Klasa integracyjna


Klasa integracyjna liczy maksymalnie 20 osób, w tym do
5 dzieci niepełnosprawnych.








DZIECI NIEPEŁNOSPRAWNE:
niesłyszące
słabosłyszące
niewidome
słabowidzące
z niepełnosprawnością ruchową (w tym z afazją)
z upośledzeniem umysłowym w stopniu lekkim
z upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym
lub znacznym
z autyzmem (w tym z zespołem Aspergera)
z niepełnosprawnościami sprzężonymi



Zaburzenia rozwojowe, które charakteryzują się wystąpieniem
nieprawidłowości w trzech obszarach funkcjonowania:
nieprawidłowości w przebiegu interakcji społecznych
(zaburzony kontakt wzrokowy, nieumiejętność spontanicznego
wykorzystania gestykulacji w komunikacji pozawerbalnej,
niezdolność do tworzenia stosownych do wieku związków
przyjacielskich z rówieśnikami, brak świadomości uczuć innych ludzi
i empatycznego reagowania na nie)

deficyty zdolności do komunikowania się
(znaczne zaburzenia w mowie, obejmujące głośność wypowiedzi,
wysokość głosu, rytm i intonację; znaczne zaburzenia w produkcji
mowy, obejmujące stereotypie i powtórzenia; znaczne zaburzenia
inicjowania i podtrzymywania konwersacji; znaczne zaburzenia
komunikacji niewerbalnej- w zakresie kontaktu wzrokowego,
ekspresji twarzy, postawy ciała)

ograniczone, powtarzane wzorce aktywności, zachowania
i zainteresowań
(manieryzmy ruchowe- charakterystyczne ruchy rąk, połączone
często z kręceniem się w kółko i wspinaniem na palce;
stereotypie, sztywne przestrzeganie rutyn, ograniczony charakter
zainteresowań, przywiązanie do talizmanów)


U około 70% osób z autyzmem diagnozuje się upośledzenie
umysłowe w różnym stopniu.

Wśród osób autystycznych w normie intelektualnej, a także
lekko lub umiarkowanie upośledzonych można spotkać
jednostki ze szczególnymi uzdolnieniami, określanymi jako
wysepkowe (muzyczne, językowe, pamięciowe,
percepcyjne, arytmetyczne, plastyczne).







stałość i przewidywalność (plany dnia, pomoc w orientacji
w przestrzeni szkolnej, informowanie o wszelkich zmianach)
komfort sensoryczny (odpowiednie miejsce w klasie)
wizualny kanał przekazu informacji (pomoce graficzne)
kontrolowany sposób mówienia (jasne, krótkie komunikaty;
zadawanie pytań zamkniętych; unikanie sarkazmu, aluzji,
zwrotów metaforycznych; odpowiednia głośność mówienia)
wspieranie samodzielnych działań (podzielenie zadania na
etapy, czasami zmniejszenie trudności zadania)
wzmacnianie motywacji w procesie uczenia się i poczucia
własnej wartości (stwarzanie sytuacji, w której dziecko
mogłoby odnieść sukces, wykorzystanie umiejętności
i zainteresowań ucznia do podniesienia jego statusu w klasie)
wspieranie ucznia w nawiązywaniu i utrzymywaniu relacji
z rówieśnikami (wsparcie działań ucznia, gdy wykazuje chęć
udziału w życiu klasy)

Szacunkowo w Polsce podobnie jak w całej Europie
zaburzenie to występuje u 1 na 345 uczniów.

Jest to zaburzenie rozwoju mieszczące się w spektrum
autyzmu.

Charakteryzuje się upośledzeniem komunikacji dwustronnej,
komunikacji słownej i pozasłownej, niechęcią do
zaakceptowania zmian, brakiem giętkości myślenia oraz
bardzo szczególnymi zainteresowaniami.

Mocną stroną osób z ZA jest zapamiętywanie faktów, dat,
postaci. Wielu z nich jest uzdolnionych matematycznie.










FUNKCJE SPOŁECZNE
Niezdolność lub ograniczona umiejętność nawiązywania
kontaktów społecznych, szczególnie z rówieśnikami.
Brak lub ograniczone odczytywanie sygnałów społecznych
(nie ma dla nich znaczenia moda i obyczaje).
Brak zrozumienia norm i zasad społecznych.
Nieadekwatne reakcje emocjonalne.
CECHY DOTYCZĄCE MOWY I JĘZYKA
Mowa prawidłowo rozwinięta w czasie.
Nieprawidłowe użycie mowy do potrzeb komunikacji.
Dziwna prozodia, modulacja, akcent.
Nieczytanie znaczeń ukrytych, przenośni, gry słów, różnych
znaczeń wyrazów.












PROBLEMY ZWIĄZANE Z KOMUNIKACJĄ POZAWERBALNĄ
Ograniczone lub niewłaściwe stosowanie mimiki.
Ograniczony zakres gestów, nienaturalna postawa.
Sztywne spojrzenie (zbyt długie wpatrywanie się).
Ograniczone odczytywanie sygnałów niewerbalnych
u innych.
OGRANICZONE ZAINTERESOWANIA I AKTYWNOŚCI
Specyficzne zainteresowania często niezgodne z wiekiem.
Obsesyjność zainteresowań.
Bardzo dobra pamięć do dat, faktów, statystyk, klasyfikacji.
NIEZGRABNOŚĆ RUCHOWA
Zaburzenia motoryki dużej i małej, koordynacji wzrokoworuchowej.
Nienaturalna postawa, chód, bieg.







FIKSACJE
Stawianie tych samych pytań i oczekiwanie tych samych
odpowiedzi.
Powtarzanie wypowiedzi, cytatów, wyrazów.
Wielokrotne rysowanie tych samych obrazków, słuchania
piosenki, czytania bajki, oglądania telewizji.
RYTUAŁY
Mała podatność na zmiany otoczenia, organizacji czasu,
przebiegu czynności.
Wprowadzenie ustalonego porządku, niezmiennych zasad
i form zachowania.







Rozpaczliwe próby przynależności do grupy rówieśniczej.
Opinie o uczniu: kłopoty z motywacją, zdolny ale leń, kłopoty
emocjonalne.
Dzieci są odrzucone przez grupę, ujawniają się wtórne
zaburzenia: fobia szkolna, depresja, próby samobójcze,
zachowania lękowe.
Konflikt z nauczycielami – osoby z ZA chcą po swojemu
realizować program nauczania.
Różne problemy na różnych przedmiotach – od geniusza do
szkoły specjalnej.
Konflikty pozalekcyjne – boisko, przerwy, stołówka.
Niska motywacja do podejmowania działań, nauki, poprawy
zachowania.







Ucz zasad i dawaj wskazówki dotyczące kolejności
zabierania głosu w trakcie rozmowy, przerywania jej czy
zmiany tematu.
Wyjaśniaj metafory i wyrazy wieloznaczne.
Zachęcaj ucznia, by poprosił w razie potrzeby o powtórzenie,
uproszczenie czy zapisanie polecenia, jeśli jest ono dla niego
niezrozumiałe.
Przedstaw dokładne oczekiwania i zasady dotyczące
właściwego zachowania się.
Może okazać się konieczne zapewnienie nadzoru i pomocy
dla ucznia w trakcie przerw.
Ucz dzieci kontrolowania ich zachowań.
Jeśli tylko jest to możliwe, przygotuj ucznia na potencjalne
zmiany (w chwili zaburzenia rutyny).

Uczniowie z ZA mają
często problemy
z wyodrębnieniem
istotnych informacji,
dlatego nauczyciel musi
zadbać o przejrzystość
pomocy graficznych czy
też o zrozumiały, zwięzły
zapis na tablicy.













Włącz jego zainteresowania do ćwiczeń i zadań.
Pomóż w skierowaniu uwagi na zadanie w chwili
dekoncentracji.
Angażuj ucznia w aktywność ruchową.
Nie zakładaj, że uczeń zrozumiał to co przeczytał – sprawdź
poziom zrozumienia, zadaj dodatkowe pytania i posługuj się
pomocami wizualnymi.
Korzystaj z pomocy graficznych.
Ucz na podstawie ćwiczeń, gdy tylko jest to możliwe.
Dziel zadania na mniejsze lub przedstawiaj je w innej formie.
Unikaj słownego przeładowania.
Wykorzystaj mocne strony ucznia, np. pamięć.
Chwal ucznia i mów mu co zrobił dobrze.
Pomóż uczniowi zrozumieć własne zachowania i reakcje
innych.
Edukuj pozostałych uczniów.
Spróbuj wyeliminować lub zmniejszyć z otoczenia bodźce,
na które dziecko może być nadwrażliwe.

Mózgowe porażenie dziecięce to zespół przewlekłych
i niepostępujących zaburzeń ośrodkowego układu
nerwowego, powstałych w wyniku uszkodzenia mózgu przed,
po i w czasie porodu. Najczęstsze przyczyny mpd to:
niedotlenienie płodu, patologia porodu, złe położenie płodu
oraz wcześniactwo.

Uszkodzenia mózgu powodują specyficzne powstawanie
zaburzeń ruchowych (niedowłady, porażenia, ruchy
mimowolne), mogą wystąpić zaburzenia w rozwoju
umysłowym, mowy, zachowania oraz epilepsja.

Rehabilitacja ruchowa
dzieci z MPD ma na celu:

ograniczenie
negatywnych skutków
spowodowanych
unieruchomieniem,

uaktywnienie nerwowomięśniowe porażonych
części ciała,

usprawnienie części
zdrowych, aby w
maksymalnym stopniu
przejęły funkcje
kompensacyjne,

wyrobienie ważnych
umiejętności życiowych.

Dzieci, które mówią niewyraźnie i mają problemy
z kontrolowaniem swoich mięśni twarzy są często uważane za
opóźnione w rozwoju umysłowym. Nie zawsze jest to prawdą.
Blisko połowa dzieci z MPD ma średnią lub dobrą inteligencję.

Mózgowe porażenie może mieć negatywny wpływ na rozwój
osobowości dziecka. Z powodu trudności w poruszaniu się
i porozumiewaniu dziecko może łatwiej się zniechęcać,
ulegać rozdrażnieniu i zniechęceniu podczas prób
wykonywania trudnych dla niego czynności.

W kontaktach z dzieckiem z MPD bardzo ważne jest bycie
cierpliwym, dodawanie dziecku odwagi oraz wspieranie jego
wysiłków.
Upośledzenie umysłowe (wg WHO) jest to istotne
obniżenie ogólnego poziomu funkcjonowania
intelektualnego, oraz trudności w zachowaniu
przystosowawczym, występujące przed 18 rokiem życia.
Iloraz inteligencji w lekkim upośledzeniu umysłowym
waha się w granicach od 55 do 69 (w skali Wechslera).
 Dorosłe osoby lekko upośledzone umysłowo nie
przekraczają poziomu intelektualnego dziecka
12-letniego o prawidłowym rozwoju umysłowym.
 Dojrzałość społeczna nie przekracza poziomu
17-letniej młodzieży w normie intelektualnej.

1.
Obniżenie rozwoju myślenia do poziomu konkretno –
obrazowego.
2.
Mniejszy zasób pojęć liczbowych i umiejętności
wykonywania operacji matematycznych. Nieprzekraczanie
w rozwoju okresu operacji konkretnych (osoba potrafi
dokonywać klasyfikacji, szeregowania,
przyporządkowywania, dodawania, mnożenia itp.
odwołując się do przedmiotów; wymienione operacje nie
dotyczą materiału werbalnego).
3.
Obniżony poziom rozwoju języka (ubogi zasób słów,
zaburzenia mowy, gorsze rozumienie słów).
4.
Słaby rozwój uczuć wyższych, zmniejszona wrażliwość
i powinność moralna.
5.
Większa niestałość emocjonalna, impulsywność,
agresywność, niepokój, w zależności od typu
temperamentu.
6.
Ogólnie niższy poziom motoryczny, męczliwość
psychoruchowa, obniżona sprawność manualna, w tym
precyzja wykonywania ruchów.
7.
Obniżenie rozwoju percepcji wzrokowej (niedokładne
spostrzeżenia) oraz percepcji słuchowej (w tym analizy
i syntezy słuchowej).
8.
Gorsza pamięć logiczna oraz obniżona koncentracja uwagi.
9.
Ogólnie niższe tempo uczenia się
Uczniowie z lekką niepełnosprawnością intelektualną realizują
podstawę programową kształcenia ogólnego w gimnazjum.






stosowanie kart pracy
dostosowane sprawdziany
stosowanie słownictwa i pojęć na poziomie czynnego
słownika ucznia
stosowanie odpowiedniej wielkości i kroju czcionki (jeśli
istnieje taka potrzeba)
wzbogacanie tekstu ilustracjami (w miarę możliwości)
stymulacja ucznia w czasie lekcji (pytania naprowadzające,
upraszczanie poleceń, odczytywanie poleceń, motywowanie
do aktywnego udziału w zajęciach, stymulacja poziomu
koncentracji uwagi)

Poziom inteligencji waha się w granicach 35-54 (wg skali
Wechslera).

Jako osoby dorosłe nie przekraczają poziomu ogólnego
rozwoju intelektualnego 8-letniego dziecka.

Poziom dojrzałości społecznej nie przekracza poziomu
10-letniego dziecka.

Wymagają w życiu ograniczonej pomocy i wsparcia.
1.
Myślenie konkretno-obrazowe, nieumiejętność wykonywania
operacji logicznych, trudności w tworzeniu pojęć abstrakcyjnych.
2.
Spostrzeganie niedokładne, wolne; trudności
w wyodrębnianiu istotnych cech przedmiotów i zjawisk.
3.
Obniżona koncentracja uwagi, węższy jej zakres. Dominuje uwaga
mimowolna.
4.
Dominuje pamięć nietrwała, głównie mechaniczna.
5.
Często występują zaburzenia mowy, ubogi zasób słownictwa.
6.
Zdolność rozumienia prostych sytuacji społecznych, umiejętność
wyrażania swoich potrzeb, porozumiewania się i współpracy
z innymi ludźmi.

Przewidziana jest odrębna podstawa programowa kształcenia
ogólnego dla uczniów umiarkowanie i znacznie upośledzonych
w szkole podstawowej i gimnazjum.

Specyfika kształcenia uczniów z upośledzeniem umysłowym
w stopniu umiarkowanym polega na nauczaniu i wychowaniu
całościowym, zintegrowanym, opartym na wielozmysłowym
poznawaniu otaczającego świata – w całym procesie edukacji.

Na każdym etapie edukacyjnym w szkole podstawowej
i gimnazjum wyodrębnia się:
1) zajęcia edukacyjne:
a) funkcjonowanie w środowisku,
b) muzyka z rytmiką,
c) plastyka,
d) technika,
e) wychowanie fizyczne,
f) etyka lub religia
2) zajęcia rewalidacyjne




Jackson L., Świry, dziwadła i Zespół Aspergera, Wydawnictwo
Fraszka Edukacyjna, Warszawa 2010
Kirejczyk K. (red.), Upośledzenie umysłowe- pedagogika,
PWN, Warszawa 1981
Pisula E., Autyzm u dzieci, PWN, Warszawa 1999
Materiały szkoleniowe z konferencji „Uczeń z Zespołem
Aspergera w klasie integracyjnej”

www.niepelnosprawni.pl
www.synapsis.waw.pl
www.niegrzecznedzieci.prv.pl

www.wcies.edu.pl (oferta szkoleniowa)


DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ!!!
Autor: Edyta Jankowska