Scenariusz wywiadówki (1)

Scenariusz wywiadówki (1)
TEMAT:
Super Niania, czyli: jak rozmawiać z nastoletnim dzieckiem, kiedy pojawi
się problem?
Zagadnienia do omówienia.
1. Poznanie dziecka źródłem sukcesu.
2. Klimat sprzyjający rozmowie.
3. Sposoby rozwiązywania problemów.
Główne cele.
Rodzice:
- wiedzą, jak należy rozmawiać ze swoim nastoletnim dzieckiem,
- potrafią stworzyć właściwy klimat do rozmowy,
- znają czynniki wpływające na zachowanie nastolatka,
- podejmują starania, by zmierzyć się z problemami swojego dziecka.
Nauczyciel:
- zachęca rodziców do poszukiwania informacji i prezentowania własnych opinii,
- udziela informacji o trudnościach wieku dorastania,
- odpowiada na pytania i wątpliwości rodziców,
- pełni rolę łącznika między rodzicami i dziećmi.
Środki dydaktyczne:
- wzory lewej dłoni przygotowane wcześniej przez uczniów (dla każdego rodzica)
- kartki formatu A- 4 (dla każdego rodzica)
- nożyczki i ołówki (dla każdego rodzica)
- samoprzylepne kółeczka (po trzy dla każdego rodzica)
Metody dydaktyczne:
- burza mózgów
- pogadanka
- praca samodzielna rodziców: 1) „Poczta odebrana” oraz 2) „Poczta wysłana”
Czas trwania spotkania: 30 minut
Uwagi:
Przed spotkaniem należy ustawić stoliki w tzw. podkowę, a w centrum większy stolik, na
którym rozkładamy wzory dłoni sporządzone przez uczniów na lekcji wychowawczej.
W przypadku prezentacji audiowizualnej należy przygotować odpowiedni sprzęt (laptop,
rzutnik, ekran)
1
Przebieg spotkania.
1. Powitanie rodziców.
2. Przedstawienie tematyki i celu spotkania. (czas realizacji 3 minuty).
3. Realizacja zagadnienia nr 1: zabawa dla rodziców pod hasłem „Poczta odebrana”.
Nauczyciel wyjaśnia, na czym polega zadanie. Rodzice podchodzą do centralnie ustawionego
stolika, na którym znajdują się wzory dłoni wykonane przez uczniów. Każdy rodzic szuka
dłoni swojego dziecka, a podpowiedzią mają być napisy umieszczone na wzorach. Dotyczą
one n.p. hobby, ulubionych przedmiotów, zainteresowań, czynności. Po dokonaniu wyboru
rodzice wracają na swoje miejsca. Następnie nauczyciel odczytuje listę uczniów z dziennika
oraz ich numery. Sprawdzenia dokonują sami rodzice porównując numer znajdujący się na
odwrocie z odpowiadającym mu numerem z dziennika. Po sprawdzeniu następuje wymiana
własnych wrażeń rodziców oraz nauczyciela, jako wychowawcy klasy. Należy zwrócić
szczególną uwagę na czynniki sprzyjające identyfikacji własnego dziecka.
(czas wykonania zadania: 5 minut).
Po skończonej zabawie nauczyciel przekazuje rodzicom informacje na temat trudności wieku
młodzieńczego, które mogą w istotny sposób wpływać na zmianę zachowania dziecka.
(czas wykonania zadania: 4 minuty)
Trudności wieku młodzieńczego:
Burza hormonalna: poziom hormonów w znacznym stopniu oddziałuje na całokształt
funkcjonowania i zachowania młodego człowieka. Zewnętrznie objawia się to zmiennością
nastrojów, gwałtownością, płaczliwością, rozdrażnieniu, a nawet agresji.
Problem z akceptacją samego siebie: czas dojrzewania jest okresem przejściowym, ale trwa
kilka lat, które przeciętny nastolatek chce za wszelką skrócić. W tym celu używa tzw.
przyśpieszaczy w postaci: alkoholu, narkotyków, papierosów, ostrego makijażu,
wyzywającego stroju, wulgarnego słownictwa, aspołecznych zachowań, itp.. Dzięki temu
utrwala w otoczeniu (rówieśników) przekonanie, że jest wolny od wszelkich zakazów i
nakazów.
Stres: okres dojrzewania wyjątkowo obfituje w sytuacje stresowe, które powtarzając się
często mogą w znacznym stopniu rozchwiać system samoakceptacji i nastawić młodego
człowieka lękowo wobec kolejnych działań. Rozwijający się w szybkim tempie organizm
może powodować zaburzenia funkcji poznawczych, dekoncentrację, zagubienie, zmniejszenie
odporności na krytykę, czy zamknięcie się w sobie.
Uczuciowość: w wieku dojrzewania pojawia się zainteresowanie płcią przeciwną, które
prowadzi w nieznaną krainę. Pojawiają się wątpliwości i pytania dotyczące tego, co jest
dozwolone, bezpieczne i społecznie tolerowane. Sfera uczuciowa zaczyna odgrywać coraz
większą rolę i bezpośrednio wpływa na nastrój, jakość stosunków międzyludzkich, czy
osiągane wyniki w nauce.
4. Realizacja zagadnienia nr 2: burza mózgów. Nauczyciel dokonuje krótkiego
wprowadzenia w problematykę wzajemnych kontaktów na linii rodzice - nastoletnie dziecko,
a następnie proponuje przeprowadzenie „burzy mózgów” pod hasłem: „ Co należy zrobić, by
2
stworzyć właściwy klimat do rozmowy w własnym dzieckiem?”. Rodzice podają swoje luźne
propozycje, a nauczyciel umieszcza je na tablicy. Po zakończeniu , każdy otrzymuje trzy
samoprzylepne kółeczka. Rodzice podchodzą do tablicy i przyklejają kółeczka przy
czynnikach, które – ich zdaniem- odgrywają najistotniejszą rolę w trakcie rozmowy. Po
zakończonej pracy nauczyciel na głos odczytuje uzyskane wyniki (od wartości najwyższej do
najniższej) i krótko je komentuje.
(czas na wykonanie zadania: 6 minut)
Hipotetyczne propozycje rodziców:
 zapewnienie spokojnego i cichego miejsca (bez osób postronnych), w którym można
zająć wygodną pozycję oraz odpowiedniego czasu na rozmowę
 nawiązanie kontaktu wzrokowego z rozmówcą
 zastosowanie postawy otwartości (np. przyjazne potakiwanie głową, poklepanie po
ramieniu), a unikanie postawy zamkniętej (np. skrzyżowane ręce i nogi, ponaglanie,
spoglądanie na zegarek)
 uważne słuchanie i nieprzerywanie wypowiedzi swojego dziecka
 zadawanie rzeczowych pytań, które wymagają odpowiedzi dłuższej niż „tak” lub „nie”
 unikanie atmosfery przesłuchania przez ciągłe zadawanie pytań
 przyjmowanie nawet najgorszej prawdy ze zrozumieniem (za mówienie prawdy nie
wolno karać)
 udzielenie pomocy i wsparcia w rozwiązaniu problemu
 nie składanie żadnych obietnic bez pokrycia
Dodatkowy komentarz nauczyciela:
Przykładowe cechy fizyczne i werbalne rodzica, który zajmuje pozycję dominującą w
rozmowie z dzieckiem:










zaciśnięcie ust
wskazywanie palcem
potrząsanie głową
stukanie nogą
trzymanie rąk na biodrach
skrzyżowanie rąk na piersiach
cmokanie językiem
wzdychanie
głaskanie kogoś po głowie
zmarszczenie brwi
cechy werbalne:





"Muszę skończyć z tym raz na zawsze!"
"Nie pozwolę sobie na to!”
"A teraz zapamiętaj sobie raz na zawsze…"
"Ile razy muszę ci to mówić?"
"Gdybym był na twoim miejscu…"
3
5. Realizacja zagadnienia nr 3: nauczyciel informuje o najczęściej występujących
postawach rodziców w sytuacjach problemowych, a następnie prosi zebranych o własną
autorefleksję i udzielenie sobie w ciszy odpowiedzi na pytanie: „Jaką postawę zachowuję jako
rodzic, gdy moje nastoletnie dziecko przychodzi do mnie z problemem?
(czas realizacji: 4 minuty)
Postawy rodziców wobec problemu dzieci:
 osądzanie dziecka – rodzic narzuca własne wartości, podsuwa gotowe rozwiązania
cudzych problemów, nie słucha głosu dziecka
A oto jak się zachowuje ktoś, kto osądza:
"To dlatego, że jesteś leniwa"
ogóle ten temat nie interesuje"
Chwali po to, by oceniać lub manipulować: "Gdybyś się trochę postarał, na pewno
wyszłoby ci to znacznie lepiej"
 decydowanie za dziecko – rodzic (pomimo troski i chęci niesienia pomocy) uzależnia
dziecko od siebie, daje do zrozumienia, że to, o czym myśli i co czuje dziecko jest
mało ważne
Oto kilka przykładów jak się zachowuje ktoś, kto decyduje za dziecko:
Rozkazuje: "Od jutra będziesz się uczył w domu codziennie przez 4 godziny "
i już!"
daje liczne pytania: "Gdzie byłeś? Co robiłeś? Kto był z tobą?" (Pytania tego typu
zdecydowanie nie ułatwiają komunikacji)
 ucieczka od problemów dziecka – rodzic nie zajmuje się problemami dziecka i nie
bierze pod uwagę, co ono czuje
Rodzic, który ucieka od problemów:
yscyplinę sportu chciałbyś uprawiać?"
rzez bardziej wytężoną
naukę.” ( rodzic mówi tylko o faktach, nie wspomina o uczuciach)
ko będzie dobrze." (rodzic poprawia nastrój dziecka, ale nie zajmuje się
dręczącym go problemem)
6. Nauczyciel proponuje rodzicom zabawę pod hasłem „Poczta wysłana”. Rodzice otrzymują
kartki, ołówki i nożyczki. Zadanie polega na wykonaniu wzoru swojej lewej dłoni i
umieszczeniu na nim zdań według podanego schematu. Każde zdanie wymaga dokończenia
w taki sposób, aby dziecko, które odbierze wzór dłoni na lekcji wychowawczej z łatwością
rozpoznało własnego rodzica.
(czas wykonania zadania: 8 minut)
Zdania wymagające uzupełnienia:
4
- Chciał /a/bym powiedzieć mojemu synowi (córce), że…….
- Kocham mojego syna (córkę) za…..
- Gniewam się na mojego syna (córkę) wtedy, gdy …..
- Boję się, gdy mój syn (córka) …..
- Nie wiem co zrobić, gdy mój syn (córka)….
7. Zakończenie spotkania oraz praca domowa dla rodziców:
 Przeprowadzić rozmowę ze swoim dzieckiem przy zastosowaniu, poznanych podczas
wywiadówki, zasad;
 Powyższą czynność powtarzać jak najczęściej.
Opracowała: mgr Dorota Michowska (2006)
Literatura:
1. Dziewięcki M. „Odpowiedzialne wychowanie w rodzinie” , Wychowawca nr 12, 2002, s.
5-6.
2. Kawula S. „Funkcja opiekuńcza współczesnej rodziny”, Białystok 1988.
3. Mitros K. „O różnych formach kontaktów z rodzicami” , Wychowanie w Przedszkolu nr 4,
2004, s. 52-55.
4. Pilch T. „Pedagogika społeczna”, Warszawa 1995.
5. Piwowar C. „Co robić gdy dziecko sprawia trudności wychowawcze?” ,Wychowawca nr
11, 2003, s. 16-17.
6. Szewczyk L. „Potrzeba czy konieczność? Pedagogizacja rodziców” , Wychowawca” nr 11,
2003, s. 7.
7. Śnieżyński M. „Dialog w rodzinie. Częstotliwość i tematyka rozmów dzieci z rodzicami” ,
Wychowawca nr 9, 2000, s. 12-14.
5