Załącznik nr 1 do uchwały nr XX/164/2013 Rady Gminy Zawonia z dnia 9 stycznia 2013 PLAN ODNOWY MIEJSCOWOŚCI KAŁOWICE Na lata 2013 - 2020 Kałowice 2013 1 Motto: „Spotkać się to początek zgodzić się to postęp pracować razem to sukces” 2 Henry Ford SPIS TREŚCI: WSTĘP………………………………………………………………………………….4-5 1. Charakterystyka miejscowości Kałowice…………………………………………..6-8 2. Inwentaryzacja zasobów służących odnowie miejscowości………………………..8 3. Ocena mocnych i słabych stron Kałowic…………………………………………...8-9 4. Wizja rozwoju miejscowości Kałowice……………………………………………..9-12 5. Opis planowanych zadań inwestycyjnych i przedsięwzięć………………………..12-15 6. Opis i charakterystyka obszarów o szczególnym znaczeniu………………………16 7. Promocja planu odnowy miejscowości……………………………………………..17 3 WSTĘP: Rozwój i odnowa obszarów wiejskich to jedno z kluczowych wyzwań , jakie stoją przed nami. Odnowa wsi jest czymś, co przywraca normalność w stosunkach pomiędzy ludźmi i tworzy z nich na nowo zintegrowaną wspólnotę. Podstawą powodzenia odnowy wsi jest zaangażowanie się mieszkańców, trwała współpraca oparta na porozumieniu, wspólnym określeniu najważniejszych zadań i sposobu zajęcia się tymi sprawami. Plan Odnowy Miejscowości jest dokumentem strategicznym określającym rozwój wsi w latach 2013- 2020 poprzez realizację działań inwestycyjno-remontowych oraz społecznokulturalnych. Bezpośrednim powodem stworzenia Planu Odnowy Miejscowości Kałowice jest chęć efektywnego pozyskiwania funduszy strukturalnych na rzecz rozwoju wsi (zwłaszcza w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013). Mieszkańcy wsi Kałowice wraz z lokalnymi władzami dostrzegły potrzebę perspektywicznego wyznaczenia kluczowych kierunków rozwoju miejscowości. Plan Odnowy Miejscowości został stworzony z inicjatywy i przy udziale mieszkańców miejscowości, tak by realizowane zadania odpowiadały rzeczywistym potrzebom mieszkańców i mogły w pełni wykorzystać istniejący potencjał i szanse rozwoju miejscowości. Mieszkańcy mieli okazję wypowiedzieć się i zgłosić swoje propozycje na zebraniach wiejskich. Celem planu jest odtworzenie atrakcyjności i podniesienie walorów wsi poprzez zaplanowanie takich działań, które będą realne, zaakceptowane przez społeczność lokalną oraz przyniosą wymierne korzyści dla rozwoju wsi. Niniejsze opracowanie zawiera charakterystykę miejscowości, analizę zasobów służącą przedstawieniu stanu rzeczywistego, analizę mocnych i słabych stron wsi, wizję rozwoju 4 miejscowości, a także zakładane przedsięwzięcia wraz z szacunkowymi kosztami i harmonogramem planowanych działań. Zadania ujęte w Planie Odnowy Miejscowości Kałowice wpisują się m.in. w założenia Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 oraz Strategię Rozwoju Województwa Dolnośląskiego. Przede wszystkim wpisują się w wytyczne celu społecznego„Rozwijanie solidarności społecznej oraz postaw obywatelskich twórczych i otwartych na świat”, a w szczególności w założenia dwóch priorytetów: 1. Integracja społeczna i przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu 2. Umacnianie społeczeństwa obywatelskiego, rozwój kultury Dokument jest zgodny z celami strategicznymi zawartymi w Strategii Rozwoju Gminy Zawonia oraz w Wieloletnim Planie Inwestycyjnym dla Gminy Zawonia. Szczególny nacisk został położony na realizację I celu strategicznego – „Rozwój obszarów wiejskich gminy Zawonia”, w ramach którego zostały uwzględnione następujące zadania: 1. Wdrożenie programu „Odnowa Wsi” na terenie gminy Zawonia, 2. Tworzenie Planów Rozwoju Wsi, 3. Budowa świetlic wiejskich Plan Odnowy Miejscowości Kałowice jest dokumentem otwartym, a zapisane w nim zadania będą aktualizowane stosownie do zmieniających się uwarunkowań zarówno wewnętrznych jak i zewnętrznych oraz pojawiających się nowych możliwości. Uwzględniane będą również nowe potrzeby, zgłaszane przez mieszkańców, władze samorządowe gminy, organizacje pozarządowe itp. 5 1. Charakterystyka miejscowości Kałowice. Kałowice to niewielki ośrodek wiejski położony w północno – wschodniej części województwa dolnośląskiego, w powiecie trzebnickim, w gminie Zawonia. Wieś położona jest około 5 km na pn.-zach. od stolicy gminy, około 10 km od stolicy powiatu - Trzebnicy oraz około 30 km od Wrocławia. Przez miejscowość przebiega droga powiatowa, do której prowadzi droga wojewódzka nr 340, łącząca m.in. Wołów, Oborniki Śląskie i Oleśnicę oraz droga wojewódzka nr 439, która łączy Żmigród, Trzebnicę i Milicz. Przez miejscowość nie przebiega linia kolejowa. Kałowice to wieś o charakterze ulicówki, której przestrzenny rozwój był uwarunkowany przede wszystkim czynnikami przyrodniczymi. Ryc. 1. Wieś Kałowice w gminie Zawonia źródło: http://www.zawonia.pl/asp/pl_start.asp?typ=14&sub=7&menu=12&strona=1 6 Kałowice to niewielka wieś z zespołem folwarcznym, położona na Równinie Czeszowskiej, w dawnej zabagnionej, obecnie zmeliorowanej dolinie Głębokiego Rowu, na wys. 136-137 m n.p.m. Odkrycia archeologiczne wskazały na osadnictwo z neolitu (42—1700 m n.p.m.), kolejne należały do epoki brązu, kultury przedłużyckiej ( 1450-1200 p.n.e.) oraz łużyckiej sięgającej aż do pocz. epoki brązu (1200-400 p.n.e.) Kolejne ślady osadnictwa pochodzą z okresu lateńskiego (400 p.n.e.-0) i należą do kultury przeworskiej. Najmłodsze znaleziska pochodzą z wczesnego średniowiecza. Najstarsza wzmianka historyczna pochodzi z 1245 r. pod nazwą Calovo, kolejne: ok. 1300r. – Kalowicz villa, 1651-16522 – Kahle, 1785 – Ober Kehla. Do 1945 r. używano nazwy Ober Kehle. Nazwa pochodzi od słowa kał, co oznaczało błoto. Niegdyś były tu dwie wioski Ober i Nieder Kehle. Górna wieś od 1724 r. należała do von Salischów, dolna bardzo często zmieniała właścicieli, by w 1841 r. przejść w ręce von Salischów i w ich rękach pozostać do 1945 r. 120 100 80 60 40 20 0 1998 2000 2002 2004 2006 2008 2010 2012 Ryc. 2. Zmiana liczby mieszkańców miejscowości Kałowice w latach 1998-2012. Źródło: Dane z Urzędu Gminy w Zawoni. Obecnie Kałowice zamieszkuje 107 mieszkańców. Na przestrzeni ostatnich kilku lat liczba osób mieszkających w Kałowicach zwiększyła się, powstały nowe osiedla domków jednorodzinnych, co świadczy o 7 atrakcyjności tego terenu. Kałowice nie posiadają infrastruktury turystycznej, co spowodowane jest głównie bliskością Wrocławia oraz budowaniem na obszarze całej gminy tzw. domów letnich. 2. Inwentaryzacja zasobów służących ujęciu stanu rzeczywistego Obiekty i obszary w rejestrze zabytków Nie dotyczy Gminna i wojewódzka ewidencja zabytków Dawny folwark z pocz. XX w. Budynki murowane tynkowane, dachy kryte dachówką. Dom parterowy z mieszkalnym poddaszem, z cegły, kamienia i rudy darniowej. Budynek mieszkalno-gospodarczy dwukondygnacyjny, dach dwuspadowy. W części gospodarczej gzyms między kondygnacyjny. Stanowiska archeologiczne objęte ochroną lub wpisane do rejestru zabytków Staw o pow. ok. 3 arów na działce nr 101 (Księga Wieczysta 20/28). Na brzegach 2 dęby szypułkowe ok. 100-letnie. Lipa drobnolistna ok. 150-letnia (obw. 340 cm, wys. 20 m.) Obiekty użyteczności publicznej Nie dotyczy 3. Ocena mocnych i słabych stron wsi Kałowice Mocne strony: ● atrakcyjne położenie: - wysokie walory środowiskowe, bliskość dużych kompleksów leśnych - bliskość Wrocławia i Trzebnicy, - czyste środowisko- brak zakładów przemysłowych uciążliwych dla środowiska 8 ● oświetlenie wszystkich głównych odcinków dróg ● kultywowanie tradycji religijnych (dożynki parafialne, występy kolędników), festyny ● pełne zwodociągowanie wsi, ● plan zagospodarowania przestrzennego Słabe strony: ● niezaspokojone podstawowe potrzeby mieszkańców: - potrzeba poczucia bezpieczeństwa: brak pobocza, chodników, oznakowania jezdni, znaku ograniczającego prędkość, - potrzeba regularnego transportu: brak dostatecznej ilości połączeń autobusowych (bardzo słaba komunikacja z Zawonią, utrudniony dostęp do Urzędu Gminy, przychodni lekarskiej, sklepu, na pocztę, do biblioteki, trudności z podjęciem pracy, dojazdem do szkół,) ● brak obiektu integrującego społeczność lokalną ● brak sklepu spożywczego ● brak dobrego łącza internetowego ● brak sieci kanalizacyjnej ● zbyt słaba promocja miejscowości poza granicami Gminy dla ściągnięcia kapitałów zewnętrznych ● brak infrastruktury turystycznej ● słabo rozwinięta działalność pozarolnicza oraz działalność dająca dodatkowe źródła utrzymania: agroturystyka, usługi turystyczne, produkcja zdrowej żywności itp. ● brak miejsc pracy 4.Wizja rozwoju miejscowości Kałowice. Wieś Kałowice za kilka lat ma być stale rozwijającą się bezpieczną, aktywną wsią, która będzie atrakcyjnym miejscem nie tylko dla swoich mieszkańców, ale także dla osób przyjezdnych. 9 Naszą wieś powinna wyróżniać powszechna dbałość o zachowanie nieskażonego środowiska, może pełnić funkcję turystyczną, rekreacyjną, a także mieszkaniową. Należy zwiększyć współpracę i zaangażowanie mieszkańców, w tym również młodzieży w pracę i działalność na rzecz wsi. Problemy wsi powinny być rozwiązywane wspólnie na forum zebrań wiejskich, podczas okresowych spotkań z władzami gminy i powiatu. Niezbędne jest zwiększenie przepływu informacji między mieszkańcami. Musi nastąpić poprawa warunków komunikacji publicznej, zwiększenie częstotliwości połączeń z Zawonią, Trzebnicą, utworzenie połączeń z Wrocławiem. Powinny być organizowane uroczystości dla dzieci np. z okazji Dnia Dziecka, Mikołajek, spotkania, imprezy kulturalne i sportowe. W ramach obranych kierunków rozwoju miejscowości, na podstawie informacji płynących z zebrań wiejskich oraz spotkań przedstawicieli wsi z urzędnikami Urzędu Gminy przyjęte zostały do realizacji na najbliższe lata następujące zadania: 1. Budowa świetlicy wiejskiej: BUDOWA ŚWIETLICY WIEJSKIEJ Przedmiotowy projekt zgodny jest z 3 Osią Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007 – 2013 – „Jakość życia na obszarach wiejskich i różnicowanie gospodarki wiejskiej”. 10 Zadanie ma na celu budowę od podstaw świetlicy wiejskiej. Obiekt składał się będzie z wielofunkcyjnej Sali wraz z zapleczem i toaletami. Planowana jest także budowa parkingu przy budynku nowej świetlicy, obsadzenie roślinnością, postawienie ławek. W nowym obiekcie mieszkańcy wsi będą mogli realizować przedsięwzięcia o charakterze kulturalnym i społecznym. Zostaną tym samym zapewnione warunki do organizowania życia społecznego wsi i integracji mieszkańców. W świetlicy będą mogły być prowadzone spotkania organizowane przez Gminny Komitet Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych i Narkomanii. Zajęcia odbywające się w nowym obiekcie będą też miały na celu promowanie różnych form spędzania wolnego czasu zwłaszcza wśród młodzieży narażonej na zachowania patologiczne. Poza tym będzie to miejsce organizowania zebrań wiejskich, rady sołeckiej czyli ośrodek życia społecznego. 2. Budowa chodników, oznakowanie jezdni, ustawienie znaku ograniczającego prędkość, przesunięcie wiaty autobusowej i zbudowanie zatoczki dla autobusów – są to elementy niezwykle ważne ze względu na bezpieczeństwo 3. Zwiększenie ilości połączeń z Trzebnicą, utworzenie połączeń z Wrocławiem i z Zawonią – dzięki regularnemu transportowi mieszkańcy mają możliwość szukania pracy, podejmowania jej, zaspokajania wszystkich podstawowych potrzeb 4. Budowa nowych punktów oświetleniowych – wpływ na zwiększenie poczucia bezpieczeństwa 5. Modernizacja placu zabaw – stworzenie miejsca bezpiecznego i przyjaznego dzieciom, w sytuacji gdy w naszej miejscowości nie ma przedszkola 6. Budowa dróg gminnych – stworzenie komfortu poruszania się na terenie naszej miejscowości 7. Budowa kanalizacji - sieć kanalizacyjna jest wymogiem cywilizacyjnym, zapewniającym mieszkańcom wysoki poziom życia i jednocześnie chroniącym środowisko naturalne 11 8. Dostęp do szybkiego łącza internetowego – głębsza edukacja młodzieży, spowodowanie większej aktywizacji oraz integracji dzieci, młodzieży oraz aktywizacja intelektualna i społeczna osób starszych oraz podtrzymywanie więzi wśród seniorów 9. Budowa ścieżek rowerowych, miejsc postoju oraz opracowanie mapki dla rowerzystów – wpłynie na rozwój turystyki i wypoczynku oparty o zasoby przyrodnicze Mają one na celu usprawnienie komunikacji na terenie miejscowości i tym samym znaczne zwiększenie poczucia bezpieczeństwa, dzięki regularnemu transportowi zwiększenie szans na podjęcie pracy zarobkowe, utworzenie dla najmłodszym mieszkańców bezpiecznego miejsca do zabaw i rekreacji, a młodzieży oraz osobom starszym poprzez dostęp do internetu zapewni integrację i poczucie własnej wartości. Wszyscy chętni mieszkańcy, niezależnie od wieku będą mogli korzystać z pięknych zadbanych terenów leśnych, przystosowanych do potrzeb rekreacyjnych. Działania te są zgodne z koncepcją rozwoju całej gminy. 5. Opis planowanych zadań inwestycyjnych i przedsięwzięć. W ramach Programu Odnowy Obszarów Wiejskich proponuje się zrealizować przede wszystkim takie zadania jak: L.p. Tytuł projektu Opis przedsięwzięcia Cel przedsięwzięcia 1. Budowa chodników, oznakowanie jezdni, ustawienie znaku ograniczającego prędkość, przesunięcie wiaty autobusowej i przebudowa zatoczki dla autobusów. Chodniki przy drodze powiatowej i gminnej. Oznakowanie drogi powiatowej, ustawienie przy niej znaku i przesunięcie wiaty autobusowej oraz pogłębienie zatoczki. Realizacja zadania określonego w POM. Podniesienie bezpieczeństwa na terenie wsi. 12 Szacunkowy koszt inwestycji 500.000 zł Lata realizacji Planowane źródła finansowania 20132020 Środki unijne PROW, LEADER+. Środki własne Gminy Zawonia, Starostwo Powiatu 2. 3. 4. Uzupełnienie oświetlenia drogowego Oświetlenie terenu przy świetlicy, nowopowstających domach, uzupełnienie oświetlenia w okolicy domu nr 33 Realizacja zadania określonego w POM. Podniesienie bezpieczeństwa na terenie wsi. 200.000 zł 20132020 Środki unijne PROW, LEADER+. Środki własne Gminy Zawonia Modernizacja placu zabaw Doposażenie placu zabaw w odpowiedni sprzęt dla dzieci oraz zbudowanie ławek 20.000 zł 20132014 Środki unijne PROW, LEADER+. Środki własne Gminy Zawonia Budowa świetlicy wiejskiej Zadanie polega na budowie nowego obiektu. Realizacja zadania określonego w POM. Przedsięwzięcie ma na celu zagospodarowanie przestrzeni publicznej i nadanie jej charakteru rekreacyjnowypoczynkowego. Realizacja zadania określona w POM. Głównym celem operacji jest rozwijanie więzi społecznych poprzez wybudowanie miejsca spotkań dla lokalnej społeczności w postaci świetlicy wiejskiej. Świetlica stanie się miejscem integracji społecznej i próbą minimalizacji istniejących w środowisku wiejskim patologii społecznych. Powstały obiekt poprzez jego wielofunkcyjność pozwoli na organizację wielorakich spotkań tematycznych, szkoleń oraz będzie punktem informacji o lokalnym potencjale turystycznym. 250.000 zł 20132014 Środki unijne PROW, LEADER+. Środki własne Gminy Zawonia 13 5. Wyposażenie świetlicy wiejskiej Zadanie polega na wyposażeniu świetlicy w potrzebny sprzęt (stół do bilarda, do tenisa stołowego, stanowisko komputerowe z dostępem do internetu, tablicę, sprzęt audiowizualny, wyposażenie kuchni) 6. Skanalizowanie wsi Stworzenie sieci kanalizacyjnej. Zadanie ma na celu umożliwienie korzystania z nowo wybudowanej świetlicy, korzystania ze sprzętu sportowego, organizowania czasu wolnego mieszkańcom w każdym wieku, poszerzania swojej wiedzy, nabywania nowych umiejętności. Podniesienie jakości życia mieszkańców oraz podniesienie atrakcyjności inwestycyjnej. 35 000 zł 20132014 Środki unijne, PROW,LEADER+, środki własne Gminy Zawonia 200 000 zł 20132020 Środki unijne PROW,LEADER+ Środki własne Gminy Zawonia Planowane przedsięwzięcia aktywizujące społeczność lokalną. L.p. Tytuł projektu Opis przedsięwzięcia Cel przedsięwzięcia 1. Pobudzanie aktywności mieszkańców poprzez organizowanie festynów, zabaw, dożynek, imprez sportowych Zadanie polega na stworzeniu możliwości organizacyjnych i finansowych dla mieszkańców wsi w organizacji imprez o charakterze lokalnym Zwiększenie zainteresowania mieszkańców produkcją zdrowej żywności i turystyką W ramach przedsięwzięcia będą organizowane szkolenia z zakresu agroturystyki i przedsiębiorczości, wyjazdy do Celem jest zwiększenie zaangażowania mieszkańców w sprawy miejscowości, wzmocnienie więzów sąsiedzkich i relacji społecznych. Celem jest stworzenie alternatywnych źródeł dochodów dla mieszkańców wsi. 2. 14 Szacunkowy koszt inwestycji 35.000 zł Lata realizacji 2013-2020 (5.000 zł x 7 lat+ 35.000 zł) 25.000 zł 2013-2020 3. Zagospodarowanie terenów pod turystykę i aktywną rekreację 4. Odtworzenie i udokumentowanie historii wsi Kałowice oraz jej mieszkańców gospodarstw agroturystycznych, szkolenia z zakresu produkcji zdrowej żywności, z zakresu prowadzenia działalności gospodarczej np. tworzenia małej gastronomii, w zakresie wykorzystania zdolności i umiejętności mieszkańców (rzemiosła i rękodzieła artystycznego), kursy językowe oraz obsługi komputera Wytyczenie i oznaczenie tras rowerowych, miejsc postojowych, ścieżek do nordic walkingu i biegów przełajowych, sporządzenie i druk mapki terenów rekreacyjnych położonych między Suchą Wielką, Kałowicami, Budczycami i Blizocinem. Utworzenie Kroniki miejscowości, mapy wsi z naniesionymi domami Propagowanie turystyki, zdrowego trybu życia i promocja regionu 50 000 zł 2013-2020 Przekazywanie wiedzy na temat miejscowości, w której się mieszka, budowanie tożsamości lokalnej, poczucia wspólnoty 5 000 zł 2013-2015 15 6. Opis i charakterystyka obszarów o szczególnym znaczeniu dla zaspokojenia potrzeb mieszkańców, sprzyjających nawiązywaniu kontaktów społecznych ze względu na ich położenie oraz cechy funkcjonalno – przestrzenne, w szczególności poprzez odnawianie lub budowę placów parkingowych, chodników lub oświetlenia ulicznego. Na terenie miejscowości Kałowice możemy mówić o następujących obszarach o szczególnym znaczeniu dla zaspokojenia potrzeb mieszkańców, sprzyjające nawiązywaniu kontaktów społecznych : ● Plac przeznaczony pod budowę świetlicy wiejskiej - obiekt ten jest bardzo ważny pod względem kulturalno- społecznym. Umożliwi on organizację spotkań wiejskich oraz wielorakich imprez, prowadząc tym samym do integracji mieszkańców, organizację szkoleń i zebrań wiejskich oraz spotkań dotyczących profilaktyki uzależnień. ● Teren budowa chodników wzdłuż drogi powiatowej i gminnej, przebiegającej przez miejscowość. Chodnik jest bardzo ważny dla mieszkańców ze względu na bezpieczeństwo komunikacyjne i estetykę centrum miejscowości. Szczególnie ważne jest bezpieczeństwo dzieci i młodzieży dojeżdżającej do szkół, które muszą dojść do przystanku. ● Teren oświetlenia przy świetlicy, przy nowopowstających domach oraz teren w pobliżu domu nr 33. Dodatkowe oświetlenie w Kałowicach ma bardzo ważne znaczenie z powodu bezpieczeństwa i estetyki obszaru. ● Teren pod budowę parkingu przy nowo wybudowanej świetlicy. Parking jest niezbędnym elementem infrastruktury, zapewniającym wygodę zarówno mieszkańcom jak i osobom nas odwiedzającym. Wpłynie także na estetykę naszej miejscowości 16 7. Promocja planu odnowy miejscowości Promocja, której zadaniem jest upowszechnianie zamierzeń Planu Odnowy Miejscowości Kałowice wśród przyszłych beneficjentów, wykonawców i decydentów, opierać się będzie przede wszystkim o następujące formy komunikacji: Internet Prasa lokalna Promocja bezpośrednia Internet będzie głównym dostawcą informacji o Planie Odnowy Miejscowości Kałowice. Internet służyć będzie także komunikacji pomiędzy bezpośrednio odpowiedzialnym za wdrażanie Planu Odnowy Miejscowości, a zainteresowanymi podmiotami samorządowymi, biznesowymi i organizacjami pozarządowymi. Prasa lokalna służyć będzie upowszechnianiu informacji w różnych kręgach potencjalnych beneficjentów i wykonawców Planu Odnowy Miejscowości Kałowice, o istnieniu takiego dokumentu i sposobie jego monitorowania i wdrażania, kierując do źródła informacji, jakim będzie Internet. Promocja bezpośrednia polegać będzie także na bezpośrednim zapraszaniu do negocjacji wybranych podmiotów, mogących być partnerami w realizacji poszczególnych zamierzeń Planu Odnowy Miejscowości. 17 18