Dlaczego chroni się gleby: -znaczenie gleby związane jest głównie z funkcjami roślin. Funkcje gospodarcze-produkcja rolnicza, ogrodnicza, leśna. Funkcje ekologiczne – produkcja pierwotna zw. organicznych, obieg C w przyrodzie, modyfikowanie obiegu wody, kształtowanie klimatu, bioróżnorodności. Dodatkowo funkcje estetyczne, naukowe, dokumentacyjne. Struktura użytkowania gleb w Polsce: 60%-uzytki rolne, 30%-zadrzewienie, Oba kurczą się na rzecz : Tereny komunikacyjne (ok. 3%)+ inne przekształcone przez człowieka. Użytki rolne w Polsce według klas bonitacyjnych: Ok. 40%-IV (a,b) 23%-V 21,5%-III (a,b) 11% - VI 0,4% - II Degradacja i dewastacja gleb. Degradacja gleb – pogorszenie ich właściwości chem, fizycznych i biologicznych oraz spadek ich aktywności biologicznej, co powoduje zmniejszenie ilości oraz jakości pozyskiwanej biomasy roślin. Dewastacja – całkowita utrata wartości użytkowej gleb. Główne mechanizmy zagrożenia gleb: -erozja, -Spadek zawartości materii organicznej, - skażenie gleby (lokalne, rozproszone) - zasklepienie gleby (pokrycie np. beton) - zagęszczenie gleby, - spadek różnorodności biologicznej, - zasolenie, - powodzie, osuwiska ziemi. Rodzaje degradacji gleb: 1 Przeznaczenie gleb produktywnych na cele nierolnicze i nieleśne. 2. Procesy naturalnej degradacji intensyfikowanej przez działalność człowieka (erozja, pustynnienie i stepowienie, skutki powodzi) 3. Degradacja antropogeniczna - geochemiczna (prace ziemne) - hydrologiczna (pogorszenie wł. wodnych gleby) - chemiczna (pogorszenie wł. Chemicznych) - dodatkowo , degradacja biologiczna , mechaniczna (wprowadzenie ciała obcego) EROZJA (w sensie degradacji gleb): - niszczenie powierzchniowej, najbardziej urodzajnej warstwy gleby, polegające na dezintegracji struktury gleby i mechanicznym przemieszczeniu cząstek glebowych pod wpływem działania sił wody (erozja wodna) lub wiatru (erozja wietrzna). Formy erozji wodnej: - powierzchniowa, - liniowa (złobionowa, wąwozowa), - podziemna (sufozja) – przede wszystkim tereny krasowe. Czynniki zagrożenia erozją wodną: 1 geomorfologia terenu (wielkość spadków, długość stoków, formy morfologiczne –wklęsłe i wypukłe, mikrorelief (mikroukształtowanie). 2 gatunek i rodzaj gleby 3 wielkość i intensywność opadów 4 Pokrywa roślinna i zagospodarowane EROZJA POTENCJALNA – stan ogólnego zagrożenia erozja danego obszaru, uzależniony od czynników stałych, niezmiennych (pkt 1-3) EROZJA AKTUALNA – stan potencjalnego postępu erozyjnego na danym obszarze, uzależniony od potencjalnego zagrożenia erozją oraz od czynników zmiennych , a zwłaszcza pokrywy roślinnej. Gleby najbardziej narażone na erozję : 1. utwory pyłowe (lessowe i lesowate) zwłaszcza lessy 2. g. bardzo lekkie tj piaski luźne i słabogliniaste 3. g. rędzinowe. Gleby średnio narażone na erozję: 1.piaski gliniaste lekkie (pylaste i inne) 2. piaski gliniaste mocne pylaste, 3. gliny lekkie pylaste G. słabo narażone na erozję: 1. piaski gliniaste mocne niepylaste, 2. gleby gliniaste z wyjątkiem w/w 3. gleby ilaste nierędzinowe, 4. gleby. Szkieletowe. W Polsce tereny podatne na erozje wodną są tam gdzie są utwory pyłowe czyli: Wyż. Lubelska i Roztocze –są tam lessy, Na przedgórzu (sudeckim i karpackim) Płaskowyż Głubczycki, Fragment Wyż Sandomierskiej + piaski leśne. Ograniczenie erozji: -orka wzdłuż poziomnic?!, nigdy w dół stoku.. Ejjj Basia..hehe ostatnio Jezierski się śmiał ze studentów , że na projekcie Pisza „orka wzdłuż poziomnic”.. a teraz patrzę, że to Karczewskiej sformułowanie :P hehe ..to sobie możesz wykasować , rzecz jasna :P