Zastosowanie Metody Arkady w deformacjach p*ytek
advertisement
Zastosowanie Metody Arkady w deformacjach płytek paznokciowych Dr n. med. Maciej Koselak Paznokieć ( unguis ) stanowi jeden z przydatków naskórka. Umiejscowiony jest on na powierzchni grzbietowych dalszych opuszek palców rąk i stóp wytwarzany jest przez nabłonek skóry. Płytkę paznokciową budują takie elementy jak: macierz, płytka czyli trzon paznokcia, łożysko oraz tkanka okołopaznokciowa. W dystalnej części palca płytka paznokciowa kończy się brzegiem wolnym a wokół płytkę otacza wyniosłość zwana wałem paznokcia. Z wału paznokciowego na powierzchnie ciała paznokcia schodzi warstewka z cienkiej tkanki nabłonkowej zwana obrąbkiem naskórkowym, który osłania nasadę paznokcia dzięki czemu chroni delikatną tkankę macierzy i łożysko przed bakteriami i innymi mikroorganizmami mogącymi uszkodzić te elementy budowy paznokcia. Korzeń ( radix unguis ) buduje część tylna i przednia. Część tylna jest cienka i przykryta skórą, natomiast część przednia obłączek ( lunula) jest pomostem pomiędzy żywa macierzą, a martwą płytką paznokcia. To właśnie z macierzy powstaje paznokieć. Macierz jest miejscem metabolicznie aktywnym ponieważ znajdują się w niej nerwy, naczynia krwionośne i limfatyczne. To w tym miejscu komórki dzielą się i w miarę nawarstwiania zrogowaciałych komórek, przesuwają się po łożysku paznokcia w kierunku jego przedniej części. Tkanki położone bezpośrednio pod płytką stanowią łożysko na którym spoczywa paznokieć i dzięki niemu jest odżywiany. Możliwe jest to dzięki siatce drobnych naczyń krwionośnych. Samo łożysko nie przyczynia się do jego wzrostu, lecz stanowi jedynie miejsce gdzie płytka przybiera formę stwardniałą. Wzrost paznokcia następuje w sposób ciągły o różnym stopniu nasilenia przez całe życie. Średnio szybkość wzrostu paznokcia wynosi 0,1 mm na dobę, przy czym jest on szybszy na palcach rąk niż kończyn dolnych. Przyczyny zaburzeń mikrokrążenia kończyn dolnych STAN ZAPALNY /POZAPALNY Zmiany w strukturze śródbłonka na poziomie kapilar Uszkodzenie komórek => wzrost przepuszczalności naczyń => ból i obrzęk * FILARIAZA – „słoniowacizna” REAKCJA ALERGICZNE Reakcje autoimmunologiczne Wytwarzanie przeciwciał klasy IgE na nieszkodliwe antygeny (alergeny) Wzrost przepuszczalności naczyń krwionośnych => obrzęk OPARZENIA Reakcje organizmu jak w stanie zapalnym lub w alergii Obrzęk zależny od powierzchni ciała objętej oparzeniem, a także stopniem zaawansowania uszkodzenia tkanek. Przyczyny zaburzeń mikrokrązenia kończyn dolnych URAZY MECHANICZNE OBRZĘK WRODZONY Stłuczenia, złamania, zmiażdżenia, zwichnięcia Uszkodzenie tętnic, żył i naczyń chłonnych => niedokrwienie /zakrzep Może dojść do obliteracji naczyń => uszkodzenie nerwów, aparatu mięśniowego i obrzęk. Wady rozwojowe (nieprawidłowy wzrost ciała w wieku dziecięcym) Malforacje limfatyczne (naczyniaki chłonne) => zwłóknienia w-wy podskórnej Choroba Milroy’a – trudność w wytwarzaniu prawidłowych struktur śródbłonka => torbiele w w-wie podskórnej o innym składzie chemicznym niż chłonka. OBRZĘK JATROGENNY Powstaje w wyniku powikłań pooperacyjnych Obrzęk jest następstwem przecięcia naczyń żylnych, chłonnych i tętnic. Przyczyny zaburzeń mikrokrążenia kończyn dolnych NIEWYDOLNOŚĆ I ZAKRZEPICA ŻYŁ GŁĘBOKICH MIAŻDŻYCA Czynniki ryzyka: wiek, siedzący tryb życia, płeć, ciąża, antykoncepcja, HTZ Osłabienie funkcji zastawek => REFLUKS => zastój krwi na obwodzie => obrzęk (często obrzęki mieszane, bolesność, martwica tkanek). Teleangiektazje => żylaki => zespół zakrzepowy. Zwężenie lub zamknięcie światła naczyń krwionośnych przez skumulowaną blaszkę miażdżycową Zaburzenia filtracji krwi w kapilarach => agregaty blaszki m. => spadek objętości przepływającej krwi => niedokrwienie i obrzęk Powikłania: procesy autoimmunologiczne, martwica obwodowa skóry. CHOROBY NOWOTWOROWE Dezaktywacja limfocytów => spadek odporności => zastój chłonki Sarkoidoza (grudki zapalne w węzłach chłonnych) Węzłowica (przewlekła białaczka limfatyczna) Mięsak limfatyczny. Przyczyny zaburzeń mikrokrążenia kończyn dolnych NIEWYDOLNOŚĆ SERCA Czynniki ryzyka: płeć męska, wiek, używki, otyłość, cukrzyca, predyspozycje genetyczne Objawy: duszność, senność, ogólnie osłabienie organizmu Zaburzona funkcja pompy ssąco – tłoczącej => krew zalega w komorach => spadek objętości i ciśnienia krwi => zwężenie naczyń nerkowych => wzrost objętości płynu tkankowego => obrzęk. NIEWYDOLNOŚĆ NEREK Nieprawidłowa praca serca => zaburzenia absorpcji i wydalania Na+ => przepełnienie naczyń nerkowych Zmniejszenie produkcji prekursora wit.D => niedobór Ca i P Zaburzenia w funkcjonowaniu wątroby => wodobrzusze i obrzęki. Rzadziej dochodzi do białkomoczu nerczycowego. Przyczyny zaburzeń mikrokrążenia kończyn dolnych OTYŁOŚĆ Nadmierny przyrost masy ciała Dysfunkcje i nieprawidłowe działanie hormonów podwzgórza Powikłania: wzrost ryzyka zachorowalności na choroby naczyniowego, cukrzycę. układu sercowo – CUKRZYCA (HIPERGLIKEMIA) I typ – insulinozależny (spadek ilości kom.ß trzustki, dotyczy młodych osób) II typ – nieinsulinowy (nadwaga) Glikemia => zwężenie kapilar krwionośnych => mikroangiopatie => neuropatie nerwów czuciowych => owrzodzenia, obrzęki, martwica skóry. ZABURZENIA HORMONALNE Dysfunkcje tarczycy i zaburzenia wydzielania hormonów płciowych Endokrynopatia => wzrost filtracji kłębuszków nerkowych => hipokaliemia => wzrost ciśnienia tętniczego => uszkodzenie nerek i serca => obrzęk. Przyczyny zaburzeń mikrokrążeniakończyndolnych ANTYKONCEPCJA DOUSTNA Działanie głównie estrogenu i gestagenu => zwiększa się i ryzyko zachorowalności na niewydolność żylną kończyn dolnych. krzepliwość krwi HORMONALNA TERAPIA ZASTĘPCZA Okres przekwitania zwiększa ryzyko zachorowania na chorobę wieńcową, osteoporozę i nowotwory u kobiet. Powikłania HTZ: obrzęki obwodowych części ciała, podrażnienia skóry, ryzyko niewydolności żylnej. OBRZĘK IDIOPATYCZNY Najczęstsze w młodym wieku Anomalie anatomiczne układu chłonnego (wady wrodzone) Obrzęk hiperplastyczny – postać wrodzona, spotykana u małych dzieci. Niewydolność zastawek. Przyczyny zaburzeń mikrokrążenia kończyn dolnych NIEPRAWIDŁOWA PIELĘGNACJA KOŃCZYN DOLNYCH CELLULIT i OBRZĘK LIPIDOWY Zaburzenia krążenia krwi i chłonki => gromadzenie ppm => miejscowe obrzęki kończyn dolnych => patologie tkanki łącznej Czynniki mające wpływ na rozwój wrastania paznokci Uwarunkowania genetyczne ( ok. 5%) rodzaj wykonywanej pracy intensywne obciążenia waga ciała rodzaj noszonego obuwia podłoże po którym się poruszamy stan układu kostnego i deformacje kręgosłupa choroby kości, stawów (reumatyzm, artroza, gościec) uszkodzenia mechaniczne będące przyczyną schorzeń tkanki kostnej i łącznej złamania, porażenia, neuralgie, zapalenia kaletek, torebek, nekrozy stawów, kaletek, kości choroby układowe (cukrzyca, zaburzenia ukrwienia) nadmierne pocenie i postępowa maceracja skóry Metod korekcji płytki paznokciowej: zabiegowe zachowawcze pomocnicze Zachowawcze metody korekcji płytki: postępowanie pielęgnacyjne tamponada klamra korekcyjna terapie skojarzone Metoda Arkady Postępowanie pielęgnacyjne polega na oczyszczaniu i dezynfekcji paznokcia oraz otaczającej go tkanki. Usuwamy wrastający kąt płytki lub cierń paznokcia. Należy pamiętać o usunięciu zrogowaceń naskórka w wale paznokciowym. Tamponada jest stosowana by poszerzyć przestrzeń pomiędzy płytką paznokciową a wałem paznokciowym. Używamy taśmy włókninowej bądź innego środka odkażającego. Materiał opatrunkowy nasączmy środkiem gojącym, przeciwzapalnym, zmiękczającym, regenerującym, dezynfekującym. Materiały używane do tamponowania: włóknina wiskozowo - poliamidowa (szer. 15cm), gaza bawełniana (szer. 1cm), wata, lignina, gaza nasączona substancjami leczniczymi (kompresy z maścią gojącą). Rurki Sulci-Protektor wykonane ze sztucznego tworzywa, przecięte wzdłuż nakłada się na brzegi płytki paznokciowej, a następnie mocuje masą do rekonstrukcji paznokcia. Leczenie kosmetyczno podologiczne wykorzystuje metody korekcji płytek paznokciowych ogólnie opisywanych jako ortonyksja. Określenie „orthonyxie” powstało z użycia greckich słów „orthos” – prosto i „onyks” – paznokieć. Celem ortonyksji jest uniesienie brzegów wrastających paznokci oraz wyprostowanie płytki paznokciowej Ortonyksja jest podologiczną metodą korekcji paznokci za pomocą różnych metod w przypadku wrastania paznokci oraz przy deformacjach płytki. Cel ortonyksji przywrócenie prawidłowej płaszczyzny płytce paznokciowej zmiana toru wzrostu paznokcia zapobieganie ponownemu wrastaniu szybka likwidacja dolegliwości bólowych. Podstawową metodą korekcji wrastających paznokci jest montowanie na płytce paznokcia specjalnie skonstruowanej klamry korekcyjnej lub masy akrylowej wykorzystywanej w metodzie Arkady. W metodzie Arkady za pomocą odpowiedniego urządzenia zwanego Kostką Arkady stabilizuje się paluch po to, aby za pomocą manipulatorów w sposób bardzo delikatny i bezbolesny odkształcić płytkę paznokciowa i za pomocą akrylu utrwalić to odkształcenie. Tak odkształcona płytka daje uczucie komfortu głównie z powodu ustąpienia uporczywego bólu. Odpowiednio nałożony, utwardzający się pod wpływem wiązania chemicznego akryl, unosi płytkę paznokcia i nadaje jej inny, właściwy kierunek wzrostu. Szczególnie istotnym czynnikiem wyróżniającym metodę Arkady od innych metod jest korygowanie płytki paznokciowej na całej jej powierzchni w przeciwieństwie do wąskich klamer korekcyjnych, które przylegają do płytki na bardzo ograniczonej powierzchni. Przeciwwskazaniem do szeroko rozumianej ortonyksji jest kruchość, brak elastyczności płytki paznokciowej, brak wzrostu płytki oraz niekonsekwencja chorego w dalszej pielęgnacji paznokci. W metodzie Arkady braku wzrostu płytki, zbyt mała elastyczność czy kruchość nie jest przeciwskazaniem, wręcz przeciwnie, metoda ta utwardza płytkę, daje wzmocnienie dla osłabionej płytki paznokciowej a co najważniejsze nadaje płytce paznokciowej estetyczny wygląd. Opis urządzenia i metody Arkady Kostka Arkady jest urządzeniem służącym do plastyki zdeformowanych płytek paznokciowych. Kostka Arkady skonstruowana jest jako bardzo proste urządzenie. Urządzenie to ma kształt sześcianu pozbawionego ścian. Brak ścian umożliwia bardzo dobrą widoczność całej płytki paznokciowej oraz pozwala swobodnie opracowywać przez operatora zniekształconą płytkę z każdej strony. Główną konstrukcje funkcjonalną stanowi rama Kostki Arkady. Ramy stanowią konstrukcję służąca do montowania różnych stabilizatorów i manipulatorów potrzebnych w trakcie opatrywania zniekształconych płytek paznokciowych. Pierwsza funkcjonalna część kostki Arkady to przednia rama kostki, która służy do stabilizowania manipulatorów za pomocą których operator może w sposób bardzo precyzyjny i stabilny opracowywać zniekształcone, wrastające płytki paznokciowe. Manipulatorami są przyrządy w kształcie „ łopatek” o różnej wielkości, które stabilizowane są za pomocą obejm wkładanych do otworów znajdujących się w ramie przedniej kostki . Dzięki śrubom dociskającym obejmy manipulatory uzyskują stabilność. Manipulatory dzięki obejmom przytrzymywane są w dowolnym ustawieniu. Manipulatory dzięki temu uzyskują stabilność a tym samym taką stabilność uzyskuje opracowywany paznokieć . Stabilność manipulatorów jest szczególnie ważna dla operatora w trakcie precyzyjnego nakładania masy akrylowej. Druga funkcjonalna część Kostki Arkady to rama tylna. W ramie tylnej znajdują się śruby stabilizujące palec ze zniekształconą płytką paznokciową. Stabilizacja palca jest niesamowicie istotna w trakcie całego precyzyjnego procesu odkształcania płytki paznokciowej. W celu wyeliminowania nieprzyjemnego odczucia związanego z dociskającą śrubą na ściany boczne palca zakładane są miękkie płytki filcowe. Po środku ramy tylnej znajduje się kolejny otwór do którego operator zakłada manipulator w kształcie „ kolca”, który stabilizowany jest jak przednie manipulatory za pomocą obejmy do ramy kostki. Manipulatorem kolcowym operator dociska grzbiet płytki paznokciowej. Manipulator kolcowy zapobiega oderwaniu od łożyska płytki paznokciowej w trakcie odkształcania brzegów bocznych paznokcia przez manipulatory łopatkowe. Manipulator górny jest bardzo istotnym elementem w trakcie opatrywania zdeformowanego paznokcia. Etapy metody Arkady I Pierwszym etapem w metodzie Arkady jest stabilizacja palca ze zniekształconym paznokciem za pomocą stabilizatorów śrubowych. II w kolejnym etapie następuje stabilizacja grzbietu płytki za pomocą manipulatora kolcowego dociskającego płytke w miejscu gdzie wcześniej nałożono i utwardzono masę akryloną III Kolejny etap to delikatne odształcenie bocznych, wrastających brzegów płytki paznokciowej za pomocą manipulatorów łopatkowych IV Nałożenie masy akrylowej na całą powierzchnie płytki paznokciowej V Termoutwardzenie masy akrylowej VI Usunięcie konstrukcji kostki Arkady VII Opracowanie kosmetyczne odkształconej płytki paznokciowej za pomocą pilników Kwalifikacje do zastosowania metody Arkady Ocena kliniczna wrastania płytki w skali Scholza Ia stopień wrastanie bez stanu zapalnego jednostronnie Ia stopień wrastanie bez stanu zapalnego dwustronnie IIa wrastanie z odczynem zapalnym jednostronnie IIb wrastanie z odczynem zapalnym dwustronnie III a odczyn zapalny jednostronnym z wysiekiem IIIb odczyn zapalny dwustronny z wysiekiem wysięk surowiczy wysięk surowiczo-krwisty wysięk ropny IV a - odczyn zapalny z ziarniną patologiczną „ dzikie mięso” jednostronnie IV a - odczyn zapalny z ziarniną patologiczną „ dzikie mięso” dwustronnie Va - pooperacyjne wrastanie płytki paznokciowej jednostronnie Vb - pooperacyjne wrastanie płytki paznokciowej dwustronnie Ocena zaawansowania bólu 1 stopień 2 stopień 3 stopien 4 stopień - wrastanie bez bólu - boleność przy badaniu palpacyjnym ( przy ucisku) - bolesność przy chodzeniu - bolesność spoczynkowa Ocena stopnia deformacji płytki paznokciowej Płytka paznokciowa zanikowa Paznokieć z bruzdami poprzecznymi i podłużnymi Paznokieć szpotawy i przerośnięty Paznokieć wrastający A - wrastanie boczne na 3 mm B - wrastanie boczne do 5 mm C - wrastanie boczne powyżej 5 mm Ocena kliniczna stopnia niewydolności mikrokrążenia na stopie I a Obecność tętna obwodowego ( tętnica grzbietowa stopy i tętnica piszczelowa tylna I b brak tętna obwodowego ( tętnica grzbietowa stopy i tętnica piszczelowa tylna IIa prawidłowa gra włośniczkowa IIb wydłużona gra włośniczkowa IIIa prawidłowe , symetryczne ucieplenie stóp IIIb nieprawidłowe , asymetryczne ucieplenie stóp IVa obecność obrzęków w zakresie stopy IVb obecność obrzęków w zakresie stopy i goleni Ocena kliniczna kończyn dolnych- badanie podmiotowe ( wywiad z chorym ) Niedokrwienie miażdżycowe Cukrzyca ( zespół stopy cukrzycowej) Przewlekła niewydolność żylna ( żylaki) Niewydolność układu chłonnego ( limfatycznego) –obrzęki Deformacje kostne stóp w tym zespół stopy reumatoidalnej Wskazania do stosowania metody Arkady jako metody z wyboru 1. 2. 3. 4. 5. Wrastające paznokcie w I, II i IIIa stopniu w skali Scholza Wszystkie stopnie deformacji płytek paznokciowych Deformacje płytek związane z niewydolnością mikrokrążenia Profilaktyczna rekonstrukcje płytek w stanach patologicznych kończyn dolnych w celu uniknięcia powikłań związanych z następowym wrastaniem Poprawa estetyki płytek paznokciowych Wskazania do stosowania metody Arkady jako metody wspomagającej leczenie chirurgiczne 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. IIIc, IV i V stopień wrastania paznokci w skali Scholza Zakażone stany palców w niedokrwieniu miażdżycowym w zespole stopy cukrzycowej w stopie reumatoidalnej w przewlekłej niewydolności żylnej, w niewydolności układu chłonnego kończyn dolnych – w obrzękach w polineuropatiach Boczne wrastanie płytek paznokciowych powyżej 5 mm Wskazania do zastosowania znieczulenia miejscowego w metodzie Arkady Niski próg bólowy – nadwrażliwość osobnicza Brak współpracy chorego z operatorem Masywne stany zapalne wałów paznokciowych Bolesność przy chodzeniu i bolesność spoczynkowa Przeciwwskazania do metody Arkady oddzielenie się płytki paznokciowej od łożyska (onycholisis) grzybica paznokci Dziękuję za uwagę
