WYDZIAŁ LEKARSKI Zakres obowiązującego materiału PRZEDMIOT: FARMAKOLOGIA KLINICZNA ĆWICZENIA: Ćwiczenie 1 Leczenie chorób układu sercowo-naczyniowego - dr Anna Walesiuk 1. Leki wpływające na czynność serca: a) neuroprzekaźniki autonomiczne i leki pochodne b) glikozydy nasercowe c) inne leki inotropowo (+) d) leki antyarytmiczne Leki stosowane w dusznicy bolesnej, ich wykorzystanie oraz strategie terapeutyczne podstawowych stanów w kardiologii - niewydolność serca - nadkomorowe i komorowe zaburzenia rytmu - dusznica bolesna 2. Stany nagłe w kardiologii: a) zawał mięśnia sercowego - postępowanie przedszpitalne i szpitalne b) powikłania zawału lub inne stany zagrożenia życia wymagające zdecydowanej interwencji: - obrzęk płuc - wstrząs kardiogenny - objawowe arytmie - nagłe zatrzymanie krążenia 3. Kontrola napięcia mięśni gładkich naczyń. Rola śródbłonka naczyniowego, płytek krwi, układu RAA, lipoprotein. Kliniczne zastosowanie leków: - leczenie nadciśnienia tętniczego - leczenie hiperlipoproteinemii - leki p/płytkowe, leki p/zakrzepowe Zaburzenia układu hemopoezy oraz leczenie niedokrwistości. Ćwiczenie 2 Farmakoterapia chorób układu oddechowego, pokarmowego i moczowego - dr Anna Walesiuk 1. Rola mediatorów i układów przekaźnikowych w patogenezie astmy oskrzelowej. Leki stosowane w leczeniu i zapobieganiu wystąpienia napadu astmy - nowe wytyczne. Farmakoterapia napadu astmatycznego. Profilaktyka i leczenie innych chorób górnych dróg oddechowych. 2. Leki regulujące motorykę przewodu pokarmowego: - leki p/wymiotne - leki przeczyszczające - leki p/biegunkowe - leki rozkurczowe - inne leki regulujące motorykę przewodu pokarmowego np.: stosowane w terapii choroby refluksowej, zespołu jelita drażliwego. Farmakoterapia wrzodów trawiennych. Leczenie ostrych zespołów biegunkowych oraz chorób zapalnych jelit. Ostra i przewlekła niewydolność wątroby, leki wpływające na czynność dróg żółciowych. Ingerencja farmakologiczna w patologii trzustki. Podstawy terapii dożylnej koloidy, krystaloidy, preparaty do żywienia parenteralnego i enteralnego. 3. Farmakoterapia ostrej i przewlekłej niewydolności nerek. Czynnościowa a ostra niewydolność nerek. Leczenie dysfunkcji układu moczowego. Praktyczne aspekty modyfikacji pH moczu (diureza wymuszona). Ćwiczenie 3 Farmakoterapia chorób wewnętrznego wydzielania. Terapia bólu i stanów zapalnych. - dr Piotr Jakubów 1. Glikokortykosteroidy (GK): a) patologia układu wydzielającego hormony kory nadnerczy, postępowanie terapeutyczne w tych stanach b) era kortykoidów jako jednych z najpowszechniej używanych środków terapeutycznych, korzyści związane z ich stosowaniem w poszczególnych stanach: - choroby reumatyczne - ostre oskrzelowe i inne choroby układu oddechowego - GK w dermatologii - steroidy, a doping - ośrodkowe receptory GK, wpływ GK na procesy poznawcze 2. Problemy terapeutyczne związane z dysfunkcją innych układów wydzielania wewnętrznego: - zaburzenia funkcji gruczołu tarczowego i zasady postępowania w tych stanach - cukrzyca - strategia terapeutyczna, leczenie groźnych dla życia objawów hipoglikemii, znacznej hiperglikemii, kwasicy - hormony uczestniczące w metabolizmie i przebudowie tkanki kostnej, leki stosowane w chorobach kości; menopauza a hormonalna terapia zastępcza dobrodziejstwo czy zagrożenie - doustne środki antykoncepcyjne - akromegalia, karłowatość 3. Środki przeciwbólowe: - NLPZ - nowej (inhibitory COX 2) i starej generacji, leki silnie działające - ich wykorzystanie w leczeniu bólu ostrego i przewlekłego, profilaktyka bólu - leczenie bólu nowotworowego, drabina analgetyczna WHO, farmakoterapia w stanach terminalnych, opieka paliatywna. Ćwiczenie 4 Farmakoterapia schorzeń ośrodkowego układu nerwowego - dr Piotr Jakubów 1. Przekaźnictwo neurochemiczne w ośrodkowym układzie nerwowym, implikacje ingerencji przy udziale leków neuroleptycznych, p/depresyjnych i p/lękowych. Terapia schizofrenii i nagłych stanów psychotycznych, farmakoterapia zmian nastroju i zespołów lękowych. Zasady leczenia zaburzeń snu, padaczki i migrenowych bólów głowy. 2. Choroby neurodegeneracyjne - mechanizny śmierci neuronalnej, apoptoza, stres oksydacyjny, ischemiczne uszkodzenie mózgu, neurodegeneracja wywołana przez priony. Leki istotne w zaburzeniach procesów poznawczych (piracetam, inhibitory AChE, środki roślinne i inne). Problemy zdrowotne ludzi starszych. Terapia choroby Alzheimer'a. Choroba Parkinsona. 3. Ogólna charakterystyka leków stosowanych w anestezjologii. Środki nasenne, zwiotczające mięśnie, p/bólowe o działaniu ośrodkowym, dożylne środki znieczulenia ogólnego. Ćwiczenie 5 Podstawowe zasady chemioterapii - mgr farm. Emil Trofimiuk 1. Leki p/bakteryjne - podział, molekularne podstawy chemioterapii, oporność, racjonalna antybiotykoterapia. 2. Kliniczne zastosowanie chemioterapeutyków p/bakteryjnych: - infekcje górnych i dolnych dróg oddechowych - zastosowanie leków p/bakteryjnych w leczeniu schorzeń przewodu pokarmowego * infekcje H. pylori * zatrucia bakteryjne (Salmonella, Shigella i inne) - zakażenia układu moczowego - antybiotyki w dermatologii - antybiotykoterapia zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych, posocznica i inne ciężkie stany - profilaktyczne stosowanie leków antybakteryjnych 3. Inne chemioterapeutyki: a) leki p/wirusowe - główne działania, zastosowanie kliniczne, możliwe kierunki rozwoju terapii p/wirusowej b) zasadnicze grupy leków p/nowotworowych - zakres ich terapeutycznego działania, najczęstsze działania niepożądane c) leki stosowane w infekcjach grzybiczych: - antybiotyki p/grzybicze - syntetyczne leki p/grzybicze Nowe kierunki terapii p/grzybiczej. d) podstawowe leki p/pierwotniakowe i p/robacze przydatne w naszej szerokości geograficznej w leczeniu m.in.: - pneumocystowego zapalenia płuc - pełzakowic - rzęsistkowicy - toxoplazmozy - oraz zakażeń robakami płaskimi i obłymi (jelitowe i tkankowe) e) immunomodulatory Ćwiczenie 6 Farmakokinetyka 1. Podstawowe pojęcia i definicje 2. Wchłanianie substancji leczniczej 3. Dystrybucja substancji leczniczej a) pojęcie objętości dystrybucji - dr hab. Adam Hołownia b) wiązanie leków z białkami 4. Metabolizm leków: a) reakcje pierwszej fazy b) reakcje drugiej fazy c) procesy trzeciej fazy d) czynniki wpływające na metabolizm leków 5. Wydalanie substancji leczniczej: a) fizjologia i i elementy patofizjologi nerki b) inne drogi wydalania leków 6. Dożylne podawanie leków: a) farmakokinetyka jednokrotnego i wielokrotnego podania dożylnego b) ciągły wlew leku 7. Pozanaczyniowe podawanie leków: a) farmakokinetyka jednokrotnego i wielokrotnego podania pozanaczyniowego b) wielokrotne podawanie leku przy uszkodzonej czynności nerek 8. Terapeutyczne monitorowanie leków. Ćwiczenie 7 Farmakodynamika - dr hab. Adam Hołownia 1. Mechanizmy działania leków: a) działanie leków na poziomie - molekularnym - komórkowym - tkankowym - układowym 2. Rodzaje receptorów i mechanizmy ich aktywacji/represji 3. Interakcje lek-receptor: a) krzywe zależności dawka-efekt - pojęcia aktywności wewnętrznej i powinowactwa b) charakterystyka wiązania leków z receptorem - wiązanie odwracalne - wiązanie nieodwracalne c) wiązanie leku z receptorem w obecności innego ligandu - antagonzim kompetycyjny i niekompetycyjny 3. Istotne klinicznie czynniki wpływające na działanie leków a) zmienność genetyczna i polimorfizm procesów metabolicznych b) interakcje leków c) wpływ stanów patologicznych na procesy farmakodynamiczne Białystok, 27.09.2005