Konspekt lekcji - Zespół Szkół w Ostrorogu

Jak napisać dobry konspekt?
Beata Nowakowska
Zagadnienia:
1. Cechy dobrego konspektu.
2. Przedstawienie schematu konspektu
obowiązującego w Zespole Szkół w
Ostrorogu.
3. Omówienie poszczególnych elementów
konspektu.
Konspekt lekcji
Wyjaśnijmy sobie najpierw słowo
konspekt.
Konspekt- z łac. conspectus 'rzut oka;
przegląd. To zarys, szkic, skrót;
streszczenie wykładu, przemówienia,
utworu lit. lekcji itp.
Cechy dobrego konspektu





Konspekt powinien być ściśle zorientowany na cele
lekcji;
Cele lekcji nie mogą być „ozdobą konspektu” ani jego
marginalnym elementem;
Konspekt powinien być skoncentrowany na
czynnościach uczniów;
Konspekt powinien zawierać cele końcowe lekcji i
pośredniczące (środki do celu);
Konspekt powinien akcentować adekwatną do
potrzeb uczniów sekwencję czynności uczenia się
uczniów;
Cechy dobrego konspektu





Konspekt powinien być ściśle powiązany z planem wynikowym;
Konspekt powinien zapewnić „sprzężenie zwrotne” w
doskonaleniu nauczania przez zawieranie elementów
ewaluacyjnych;
Konspekt powinien umożliwić oryginalne sposoby osiągania
celów przez projektowanie sekwencji czynności pośrednich
(zadań dydaktycznych);
Konspekt powinien służyć samoocenie, rozwojowi
samoświadomości dydaktycznej nauczyciela;
Konspekt powinien być prosty w budowie, łatwy w
wykorzystaniu i nie ograniczający możliwości bieżących
modyfikacji.
Wzór konspektu lekcji
pierwsza strona
Konspekt lekcji
Imię i nazwisko nauczyciela………………………………………………………
Przedmiot……………………….....…lekcja nr*…………………klasa…......
Data………………………………..……Czas realizacji…………………………
Temat lekcji……………………………………………………………….............
Ścieżka edukacyjna…………………………………………………………….....
Treści ścieżki dydaktycznej……………………………………………………….
…………………………………………………………………………………….
Cele ogólne:
Np.
Zdobycie…
Rozwijanie…
Kształtowanie
Cele szczegółowe:
Np.
Uczeń rozwiąże…
Uczeń wymieni
Uczeń opisze
Metody nauczania:………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………….
Środki dydaktyczne:…………………………..………………………………...
……………………………………………………………………………………………….
Formy nauczania: ……………………………………………………………….
……………………………………………………………………………………………
*numer lekcji musi odpowiadać numerowi lekcji w planie wynikowym
Wzór konspektu lekcji
druga strona
Części
lekcjiogniwa
Wstępna
Główna
Końcowa
Praca
domowa
Czynności uczniów
docelowe
pośrednie
Czynności
nauczyciela
Środki
dydakty
czne
Formy
naucza
nia
Cele ogólne
Zawierają informację co nauczyciel
poprzez daną lekcję chce osiągnąć ,
inaczej czego wychowankowie będą się
uczyć, jakie kompetencje nabywać. Cele
te ukierunkowują na to, co przez
planowaną lekcję będzie przez uczniów
zdobywane, ćwiczone, doskonalone,
tworzone, przeżywane.
Cele ogólne
Najogólniej cele te można by ująć następująco:
 Zdobycie (poszerzenie, ugruntowanie) nowej wiedzy
o faktach i procesach, mechanizmach przyrodniczych
i społecznych;
 Nabywanie i rozwijanie umiejętności intelektualnych
takich jak: rozwiązywanie problemów typowych i
nietypowych, teoretycznych i praktycznych,
interpretacja i ocena faktów, analiza i synteza.
 Ćwiczenia umiejętności intelektualnych i doskonalenie
stopnia ich opanowania, automatyzowanie
(stosowanie nawyków)
Cele ogólne



Nabywanie umiejętności praktycznych, manualnych,
technicznych, sprawności fizycznych i ich ćwiczenie.
Promowanie twórczości, wytworów artystycznych i
technicznych.
Kształtowanie umiejętności organizatorskich i
społecznych.
Cele ogólne
Aby dobrze sformułować cele ogólne, nauczyciel musi
wziąć pod uwagę następujące rzeczy:
1.
strategiczne (długofalowe) cele kształcenia i
wychowania;
2.
wymagania i standardy programowe (zakres wiedzy i
umiejętności wyznaczonych do opanowania na
danym etapie rozwoju ucznia)
3.
własny plan wynikowy;
4.
własną ocenę postępów uczniów
5.
badanie wyników nauczania w danym oddziale
prowadzonym przez nadzór pedagogiczny;
Cele szczegółowe
Po ustaleniu celów ogólnych przygotowywanej lekcji
nauczyciel musi określić cele uczniowskie, a więc
takie szczegółowe stany rzeczy w zakresie wiedzy,
umiejętności, przeżyć i zachowań uczniów, które
staną się przekonywującym dowodem uzyskania
(rozszerzania, doskonalenia) kompetencji
określonych w celach ogólnych.
Aby dobrze założyć cele szczegółowe nauczyciel musi
wziąć pod uwagę następujące czynniki:
1.
poziom wyjściowy swoich uczniów;
2.
treści określone tematem.
Cele szczegółowe
Oprócz tego nauczyciel musi przekonać się, że
uczniowie osiągnęli określone cele szczegółowe
poprzez konkretne zachowania uczniów po
skończonej lekcji. Zachowania te powinny
korespondować z poszczególnymi celami ogólnymi.
Przewidywane zachowania nauczyciel opisuje w
sposób operacyjny, a więc za pomocą zwrotów
umożliwiających skuteczne skontrolowanie i ocenę
uzyskanych przez ucznia wyników. Zaliczymy do nich
m. in. zwroty
Cele szczegółowe
Uczeń :

rozwiąże (zadanie, problem teoretyczny lub praktyczny)

wymieni, wyliczy (fakty, zdarzenia, osoby, wzory, reguły)

rozróżni (cechy, gatunki, stany rzeczy)

opisze (przedmioty, sytuacje)

uzasadni, że...

wykona (wytwór, utwór artystyczny, określoną czynność)

przetłumaczy na język obcy, z języka obcego (to i to)

oceni (zjawisko, zdarzenie, proces, postawy moralne)

zidentyfikuje (przedmiot, gatunek, problem)

uzyska taki poziom sprawności ( dokładność, szybkość, ilość)

wyszuka, odnajdzie (dowody, materiały, fakty, dokumenty)

skomentuje (wydarzenia, zachowania)

streści, opracowuje plan, konspekt

wypowie się swobodnie (na temat)
Cele szczegółowe
Tak opisane zachowanie uczniów nauczyciel
uzupełnia ewentualnymi standardami
ilościowymi lub jakościowymi. Ustala
dokładnie np. ile faktów i jakie uczeń wyliczy,
ile zadań i jakie musi rozwiązać, ile nowych
pojęć czy reguł opanuje, jakie nowe słowa
zapamięta itp.
Cele szczegółowe
Operacjonalizacja celów wymaga od nauczyciela
wiele wysiłku, wyobraźni, dostosowania wymagań do
możliwości wychowanków i do czasu, jakim się
dysponuje. Trud ten bardzo się jednak opłaci,
ponieważ sprawne działanie nauczyciela i uczniów
jest możliwe tylko w warunkach szczegółowego,
konkretnego planowania.. Mając tak starannie
opisane cele możemy już bez większego wysiłku
„opracować” scenariusz całej lekcji. Nie działamy
bowiem po omacku, wiemy, czego chcemy zarówno
od siebie, jak i od uczniów.
Cele szczegółowe
Streszczając rozważania o celach lekcji,
możemy powiedzieć, że nauczyciel
przygotowując się do lekcji obmyśla przyszłe
stany rzeczy zarówno w skali makro, czyli
ustala, jakie kompetencje uczniów dana
lekcja ma kształtować lub ćwiczyć, jak i w
skali mikro, czyli precyzyjnie, w jaki sposób
powinni się zachowywać uczniowie po lekcji.
Metoda nauczania
Definicja
Metoda nauczania to systematycznie
stosowany sposób pracy nauczyciela z
uczniami, umożliwiający osiągnięcie celów
kształcenia, to wypróbowany układ czynności
nauczycieli i uczniów realizowanych
świadomie w celu spowodowania założonych
zmian w osobowości uczniów.
Metoda nauczania
O wartości metod nauczania decyduje charakter
czynności nauczycieli i uczniów oraz środków
poglądowo-technicznych , wspierających lub
zastępujących niektóre czynności. Wartość
metod nauczania zależy przede wszystkim od
tego, czy i w jakim stopniu wywołuje
aktywność, samodzielność i zaangażowanie
samych uczniów. Ze względu na wielkie
bogactwo metoda nauczania i ciągłe
pojawianie się nowych metod ich klasyfikacja
nie została ujednolicona.
Podział metod nauczania
Dawny podział na metody podające i
poszukujące okazał się za wąski, zaczęto więc
poszukiwać nowych.
Podział najbardziej pełny obejmuje 5 grup
metod nauczania, którym odpowiada 5
rodzajów uczenia się wg Szloska:
Podział metod nauczania
1)metody podające-uczenie się przez
przyswajanie








Wykład informacyjny
Pogadanka
Opowiadanie
Opis
Prelekcja
Anegdota
Odczyt
Objaśnienie lub wyjaśnienie
Podział metod nauczania
2)metody problemowe-uczenie się przez
odkrywanie




Wykład problemowy
Wykład konwersatoryjny
Klasyczna metoda problemowa
Aktywizujące






Metoda przypadków
Metoda sytuacyjna
Inscenizacja
Gry dydaktyczne (np. symulacyjne, decyzyjne, psychologiczne)
Seminarium
Dyskusja dydaktyczna (związana z wykładem, okrągłego stołu,
burza mózgów, panelowa, metaplan)
Podział metod nauczania
3)




metody waloryzacyjne (eksponujące)
uczenie się przez przeżywanie
Pokaz łączony z przeżyciem
Film
Sztuka teatralna
Ekspozycja
Podział metod nauczania
4)







metody praktyczne
uczenie się przez działania
Pokaz z objaśnieniem
Pokaz z instruktażem
Ćwiczenia przedmiotowe
Ćwiczenia laboratoryjne
Ćwiczenia produkcyjne
Metoda projektów
Metoda przewodniego tekstu
Podział metod nauczania
5) metody programowe



Z użyciem komputera
Z użyciem maszyny dydaktycznej
Z użyciem podręcznika programowanego
Środki dydaktyczne
Definicja
Środki dydaktyczne, przedmioty materialne
umożliwiające usprawnienie procesu nauczaniauczenia się i uzyskania optymalnych osiągnięć
szkolnych
Środki dydaktyczne
Funkcja środków dydaktycznych
sprowadza się:




a) upoglądowienia procesu kształcenia, tj. do
rozszerzenie zasięgu kontaktów uczącego się z
rzeczywistością;
b) ułatwienia procesów myślowych;
c) pomocy w wykonywaniu przez uczniów ćwiczeń i
zdobywaniu sprawności praktycznego działania;
d) eksponowania materiałów wywołujących
przeżycia uczniów.
Środki dydaktyczne
Środki dydaktyczne dzielą się na:
1) słowne, tj. udostępniające teksty drukowane lub pisane;
2) wzrokowe proste, zw. Tradycyjnie pomocami naukowymi, jak
oryginalne przedmioty, modele, obrazy, wykresy, mapy;
3) techniczne środki wzrokowe, jak np. diaskop, grafoskop,
mikroskop, teleskop;
4) techniczne środki słuchowe, jak magnetofon czy radio;
5) słuchowo-wzrokowe, jak film, telewizja;
6) automatyzujące proces dydaktyczny, jak maszyny dydaktyczne,
komputery, urządzenia symulacyjne.
Formy nauczania
Definicja
Forma nauczania (łac. forma – kształt,
postać), termin oznaczający
organizacyjną stronę nauczania w
odróżnieniu od metody nauczania, która
dotyczy sposobu pracy nauczycieli i
uczniów.
Formy nauczania
Forma nauczania obejmuje zewnętrzne warunki
tego nauczania, a więc dobór uczniów i
nauczycieli, połączenie ich w odpowiednie
grupy, współpracę grup i jednostek ze sobą,
rodzaj zajęć oraz warunki miejsca i czasu
pracy dydaktycznej. W niektórych dawnych
podręcznikach dydaktyki można się spotkać z
utożsamianiem metody z formą nauczania, co
nie jest uzasadnione.
Formy nauczania
Zastosowane w skali makro pojecie formy nauczania odnosi się
zwykle do systemów nauczania, jak np. klasowo-lekcyjny system
nauczania, system pracowniany, system Freineta. W skali mikro
pojecie formy nauczania kojarzy się z takimi elementami
systemu jak: lekcja (jako organizacyjna forma nauczania), praca
domowa, wycieczka szkolna, bądź z takimi kategoriami
organizacji pracy uczniów na lekcji czy poza nią , jak praca
zbiorowa (frontalna) uczniów, praca grupowa czy praca
jednostkowa (indywidualna). Zróżnicowanie form pracy
wychowanków sprzyja powstawaniu kontaktów
międzyjednostkowych i międzygrupowych i stwarza wiele
nowych sytuacji dydaktyczno-wychowawczych, sprzyjających
rozwojowi osobowości.