Wyższa Szkoła Promocji w Warszawie Monika Borzuchowska (album nr 2067/2007) Techniki perswazji stosowane przez firmę Nutricia w reklamach prasowych mleka dla dzieci BEBIKO Praca licencjacka Napisana pod kierunkiem dr. Krzysztofa Kubiaka Warszawa 2010 Spis treści WSTĘP ................................................................................................................................................ 4 I. Reklama prasowa produktów dla dzieci. .......................................................................................... 7 1.1. Prasa – zagadnienia teoretyczne. .................................................................................................. 7 1.2. Reklama prasowa. ......................................................................................................................... 8 1.2.1. Zalety i wady reklamy prasowej .................................................................................... 8 1.2.2. Formy reklamy prasowej. ............................................................................................ 10 1.3. Konstrukcja reklamy prasowej ................................................................................................... 12 1.3.1. Ilustracja/Visual ........................................................................................................... 13 1.3.2. Nagłówek/Lead. ........................................................................................................... 15 1.3.3. Tekst właściwy/Body copy........................................................................................... 16 1.3.4. Slogan reklamowy/Claim. ........................................................................................... 17 1.3.5. Układ graficzny/Layout ............................................................................................... 18 1.3.6. Percypowanie reklamy prasowej ................................................................................. 18 1.4. Mechanizmy perswazji – zagadnienia teoretyczne ..................................................................... 19 1.4.1. Pojęcie perswazji ......................................................................................................... 20 1.4.2. Psychologiczne mechanizmy oddziaływania............................................................... 20 1.5. Techniki perswazyjne w reklamie prasowej ............................................................................... 22 1.5.1. Technika przyciągania uwagi ...................................................................................... 23 1.5.2. Technika budowania wiarygodności ........................................................................... 24 1.5.3. Technika użycia produktu ............................................................................................ 25 II. Techniki perswazji używane przez firmę Nutricia w reklamach prasowych mleka dla dzieci BEBIKO............................................................................................................................................. 26 2.1. Tło rynkowe działalności firmy Nutricia w Polsce .................................................................... 26 2.2. Rynek producentów mleka modyfikowanego dla dzieci w Polsce............................................. 28 2.2.1. Charakterystyka działalności firmy Nutricia ............................................................... 28 2.2.2. Produkty marki BEBIKO............................................................................................. 30 2.3. Techniki perswazji wykorzystane przez firmę Nutricia w reklamach prasowych mleka dla dzieci BEBIKO .................................................................................................................................. 32 2.3.1. Konstrukcja reklamy prasowej mleka modyfikowanego BEBIKO ............................. 33 2.3.2. Technika przyciągania uwagi w reklamach BEBIKO ................................................. 34 2.3.3. Technika budowania wiarygodności w reklamach BEBIKO ...................................... 37 2.3.4. Technika użycia produktu w reklamach BEBIKO ...................................................... 38 2.3.5. Perswazyjna budowa reklamy mleka BEBIKO – analiza symboliczna ...................... 39 2.4. Techniki perswazji wykorzystywane przez konkurentów firmy Nutricia w reklamach prasowych .......................................................................................................................................... 40 2.4.1. Konstrukcja reklamy prasowej konkurentów BEBIKO .............................................. 41 2.4.2. Technika przyciągania uwagi w reklamach marek konkurencyjnych BEBIKO ......... 42 2.4.3. Technika budowania wiarygodności w reklamach konkurencji BEBIKO .................. 45 2.4.4. Technika użycia produktu w reklamach konkurencyjnych BEBIKO ......................... 45 2.4.5. Perswazyjna budowa reklamy mleka modyfikowanego konkurencji BEBIKO – analiza symboliczna ............................................................................................................... 46 2.5. Ocena i wnioski dotyczące zastosowania technik perswazji w reklamach prasowych mleka dla dzieci BEBIKO ................................................................................................................. 48 III. Autorski projekt reklamy prasowej mleka dla dzieci BEBIKO z wykorzystaniem podstawowych technik perswazji. ..................................................................................................... 51 3.1. Brief do autorskiego projektu reklamy prasowej mleka dla dzieci BEBIKO ............................. 51 3.2. Założenie autorskiego projektu reklamy prasowej mleka dla dzieci BEBIKO .......................... 63 3.3. Wizualizacja autorskiego projektu graficznego reklamy prasowej mleka dla dzieci BEBIKO............................................................................................................................................. 66 3.4. Sposób oceny skuteczności autorskiego projektu reklamy prasowej mleka dla dzieci BEBIKO............................................................................................................................................. 68 ZAKOŃCZENIE ............................................................................................................................... 71 BIBLIOGRAFIA ............................................................................................................................... 73 SPIS RYSUNKÓW, TABEL I WYKRESÓW.................................................................................. 75 Wstęp Tematyka reklamy jest przedmiotem zainteresowania wielu nauk. Falę zaciekawienia tą dziedziną naukowcy tłumaczą obszerną gałęzią wiedzy, jaka jest w niej zawarta. Jednak trudności przynosi samo ujednolicenie pojęcia, które jest trudne do zdefiniowania, ze względu na liczną ilość zastosowań, oraz przybieranych form1. Termin reklama wywodzi się od łacińskich słów reclamo, reclamare, które oznaczają krzyczenie, hałasowanie. Źródło pochodzenia można również odnaleźć w wersji anglojęzycznej, gdzie reklama określana jest terminem advertising, który pochodzi od słowa advert – „odwrócić”, czyli reklama jest niczym innym jak odwróceniem uwagi odbiorcy od wszystkich dotychczasowych czynności i zwrócenie jej na dany produkt. Jedną z najpopularniejszych i najczęściej przytaczanych definicji marketingowych reklamy jest ta skonstruowana przez organizację American Marketing Association w brzmieniu: „reklamą jest każda płatna forma nieosobistej prezentacji i popierania idei, dóbr oraz usług przez ściśle określoną, zainteresowaną osobę”2. Inną definicję proponuje A. Grzegorczyk, który twierdzi, że reklama to „płatna, pośrednia komunikacja (przez różne środki przekazu) firm lub innych organizacji i jednostek, które są identyfikowane z treścią przekazu lub mają nadzieję poinformować lub przekonać członków pewnej grupy odbiorców”3. Przekaz rozpowszechniany jest do odpowiednich segmentów rynku za pomocą wybranego środka medialnego4. „Dociera ona w formie bezosobowego, płatnego przekazu do anonimowego, masowego odbiorcy, zachęcając do kupna (lub używania) określonych produktów czy usług. Występuje powszechnie na rynkach dóbr masowych, szybko rotujących, przybliżając produkty do konsumenta. Właściwa reklama ułatwia konsumentom podejmowanie decyzji przy założeniu, że użyte w reklamie środki przyczyniają się do rzeczywistego uzgodnienia oferowanych produktów z oczekiwaniami ostatecznych konsumentów”5.W jednym zdaniu Bogusław Kwarciak określa reklamę, jako połączenie informacji z perswazją6. Istnieje wiele różnych klasyfikacji reklamy. Można ją podzielić m.in. ze względu na: medium (nośnik reklamy), np. reklama prasowa, reklama telewizyjna, reklama radiowa W. Šmid, Encyklopedia promocji i reklamy, Wyd. Profesjonalnej Szkoły Biznesu, Kraków 2001, s. 90. J. Altkorn (red.), Podstawy marketingu, Instytut marketingu, Kraków 1996, s. 309. 3 A. Grzegorczyk, Teoria reklamy, Wyd. Agencja reklamy BENTA, Warszawa 1999, s. 5. 4 J. Łodziana-Grabowska, Efektywność reklamy, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 1996, s. 13. 5 B. Pilarczyk, H. Mruk, Kompendium wiedzy o marketingu, PWN, Warszawa 2006, s. 214. 6 B. Kwarciak, Co trzeba wiedzieć o reklamie, Wyd. Profesjonalnej Szkoły Biznesu, Kraków 1999, s. 13. 1 2 itd.; cel reklamy, np. reklama polityczna, reklama rekrutacyjna, reklama o działalności charytatywnej; kategorię (nadawca-odbiorca), np. reklama konsumencka, reklama handlowa, reklama detaliczna; specyfikę branżową, np. reklama finansowa, reklama przemysłowa, reklama usług; zasięg dystrybucji, np. reklama globalna, reklama ogólnopolska, reklama regionalna i reklama lokalna7. Przedmiotem zainteresowania autorki prezentowanej pracy jest reklama prasowa, a konkretnie reklama prasowa produktów dla dzieci, których odbiorcami są wyłącznie rodzice – ze względu na charakter produktu. Pisaniu niniejszej pracy, przyświecały autorce zasadniczo dwa/trzy cele. Pierwszym celem było zaprezentowanie sposobów oddziaływania na odbiorców reklam prasowych produktów dla dzieci. Drugim celem było przygotowanie propozycji ulepszenia sposobów reklamowania w prasie produktów dla dzieci – na przykładzie marki BEBIKO. Przy realizacji powyższych założeń należało odpowiedzieć na kilka kluczowych pytań: Co to jest reklama prasowa? Z jakich elementów składa się reklama prasowa? Jakie mechanizmy psychologiczne wykorzystywane są w reklamie prasowej? Jakie techniki stosowane są w reklamie prasowej produktów dla dzieci? Realizując postawione przed sobą zadania i pytania badawcze, autorka przestudiowała liczne publikacje literatury przedmiotu, dokonała analizy wielu danych wtórnych oraz przeprowadziła badania pierwotne dotyczące postrzegania reklamy prasowej przez konsumentów. Na potrzeby badania autorka przygotowała kwestionariusz pt: „Reklamy prasowe mleka modyfikowanego dla dzieci”. Badanie główne, pt.: „Atrakcyjność reklam prasowych mleka modyfikowanego dla dzieci” zostało przeprowadzone pośród przypadkowo napotkanych kobiet w wieku 25-35 lat, które klasyfikują się do potencjalnej grupy docelowej (są to kobiety spodziewające się dziecka, lub kobiety mające małe dzieci). Założone przez autorkę cele, wiedza zdobyta podczas studiów literatury tematu oraz przyjęty tzw. komunikacyjny model miały wpływ na ostateczną strukturę prezentowanej pracy. Praca została podzielona na trzy rozdziały. Rozdział pierwszy: „Reklama prasowa produktów dla dzieci”, rozdział drugi: „Techniki perswazji używane przez firmę Nutricia w reklamach prasowych mleka dla dzieci BEBIKO”, oraz rozdział trzeci: „Autorski projekt A. Grzegorczyk, Reklama w środowisku komunikacji rynkowej, Wyd. Wyższa Szkoła Promocji, Warszawa 2003, s. 54. 7 reklamy prasowej mleka dla dzieci BEBIKO z wykorzystaniem podstawowych technik perswazji”. W rozdziale pierwszym autorka starała się przedstawić podstawowe zagadnienia teoretyczne z dziedziny prasy. Autorka zdefiniowała reklamę prasową, jako formę przekazu ukazanego w mediach drukowanych, przedstawiła jej wady i zalety, które są ściśle powiązane z różnorodnymi funkcjami, jakie powinna spełniać reklama prasowa. Przedstawiona została również konstrukcja reklamy prasowej, oraz jej główne składniki, którymi są: ilustracja (visual), nagłówek (lead), tekst właściwy (body copy), slogan reklamowy (claim), układ graficzny (layout). W kolejnej części autorka przedstawiła zagadnienia dotyczące mechanizmów perswazji, oraz technik perswazyjnych, jakie są wykorzystywane poprzez działania powyżej określonych mechanizmów opierając się na przykładach reklam prasowych z życia codziennego. W drugim rozdziale autorka przedstawiła historię firmy Nutricia od momentu jej powstania w 1901 roku, poprzez stworzenie marek działających na rynku pod znakiem Nutricia do dnia dzisiejszego. Autorka w swojej pracy skupiła się na działalności marki BEBIKO, opisie podstawowych produktów znajdujących się w jej asortymencie, oraz na opisie technik perswazyjnych wykorzystywanych przez markę BEBIKO, jak i przez firmy konkurencyjne działające na rynku mleka modyfikowanego dla dzieci. Z analizy tworzenia reklam prasowych marki BEBIKO, oraz jej konkurencji, autorka wywnioskowała, że głównymi technikami, którymi posługują się firmy działające na tym segmencie rynku są techniki przyciągania uwagi, techniki budowania wiarygodności, techniki użycia produktu, oraz techniki związane z budową i konstrukcją reklamy. W trzecim rozdziale autorka przedstawiła własny projekt reklamy prasowej mleka dla dzieci BEBIKO, wykorzystując do tego podstawowe techniki perswazyjne. Aby tego dokonać na początku autorka wykonała brief, oraz rozpisała założenia, które pomogły podczas wykonania projektu wizualnego.