Historyczny rozwój gospodarki Saksonii

Historyczny rozwój gospodarki Saksonii
Już w średniowieczu Saksonia była jednym z najlepiej rozwiniętych przemysłowo
regionów w Niemczech dzięki kopalniom srebra w regionie Gór Rudawych
(Erzgebirge). Uprzemysłowienie landu, oparte głownie na istniejącym od wieków
przemyśle tekstylnym i wydobywczym rozpoczęło się stosunkowo wcześnie – bo już
w latach 30. XIX w. Dzięki wielu małym i średnim przedsiębiorstwom industralizacja
rozwijała się nie tylko w dużych ośrodkach miejskich, ale równomiernie w całym
regionie.W wyniku gwałtownie rosnącej produkcji przemysłowej gęstość zaludnienia
w Saksonii szybko przekroczyła średnią niemiecką.
W ciągu całego procesu uprzemysłowienia w XIX i na początku XX wieku firmy
saksońskie zawsze były liderami w swoich branżach. W wyniku postępu
technicznego pojawiły się też nowe sektory – inżynieria elektryczna, budowa maszyn
i instrumentów muzycznych, produkcja szkła i drewna. To w Saksonii wybudowano
pierwszy w Niemczech statek parowy, pierwszy parowóz, pierwsze mosty kolejowe i
tunele. Tu wynaleziono doskonałą gumę i skonstruowano całkowicie przemysłowy
warsztat tkacki. Pod koniec XIX w ponad 90% wytwarzanych maszynowo pończoch
na całym świecie pochodziło z Saksonii. Tu wynaleziono porcelanę, pastę do zębów,
lustrzany aparat fotograficzny, herbatę w torebkach, filtry do kawy, kondomy,
harmonijkę ustną i kartkę pocztową oraz wydrukowno pierwszą ilustrowaną gazetę
(w Lipsku, w 1843 roku). Przed drugą wojną światową poziom produkcji
przemysłowej w Saksonii był wyższy niż w wysoko uprzemysłowionym Zagłębiu
Ruhry.
Na początku XX wieku Saksonia wraz z Turyngią i granicznymi obszarami Bawarii i
Saksonii Anhalt tworzyły największy uprzemysłowiony obszar Rzeszy Niemieckiej. W
1925 roku 2.6 miliona ludzi było tu zatrudnionych w handlu i przemyśle – 20.5%
wszystkich zatrudnionych w Niemczech w tych sektorach (Zagłębie Ruhry – 15.7%).
Wraz z granicznymi obszarami obecnych Czech był to w tym czasie największy
przemysłowy region Europy.
Dzięki wysokiemu poziomowi zatrudnienia w rozwijajacych się branżach Saksonia
była landem zamożnym. W 1934 roku średni dochód na głowę wynosił tu 878 marek
niemieckich i przewyższał o 9% średni dochód narodowy na głowę (804 marki).
Najwyższa była równiez gęstość zaludnienia. Udział ludności w produkcji
przemysłowej wynosił w całym landzie ponad 50%, a w regionie Chemnitz nawet
66%. Jedynie dziewięć procent mieszkańców pracowało w rolnictwie i przemyśle
leśnym. Tradycja postępu technicznego była kontynuowana po drugiej wojnie
światowej – w systemie socjalistycznej gospodarki planowanej wpływ przemysłu był
jeszcze większy.
W czasach NRD trzy regiony Saksonii wnosiły do budżetu 40% wszystkich zysków z
przemysłu. Był to drugi najwyższy wskaźnik wśród wszystkich państwu bloku
socjalistycznego. Zwickau, znane z produkcji Trabanta, było centrum przemysłu
samochodowego NRD, a Lipsk centrum przemysłu papierniczego i wydawniczego.
Przemysł wydobywczy i energetyczny był zlokalizowany w okolicach Hoyerswerdy, a
„trójkąt” Halle/Lipsk – Chemnitz – Dresden dominował w produkcji chemicznej i
elektronicznej. Tu miało swoje siedziby wiele międzynarodowych firm.
Jednak zmiana polityki gospodarczej z gospodarki planowanej na rynkową po
zjednoczeniu Niemiec w 1990 roku doprowadziła do upadku tradycyjnych struktur
ekonomicznych, które przetrwały w NRD. Brak konkurencji i słabnący poziom
inswestcji obniżyły rolę Saksonii na rynkach międzynarodowych. Na początku lat 90.
wiele przedsiębiorstw upadło, co doprowadziło do ogromnego wzrostu bezrobocia.
Struktury ekonomiczne Saksonii dzisiaj
Poziom rozwoju ekonomicznego w różnych regionach Saksonii jest nierówny. Istnieje
pięć stref ekonomicznych skupionych wokół centrów przemysłowych. W strefie Elbtal
wokół stolicy landu Drezna rozwija się przemysł mikroelektroniczny i energii
elektrycznej. Północno – zachodni region skupiony wokół Lipska powoli staje się
centrum usługowym. Przemysł motoryzacyjny i mechaniczny jest skoncentrowany w
środkowej Saksonii, w rejonie Chemnitz i Zwickau. Wokół tych centrów powstaje sieć
ekonomiczna łącząca je z mniejszymi miastami. Tak na przykład jest w przypadku
firm mikroelektronicznych w Dreźnie – Freibergu – Nünchritz. Natomiast produkcja na
terenach wschodniej Saksonii i Gór Rudawych (Erzgebirge) była już w czasach NRD
bardzo przestarzała. Także dzisiaj firmy tego regionu z trudnością dostosowują się
do zmian ekonomicznych. Tutaj poziom rozwoju ekonomicznego jest poniżej średniej
krajowej.
W skali zatrudnienia głownymi sektorami były w 2000 roku produkcja metalowa i
inżynieria mechaniczna. Tu zanlazło pracę 33 000 mieszkańców Saksonii. W
ostatnich latach pod tym względem bardzo rozwinął się przemysł motoryzacyjny. W
tej branży jest obecnie zatrudnionych 11% siły roboczej (około 23,600 osób). Tu
notuje też największy obrót handlowy wśród całej produkcji przemysłowej landu
(ponad 20%). Podobnie, jak te tradycyjne sektory gospodarki, szybko rozwijają się
nowoczesne branże. Tak jak w całych Niemczech wzrasta w Saksonii znaczenie
przemysłu hi-tech, jak mikroelektronika, biotechnologia, informatyka, technologia
medyczna.
Zmiany strukturalne w gospodarce Saksonii charakteryzują się dużym naciskiem na
sektor usług. Bankowość, ubezpieczenia czy catering bardzo się w ostanich latach
rozwinęły, a ciągle istnieje potrzeba dalszego wzrostu ich udziału w rynku. W 2000
roku w usługach było zatrudnionych 66.2% pracowników – około 1.3 miliona osób.
Małe i średnie przedsiębiorstwa, których rozwój został praktycznie zahamowany w
czasach NRD, po zjednoczeniu ponownie stały się dominującym elementem
gospodraki Saksonii. W 1999 roku 63% prywatnych firm i instytucji państwowych
zatrudniało mniej niż 5 pracowników, 27% pomiędzy 5 i 19 pracowników, a mniej niż
2% przedsiębiorstw zatrudniało ponad 100 pracowników. Odnotowuje się również
znaczący wzrost samozatrudnienia. Od 1991 roku wyniósł on ponad 50% i obecnie
poziom samozatrudnienia w landzie wynosi 9.4%.