Rok akademicki 2015/2016 KIERUNEK LEKARSKI WYDZIAŁ LEKARSKI (WL) WYDZIAŁ WOJSKOWO-LEKARSKI (WWL) Studenci III RS Cele nauczania Farmakologii i Toksykologii: Zapoznanie studentów z zasadami racjonalnej farmakoterapii oraz przedstawienie podstawowych korzyści, niebezpieczeństw i trudności związanych z leczeniem farmakologicznym. Studenci uczeni są także z jakich źródeł informacji korzystać w celu aktualizowania wiedzy z zakresu farmakologii oraz jak oceniać publikacje medyczne pod kątem przedstawionego w nich dowodu medycznego. Po odbyciu kursu nauczania farmakologii i toksykologii student powinien znać ogólne pojęcia i zagadnienia z zakresu farmakodynamiki, farmakokinetyki i farmakoekonomiki, zasady działania leków oraz posiadać wiadomości na temat grup leków stosowanych w lecznictwie. Wiadomości te obejmują mechanizm działania, efekty kliniczne, kinetykę, podstawowe wskazania, przeciwwskazania, działania niepożądane, interakcje i zasady dawkowania, jak również krytyczną ocenę przydatności leku. Obowiązuje ponadto umiejętność zapisywania recept na leki gotowe i recepturowe. Efekty kształcenia wg Rozporządzenia Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 9 maja 2012 r. z poz 631: Po ukończeniu zajęć z Farmakologii i Toksykologii student w zakresie Wiedzy: C.W34. charakteryzuje poszczególne grupy środków leczniczych; C.W35. zna główne mechanizmy działania leków oraz ich przemiany w ustroju zależne od wieku; C.W36. określa wpływ procesów chorobowych na metabolizm i eliminację leków; C.W37. zna podstawowe zasady farmakoterapii; C.W38. zna ważniejsze działania niepożądane leków, w tym wynikające z ich interakcji; C.W39. rozumie problem lekooporności, w tym lekooporności wielolekowej; C.W41. zna podstawowe kierunki rozwoju terapii, w szczególności możliwości terapii komórkowej oraz terapii genowej i celowanej w określonych chorobach; D.W.20. zna podstawy medycyny opartej na dowodach; E.W. 10. zna zasady farmakoterapii ludzi starszych; E.W.25. zna możliwości leczenia nowotworów; E.W.29. zna zasady leczenia bólu w tym bólu nowotworowego; E.W.40. wymienia wskazania do terapii monitorowanej; E.W.41. definiuje podstawowe pojęcia farmakoekonomiczne; Umiejętności:. B.U.13. wyjaśnia różnicę między badaniem retrospektywnym i prospektywnym, randomizowanymi i kliniczno- kontrolnymi oraz szereguje je według wiarygodności i jakości dowodów naukowych; D.U.17. krytycznie analizuje piśmiennictwo naukowe; C.U13. wykonuje proste obliczenia farmakokinetyczne; C.U14. dobiera leki w odpowiednich dawkach w celu korygowania zjawisk patologicznych w ustroju i w poszczególnych narządach; C.U15. projektuje schemat racjonalnej chemioterapii zakażeń, empirycznej i celowanej; C.U16. poprawnie przygotowuje zapisy wszystkich form recepturowych substancji leczniczych; C.U17. posługuje się informatorami farmaceutycznymi i bazami danych o produktach leczniczych; Kompetencji społecznych: Rozumie potrzebę poszerzania wiadomości na podstawie literatury zalecanej jak i własnego wyboru. Potrafi przekazać wiedzę, zdobytą podczas przygotowywania referatów w ramach pracy własnej innym studentom. Komunikuje się przy użyciu terminologii fachowej z innymi osobami Rozumie zagrożenia wynikające z niekontrolowanego przyjmowania leków Realizacja efektów będzie dokonana na: WL- 146 godzinach zajęć; WWL-132 godzinach zajęć z rozkładem na: A. Wykłady (WWL-26); (WL-40) B. Seminaria (WWL-20); (WL-22) Przebieg zajęć Godziny dydaktyczne obejmują: WWL- w semestrze jesienno-zimowym -12 seminariów oraz 12 wykładów, natomiast w semestrze wiosenno letnim 8 seminariów i 14 wykładów. WL- w semestrze jesienno-zimowym oraz wiosenno-letnim po -11 seminariów oraz 20 wykładów Seminaria realizowane będą według planu umieszczonego na tablicy informacyjnej Zakładu- kolejność omawiania tematów może ulec zmianie. Seminaria należy odrabiać w terminie wyznaczonym rozkładem grupowym. Studenci uprawnieni do programu indywidualnego, mogą odrabiać zajęcia z inną grupą studencką, po wcześniejszym uzyskaniu zgody Kierownika Zakładu. Nie ma możliwości odrabiania seminariów po zakończonym temacie ostatniej grupy w semestrze. Dopuszczalna jest w semestrze jedna nieobecność podczas seminarium/ usprawiedliwiona zwolnieniem lekarskim dostarczonym w ciągu 5 dni roboczych od ustąpienia okoliczności będących przyczyną zwolnienia. Każda kolejna, nawet usprawiedliwiona nieobecność , skutkuje jednym punktem ujemnym do kolokwium oraz koniecznością zaliczenia seminarium celem uzyskania zaliczenia przedmiotu. Sposób zaliczenia seminarium na którym student był nieobecny należy uzgodnić z prowadzącym zajęcia. Na każdym seminarium będzie przeprowadzony sprawdzian wiadomości z seminarium poprzedniego i bieżącego ( w zakresie podanym przez prowadzącego zajęcia). Niezaliczenie sprawdzianu lub nieobecność na nim skutkuje jednym punktem ujemnym do kolokwium z danego bloku tematycznego. Warunkiem zaliczenia pierwszego półrocza jest: wykazanie się umiejętnością poprawnego przygotowania zapisu wszystkich form recepturowych substancji leczniczych. Sprawdzian powyższych umiejętności zastępuje kolokwium nr.1 z bloku zajęć seminaryjnych i odbędzie się dla całego roku w maksymalnie trzech terminach uzgodnionych ze Starostą Roku- ostatni termin nie później niż 7 dni przed końcem semestru jesienno-zimowego . uzyskanie zaliczenia kolokwium nr 2 i 3 Warunkiem zaliczenia drugiego półrocza jest: uzyskanie zaliczenia kolokwium nr 4 i nr 5 Z każdego kolokwium będzie można uzyskać maksymalnie 20 punktów. Kolokwium zalicza uzyskanie minimum 13 pkt. Kolokwia mają formę pisemna, pytania są wyświetlane na ekranie, czas potrzebny do odpowiedzi i ilość punktów za pytanie są podane przy każdym pytaniu . Nieobecność na kolokwium, nawet usprawiedliwiona, jest równoznaczna z utratą terminu. Dopuszczalne są dwa terminy poprawkowe. Niezaliczenie kolokwium w wyznaczonych terminach skutkuje 3 pkt. ujemnymi – z każdego kolokwium- uwzględnianymi przy egzaminie. Student przystępujący do egzaminu musi mieć zaliczone kolokwia ( jeżeli kolokwium będzie zaliczone w czwartym terminie to od puli uzyskanej na egzaminie będzie odjętych 3 pkt., jeżeli zaś w piątym terminie to odejmie się 4 pkt.- za każdy więc kolejny termin przybywa minus 1 pkt.) Punkty ujemne są redukowane o połowę w kolejnych terminach egzaminu. W wyjątkowych sytuacjach ( np. zdarzenia losowe) osoby, które nie zaliczyły kolokwium w wyznaczonych trzech terminach będą miały przed końcem semestru dodatkowy ( i ostateczny) termin. Studenci, którzy nie odrobią seminariów, nie będą mieli zaliczonego przedmiotu, co skutkuje niedopuszczeniem do egzaminu z farmakologii - uzyskają ocenę niedostateczną z egzaminu Warunkiem zaliczenia egzaminu jest: Wykazanie się umiejętnością poprawnego zapisania leków oficynalnych. Zdanie testu w Centrum Egzaminacyjnym UM. Metody oraz sposoby weryfikacji efektów kształcenia, w tym forma i warunki zaliczenia przedmiotu: Efekty kształcenia w zakresie wiedzy będą sprawdzone za pomocą krótkich pisemnych sprawdzianów oceniających wiedzę z zajęć seminaryjnych; pisemnego kolokwium po każdym bloku tematycznym oraz egzaminu pisemnego w formie testu wielokrotnego wyboru z jedną odpowiedzią prawidłową. Warunkiem zaliczenia będzie uzyskanie minimum 60% prawidłowych odpowiedzi. Egzamin odbędzie się w Centrum Egzaminów UM. Efekty kształcenia w zakresie umiejętności i kompetencji społecznych będą sprawdzane poprzez bieżącą obserwację postaw i zachowań studenta czynioną przez nauczyciela akademickiego, kolegów i samoocenę oraz poprzez : pisemne kolokwium z receptury oceniające umiejętności zapisywania leków magistralnych – 10 form recepturowych ( zaliczenie tych umiejętności będzie w/g wyżej opisanych kryteriów) praktyczną część egzaminu oceniającą umiejętności: zapisywania leków oficynalnych – 10 leków doboru leku oficynalnego pod kątem działań niepożądanych jak i istotnych interakcji lekowych. Praktyczna część egzaminu będzie zaliczona jeżeli student poprawnie wypisze receptę i uzyska chociaż 6 pkt. (na 10 możliwych) za zapisane leki . Z każdej poprawnie zapisanej recepty będzie 1 pkt.. Podczas sprawdzania umiejętności zapisywania leków oficynalnych, student może korzystać z kompendium indeksu leków zawierającego tylko nazwę handlową i międzynarodową leków , formę odpłatności za leki. Powyższa zgoda nie dotyczy zaliczenia zajęć seminaryjnych. Kolokwia i praktyczna część egzaminu dokonywane będą jednoczasowo dla całego roku. Terminy będą uzgodnione ze Starostą Roku Studenci, którzy podczas cyklu szkoleniowego z farmakologii i toksykologii ze wszystkich kolokwiów uzyskają w pierwszym terminie ocenę minimum dobrą mogą liczyć na dodatkowe punkty, które będą dopisane do puli punktów uzyskanych w pierwszym terminie egzaminu. Dopisanie nastąpi tylko wówczas , gdy student uzyska minimum zaliczeniowe egzaminu. Za zaliczenie kolokwium na ocenę 5 będzie doliczonych 3 pkt; za ocenę 4,5- 2 punkty a za ocenę 4 -1 pkt. Uwaga- Studenci, którzy zaliczą dowolne kolokwium w pierwszym bądź drugim terminie poprawkowym, będą mieli zaliczenie semestralne przedmiotu też w tym terminie- ocena zaś będzie średnią arytmetyczną ze wszystkich ocen dotychczas uzyskanych. Wykaz literatury podstawowej: Obowiązkowej 1. Farmakologia. Podstawy farmakoterapii. T. 1-2. Podręcznik dla studentów medycyny i lekarzy pod redakcją W. Kostowskiego, Z. Herman ., Warszawa 2004, wyd.3 ISBN: 978-83200-4164-4 (www.medbook.com.pl) 2. Receptura dla lekarzy, studentów medycyny i stomatologii, pod redakcją P. Nowak, Z. Herman, R. Brusa; Katowice 2005; 3. E. Mutschler „Farmakologia i toksykologia” Wydawnictwo medyczne Urban & Partner, wyd I; Wrocław 2004, wydanie II 2010 4. Janiec W. Kompendium farmakologii; PZWL, warszawa 2010 Wykaz leków do receptury dla studentów Wydziału Lekarsko-Wojskowego Zakładu Farmakologii i Toksykologii udostępniony studentom przez adiunkta Zakładu. uzupełniającej: 1. Goodman and Gilman's the Pharmacological Basis of Therapeutics: Set 2, 12 Rev ed. Autor: Laurence Brunton; Bruce A. Chabner, 2. Herman ZS. Farmakologia i farmakoterapia dla lekarzy (1) Podstawy farmakologii ogólnej. Zakażenia. PZWL 2006; 3. Herman ZS. Farmakologia i farmakoterapia dla lekarzy (2). Leki wpływające na układ nerwowy, przeciwzapalne i przeciwbólowe, psychotropowe. PZWL 2007 4. Herman ZS. Farmakologia i farmakoterapia dla lekarzy (3). Leki stosowane w chorobach: układu sercowo-naczyniowego, krwi, przewodu pokarmowego, układu oddechowego. PZWL. 2008 5. Orzechowska-Juzwenko K. Farmakologia kliniczna. Znaczenie w praktyce medycznej. Górnicki. Wydawnictwo Medyczne 2006 6. Podlewski JK, Chwalibogowska – Podlewska A: Leki współczesnej terapii. 7. Pharmindex Kompendium leków. Praca zbiorowa 8. Vademecum zatruć, red. Dreisbach R.H., Robertson W.O, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 1995 (ISBN: 8320018633) 9. Toksykologia. Podręcznik dla studentów, lekarzy i farmaceutów, red. Seńczuk W., wyd. 4, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2002 (ISBN: 8320026482) 10. Rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie recept lekarskich 11. Adresy stron internetowych zawierających charakterystyki leków m.in.. Polskie: http://www.urpl.gov.pl/charakterystyki.asp Unii Europejskiej: http://www.emea.europa.eu/htms/human/epar/eparintro.htm amerykańskie: http://www.accessdata.fda.gov/scripts/cder/drugsatfda/index.cfm Brytyjskie: http://emc.medicines.org.uk/ NGC (różne medycznego narodowe rekomendacje w różnych dotyczące jednostkach http://www.guideline.gov/resources/guideline_index.aspx www.mp.pl standardów postępowania chorobowych):