Półwysep Skandynawski Finlandia Szwecja Norwegia Finlandia Państwo Stolica Głowa Państwa Ustrój Polityczny Języki Powierzchnia Wody Śródlądowe Ludność Gęstość Zaludnienia Finlandia Helsinki prezydent Tarja Halonen republika semiprezydencka fiński, szwedzki 338 145 km² 33 672 km² (9,96%) 5 313 026 15,71 osób/km² Religia dominująca luteranizm Jednostka Monetarna 1 euro = 100 eurocentów (EUR, €) Sąsiedzi • • • • • Rosja Szwecja Norwegia Morze Bałtyckie Długość wybrzeża 1250 km Największe miasta • • • • Helsinki Espoo Tampere Vantaa Podział Administracyjny • Od 1 stycznia 2010 Finlandia jest podzielona na 20 regionów, regiony są podzielone na 72 podregiony, podregiony są podzielone na 342 gminy. • Najwyższy punkt: Haltiatunturi – 1328 m n.p.m. • Najniższy punkt: Morze Bałtyckie – 0 m n.p.m. • Najdłuższa rzeka: Kemijoki – 550 km Jeziora • • • • • • Saimaa Päijänne Inari Pielinen Oulujärvi Pihlajavesi Pojezierze Fińskie złożone z 60 tys. jezior. Jeziora zajmują 18,8 tys. km² Klimat • Południowa część Finlandii leży w strefie klimatu umiarkowanego ciepłego przejściowego. Natomiast północ (w tym Fińska Laponia) jest w zakresie umiarkowanego chłodnego. Średnie temperatury lipca na południu wynoszą 17-18 °C i 14-15 °C na północy. Ukształtowanie Terenu • Większość powierzchni kraju stanowią niziny z młodą rzeźbą polodowcową. W środkowej części kraju ukształtowanie terenu ma cechy południowych pojezierzy i leżących na północ wyżyn. Na północ od Koła Podbiegunowego rozciąga się Laponia Fińska, która stanowi przedgórze Gór Skandynawskich. Linia wybrzeża szkierowego, jest silnie rozwinięta, z dużą liczbą małych wysepek. Gleby • Fińskie gleby są mało urodzajne. Przeważają gleby bielicowe Flora • Finlandia to najbardziej zalesiony kraj Europy, lasy zajmują aż 74% powierzchni kraju. W skład lasów mieszanych oprócz sosny, która w całej Finlandii ma 53% udziału, wchodzą takie gatunki jak klon, dąb, olcha i jesion. W centralnej części kraju i obszarach leżących na południu i północy dominującymi gatunkami są drzewa iglaste. Przeważają sosny i świerki, ale miejscami występują także brzozy. Im dalej na północ tym roślinność leśna staje się rzadsza. Fauna • W lasach żyją lisy, jelenie, zające i wiewiórki. Bogaty jest też świat ptaków, gdzie w lasach żyją liczne gatunki rodzime, jak i sezonowe. W kraju można spotkać łosie, wydry, a z ptaków różne gatunki kaczek i gęsi. Na wschodzie nielicznie występują wilki i niedźwiedzie, a u wybrzeży Zatoki Botnickiej i na wyspach Zatoki Fińskiej żyją foki obrączkowe. Północne obszary Finlandii to region reprezentowany przez faunę subarktyczną. W Laponii żyją lisy polarne, renifery, rosomaki i sowy śnieżne. Gospodarka • Wydobywa się rudy miedzi, cynku, żelaza, chromu i niklu. • Podstawowe gałęzie przemysłu, to przemysł: – – – – drzewny i celulozowo-papierniczy metalowy maszynowy hutnictwo żelaza i metali nieżelaznych. • Rolnictwo to przede wszystkim hodowla bydła typu mlecznego, a na północy reniferów oraz leśnictwo • Stopa bezrobocia wynosi 8,2%, Atrakcje Turystyczne Zamek W Turku Cerkiew Prawosławna Katedra i Plac Senatu, z pomnikiem Cara Rosji Wieża Stadionu Olimpijskiego w Helsinkach Szwecja Państwo Stolica Głowa Państwa Ustrój Polityczny Języki Powierzchnia Wody Śródlądowe Ludność Gęstość Zaludnienia Szwecja Sztokholm król Karol XVI Gustaw monarchia parlamentarna szwedzki 449 964 km² 8,67% 9 331 523 20 osób/km² Religia dominująca luteranizm Jednostka Monetarna 1 korona szwedzka = 100 öre (SEK) Sąsiedzi • • • • Finlandia Norwegia Morze Bałtyckie Długość wybrzeża 3218 km Największe miasta • • • • • Sztokholm Göteborg Malmö Uppsala Västeras • • • • • Örebro Linköping Helsingborg Jönköping Norrköping Podział administracyjny • Szwecja podzielona jest na 21 regionów administracyjnych (szw. län). Regiony te dzielą się na 290 gmin (kommuner). Ukształtowanie terenu • Szwecja jest krajem gdzie przeważają wyżyny, nizin jest zaledwie 25%. Wzdłuż granicy z Norwegią ciągną się Góry Skandynawskie, Przeciętna wysokość tych wynosi od 800 do 1400 m n.p.m. Niziny ciągną się także wzdłuż wybrzeża, są to: Hallandu, Kalmarska i Zachodniobotnicka. • Najwyższy punkt: Kebnekaise 2111 m n.p.m. • Najniższy punkt: Morze Bałtyckie – 0 m n.p.m. Klimat • Na Szwecji panuje klimat umiarkowany, pomimo położenia kraju na północy. Z powodu dużej rozciągłości z północy na południe długość nasłonecznienia w ciągu doby waha się dość znacznie. Za kołem podbiegunowym słońce nie zachodzi przez część lata oraz nigdy nie wschodzi przez część zimy. • Średnia wysokość opadów w Szwecji wynosi między 500 a 800 mm rocznie. Opady śniegu występują zwykle od grudnia do marca na południu, od listopada do kwietnia w centralnej Szwecji oraz od października do maja na północy. Jeziora • Największe jeziora to Wener (5546 km2) i Wetter (1893 km2). Wener jest trzecim co do wielkości jeziorem Europy po rosyjskich jeziorach Ładoga i Onega. Na terytorium Szwecji jest około 95 700 jezior. Niektóre jeziora wykorzystywane są jako źródła energii dla elektrowni wodnych. Wyspy • Szwecja posiada 221,8 tys. wysp i wysepek. Największymi wyspami Szwecji są Gotlandia (2994 km2) i Olandia (1347 km2). Gotlandia leży w środkowej części Bałtyku, zaś podłużna Olandia ciągnie się wzdłuż wybrzeża w południowej Szwecji. Rzeki • Szwecję cechuje gęsta sieć przeważnie krótkich rzek posiadających liczne progi i wodospady. Na całej długości rzeki wykorzystywane do celów energetycznych oraz spławu drewna. Najdłuższa rzeka Klar ma źródła w Norwegii i uchodzi do jeziora Wener. Gleby • Szwedzkie gleby są wykształcone na podłożu glacjalnym, są słabo rozwinięte i bardzo kamieniste. Z powodu dużej ilości głazów narzutowych gleby przydatne rolniczo są tylko na plejstoceńskich osadach morskich Obniżenia Środkowoszwedzkiego i na nizinach nadmorskich. W środkowej części kraju oraz tereny pokrywają gleby brunatne. Duże powierzchnie zajmują gleby górskie. Flora • Szwecja ze względu na dużą rozciągłość południkową leży na granicy dwóch stref roślinnych: lasy mieszane na południu i tajga w środkowej i północnej części kraju. Południowa część Szwecji jest porośnięta lasami liściastymi, gdzie w Skanii przeważają buki i dęby, a dalej na północ występuje większy udział gatunków iglastych. Fauna • Na północy kraju pierwotnie w stanie dzikim występowały renifery, które obecnie są hodowane przez człowieka. W lasach żyją dziki, jelenie i sarny, dalej na północy w tajdze występują niedźwiedzie brunatne, rysie i wilki. Gospodarka • Wydobywane są rudy żelaza, rudy cynku, ołowiu, miedzi, wolframu, tytanu i uranu. Rozwinięta produkcja drewna. • Hutnictwo metali nieżelaznych, przemysł maszynowy, metalowy, środków transportu (samochodowy, lotniczy), elektrotechniczny, drzewny i chemiczny. • Znane marki szwedzkie to Volvo, Saab (lotnicza i samochodowa), Scania, Koenigsegg, Ericsson, Electrolux, Husqvarna, Vattenfall AB, Skanska AB, Nordea Bank, Tetra Pak, H&M i IKEA. Atrakcje Turystyczne Drottningholm Rynek w Sztokholmie Turning Torso w Malmö Metro w Sztokholmie Kościół św. Mikołaja Ales stenar Norwegia Państwo Stolica Głowa Państwa Ustrój Polityczny Języki Powierzchnia Wody Śródlądowe Ludność Gęstość Zaludnienia Norwegia Oslo król Harald V monarchia konstytucyjna norweski 324 220 km² 7% 4 937 000 15,23 osób/km² Religia dominująca luteranizm Jednostka Monetarna 1 korona norweska = 100 øre (NOK) Sąsiedzi • • • • Finlandią • Morze Północne, Norweskie i Szwecją Bartensa Rosją Linia brzegowa państwa wynosi w sumie 83281 km łącznie z wyspami i terytoriami należącymi do Norwegii. Największe Miasta • • • • Oslo Bergen Stavanger Trondheim • • • • Tromso Drammen Fredrikstad Molde • Lillestrom, • Kristiansand • Narwik Podział Administracyjny • Regiony to krainy geograficzne wyróżniające się odrębnością charakteru ukształtowania powierzchni i własnym obliczem gospodarczym. Regiony dzielą się na okręgi (20) i gminy (433). • • • • • • Norwegia podzielona jest na 5 regionów: Nord-Norge Trondelag Vestlandet Sorlandet Ostlandet • Do Norwegii należy część Antarktydy nazwana na cześć królowej Norwegii Maud Koburg – Ziemia Królowej Maud. Ukształtowanie Terenu • Ukształtowanie terenu Norwegii jest wynikiem działania lodowców. Dominują tu płaskowyże i góry poprzecinane dolinami i fiordami bliżej wybrzeża. Równin jest niewiele, są małe i rozrzucone po całym kraju. W Norwegii wciąż znajduje się wiele lodowców. • Najwyższy punkt kraju: Galdhopiggen 2469 m n.p.m. • Najniższy punkt kraju: Morze Norweskie 0 m n.p.m. Jęzor Nigardsbreen Klimat • W południowej części kraju zaznacza się klimat morski, umiarkowany ciepły, w środkowej i północnej - umiarkowany chłodny, na krańcach północnowschodnich - subpolarny. Na zachodzie klimat łagodzi ciepły Prąd Zatokowy (Golfsztrom). Na wschodzie zimy są chłodniejsze, lata cieplejsze, a opady niższe. Jeziora • • • • Hornindalsvatnet • Randsfjorden • Steinbruvann Mjosa • Tinnsja Oyeren Femunden Wyspy • • • • Wyspy archipelagu Svalbard. Jan Mayen. Wyspa Bouveta. Wyspa Piotra I. Rzeki • • • • Glomma Klar Orkla Paatsjoki • Tana • Aadas-elf • Akerselva Flora i Fauna • Ponad 1/4 powierzchni Norwegii porastają lasy: na południu mieszane i liściaste, na północnym wschodzie - borealne lasy sosnowe i świerkowe oraz subarktyczne lasy brzozowe. W lasach (poza subarktycznymi) rosną m.in. czarna borówka, żurawina błotna i malina moroszka. Dużą część powierzchni zajmuje tundra. • Świat zwierząt reprezentują m.in.: jelenie, łosie, renifery, wilki, rysie, bobry, zające polarne i lisy. Gospodarka • Surowce naturalne : ropa naftowa, miedź, gaz ziemny, piryt, nikiel, żelazo, cynk, ołów, ryby oraz drewno. • Przemysł elektrochemiczny z produkcją m.in. ciężkiej wody, amoniaku, chloru i karbidu, środków transportowych, zwłaszcza stoczni (w tym także budowa platform wiertniczych do wydobywania ropy naftowej i gazu) • Tradycyjny, oparty na bogatych zasobach leśnych, przemysł drzewny i celulozowo-papierniczy, • Hutnictwo żelaza, aluminium i cynku, • Rafinacja miedzi • przemysł: maszynowy, metalowy, włókienniczy, elektrotechniczny, spożywczy (zwłaszcza rybny), porcelanowy i rafineryjny. • Ze względu na krótki okres wegetacyjny w Norwegii uprawia się: ze zbóż głównie jęczmień (zbiory 2000) – 590 tys. t oraz owies – 450 tys. t, poza tym ziemniaki – 450 tys. t i rośliny pastewne. Atrakcje Turystyczne Kościół drewniany (stavkyrke) w Urnes Dzielnica Bryggen w Bergen Geirangerfjord Rysunki naskalne z Alty Vegaoyan - Archipelag Vega Dziękujemy • Paloma Fahmi • Daria Walicht 3A