Gleby, strefy roślinne - matura

Gleby, strefy roślinne - matura
Zadanie 1. (2 pkt)
Uzupełnij tabelę.
a) Wpisz po jednym charakterystycznym typie gleby dla każdego z podanych obszarów.
Typ gleby dobierz z niżej podanych.
czarnoziemy, gleby bielicowe, mady, rędziny
b) Dokonaj oceny przydatności dla rolnictwa podanych typów gleb.
Obszar występowania Typ gleby
Ocena przydatności
Lp.
dla rolnictwa:
( + ) gleba sprzyjająca rozwojowi rolnictwa,
( – ) gleba mało żyzna o niskiej przydatności dla
rolnictwa
1
Żuławy Wiślane
2
Wyżyna
Sandomierska
Równina Tucholska
3
Zadanie 2. (1 pkt)
Podaj dwa przykłady sposobów gospodarowania w rolnictwie, zgodnych z zasadami rolnictwa
ekologicznego.
1. ..............................................................................................................
.................................................................................................................
2. ..............................................................................................................
.................................................................................................................
Zadanie 3. (2 pkt)
Obok każdego zestawienia roślin uprawnych wpisz nazwę kraju, w którym warunki klimatyczno-glebowe
umożliwiają uprawę wymienionych roślin. Nazwy krajów dobierz z podanych poniżej.
Bangladesz, Kanada, Mongolia, Hiszpania, Demokratyczna Republika Konga
A. palma oleista, maniok, kauczukowiec, orzeszki ziemne, kawa ………………….….…
B. jęczmień, owies, ziemniaki, rzepak ………………….….…
C. pszenica, kukurydza, oliwki, owoce cytrusowe ………………….….…
D. juta, ryż, herbata, owoce cytrusowe ………………….….…
Zadanie 4. (2 pkt)
Zaznacz litery, którymi oznaczono:
a) typ gleby, która najczęściej wykształca się z piasków wydmowych,
b) nazwę drzewa charakterystycznego dla borów porastających piaski wydmowe.
A. brunatna,
E. dąb,
B. bielica,
F. sosna,
C. rędzina,
G. brzoza,
D. mada,
H. wierzba.
Zadanie 5. (1 pkt)
Zaznacz, wybierając spośród podanych, trzy określenia, które dotyczą funkcji lasów w Tatrzańskim
Parku Narodowym.
A. Zatrzymują część wód opadowych, opóźniają ich spływ, zmniejszając skutki powodzi.
B. Są źródłem drewna dla przemysłu drzewnego.
C. Chronią glebę przed erozją i obniżaniem poziomu wód gruntowych.
D. Dostarczają dla celów przemysłowych owoców runa leśnego.
E. Wydzielają tlen i olejki eteryczne oraz oddziaływują korzystnie na zdrowie człowieka.
F. Są miejscem polowań na występującą w nich zwierzynę.
Zadanie 6. (1 pkt)
Podaj typ gleby, której skałą macierzystą jest less i oceń jej stopień żyzności.
Typ gleby: ...................................................................................................................................
Ocena żyzności: ...........................................................................................................................
Zadanie 7. (3pkt)
Uzupełnij brakujące elementy tabeli ilustrującej współzależność elementów środowiska.
Wykorzystaj niżej zamieszczone dane.
Klimat
Gleby
Roślinność
step
subpolarny
lasy dębowe i makia
Klimat: zwrotnikowy suchy, umiarkowany ciepły suchy, podzwrotnikowy śródziemnomorski
Roślinność: tajga, tundra
Gleby: bielicowe, tundrowe, cynamonowe, czarnoziem
Zadanie 8. (6 pkt)
Na profilach glebowych przedstawiono pięć typów gleb występujących w Polsce.
Źródło: A. Żołnierz, Typy gleb, Geografia w Szkole 3/83
Oznaczenia poziomów glebowych:
A0 - poziom ściółki leśnej, A1 - poziom akumulacyjny próchnicy, A2 - poziom wymywania,
B - poziom wmywania, (B) - poziom brunatnienia, C - skała macierzysta.
Oznaczenia barw podane w nawiasach: bi . białawy, p . popielaty, bsz . brunatnoszary,
b - brunatny, br - brunatnordzawy, cz - czarny, csz . ciemnoszary, sz . szary.
Na podstawie zamieszczonych profili glebowych i własnej wiedzy uzupełnij tabelę.
Przydatność rolniczą gleb określ w skali ocen: niska, średnia, wysoka, bardzo wysoka.
Numer profilu
Typ gleby
Podłoże geologiczne
Przydatność rolnicza
glebowego
(skały)
brunatna
wapienie
bielicowa
less
Zadanie 9. (3 pkt)
Wybierając z podanych przykładów, uzupełnij tabelę, wpisując: literę oznaczajacą właściwy typ gleby, jej
charakterystykę i obszar występowania.
Typy gleb:
a) bielicoziemne, b) brunatnoziemne, c) czarnoziemne.
Charakterystyka gleb:
A. Cechuje ja czerwona barwa całego profilu. Poziom próchniczny o małej miąższości mimo dużego przyrostu
masy roślinnej; wykorzystywane pod uprawę np. kawy, trzciny cukrowej.
B. Mają dobrze rozwinięty poziom próchniczny, dużą żyzność, powstają na skałach
zawierających węglan wapnia, w lecie wymagają nawodnień; wykorzystywane do uprawy winnej latorośli,
owoców cytrusowych.
C. Dobrze wykształcony poziom próchniczny o dużej miąższości dochodzący do 1 m, bardzo zasobne w
składniki pokarmowe, powstają na skałach zawierających związki wapnia, głównie na podłożu lessowym;
wykorzystywane do uprawy np.: pszenicy, buraków cukrowych.
Obszary występowania:
a) Nizina Zachodniosyberyjska, b) Indonezja, c) Nizina Francuska.
Lp. Typ gleby
Charakterystyka typu gleby
1
W profilu wyróżnia się: poziom próchniczny
słabo wykształcony o jasnej barwie, poziom
wymycia, rdzawy poziom wmycia; powstają
w środowisku kwaśnym, na piaskach
i żwirach; ze względu na małą żyzność często
porastają je lasy iglaste.
2
3
Przykładowy obszar
występowania
Prerie
amerykańskie
Czerwone Gleby
laterytowe
Zadanie 10. (1 pkt)
Podkreśl dwa regiony (spośród wymienionych), które charakteryzują się stosunkowo dużym udziałem
żyznych gleb w Polsce.
Pojezierze Lubuskie, Nizina Podlaska, Kujawy, Polesie Lubelskie, Wyżyna Sandomierska, Wyżyna Lubelska,
Wyżyna Śląska, Nizina Mazowiecka.
Zadanie 11. (2 pkt)
Na podstawie danych zawartych w tabeli scharakteryzuj i oceń:
a) strukturę wartości użytkowej gleb w Polsce w 1990 roku,
b) zmiany tej struktury w latach 1980-1990.
Struktura gleb według klas bonitacyjnych w Polsce w latach 1980 i 1990 (w %)
Klasa bonitacyjna
Udział klas bonitacyjnych
1980
I
0,4
II
3,1
III
23,7
IV
39,3
V
20,9
VI
12,6
1990
0,4
2,9
22,3
39,8
22,7
11,9
a) ................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
b) .................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................