Badania biologiczne polegają przede wszystkim na szukaniu

EKSPERYMENTY
I OBSERWACJE
NA LEKCJACH
BIOLOGII I
PRZYRODY
Badania biologiczne polegają przede wszystkim na szukaniu
zależności między działaniem określonych czynników a zmianami,
które zachodzą pod ich wpływem.
Dobry badacz to osoba uważnie obserwująca swoje otoczenie i
dostrzegająca zjawiska, które nie wzbudzają zainteresowania
innych.
Ciekawość to główna cecha badacza. Stawia on pytania o
przyczyny i prawidłowości dostrzeżonych zjawisk.
Badacz prowadzi obserwacje i doświadczenia, szuka informacji
w książkach, Internecie…
Docieka odpowiedzi, dyskutuje, wyciąga wnioski.
Ty też możesz zostać badaczem!
OBSERWACJA BIOLOGICZNA

Jest podstawowym źródłem wiedzy biologicznej
Obserwator nie wprowadza żadnych zmian w otaczającym go
środowisku
Do analizy zjawisk używa narządów wzroku, węchu, słuchu lub
specjalnych przyrządów, zależnie od wielkości obserwowanego
obiektu (np. lupa, binokular, mikroskop);
Obserwator zawsze ustala cel obserwacji, czyli obiekt lub zjawisko,
które będzie obserwował;
Wyniki obserwacji dokumentuje w formie opisu, rysunku, fotografii,
nagrania filmowego, tabeli wyników pomiarów;
Na końcu formułuje wniosek obserwacji;
Czy znasz zasady obserwacji mikroskopowych?
Czy prowadziłeś samodzielnie obserwacje mikroskopowe?
Czy wykonywałeś samodzielnie preparat mikroskopowy?
Przed przystąpieniem do
obserwacji musisz zadać sobie
następujące pytania:
JAK?
KIEDY?
CO?
PLANOWANIE
OBSERWACJI
DLACZEGO?
GDZIE?
Doświadczenieeksperyment biologiczny




Jest metodą badania
organizmu lub zjawiska
(procesu) w ściśle
zaplanowanych warunkach,
według określonych zasad
Polega na celowym wywołaniu
konkretnych zjawisk w
układach biologicznych i
obserwowaniu ich przebiegu
Jego celem jest sprawdzenie
(weryfikacja) wcześniej
postawionej hipotezy
W odróżnieniu od obserwacji
w doświadczeniu zmieniamy
jeden
z czynników
wpływających na organizm lub
zjawisko
Zasady eksperymentu
biologicznego

Badaniu powinna być poddana odpowiednia ( jak największa) liczba
osobników, by uzyskane wyniki były wiarygodne

Doświadczenie przeprowadza się na organizmach tego samego gatunku, i
w tym samym wieku, dzięki czemu wyklucza się błędy w interpretacji
wyników

W każdym doświadczeniu ustala się próbę doświadczalną i kontrolną

Doświadczenie musi być powtarzalne - nie wystarczy tylko ogłosić wyniki.
Inni badacze muszą osiągnąć takie same rezultaty w tych samych
warunkach

Przebieg eksperymentu należy udokumentować, a na podstawie
spostrzeżeń sformułować wniosek ( należy zapisywać wszystkie
spostrzeżenia, nawet te, które z pozoru nie mają wiele wspólnego z
doświadczeniem. Może przyczynią się do nieoczekiwanego odkrycia?)
ETAPY EKSPERYMENTU
BIOLOGICZNEGO
1.Sformułowanie problemu
badawczego.
2. Sformułowanie hipotezy.
3. Zaplanowanie doświadczenia:
- zaplanowanie zestawu
doświadczalnego i kontrolnego
- ustalenie liczby powtórzeń
- określenie czasu przebiegu
doświadczenia
- ustalenie sposobu
odnotowywania wyników
4. Przeprowadzenie
doświadczenia.
5. Zanotowanie spostrzeżeń.
6. Opracowanie wyników.
7. Sformułowanie wniosków.
8. Weryfikacja hipotezy
Problem badawczy i hipoteza

Problem badawczy to cel
doświadczenia, sformułowany
jako pytanie
W pytaniu musi być zawarta
nazwa badanego organizmu i
zmienianego czynnika
 Przykłady:
- Czy światło wpływa na wzrost i
barwę roślin?
- Czy roztwór soli wpływa na
wzrost trawy?

Hipoteza to przypuszczenie,
co do tego, jaki będzie
spodziewany wynik badania.
Jest wyrażana zdaniem
oznajmującym

Przykłady do podanych
problemów badawczych
Światło wpływa na wzrost i
barwę roślin
Roztwór soli nie wpływa na
wzrost trawy
Postawiona hipoteza nie musi
być prawdziwa. Jej
prawdziwość ma wykazać
doświadczenie




Próba kontrolna i próba badana
Aby sprawdzić, czy światło wpływa na
wzrost i barwę roślin, należy próby
podzielić na dwie grupy
 Próba kontrolna – stwarzane
warunki wzrostu i rozwoju są takie
same jak w naturze
 Próba badana – jeden z
typowych czynników zostaje
zmieniony (podlega
eksperymentowi)
Eksperyment
i
obserwacja są
uzupełnieniem i
poszerzeniem podstawy
programowej.