
– charakteryzuje przemiany
ustrojowe i społeczne [...] w
cesarstwie rzymskim (I.4.1).
[B] Hannibal
[M] Wojny punickie
[TG] Podbój państw hellenistycznych
[TG] Imperium Romanum
[TG] Skutki podbojów
[TŹ] Niewolnicy w rzymskim
gospodarstwie
[R] Popularzy i optymaci
[TG] Reformy Grakchów
[TG] Kryzys republiki
[TG] Powstanie Spartakusa
[WW] Gladiatorzy
[M] Italia podczas powstania Spartakusa
[TG] I Triumwirat
[WW] Alea iacta est!
[M] Ostatnie stulecie republiki
[B] Gnejusz Pompejusz Magnus
[TG] Rządy Cezara
[B] Juliusz Gajusz Cezar
[TG] II triumwirat
[TBK] Kleopatra
[TG] Narodziny cesarstwa
[TG] Pryncypat – monarchia czy
republika?
[TŹ] Początki rządów Oktawiana
[WW] Propaganda w czasach Oktawiana
Augusta
[TG] Panowanie Oktawiana
[C] Cezar i cesarz
[TG] Dynastia julijsko-klaudyjska
[TG] Podboje rzymskie
[M] Podboje rzymskie w I wieku n.e.
[R] Królestwo Partów
1h
1h
6. Pryncypat i
dominat
7. Kultura
antycznego
Rzymu
– panowanie Flawiuszów i
Antoninów
– romanizacja oraz urbanizacja
prowincji
– wojny w okresie pryncypatu
– limes i zagrożenie zewnętrzne
– dominat i tetrarchia
– znaczenie terminów: dominat,
Partowie, Wał Hadriana, Dakowie,
dynastia flawijska, castrum
– kształtowanie się kultury
rzymskiej
– literatura rzymska
– filozofia rzymska
– prawo rzymskie
– architektura i sztuki plastyczne w
Rzymie
– osiągnięcia techniczne Rzymian
– religia w antycznym Rzymie
– znaczenie terminów: forum,
Koloseum, Kapitol, Panteon, termy,
łuki triumfalne, amfiteatr,
mitraizm
8. Początki
– powstanie i rozwój
chrześcijaństwa chrześcijaństwa
– prześladowania chrześcijan
– Edykt mediolański
– rola cesarza Konstantyna
– charakteryzuje przemiany
ustrojowe i społeczne [...] w
cesarstwie rzymskim (I.4.1).
– identyfikuje dziedzictwo kultury
rzymskiej w dorobku kulturowym
Europy (I.4.6).
– rozpoznaje dokonania kulturowe
Rzymian w dziedzinie prawa,
literatury, nauki, architektury i
techniki (I.4.5)
– identyfikuje dziedzictwo kultury
rzymskiej w dorobku kulturowym
Europy (I.4.6).
– opisuje zmiany w położeniu
religii chrześcijańskiej w państwie
rzymskim (od religii
prześladowanej, poprzez
tolerowaną, do panującej) (I.4.3)
[TG] Panowanie Flawiuszów i Antonimów
[TG] Romanizacja oraz urbanizacja
prowincji
[M] Cesarstwa rzymskie u szczytu potęgi
[TG] Wojny w okresie pryncypatu
[WW] Początek diaspory żydowskiej
[R] Kolumna Trajana
[TG] Limes i zagrożenia zewnętrzne
[R] Limes
[TG] Dominat i tetrarchia
[M] Kryzys cesarstwa w III wieku
[TŹ] Panowanie Dioklecjana
[R] Cesarze rzymscy
[TG] Kształtowanie się kultury rzymskiej
[TG] Literatura rzymska
[TG] Filozofia rzymska
[TŹ] Stoicyzm Seneki
[TG] Prawo rzymskie
[TG] Architektura i sztuka
[TG] Osiągnięcia techniczne
[R] Wszystkie drogi prowadzą do Rzymu
[I] Arcydzieła architektury rzymskiej
[TG] Religia w antycznym Rzymie
[TŹ] Wielkość rzymskich bóstw
[C] Skąd się wzięli fanatycy?
[W] Mitraizm
[TŹ] Kult Cezara
1h
[TG] Narodziny chrześcijaństwa
[TG] Powstanie kościoła
[B] Św. Paweł z Tarsu
[R] Pierwsze podziały wśród chrześcijan
[TG] Prześladowania chrześcijan
[M] Rozprzestrzenianie się
1h
1h
9. Upadek
Imperium
Rzymskiego
1.
Barbarzyńska
Europa
Wielkiego w upaństwowieniu
religii chrześcijańskiej
– znaczenie terminów: kult
państwowy, chrześcijaństwo,
Nowy Testament, apostołowie,
herezje, gnostycyzm, apokryfy,
kanon, patriarcha
– kryzys wewnętrzny cesarstwa
– podział imperium
– kryzys cesarstwa
zachodniorzymskiego
– wielka wędrówka ludów
– upadek cesarstwa
zachodniorzymskiego i jego
przyczyny
– znaczenie terminów: latyfundia,
kolonowie, Hunowie, Germanowie,
Wizygoci, Ostrogoci, Wandalowie
– plemiona germańskie
– królestwa barbarzyńskie
– ustrój polityczno-społeczny
państw germańskich
– upadek państw barbarzyńskich
– powstanie łacińskiego kręgu
cywilizacyjnego
– powstanie państw germańskich
– znaczenie terminów: arianizm,
– identyfikuje dziedzictwo kultury
rzymskiej w dorobku kulturowym
Europy (I.4.6).
chrześcijaństwa
[TG] Chrześcijaństwo religią tolerowaną i
państwową
[TŹ] Edykt mediolański
– charakteryzuje przemiany
ustrojowe i społeczne [...] w
cesarstwie rzymskim (I.4.1)
– prezentuje najważniejsze
stanowiska historiografii
dotyczące przyczyn upadku
państwa rzymskiego (I.4.4).
[TG] Kryzys wewnętrzny w imperium
[TG] Próby reform
[C] Rzymianie i „Rzymianie”
[M] Wędrówki ludów i upadek Rzymu
[TG] Wielka wędrówka ludów
[TG] Upadek cesarstwa
zachodniorzymskiego
[C] Hunowie w tradycji
[TŹ] Upadek Romulusa Augustulusa
[TBK] Dlaczego upadł Rzym?
PODSUMOWANIE
SPRAWDZIAN
ROZDZIAŁ IV: Wczesne średniowiecze
– charakteryzuje kręgi kulturowe:
[TG] Plemiona germańskie
[TG] Królestwa barbarzyńskie
łaciński [...] (II.1.1)
[B] Teodoryk I Wielki
– opisuje proces tworzenia się
[TŹ] Teodoryk a cesarstwo bizantyjskie
państw w Europie Zachodniej [...]
[TG] Organizacja monarchii
(II.2.3)
barbarzyńskich
[M] Europa Zachodnia w V–VI wieku
[TG] Upadek państw barbarzyńskich
[R] Brytania
[TG] Kościół na przełomie epok
[TG] Religia i cywilizacyjna rola klasztorów
1h
1h
1h
1 h na
zrealizowanie
razem z tematem
4. (Monarchia
Franków)
2. Cesarstwo
bizantyjskie
3. Świat islamu
kler, pontyfikat, asceta, konwent,
klasztor, zakon, reguła,
benedyktyni
– ustrój polityczny cesarstwa
bizantyjskiego
– odbudowa potęgi w czasach
Justyniana I
– kryzys i najazdy Bułgarów oraz
Persów, walki z Arabami
– polityka wewnętrzna Justyniana I
– społeczeństwo i gospodarka
cesarstwa bizantyjskiego
– kultura bizantyjska
– renesans macedoński
– znaczenie terminów: kodyfikacja
justyniańska, termy, ikonoklazm,
„ogień grecki”, Kodeks Justyniana
– Arabia przed powstaniem islamu
– powstanie islamu (nauki
Mahometa)
– rozwój nowej religii
– podboje arabskie w Europie
– powstanie imperium Arabów
– kultura i sztuka arabska
– cywilizacja islamska i jej
znaczenie
– znaczenie terminów: Beduini,
szariat, Koran, hidżra, dżihad,
muzułmanie, islam, kalifat, Sunna,
meczet, dżizja, Umajjadzi,
[R] Chrystianizacja Irlandii i Brytanii
[TŹ] Żywot św. Seweryna z Noricum
– charakteryzuje kręgi kulturowe:
[...] bizantyjski [...] (II.1.1)
– opisuje charakterystyczne cechy
bizantyjskiego systemu
politycznego (II.1.2).
[TG] Bizancjum na przełomie epok
[R] Chronologia dziejów Bizancjum
[B] Justynian I
[TG] Restauracja cesarstwa rzymskiego
[M] Cesarstwo wschodniorzymskie w VI–
VIII wieku
[TG] Polityka wewnętrzna Justyniana I
[TŹ] Ceremoniał dworu bizantyjskiego
[TG] Kultura i sztuka
[R] Kultura Justyniana
[WW] Ikonoklazm
[I] Architektura w Bizancjum
[TG] Kryzys Bizancjum
[TG] Przemiany społeczne
[TG] Dynastia macedońska
1h
– charakteryzuje kręgi kulturowe:
[...] arabski (II.1.1)
– wyjaśnia wpływ cywilizacji
islamskiej na cywilizację łacińską i
bizantyjską (II.1.3)
– rozpoznaje najważniejsze
osiągnięcia cywilizacji islamskiej w
zakresie architektury, sztuki i
nauki (II.1.4)
– opisuje proces tworzenia się
państw w Europie Zachodniej,
z uwzględnieniem najazdów
Arabów [...] (II.2.3).
[TG] Arabia przed Mahometem
[TG] Pojawienie się islamu
[R] Koran
[TG] Rozwój nowej religii
[WW] Pielgrzymki do Mekki
[TG] Podboje arabskie
[M] Ekspansja islamu
[TG] Powstanie imperium
[TG] Cywilizacja islamu
[I] Meczet
[TŹ] Spuścizna greckiej nauki
[TG] Podział muzułmańskiego imperium
1h
4. Monarchia
Franków
5. Imperium
Karolingów
Abbasydzi
– pochodzenie Franków
– początki państwa Franków
– chrzest Chlodwiga
– rządy Merowingów
– społeczeństwo monarchii
Merowingów
– organizacja monarchii Franków
– początek potęgi Karolingów
– panowanie Pepina Krótkiego
– znaczenie terminów: prawo
salickie, majordom, hrabstwo,
wiec, Patrymonium św. Piotra
– powstanie imperium Karolingów
– monarchia Karola Wielkiego
– reformy karolińskie
– renesans karoliński
– odnowienie cesarstwa na
zachodzie Europy
– kryzys imperium Karolingów
– traktat z Verdun i jego skutki
– znaczenie terminów: minuskuła
karolińska, kapitularz, marchia
– opisuje zasięg terytorialny,
organizację władzy, gospodarkę i
kulturę państwa Franków (II.2.1).
– charakteryzuje kręgi kulturowe:
łaciński [...] (II.1.1)
– charakteryzuje [...] ideę
cesarstwa karolińskiego [...]
(II.2.2).
Zagadnienia z tematu 1., które można
zrealizować podczas tej lekcji:
[TG] Królestwa barbarzyńskie
[M] Europa Zachodnia w V–VI wieku
[TG] Kościół na przełomie epok
[TG] Powstanie państwa Franków
[TŹ] Prawo salickie
[TG] Społeczeństwo monarchii
Merowingów
[B] Chlodwig I
[TG] Panowanie dynastii Merowingów
[M] Państwo Franków w V–VIII wieku
[WW] Historia Franków
[TG] Organizacja monarchii Franków
[R] Narodziny monarchii patrymonialnych
[TG] Początki potęgi Karolingów
[B] Karol Młot
[TG] Panowanie Pepina Krótkiego
[TG] Powstanie imperium Karolingów
[B] Karol Wielki
[WW] Pieśń o Rolandzie
[M] Państwo Karola Wielkiego
[TG] Reformy karolińskie
[R] Reforma wojskowa
[TG] Reforma edukacji
[TG] Zamiany w języku łacińskim
[WW] Kopiowanie ksiąg
[TG] Renesans karoliński
[TŹ] Rządy Karola Wielkiego
[TG] Odnowienie cesarstwa
[R] Zabytki architektury
Do zrealizowania
razem z tematem
1. (Barbarzyńska
Europa)
1h
6.
Kształtowanie
się ustroju
feudalnego
7. Europa
Zachodnia w
IX–X w.
8. Słowianie i
Węgrzy
– gospodarka i społeczeństwo
wczesnego średniowiecza
– władztwo gruntowe
– feudalizm
– rozwój systemu lennego
– znaczenie terminów: gospodarka
naturalna, gospodarka towarowopieniężna, trybut, senior, wasal,
feudum, renta feudalna,
immunitet, pańszczyzna,
beneficjum, kasztelan, lenno, hołd
lenny, suzeren
– upadek dynastii Karolingów
– początki królestwa francuskiego
– powstanie Rzeszy i cesarstwa
Ottonów
– Skandynawia i Normanowie
– początek najazdów wikingów
– podboje normańskie i Wilhelm
Zdobywca
– znaczenie terminów: Robertyni,
Kapetyngowie, Ludolfingowie,
uniwersalizm cesarski, Waregowie,
pismo runiczne
– charakteryzuje funkcjonowanie
władzy, struktur społecznych i
gospodarki w systemie feudalnym
(II.2.5).
– charakteryzuje kręgi kulturowe:
łaciński [...] (II.1.1)
– charakteryzuje i porównuje ideę
cesarstwa karolińskiego z ideą
cesarstwa Ottonów (II.2.2)
– opisuje proces tworzenia się
państw w Europie Zachodniej, z
uwzględnieniem najazdów [...]
Normanów [...] (II.2.3)
– charakteryzuje funkcjonowanie
władzy, struktur społecznych i
gospodarki w systemie feudalnym
(II.2.5).
– pochodzenie Słowian i ich
– opisuje proces tworzenia się
rozmieszczenie
państw w Europie Zachodniej, z
– organizacja plemion słowiańskich uwzględnieniem najazdów [...]
[TG] Kryzys imperium Karolingów
[R] Drzewo genealogiczne Karolingów
[M] Podział imperium Karolingów
[TG] Gospodarka i społeczeństwo
wczesnego średniowiecza
[TG] Władztwo gruntowe
[TŹ] Immunitet
[TG] Feudalizm
[R] Hołd lenny
[R] Drabina feudalna
[TG] Rozwój systemu lennego
1h
[TG] Upadek dynastii Karolingów
[TG] Początki królestwa francuskiego
[R] Genealogia Karolingów
[TG] Powstanie Rzeszy Niemieckiej
[TG] Cesarstwo Ottonów
[B] Otton I Wielki
[R] Uniwersalistyczny plan Ottona III
[TG] Skandynawia i Normanowie
[M] Europa w IX–X wieku
[TG] Początki najazdów wikingów
[WW] Pismo runiczne
[R] Wyprawy wikingów
[TG] Podboje Normanów
[R] Tkanina z Bayeux
1h
[TG] Pochodzenie Słowian
[TG] Organizacja plemion słowiańskich
[M] Europa Środkowa i Wschodnia w V–X
1h
9. Ziemie
polskie w X
wieku
– kultura pierwotna Słowian
– Awarowie
– pierwsze państwo słowiańskie
– Wielkie Morawy i wpływy
bizantyjskie
– powstanie państwa czeskiego
– państwa słowiańskie na
Bałkanach
– powstanie Rusi Kijowskiej
– Węgrzy i początki ich
państwowości
– najazdy Węgrów w Europie
– znaczenie terminów: kaganat,
głagolica, cyrylica, demokracja
wojenna, żupan, Przemyślidzi
– pierwsi mieszkańcy ziem polskich
– przybycie plemion słowiańskich i
ich rozmieszczenie
– warunki naturalne i gospodarka
plemienna
– organizacja społeczna Słowian
– plemiona polskie
– pierwsze państwa plemienne
– początki państwa Polan
– znaczenie terminów: kultura
łużycka, kultura pomorska, kultura
lateńska, bursztynowy szlak,
gospodarka żarowa, gospodarka
przemienno-odłogowa, opole, ród,
gród
Węgrów (II.2.3)
– opisuje proces powstawania
państw w Europie ŚrodkowoWschodniej, z uwzględnieniem
wpływu cywilizacji łacińskiej i
bizantyjskiej (II.2.4)
– charakteryzuje funkcjonowanie
władzy, struktur społecznych i
gospodarki w systemie feudalnym
(II.2.5)
– prezentuje główne stanowiska
historiografii dotyczące
etnogenezy Słowian (II.4.1).
wieku
[TG] Pierwsze państwo Słowian
[TŹ] Władza książęca
[TG] Wielkie Morawy
[R] „Apostołowie Słowian”
[TG] Bałkany
[TG] Ruś Kijowska
[WW] Księżna Olga
[B] Włodzimierz I Wielki
[TG] Powstanie monarchii węgierskiej
[R] Najazdy węgierskie
– prezentuje główne stanowiska
historiografii dotyczące
etnogenezy Słowian (II.4.1)
– wyjaśnia uwarunkowania
narodzin państwa polskiego [...]
(II.4.2).
[TG] Pierwsi mieszkańcy ziem polskich
[TŹ] Bursztynowy szlak
[TG] Słowianie na ziemiach polskich
[I] Kultury archeologiczne na ziemiach
polskich
[TG] Organizacja społeczna Słowian
[TG] Plemiona polskie
[R] Wierzenia Słowian
[M] Słowianie Zachodni z VI–IX wieku
[TG] Pierwsze państwa plemienne
[TŹ] Państwo Wiślan
[TG] Początki państwa Polan
Do zrealizowania
razem z tematem
10. (Początki
państwa
polskiego)
10. Początki
państwa
polskiego
– najstarsze źródła dotyczące
dziejów Polski
– polityka Mieszka I
– przyjęcie chrztu i jego znaczenie
– stosunki państwa
gnieźnieńskiego z sąsiadami
– początki rządów Bolesława
Chrobrego
– misja św. Wojciecha w Prusach
– zjazd gnieźnieński
– wojny z sąsiadami
– koronacja Bolesława Chrobrego
– znaczenie terminów: Dagome
iudex, chrystianizacja, kanonizacja,
męczeństwo, relikwie,
arcybiskupstwo, bulla, denar,
wojowie
– opisuje proces powstawania
państw w Europie ŚrodkowoWschodniej, z uwzględnieniem
wpływu cywilizacji łacińskiej i
bizantyjskiej (II.2.4)
– wyjaśnia uwarunkowania
narodzin państwa polskiego i jego
chrystianizacji (II.4.2)
– opisuje rozwój terytorialny
państwa polskiego w X–XII w.
(II.4.3)
– rozpoznaje tendencje
centralistyczne i decentralistyczne
w życiu politycznym państwa
polskiego w X–XII w. (II.4.4)
– synchronizuje najważniejsze
wydarzenia z dziejów Polski i
Europy w X–XII w. (II.4.5)
– ocenia znaczenie włączenia ziem
Zagadnienia z tematu 9, które można
zrealizować podczas tej lekcji:
[TG] Plemiona polskie
[M] Słowianie Zachodni z VI–IX wieku
[TG] Pierwsze państwa plemienne
[TG] Początki państwa Polan
1 h z krótkim
wprowadzeniem
z informacjami z
tematu 9. (Ziemie
polskie w X
wieku)
[TG] Państwo Mieszka I
[B] Mieszko I
[TG] Chrzest Polski
[M] Państwo Mieszka I
[TG] Postępy w tworzeniu monarchii
[TŹ] Dagome Iudex
[TG] Panowanie Bolesława Chrobrego
[B] Bolesław Chrobry
[R] Święty Wojciech
[TG] Zjazd gnieźnieński
[M] Polska w czasach Bolesława
Chrobrego
[WW] Gniezno
[TG] Wojny polsko-niemieckie
[TG] Polska królestwem
polskich do cywilizacyjnego kręgu
świata zachodniego (łacińskiego)
(II.8.2).
11. Kryzys
monarchii
piastowskiej
– początki rządów Mieszka II
– kryzys państwa pierwszych
Piastów i reakcja pogańska
– najazd Brzetysława
– Kazimierz Odnowiciel i jego
polityka
– opisuje rozwój terytorialny
państwa polskiego w X–XII w.
(II.4.3)
– rozpoznaje tendencje
centralistyczne i decentralistyczne
w życiu politycznym państwa
[TG] Panowanie Mieszka II
[TG] Kryzys monarchii piastowskiej
[TG] Powrót Kazimierza I Odnowiciela
[TŹ] Kradzież relikwii św. Wojciecha
[TG] Odbudowa państwa piastowskiego
[M] Polska w czasach kryzysu i odbudowy
1h
12. Państwo
wczesnopiasto
wskie
– odbudowa państwa
piastowskiego
– monarchia Bolesława Śmiałego
– sprawa św. Stanisława i upadek
Bolesława Śmiałego
– polityka wewnętrzna i
zewnętrzna Władysława Hermana
– początki rządów Bolesława
Krzywoustego
– polityka zagraniczna i
wewnętrzna Bolesława
Krzywoustego
– podbój Pomorza i walki z
Niemcami
– znaczenie terminów: obóz
gregoriański, obóz cesarski,
palatyn
– Polska monarchią patrymonialną
– drużyna monarsza
– dwór monarchy i jego urzędnicy
– organizacja grodowa
– struktura społeczna monarchii
wczesnopiastowskiej
– prawo rycerskie i książęce
– znaczenie terminów: monarchia
patrymonialna, możnowładztwo,
wojewoda, komornik, cześnik,
stolnik, kanclerz, koniuszy, łowczy,
miecznik, włodarz, rycerze, komesi,
okręg grodowy, osady służebne,
polskiego w X–XII w. (II.4.4)
– synchronizuje najważniejsze
wydarzenia z dziejów Polski i
Europy w X–XII w. (II.4.5).
[TG] Król Bolesław II Śmiały
[TŹ] List Grzegorza VII do Bolesława
Śmiałego
[TBK] Biskup krakowski Stanisław – święty
czy zdrajca?
[TG] Panowanie Władysława Hermana
[B] Bolesław II Krzywousty
[TG] Konflikt Bolesława Krzywoustego ze
Zbigniewem
[M] Państwo Bolesława Krzywoustego
[TG] Podbój i chrystianizacja Pomorza
[R] Genealogia Piastów przed rozbiciem
dzielnicowym
[WW] Kronika Anonima zwanego Gallem
– rozpoznaje tendencje
centralistyczne i decentralistyczne
w życiu politycznym państwa
polskiego w X–XII w. (II.4.4)
– ocenia znaczenie włączenia ziem
polskich do cywilizacyjnego kręgu
świata zachodniego (łacińskiego)
(II.8.2)
– synchronizuje najważniejsze
wydarzenia z dziejów Polski i
Europy w X–XII w. (II.4.5).
[TG] Polska monarchią patrymonialną
[TG] Drużyna monarsza
[WW] Wojowie piastowscy
[R] Struktura społeczna monarchii
wczesnopiastowskiej
[TG] Prawo rycerskie
[TG] Dwór monarszy i urzędy dworskie
[TG] Organizacja grodowa
[R] Grody czy hrabstwa
[TG] Ustrój prawa książęcego
[WW] Skąd znamy prawo książęce?
[TŹ] Polskie prawo zwyczajowe
[R] Osady służebne
1h
daniny, posługi, powołowe
(poradlne, podymne), stróża,
podworowe, narzaz, stan,
przewód, stan (stacja), regalia
1. Cesarstwo i
papiestwo
2. Wyprawy
krzyżowe
– papiestwo po upadku cesarstwa
rzymskiego
– feudalizacja Kościoła
– reforma kluniacka
– wielka schizma wschodnia
– kryzys w Kościele łacińskim i
reforma gregoriańska
– spór o inwestyturę
– początki prawa kanonicznego
– znaczenie terminów: Dictatus
papae, ortodoksja, schizma,
Kościół autokefaliczny, symonia,
nepotyzm, ekskomunika,
świętopietrze, inwestytura,
antypapież, nikolaizm, celibat,
konklawe, ekskomunika,
inwestytura
– pielgrzymki do Ziemi Świętej
– sytuacja w Europie i na Bliskim
Wschodzie w przededniu krucjat
– geneza krucjat
– pierwsza wyprawa krzyżowa
– Królestwo Jerozolimskie
– zakony rycerskie
PODSUMOWANIE
SPRAWDZIAN
ROZDZIAŁ V: Europa i Polska w XI–XIV wieku
– wyjaśnia ideowe i polityczne
[TG] Papiestwo po upadku cesarstwa
przyczyny rywalizacji papiestwa z
rzymskiego
cesarstwem o zwierzchnictwo nad [TG] Feudalizacja Kościoła
średniowieczną Europą (II.3.1).
[M] Chrześcijańska Europa w X–XI wieku
[TG] Ruch odnowy
[R] Wielka schizma wschodnia
[TG] Reforma gregoriańska
[B] Grzegorz VII
[TG] Spór o inwestyturę
[TŹ] Konkordat wormacki
[TG] Odrodzenie prawa
– charakteryzuje polityczne,
społeczno-gospodarcze i religijne
uwarunkowania oraz ocenia skutki
wypraw krzyżowych do Ziemi
Świętej [...] (II.3.2).
[TG] Pielgrzymki do Ziemi Świętej
[TG] Świat muzułmański w XI wieku
[TG] Geneza wypraw krzyżowych
[TG] Pierwsza krucjata
[TŹ] Apel papieża Urbana II
[TG] Walki o Ziemię Świętą
[R] Armia krzyżowców
[WW] Krucjaty dziecięce
1h
1h
1h
1h
3. Gospodarka
średniowieczne
j Europy
4. Narodziny
monarchii
stanowej
– kolejne wyprawy krzyżowe i
upadek państw łacińskich na
Bliskim Wschodzie
– przyczyny klęski i skutki krucjat
– znaczenie terminów: emir, Turcy
seldżuccy, mamelukowie,
krzyżowcy, zakony rycerskie,
templariusze, joannici, Krzyżacy,
krucjata dziecięca, handel
lewantyński
– główne cechy społecznogospodarcze Europy w XI–XIII w.
– przemiany w rolnictwie
– rozwój osadnictwa i odtworzenie
sieci miast
– ukształtowanie się stanu
mieszczańskiego
– rozwój handlu i powrót do
gospodarki pieniężnej
– znaczenie terminów:
trójpolówka, łan, cechy,
mistrzowie, czeladnicy, gildie,
majstersztyk, patrycjat,
pospólstwo, plebs, Hanza, jarmark,
bank, lichwa, weksel, dukat
– przyczyny powstania i główne
cechy monarchii stanowych
– kształtowanie się stanów
– powstanie reprezentacji
stanowych
[M] Wyprawy krzyżowe
[R] IV krucjata
[M] Państwa krzyżowców
[TG] Przyczyny klęski krucjat i ich skutki
[R] Zakony rycerskie
[TBK] Templariusze – pobożni rycerze w
habitach czy heretycy?
[WW] Polacy w Ziemi Świętej
– opisuje charakterystyczne
przejawy ożywienia społecznogospodarczego w Europie XI–XIII
w. (II.3.3).
[TG] Średniowieczna gospodarka
[TG] Przemiany w rolnictwie
[R] Trójpolówka
[WW] Podział rolnictwa w Europie
[TG] Rozwój osadnictwa
[TG] Odrodzenie ośrodków miejskich
[TG] Rozwój miast
[I] Średniowieczne miasto
[TŹ] Cudzoziemscy tkacze w Londynie
[R] Ludność miejska
[TG] Rozwój handlu
[TG] Powrót do gospodarki pieniężnej
[WW] Hanza
1h
– porównuje proces formowania
się społeczeństwa stanowego w
Polsce i w zachodniej Europie
(II.5.2).
[TG] Przemiany społeczne
[TG] Kształtowanie się stanów
[TG] Powstanie reprezentacji stanowej
[R] Początki reprezentacji stanowej
[TG] Monarchia stanowa w Anglii
[R] Parlament angielski
1h
5. Kościół w
średniowieczu
– przemiany ustrojowe w
królestwie angielskim
– monarchia stanowa w Anglii
– Stany Generalne we Francji
– inne parlamenty stanowe w
Europie
– znaczenie terminów: rycerstwo,
ławnicy, społeczeństwo stanowe,
przywileje generalne,
parlamentaryzm, precedens, Izba
Gmin, Izba Lordów, baron, Wielka
Karta Swobód, Stany Generalne
– Kościół na przełomie epok
– rozwój chrześcijaństwa i
powstanie pierwszych zakonów
(V–VII w.)
– duchowość monastyczna i
przemiany średniowiecznej
religijności
– monastycyzm cysterski
– religijność miejska
– średniowieczne herezje
– zakony żebracze
– papiestwo – od kryzysu do
potęgi
– znaczenie terminów: kameduli,
kartuzi, kanonicy regularni,
norbertanie, franciszkanie,
dominikanie, waldensi, katarzy,
kroniki, roczniki
[TŹ] Wielka Karta Swobód
[TG] Stany generalne we Francji
– wyjaśnia uniwersalny charakter
kultury średniowiecznej (II.8.1)
– identyfikuje dokonania kultury
okresu średniowiecza w zakresie
piśmiennictwa, prawa, filozofii,
architektury i sztuki, z
uwzględnieniem kultury polskiego
średniowiecza (II.8.3).
[TG] Duchowość monastyczna
[R] Średniowieczne klasztory
[TG] Przemiany życia religijnego
[TG] Cystersi
[TG] Powstanie herezji
[TG] Waldensi i katarzy
[R] Krucjata przeciwko albigensom
[TŹ] Sądy duchowe przeciw albigensom
[TG] Zakony żebracze
[M] Herezje i zakony w XII–XIV w.
[B] Św. Franciszek z Asyżu
[TG] Papiestwo – od kryzysu do potęgi
1h
6. Kultura
średniowieczne
j Europy
7. Imperium
mongolskie
8. Rozbicie
– kultura w czasach karolińskich i
ottońskich
– cechy kultury średniowiecznej
– znaczenie symboli i rytuałów
– rozwój piśmiennictwa i
czytelnictwa
– architektura i sztuka
średniowiecza
– kultura miejska
– filozofia i uniwersytety
– literatura świecka
– kultura dworska
– znaczenie terminów: trivium,
quadrivium, uniwersalizm, Biblia
pauperum, Złota legenda, portal,
absyda, rozeta, przypory,
manuskrypt, scholastyka, tomizm,
styl romański, gotyk
– podboje Czyngis-chana
– dalsza ekspansja Mongołów
– podbój Rusi
– inwazja na Węgry i Polskę
– rozpad imperium mongolskiego
– znaczenie terminów: chan, wielki
chan, Złota Orda, lekka kawaleria,
jarłyk, haracz
– wyjaśnia uniwersalny charakter
kultury średniowiecznej (II.8.1)
– identyfikuje dokonania kultury
okresu średniowiecza w zakresie
piśmiennictwa, prawa, filozofii,
architektury i sztuki, z
uwzględnieniem kultury polskiego
średniowiecza (II.8.3).
[TG] Kultura w czasach karolińskich i
ottońskich
[WW] Siedem sztuk wyzwolonych
[TG] Cechy średniowiecznej kultury
[TG] Znaczenie symboli i rytuałów
[TG] Rozwój piśmiennictwa i czytelnictwa
[R] Uniwersytety
[TŹ] Statuty kardynała Roberta
[I] Architektura średniowieczna
[R] Sztuka średniowiecza
[TG] Kultura miejska
[TG] Filozofia średniowieczna
[B] Św. Tomasz z Akwinu
[TBK] Czy w średniowieczu dominowała
łacina?
[TG] Literatura świecka
1h
– opisuje kierunki i charakter oraz
konsekwencje najazdów
mongolskich dla Europy
Środkowo-Wschodniej (II.3.4).
1h
– testament Bolesława
– wyjaśnia przyczyny polityczne i
[TG] Zjednoczenie plemion mongolskich
[B] Temudżyn
[TG] Podboje Czyngis-chana
[TG] Dalsza ekspansja
[WW] Europejczycy w Chinach
[M] Imperium mongolskie
[R] Armia mongolska
[TŹ] Opis Mongołów
[TG] Podbój Rusi
[TG] Inwazja na Węgry i Polskę
[TG] Rozpad imperium mongolskiego
[R] Tatarzy w Europie
[TG] Testament Bolesława Krzywoustego
1 h na
dzielnicowe
Krzywoustego
– przyczyny polityczne,
ekonomiczne i kulturowe rozbicia
dzielnicowego w Polsce
– walka o władzę
– upadek senioratu
– apogeum rozbicia dzielnicowego
– skutki polityczne rozbicia
dzielnicowego dla ziem polskich
– znaczenie terminów: pryncypat,
seniorat, dzielnica senioralna,
dzielnica dziedziczna,
pogrobowiec, interdykt
9. Rozwój
– przyczyny ożywienia
gospodarczy
gospodarczego
ziem polskich w – kolonizacja na prawie
XII–XIV wieku
niemieckim
– lokacja wsi i miast
– początki społeczeństwa
stanowego
– społeczne i kulturowe skutki
przemian gospodarczych w XII i XIII
w. na ziemiach polskich
społeczno-gospodarcze oraz
następstwa rozbicia dzielnicowego
(II.5.1)
– porównuje proces formowania
się społeczeństwa stanowego w
Polsce i w zachodniej Europie
(II.5.2)
– opisuje przemiany społecznogospodarcze na ziemiach polskich
[...] (II.5.3)
– charakteryzuje proces
przezwyciężenia rozbicia
politycznego ziem polskich, ze
wskazaniem na rolę władców i
Kościoła (II.5.4)
– synchronizuje najważniejsze
wydarzenia z okresu rozbicia
dzielnicowego i dziejów Europy
(II.5.5).
– wyjaśnia przyczyny polityczne i
społeczno-gospodarcze oraz
następstwa rozbicia dzielnicowego
(II.5.1)
– porównuje proces formowania
się społeczeństwa stanowego w
Polsce i w zachodniej Europie
(II.5.2)
– opisuje przemiany społecznogospodarcze na ziemiach polskich
[M] Podział monarchii piastowskiej
[TG] Walka o władzę
[R] Piotr Włostowic
[TŹ] Porażka Władysława Wygnańca
[TG] Upadek senioratu
[R] Dynastie piastowskie
[TG] Apogeum rozbicia dzielnicowego
[R] Pomorze w okresie rozbicia
dzielnicowego
zrealizowanie
razem z tematem
11. (Próby
zjednoczenia
Królestwa
Polskiego)
Zagadnienia z tematu 10., które
można zrealizować podczas tej lekcji:
[TG] Ziemie polskie w połowie XIII wieku
[TG] Przesłania zjednoczenia monarchii
[TG] Walki o tron krakowski
[TG] Pierwsza koronacja
[M] Ziemie polskie pod koniec XIII wieku
[TG] Przemyślidzi na polskim tronie
[TG] Przyczyny ożywienia gospodarczego
[TG] Kolonizacja na prawie niemieckim
[M] Kolonizacja na ziemiach polskich w
XII–XIV wieku
[TG] Lokowanie wsi
[R] Układ przestrzenny wsi
[TG] Powstanie miast
[R] Prawa lokacyjne
[TŹ] Lokacja Krakowa
[TG] Początki społeczeństwa stanowego
1h
10. Sąsiedzi
Polski w XII–
XIII wieku
11. Próby
zjednoczenia
Królestwa
Polskiego
– znaczenie terminów: Zwierciadło
saskie, „wolni goście”, immunitet
ekonomiczny, immunitet prawny,
prawo magdeburskie, prawo
lubeckie, wolnizna, umowa
lokacyjna, sołtys, wójt, rada
miejska, burmistrz, kmieć,
zasadźca, dziesięcina, ława
wiejska, podgrodzie
– Marchia Brandenburska i jej
podboje
– plemiona bałtyjskie w XIII w.
– początki istnienia zakonu
krzyżackiego
– państwo krzyżackie w Prusach i
jego organizacja
– rozpad Rusi Kijowskiej
– sytuacja w Czechach w XIII w.
– znaczenie terminów: Nowa
Marchia, wielki mistrz, komturia,
bracia dobrzyńscy, Złota bulla
Henryka VI
– ziemie polskie w połowie XIII w.
– przesłanki zjednoczenia
monarchii
– walki o tron krakowski
– monarchia Henryków śląskich
– koronacja Przemysła II
– Przemyślidzi na tronie polskim
– znaczenie terminów: grosz
praski, Piastowie śląscy
oraz ocenia społeczno-kulturowe
skutki kolonizacji na prawie
niemieckim (II.5.3)
– synchronizuje najważniejsze
wydarzenia z okresu rozbicia
dzielnicowego i dziejów Europy
(II.5.5).
– synchronizuje najważniejsze
wydarzenia z dziejów Polski i
Europy w X–XII w. (II.4.5)
– opisuje zmiany na mapie
politycznej Europy w XIV–XV w.
(II.6.3)
– charakteryzuje i ocenia stosunki
polsko-krzyżackie na płaszczyźnie
politycznej, gospodarczej i
kulturowej (II.7.4).
[TG] Marchia Brandenburska
[TG] Polska i Bałtowie w XIII wieku
[WW] Krucjaty północne
[TG] Początki zakonu krzyżackiego
[M] Budowa państwa krzyżackiego
[TG] Państwo krzyżackie w Prusach
[I] Malbork
[TŹ] Nadanie ziemi chełmińskiej
[R] Struktura zakonu krzyżackiego
[TG] Rozpad Rusi Kijowskiej
[TG] Czechy w XIII wieku
– wyjaśnia [...] następstwa
rozbicia dzielnicowego (II.5.1)
– porównuje proces formowania
się społeczeństwa stanowego w
Polsce i w zachodniej Europie
(II.5.2)
– charakteryzuje proces
przezwyciężenia rozbicia
[TG] Ziemie polskie w połowie XIII wieku
[WW] Bolesław Rogatka
[TG] Przesłania zjednoczenia monarchii
[B] Jakub Świnka
[TG] Walki o tron krakowski
[TG] Pierwsza koronacja
[M] Ziemie polskie pod koniec XIII wieku
[TŹ] Koronacja Przemysła II
[TBK] Kto odnowił Królestwo Polskie?
[TG] Przemyślidzi na polskim tronie
1h
Do zrealizowania
razem z tematem
8. (Rozbicie
dzielnicowe)
1. Odrodzenie
Królestwa
Polskiego
– działania Władysława Łokietka i
początki jego rządów
– utrata Pomorza Gdańskiego
– walka o zjednoczenie kraju
– koronacja Władysława Łokietka i
odrodzenie monarchii polskiej
– pozycja Polski w Europie
– konflikty: polsko-krzyżacki i
polsko-czeski
– bitwa pod Płowcami
– znaczenie terminów: polityka
dynastyczna, starosta, rzeź
Gdańska, Szczerbiec
2. Monarchia
Kazimierza
Wielkiego
– sytuacja ziem polskich na
początku rządów Kazimierza
Wielkiego
– polityka zagraniczna Kazimierza
politycznego ziem polskich ze
wskazaniem na rolę władców i
Kościoła (II.5.4)
– synchronizuje najważniejsze
wydarzenia z okresu rozbicia
dzielnicowego i dziejów Europy
(II.5.5).
PODSUMOWANIE
SPRAWDZIAN
ROZDZIAŁ VI: Schyłek średniowiecza
– charakteryzuje proces
[TG] Początki rządów Władysława
Łokietka
przezwyciężenia rozbicia
[TG] Utrata Pomorza Gdańskiego
politycznego ziem polskich, ze
[R] Rzeź Gdańska
wskazaniem na rolę władców i
[M] Państwo Władysława Łokietka
Kościoła (II.5.4)
[TG] Walka o zjednoczenie kraju
– opisuje rozwój terytorialny
[TŹ] Bunt Wójta Alberta
państwa polskiego w XIV–XV w.
[TG] Odrodzona monarchia polska
[R] Koronacja Władysława Łokietka
(II.7.1)
– charakteryzuje i ocenia stosunki [TG] Konflikt z Krzyżakami i Czechami
[TBK] Krzyżacy – najeźdźcy czy krzewiciele
polsko-krzyżackie na płaszczyźnie
cywilizacji?
politycznej, gospodarczej i
[R] Bitwa pod Płowcami
kulturowej (II.7.4)
– synchronizuje wydarzenia z
dziejów Polski i Europy w XIV–XV
w. (II.7.6).
– porównuje proces formowania
[TG] Początek rządów Kazimierza
Wielkiego
się społeczeństwa stanowego w
[TG] Zawarcie pokoju z Czechami
Polsce i w zachodniej Europie
[B] Kazimierz Wielki
(II.5.2)
[TG] Rozstrzygnięcie sporu z Krzyżakami
1h
1h
1h
1h
Wielkiego – zawarcie pokoju z
Czechami, spór z Krzyżakami i
podbój Rusi Halickiej
– polityka gospodarcza w
Królestwie Polskim w XIV w.
– polityka wewnętrzna Kazimierza
Wielkiego
– sprawa sukcesji do tronu
polskiego w 1370 r.
– ocena panowania ostatniego
Piasta
– znaczenie terminów: przymus
drożny, prawo składu, Akademia
Krakowska, rada królewska,
Korona Królestwa Polskiego,
statuty Kazimierza Wielkiego,
bojarzy
3. Europa
Zachodnia w
XIV–XV wieku
– ugruntowanie potęgi Francji
– geneza konfliktu Anglii z Francją
– wojna stuletnia i jej skutki
– wojna „Dwóch Róż” w Anglii
– przemiany w cesarstwie w XIII w.
– walki o tron cesarski
– rekonkwista na Półwyspie
Iberyjskim
– opisuje rozwój terytorialny
państwa polskiego w XIV–XV w.
(II.7.1)
– charakteryzuje rozwój monarchii
stanowej w Polsce, uwzględniając
strukturę społeczeństwa polskiego
w późnym średniowieczu i rozwój
przywilejów szlacheckich (II.7.2)
– wyjaśnia międzynarodowe i
wewnętrzne uwarunkowania
związków Polski z Węgrami [...] w
XIV–XV w. (II.7.3)
– charakteryzuje i ocenia stosunki
polsko-krzyżackie na płaszczyźnie
politycznej, gospodarczej i
kulturowej (II.7.4)
– ocenia panowanie Piastów w
dziejach Polski [...] (II.7.5)
– synchronizuje wydarzenia z
dziejów Polski i Europy w XIV–XV
w. (II.7.6).
– charakteryzuje polityczne,
społeczno-gospodarcze i religijne
uwarunkowania oraz ocenia skutki
[...] rekonkwisty (II.3.2)
– opisuje zmiany na mapie
politycznej Europy w XIV–XV w.
(II.6.3)
– synchronizuje wydarzenia z
[M] Państwo Kazimierza Wielkiego
[TG] Podbój Rusi Halickiej
[TG] Polityka gospodarcza
[TG] Polityka wewnętrzna
[TŹ] Statut wiślicki
[R] Założenie uniwersytetu w Krakowie
[TG] Sprawa sukcesji
[TG] Ocena panowania Kazimierza
Wielkiego
[TG] Ugruntowanie potęgi Francji
[TG] Geneza konfliktu Anglii i Francji
[R] Powiązania dynastyczne Kapetyngów i
Plantagenetów
[TG] Wojna stuletnia
[M] Wojna stuletnia
[R] Bitwa pod Crecy
[B] Joanna d’Arc
[R] Wojna „Dwóch Róż” w Anglii
1h
4. Kryzys
schyłku
średniowiecza
5. Początki
rządów
Jagiellonów
– znaczenie terminów: wielkie
bezkrólewie, Habsburgowie,
Luksemburgowie, Złota bulla
Karola IV, kolegium elektorów,
Związek Wieczysty
dziejów Polski i Europy w XIV–XV
w. (II.7.6).
– „czarna śmierć” i jej następstwa
– kryzys gospodarczy Europy w XIV
i XV w.
– bunty społeczne i
prześladowania Żydów
– upadek rycerstwa
– przyczyny kryzysu idei władzy
uniwersalnej
– upadek znaczenia cesarstwa w
średniowiecznej Europie
– niewola awiniońska papieży i
wielka schizma zachodnia
– spory o istotę Kościoła
– ruchy reformatorskie w Kościele i
„nowa pobożność”
– znaczenie terminów: danse
macabre, żakeria, kurialiści,
koncyliaryzm, list żelazny, unia
florencka
– Andegawenowie na tronie
polskim
– problemy z sukcesją i pierwsze
przywileje generalne
– Jadwiga królem Polski
– wyjaśnia przyczyny kryzysu idei
władzy uniwersalnej w Europie
późnego średniowiecza (II.6.1)
– charakteryzuje przemiany
społeczne i gospodarcze w Europie
w późnym średniowieczu (II.6.2)
– synchronizuje wydarzenia z
dziejów Polski i Europy w XIV–XV
w. (II.7.6).
– opisuje rozwój terytorialny
państwa polskiego w XIV–XV w.
(II.7.1)
– charakteryzuje rozwój monarchii
stanowej w Polsce, uwzględniając
[TG] Monarchia burgundzka
[TG] Cesarstwo w XIII wieku
[TŹ] Złota bulla
[TG] Wojny szwajcarskie
[TG] Rekonkwista na Półwyspie
Iberyjskim
[TG] „Czarna śmierć”
[R] Oddziaływanie epidemii
[M] Epidemia dżumy
[TG] Kryzys gospodarczy
[WW] Prześladowania Żydów
[TG] Bunty społeczne
[R] Upadek rycerstwa
[TG] Niewola awiniońska papieży
[TG] Spory o istotę Kościoła
[WW] Organizacja Kościoła
[TŹ] Dekret o władzy soboru nad
papieżem
[TG] Ruchy reformatorskie w kościele
[R] „Nowa pobożność”
[WW] Wóz z sianem
[TG] Andegawenowie na polskim tronie
[B] Jadwiga Andegaweńska
[TG] Pogańska Litwa
[TG] Unia Polski z Litwą
[B] Władysław II Jagiełło
[TŹ] Unia w Krewie
1h
1h
– księstwo litewskie i jego rozwój
– unia polsko-litewska w Krewie
– chrystianizacja Litwy
– początki rządów Władysława
Jagiełły
– unia w Horodle
– polityka dynastyczna
Władysława Jagiełły
– odnowienie Akademii
Krakowskiej
– znaczenie terminów: przywilej,
unia personalna, nietykalność
osobista i majątkowa
6. Wojny z
zakonem
krzyżackim
– przyczyny konfliktu z Krzyżakami
– wielka wojna z zakonem
krzyżackim
– pokój w Toruniu z 1411 r.
– spór polsko-krzyżacki na soborze
w Konstancji
– kolejne wojny z Krzyżakami i
ostatnie lata rządów Władysława
Jagiełły
– opozycja stanowa w państwie
zakonnym
– wojna trzynastoletnia
– postanowienia i skutki II pokoju
toruńskiego
– znaczenie terminów: bitwa pod
Grunwaldem, akt inkorporacji, I i II
strukturę społeczeństwa polskiego
w późnym średniowieczu i rozwój
przywilejów szlacheckich (II.7.2)
– wyjaśnia międzynarodowe i
wewnętrzne uwarunkowania
związków Polski z Węgrami i Litwą
w XIV–XV w. (II.7.3)
– charakteryzuje i ocenia stosunki
polsko-krzyżackie na płaszczyźnie
politycznej, gospodarczej i
kulturowej (II.7.4)
– [...] ocenia politykę dynastyczną
Jagiellonów (II.7.5)
– opisuje rozwój terytorialny
państwa polskiego w XIV–XV w.
(II.7.1)
– charakteryzuje rozwój monarchii
stanowej w Polsce, uwzględniając
strukturę społeczeństwa polskiego
w późnym średniowieczu i rozwój
przywilejów szlacheckich (II.7.2)
– wyjaśnia międzynarodowe i
wewnętrzne uwarunkowania
związków Polski z Węgrami i Litwą
w XIV–XV w. (II.7.3)
– charakteryzuje i ocenia stosunki
polsko-krzyżackie na płaszczyźnie
politycznej, gospodarczej i
kulturowej (II.7.4)
[TG] Współpraca polsko-litewska
[R] Unia w Horodle
[M] Polska i Litwa w XIV wieku
[TG] Polityka dynastyczna Jagiełły
[TBK] Jagiellonowie – władcy dynastyczni
czy państwowi?
[R] Jagiellonowie
[TG] Stosunki z Krzyżakami
[TG] Przyczyny konfliktu
[TG] Wielka wojna z zakonem
[M] Wojna z Krzyżakami w latach 1409–
1411
[R] Bitwa pod Grunwaldem
[TG] Pokój w Toruniu
[WW] Banderia Prutenorum
[R] Spór polsko-krzyżacki na soborze w
Konstancji
[TG] Dalsze walki z Krzyżakami
[TG] Opozycja stanowa w państwie
zakonnym
[B] Kazimierz IV Jagiellończyk
[TŹ] Mowa Jana Bażyńskiego
[TG] Wojna trzynastoletnia
[M] Wojna trzynastoletnia
1h
pokój toruński, wojsko zaciężne,
inkorporacja, Związek Pruski, Prusy
Królewskie, Prusy Zakonne
7. Europa
Środkowa i
Wschodnia w
XV wieku
8. Monarchia
polska w XIV–
XV wieku
– Czechy za panowania
Luksemburgów
– powstanie husytyzmu
– wojny husyckie
– Turcy osmańscy i ich imperium
– zagrożenie tureckie w Europie i
upadek cesarstwa bizantyjskiego
– Władysław Warneńczyk na
tronie węgierskim
– bitwa pod Warną i jej
konsekwencje
– znaczenie terminów: imperium
osmańskie, sułtan, janczar, chanat
krymski, husyci, wojny husyckie,
taboryci, kalikstyni (utrakwiści)
– zmiany w administracji polskiej
w XIII w.
– władza monarsza i urzędy
centralne
– administracja lokalna
– ukształtowanie się
społeczeństwa stanowego
– przywileje szlacheckie
– początki polskiego
parlamentaryzmu (sejm walny)
– [...] ocenia politykę dynastyczną
Jagiellonów (II.7.5)
– synchronizuje wydarzenia z
dziejów Polski i Europy w XIV–XV
w. (II.7.6).
– charakteryzuje następstwa
upadku cesarstwa bizantyjskiego i
ekspansji tureckiej dla Europy (II.
6.4)
– wyjaśnia międzynarodowe i
wewnętrzne uwarunkowania
związków Polski z Węgrami i Litwą
w XIV–XV w. (II.7.3)
– [...] ocenia politykę dynastyczną
Jagiellonów (II.7.5)
– synchronizuje wydarzenia z
dziejów Polski i Europy w XIV–XV
w. (II.7.6).
– opisuje rozwój terytorialny
państwa polskiego w XIV–XV w.
(II.7.1)
– charakteryzuje rozwój monarchii
stanowej w Polsce, uwzględniając
strukturę społeczeństwa polskiego
w późnym średniowieczu i rozwój
przywilejów szlacheckich (II.7.2)
– wyjaśnia międzynarodowe i
wewnętrzne uwarunkowania
[TG] Czechy w czasach panowania
Luksemburgów
[TG] Powstanie husytyzmu
[TG] Wojny husyckie
[R] Armia husycka
[TŹ] Artykuły Praskie
[TG] Powstanie Imperium Osmańskiego
[M] Imperium osmańskie
[M] Europa Środkowa i Wschodnia w XV
wieku
[TG] Węgry w XV wieku
[TG] Uniezależnienie się Rusi od
Mongołów
[R] Nowogród Wielki
1h
[TG] Zmiany w administracji polskiej w
XIII wieku
[TG] Władza monarsza i urzędy centralne
[WW] Podział administracji
[R] Dwór monarszy
[TG] Administracja lokalna
[TG] Rozwój reprezentacji stanowej
[TG] Przywileje szlacheckie
[TŹ] Przywilej Piotrkowski
[R] Przywileje szlacheckie
[R] Początki gospodarki folwarcznej
1h
9. Kultura
polska w
średniowieczu
– cechy polskiej monarchii
stanowej
– znaczenie terminów: urzędy
centralne i grodowe, komes
nadworny, kasztelan, monarchia
elekcyjna, województwa, sejm
walny, sejmiki generalne, sejmiki
ziemskie, taksy wojewodzińskie,
sąd podkomorski, sąd grodzki
– narodziny kultury łacińskiej w
Polsce
– ośrodki życia kulturalnego
– początki polskiego
dziejopisarstwa
– rozwój cywilizacyjny w XIII w.
– rola Akademii Krakowskiej
– architektura i sztuka polskiego
średniowiecza
– literatura w późnym
średniowieczu
– sztuka romańska i gotycka na
ziemiach polskich
– znaczenie terminów: tablice
paschalne, roczniki, kroniki,
rotunda
związków Polski z Węgrami i Litwą
w XIV–XV w. (II.7.3)
– [...] ocenia politykę dynastyczną
Jagiellonów (II.7.5)
– synchronizuje wydarzenia z
dziejów Polski i Europy w XIV–XV
w. (II.7.6).
[TG] Cechy polskiej monarchii stanowej
– wyjaśnia uniwersalny charakter
kultury średniowiecznej (II.8.1)
– ocenia znaczenie włączenia ziem
polskich do cywilizacyjnego kręgu
świata zachodniego (łacińskiego)
(II.8.2)
– identyfikuje dokonania kultury
okresu średniowiecza w zakresie
piśmiennictwa, prawa, filozofii,
architektury i sztuki, z
uwzględnieniem kultury polskiego
średniowiecza (II.8.3).
[TG] Początki kultury łacińskiej
[R] Pierwsze zabytki kultury polskiej
[TG] Ośrodki życia kulturalnego
[TG] Początki polskiego dziejopisarstwa
[TG] Rozwój cywilizacyjny w XIII wieku
[R] Patroni Polski
[I] Architektura i sztuka polskiego
średniowiecza
[TG] Rola Akademii Krakowskiej
[TG] Literatura w późnym średniowieczu
[TG] Sztuka romańska i gotycka na
ziemiach polskich
PODSUMOWANIE
SPRAWDZIAN
1h
1h
1h