Terapia interakcji rodzic –dziecko( zachowania opozycyjne)

Terapia interakcji rodzic –dziecko(
zachowania opozycyjne)- PCIT
Terapia zaburzeń zachowania u dzieci przedszkolnych
Zaburzone zachowania u dzieci




Uwarunkowania temperamentu
Zaburzenia neuropsychologiczne wpływające negatywnie na
przetwarzanie informacji i współdziałanie cech genetycznych
dziecka ze szkodliwymi czynnikami rodzinnymi
Zmienne rodzinne: depresja matki, odosobnienie, niewłaściwe
wyrażanie gniewu, konflikty między rodzicami, samotny rodzic,
nędza
Zaburzone zachowanie u dziecka – znaczne ryzyko zachowań
aspołecznych w dorosłości
Założenia główne PCIT

Podstawy teorii rozwojowej (Baumrind): powiązanie
stylów wychowania ze skutkami zachowań u dzieci.
Autorka opisuje styl autorytatywny (rodzice b.
Wymagający, jak i b. Żywo reagujący) jako zaburzający
interakcję rodzic-dziecko i rozwój dziecka

Teoria przywiązania
- dzieci, których rodzice wyczuwają ich potrzeby
emocjonalne i ciepło reagują na nie mają większą
szansę wytworzenia stabilnego wzajemnego związku –
bezpiecznej więzi
- brak bezpiecznej więzi – pogłębia stres matki,
zaniedbywanie dziecka; sprzyja zachowaniom
agresywnym, niskim kompetencjom społecznym,
niskiemu poczuciu wartości własnej itp.
Cele PCIT






Poprawa więzi między rodzicem a dzieckiem
Poprawa umiejętności kontroli zachowania dziecka u
rodziców
Bezpieczny opiekuńczy związek to podstawa skutecznego
nakładania ograniczeń i utrzymywania dyscypliny, które
pozwalają na osiągnięcie trwałych zmian w zachowaniu
dziecka i rodzica
Fazy
I –CDI – rodzice uczą się brać przykład z dziecka w
zabawie( zwiększenie ich wrażliwości na stworzenie
opiekuńczej więzi między nimi a dzieckiem)
II- PDI – terapia kliniczna zaburzeń zachowania



Pracują razem rodzice i dzieci
Najczęstsze zastosowanie dla rodzin z dziećmi w wieku 3-6 lat
W terapii uczestniczy jeden lub oboje rodziców (opiekunów)

Forma terapii – rozpoczyna się sesją dydaktyczną –terapeuta
wyjaśnia i demonstruje umiejętności skierowane na dziecko lub
rodziców, w dalszej kolejności – sesje treningowe (rodzice
ćwiczą z dzieckiem, terapeuta udziela im podpowiedzi i
dostarcza wzmocnienia ,aby ukształtować nowe zachowania

Sesje treningowe-sprawdzanie zadań domowych ,udziela
pomocy ,kiedy to jest wskazane; Obserwuje i koduje
zachowania rodziców w ciągu 5 -minutowej interakcji – ustala
dalsze cele do treningu w pokoju zabaw (terapeuta obserwuje i
wspiera informacjami zwrotnymi)
Po każdej sesji (w pokoju zabaw) – terapeuta przegląda z
rodzicami tabelę pokazującą jak często korzystali oni ze
zdobytych umiejętności w 5 min. interakcji

Treści sesji terapeutycznych Faza I CDI







CDI –(I faza) – uczenie się – umiejętności komunikacji z
dzieckiem ( tzw. umiejętności PRIDE) wg. zasady:
dostosować się do dziecka
chwalić za zachowanie
potwierdzenie dziecięcych wypowiedzi
Naśladowanie
opisywanie zabawy wyrażanie entuzjazmu
Technika główna – różnicująca uwaga społeczna (uczenie
rodziców unikania prób kierowania zabawą: wydawania
poleceń, zadawania pytań, krytykowania; wyjaśnianie,
modelowanie, odgrywanie scenek)
W domu przez 5 minut codziennie ćwiczenie uczonych
umiejętności wraz z notowaniem przebiegu sesji na kartce

pierwsza sesja- wyłącznie pozytywne wzmacnianie
przez terapeutę umiejętności PRIDE - stosowanych
przez rodziców

Podczas kolejnych sesji- zajmowanie się konkretnymi
umiejętnościami, których rodzice jeszcze nie przyswoili
Nie używanie pytań, zdania twierdzące, wzmacniane!


Etap II PDI – rozpoczyna się gdy rodzice opanują w/w
umiejętności (interakcja skierowana na rodzica)
Interakcja skierowana na rodzica -PDI





Cele- zwiększanie posłuszeństwa i zmniejszanie skali
zachowań niewłaściwych, niepodatnych na ignorowanie ich
(bicie, niszczenie zabawek itp.)
Nadal pozytywna uwaga rodziców wobec zachowań
właściwych i ignorancja niewłaściwych u dzieci
Uczenie się dawania dziecku konkretnych poleceń i
konsekwentnego ich egzekwowania
Uczenie się spokojnego i przewidywalnego sposobu
reagowania: dawanie jasnych i konkretnych ,bezpośrednich
poleceń zamiast uwag krytycznych, wyjaśniania poleceń
przed (idziemy do sklepu załóż np. buty...) i po ich
wykonaniu (dziękuję za to, że założyłeś np. buty, teraz
możemy pójść)
Nie ulegać kłótniom przed wykonaniem czynności
Zestaw kroków po wydaniu polecenia –
3 poziomy: ostrzeżenie, krzesło, pokój



Dziecko dostaje ostrzeżenie, gdy po raz pierwszy nie
wykona polecenia rodzica.
Zasada 5 sekund - przed nim rodzic daje 5 sekund na jego
wykonanie - gdy jest niejasne czy dziecko zamierza
posłuchać rodzica ; gdy kategoryczne z jego strony „nie”
– wtedy nie stosować!
Jeśli dziecko posłucha- pochwalić ,jeśli nie posłucha to 2
krok (jeśli nie posłuchasz będziesz musiał posiedzieć na
krześle)
Krzesło przerwy

Gdy dziecko nie posłucha - może być zasada 5 sek., ale
gdy pewność , że nie posłucha – natychmiast, spokojnie z
rodzic zabiera dziecko na krzesło :”nie zrobiłeś.... więc musisz
posiedzieć na krześle” – przypomina powód kary

Sadza dziecko na krześle i mówi :„Zostań tu, dopóki Ci nie
powiem, że możesz wstać”( oznacza to: dopóki będziesz
gotowy grzecznie się zachowywać”) –czas :3 min. Nie może
wstać!

Rodzic podchodzi do dziecka pytając czy jest gotowe zrobić
...../Jeśli nie – „dobrze, w takim razie zostań na krześle,
dopóki ci nie powiem, że możesz zejść” –czas 3min. itd. do
momentu zgody na wykonanie polecenia pierwotnego

Nie chwali wprost (mówi „dobrze”) – za daje dziecku kolejne
proste polecenie i za jego wykonanie chwali z entuzjazmem
(dziecko uczy się różnicowania pozytywnej reakcji za
bezpośrednie posłuszne zachowanie i słabej reakcji na
posłuszeństwo wymuszone karą
Pokój przerwy

Gdy dziecko wstaje z krzesła przerwy rodzic prowadzi je do pokoju
przerwy ,mówiąc:” wstałeś z krzesła, zanim ci pozwoliłam, dlatego
będziesz musiał iść do pokoju przerwy”. Gdy dziecko jest już w
pokoju – czas 5 min.

Gdy dziecko słucha – rodzic następnie prowadzi je na krzesło
(zostań na krześle dopóki nie powiem, że możesz wstać)- 3 min.
przerwa na krześle (powtarzanie do skutku – rodzic nie może
ustąpić)

Pokój pusty w pobliżu pokoju zabaw (szybka w drzwiach do
obserwacji), bezpieczny
Ćwiczenie na sesjach i w domu
Ćwiczenia dydaktyczne z użyciem zabawek „Pan Misio” (ćwiczenie
przez rodziców procedury przerwy z „panem Misiem” na sesjach)

