Pielęgniarstwo geriatryczne

Plan zajęć z przedmiotu: Kształcenie w zakresie geriatrii i pielęgniarstwa geriatrycznego:
Pielęgniarstwo geriatryczne. III rok PIELĘGNIARSTWO - Studia I stopnia stacjonarne
wykłady (5 godz.) dr Dorota Talarska
seminaria (15 godz.): dr Dorota Talarska, dr Magdalena Strugała
Zajęcia praktyczne (80 godz.): dr Magdalena Strugała, mgr Agnieszka Dymek-Skoczyńska,
mgr Joanna Woźniak
Warunki zaliczenia Pielęgniarstwa geriatrycznego
- aktywne uczestnictwo studenta we wszystkich formach zajęć
- pozytywna ocena z przygotowanego planu opieki
- przedstawienie w dowolnej formie (pogadanka, prezentacja multimedialna, referat) treści
samokształcenia
- końcowe pisemne zaliczenie zajęć praktycznych
ocenę końcową stanowi w 50% ocena z egzaminu, 40% ocena z ćwiczeń, 10% samokształcenie.
Wykłady (załączniki)
1. Podstawy demografii. Wybrane aspekty opieki nad osobami starszymi.
2. Organizacja opieki nad osobami w starości.
Seminaria
1a. Pielęgniarska ocena sprawności funkcjonalnej i zapotrzebowania na opiekę.
1b. Profilaktyka upadków.
Zagadnienia:
1a. Pielęgniarska ocena sprawności funkcjonalnej i zapotrzebowania na opiekę
Kompleksowa Ocena Geriatryczna (KOG):
- Skale ADL: Index Barthel, Skala ADL Katz; skala IADL, IADL Lawton
- skala oceny sprawności poznawczej: AMTS, MMSE
- skala oceny w kierunku depresji: GDS
- skala oceny chodu: Timed Up and go, Tinneti
- skala oceny stanu odżywienia: MNA
- skala ryzyka odleżyn: Norton, Douglas
Kwestionariusze do oceny zapotrzebowania na opiekę: Easy Care, CANE, NOSGER
1b. Profilaktyka upadków
- czynniki ryzyka:

wewnętrzne: zmiany inwolucyjne i chorobowe sprzyjające upadkom, wzorce chodu

zewnętrzne.
- opieka nad pacjentem z ryzykiem upadku
- opieka nad pacjentem po upadku, zespół poupadkowy.
Literatura:
1.Talarska D., Wieczorowska – Tobis K., Szwałkiewicz E.: Opieka nad osobami przewlekle
chorymi, w wieku podeszłym i niesamodzielnymi. Wyd. Lek. PZWL, Warszawa 2009.
2. Wieczorowska- Tobis K., Talarska D.: Geriatria i pielęgniarstwo geriatryczne. Wyd. Lek.
PZWL Warszawa 2008.
3. Kędziora – Kornatowska K., Muszalik M.: Kompedium pielęgnowania w starszym wieku.
Wyd. Czelej, Lublin 2007.
4. Strugała M., Talarska D.: Rehabilitacja i pielęgnowanie osób niepełnosprawnych. Wyd.
Lek. PZWL Warszawa 2013.
5. Czajka D., Czekała B.: Wybrane procedury postępowania pielęgniarskiego w warunkach
domowych. BORGIS Wyd. Med., Warszawa 2013.
6. Krakowiak P., Krzyżanowski D., Modlińska A.: Przewlekle chory w domu. Fundacja Lubię
Pomagać Gdańsk 2011.
2. Opieka nad pacjentem z otępieniem. Zasady żywienia osób starszych, działania opiekuńczo
– terapeutyczne i edukacyjne wobec osób z niedożywieniem.
2 a. Opieka nad pacjentem z otępieniem.
- specyfika i czynniki ryzyka choroby Alzheimera, etapy przebiegu choroby, opieka
uwzględniająca poszczególne okresy choroby, główne problemy opiekuńcze: samoobsługa
(mycie, jedzenie, poruszanie, kontrola zwieraczy), kontakt werbalny, bezpieczeństwo:
zaburzenia pamięci, nocne błądzenie, depresja, agresja i urojenia, wyobcowanie. Czas wolny.
- specyfika i czynniki ryzyka choroby Parkinsona, etapy przebiegu choroby, opieka
uwzględniająca objawy ruchowe i pozaruchowe, powikłania polekowe, główne problemy
opiekuńcze: samoobsługa (mycie, jedzenie, poruszanie), kontakt werbalny, profilaktyka
upadków, depresja, ślinotok, łojotok, intensywne pocenie, dieta: zaburzenia połykania,
zaparcia, niedociśnienie ortostatyczne, lewodopa. Rehabilitacja i czas wolny.
2 b. Zasady żywienia osób starszych: piramida zdrowia, zasady żywienia osób zdrowych, z
zaburzeniami stanu zdrowia: doustne, dożylne, gastrostomia. Niedożywienie i odwodnienie:
etiologia, objawy nasilenia, postępowanie, profilaktyka.
Literatura:
1.Talarska D., Wieczorowska – Tobis K., Szwałkiewicz E.: Opieka nad osobami przewlekle
chorymi, w wieku podeszłym i niesamodzielnymi. Wyd. Lek. PZWL, Warszawa 2009.
2. Wieczorowska- Tobis K., Talarska D.: Geriatria i pielęgniarstwo geriatryczne. Wyd. Lek.
PZWL Warszawa 2008.
3. Kędziora – Kornatowska K., Muszalik M.: Kompedium pielęgnowania w starszym wieku.
Wyd. Czelej, Lublin 2007.
4. Czajka D., Czekała B.: Wybrane procedury postępowania pielęgniarskiego w warunkach
domowych. BORGIS Wyd. Med., Warszawa 2013.
5. Krakowiak P., Krzyżanowski D., Modlińska A.: Przewlekle chory w domu. Fundacja Lubię
Pomagać Gdańsk 2011.
6. Rudzińska M., Gatkowska I., Mirek E., Szczudlik A.: Choroba Parkinsona. Poradnik dla
pacjentów i ich rodzin. Wyd. Uniwersytetu Jagielońskiego. Kraków 2009.
7. Strugała M., Talarska D.: Rehabilitacja i pielęgnowanie osób niepełnosprawnych. Wyd.
Lek. PZWL Warszawa 2013.
Seminarium 3.
3a. Człowiek stary i choroba somatyczna. Nawiązanie do procesów inwolucji starczej.
Odrębności przebiegu wybranych patologii w starości – znaczenie obserwacji pielęgniarskiej.
Rola pielęgniarki w farmakoterapii chorób wieku podeszłego.
3b. Postępowanie pielęgniarskie w wybranych problemach geriatrycznych. Nietrzymanie
moczu (NTM), nietrzymanie stolca (NTS), zakażenia układu moczowego (ZUM). Sylwetka
psychofizyczna oraz problemy pielęgnacyjne pacjenta w wieku podeszłym z zaburzeniami
funkcji zwieraczy. Zadania opiekuńcze (możliwości zabezpieczenia higienicznego) i
rehabilitacyjne pielęgniarki wynikające z opieki nad pacjentem z NTM, NTS. Działania
edukacyjne i profilaktyka powikłań inkontynencji.
3b. Specyfika komunikowania się z osobami starszymi z dysfunkcją narządów zmysłów
(wzroku i słuchu). Przyczyny trudności w komunikowaniu się z osobą starszą (wynikające ze
zmian inwolucyjnych i/lub chorobowych). Możliwości oceny sprawności sensorycznej.
Wskazówki z zakresu komunikowania się i przewodnictwa w opiece nad osobą w wieku
podeszłym o upośledzonym wzroku. Zasady poprawnej komunikacji i przewodnictwa w
opiece nad osobą starszą o upośledzonym słuchu. Konsekwencje psycho-fizyczne i społeczne
niedowidzenia, niedosłuchu, zaburzeń mowy dla ludzi w wieku podeszłym. Przykłady
stosowanego sprzętu kompensującego deficyty sensoryczne.
Piśmiennictwo podstawowe:
1. Wieczorowska - Tobis K., Talarska D. (red.): Geriatria i pielęgniarstwo geriatryczne Podręcznik dla studiów medycznych, PZWL, Warszawa, 2008.
2. Kędziora – Kornatowska K.: Kompendium pielęgnowania pacjentów w starszym
wieku. Wyd. Czelej, Lublin 2007.
3. Biercewicz M., Szewczyk M., Ślusarz R.: Pielęgniarstwo w geriatrii, Wydawnictwo
Medyczne Borgis, Warszawa, 2006.
4. Rosenthal T., Naughton B., Mark Williams M. (red. wyd. polskiego: red. Leszek
Pączek i Mariusz Niemczyk) Geriatria Wydanie I, Wyd. Czelej Lublin 2009.
5. Niechwiadowicz-Czapka., Klimczyk A. Wybrane zagadnienia z pielęgniarstwa
geriatrycznego. Wydawnictwo Continuo, Wrocław 2010.
6. Mötzing G., Schwarz S., (red. wyd. pol. Krzysztof Galus):
Pielęgniarstwo
geriatryczne. Wydawnictwo Elsevier Urban & Partner, 2012.
7. Kędziora-Kornatowska K., Muszalik M., Skolmowska E. Pielęgniarstwo w opiece
długoterminowej. Wydawnictwo PZWL, Warszawa 2010.
Piśmiennictwo uzupełniające:
1. Kostka T., Koziarska - Rościszewska M. Choroby Wieku Podeszłego, PZWL
Warszawa 2009.
2. Grodzicki T., Kocemba J., Skalska A.: Geriatria z elementami gerontologii ogólnej.
Wydawnictwo Via Medica, Gdańsk 2006.
3. Marchewka A., Dąbrowski Z., Żołądź J.A. Fizjologia starzenia się. Profilaktyka i
rehabilitacja. Wydawnictwo PWN, Warszawa2012.
4. Jarosz M.: Żywienie osób w wieku starszym, PZWL, Warszawa, 2008.
5. Chodorowski Z.: Wybrane problemy medycyny geriatrycznej, Wydawnictwo VM
Group, Gdańsk, 2005.
Zajęcia praktyczne
Tematyka zajęć praktycznych (10 dni zajęć):
1. Wprowadzenie do zajęć praktycznych. Odmienności pracy pielęgniarki w placówkach opieki
instytucjonalnej nad osobami starszymi: Domu Pomocy Społecznej, Oddziale Geriatrii, Zakładzie
Opiekuńczo-Leczniczym. Zakres udzielanych świadczeń.
2. Pielęgnowanie pacjenta w wieku podeszłym z zaburzeniami ze strony narządu ruchu, na
przykładzie choroby zwyrodnieniowej, reumatoidalnego zapalenia stawów, osteoporozy.
Kwalifikacja sprawności fizycznej. Sposoby zapobiegania zniekształceniom i zesztywnieniom w
obrębie stawów kończyn.
3. Rola pielęgniarki w podtrzymywaniu aktywności fizycznej i wydolności samoobsługowej osoby
starszej na pożądanym poziomie. Zespół kruchości. Ocena wydolności funkcjonalnej osoby starszej
w praktyce pielęgniarskiej. Formy terapii i aktywizacji osób starszych. Praca w oparciu o
studium przypadku.
4. Problemy pielęgnacyjne wynikające z przewlekłego charakteru schorzeń endokrynologicznych w
wieku podeszłym. Konieczności zmiany dotychczasowego trybu życia (sposób odżywiania,
aktywność, wypoczynek, higiena ciała, konieczność stałej samokontroli i leczenia).
5. Postępowanie pielęgniarskie wobec pacjenta w starszym wieku z wybranymi schorzeniami układu
sercowo - naczyniowego i oddechowego: niewydolność krążenia i POChP. Charakterystyka
sylwetki psychofizycznej pacjenta z powyższymi jednostkami chorobowymi. Profilaktyka
pierwotna i wtórna chorób układu krążenia i oddechowego - udział pielęgniarki.
6. Specyfika pielęgnowania pacjenta w wieku podeszłym z uwzględnieniem wielochorobowości i
odrębności symptomatologii. Zabiegi terapeutyczne, usprawniające i higieniczno-pielęgnacyjne
wobec osób starszych przebywających w placówkach opieki instytucjonalnej. Rola środków
pielęgnacyjnych
w
zachowaniu
integralności
skóry.
Wybrane
zagadnienia
opieki
długoterminowej. Metody monitorowania i zwalczania dolegliwości bólowych.
7. Postępowanie pielęgniarskie w wybranych problemach dermatologicznych w wieku podeszłym:
odleżyny, owrzodzenia podudzi. Czynniki ryzyka, przyczyny powstania i sposoby oceny ran
przewlekłych. Ocena ryzyka odleżyn u pacjenta geriatrycznego za pomocą wybranych skal (np.
CBO). Opatrunki wspomagające proces gojenia ran. Zasady leczenia/oczyszczania ran
przewlekłych. Powikłania wynikające z obecności ran przewlekłych (zakażenia ran przewlekłych).
Edukacja pacjenta i jego rodziny w zakresie samoopieki.
8. Promocja zdrowia wśród pacjentów w wieku podeszłym. Działania edukacyjne i prewencyjne na
rzecz aktywnego starzenia się – profilaktyka geriatryczna: pierwotna i wtórna. Promowanie
zdrowia poprzez samoopiekę, wdrażanie pacjentów geriatrycznych i ich rodzin do samoopieki
(przygotowanie do samoopieki, kształtowanie poczucia odpowiedzialności za własne zdrowie,
nauczenie zasad samoobserwacji, motywowanie do działań wspomagających zdrowie i
zmniejszających skutki niedołęstwa). Zadanie: konspekt edukacji wybranego starszego pacjenta
lub/i jego rodziny.
9. Opieka nad pacjentem w wieku podeszłym leczonym chirurgicznie. Wskazania do leczenia
chirurgicznego osób w wieku podeszłym. Organizacja opieki poszpitalnej w odniesieniu do
pacjenta geriatrycznego. Opieka stomatologiczna nad starszym pacjentem – rola pielęgniarki w
sprawowaniu opieki. Zabiegi pielęgnacyjne wykonywane w celu utrzymania prawidłowej higieny
jamy ustnej u osoby starszej.
10. Przypomnienie i utrwalenie wiadomości zdobytych podczas cyklu zajęć. Zaliczenie pisemne na
ocenę.
Organizacja opieki nad osobami w wieku podeszłym.
Dorota Talarska dr n biol.
Katedra i Zakład Profilaktyki Zdrowotnej
Tel. 61 8 612-243 sekr, - 230 pokój 111
•
Zakres polityki społecznej
•
Zabezpieczenie społeczne (ubezpieczenie społeczne, pomoc i opieka, ochrona zdrowia,
pomoc rodzinie)
Zasady ustalania i waloryzacji świadczeń nie zapewniają dochodów w odpowiedniej
proporcji do rosnących wraz z wiekiem wydatków (w tym w 80+).
•
Zatrudnianie
- Powszechne zatrudnianie osób młodych na „umowy śmieciowe” znacząco obniża koszty pracy.
Tym samym powoduje „wypychanie” z rynku pracy osób
w wieku niemobilnym.
-
Istotną przeszkodą w powszechnym zatrudnianiu osób w wieku 60+ jest także zły stan
zdrowia znacznej części populacji urodzonych w latach 1955–1970.
•
Podnoszenie wieku emerytalnego
wpływa na istotne zmiany w polityce rodzinnej państwa w zakresie opieki nad najstarszym i
najmłodszym pokoleniem.
Późniejszy wiek emerytalny ogranicza potencjał opiekuńczy rodziny.
•
Osoby starsze mieszkają w mieszkaniach niedostosowanych do ich potrzeb i możliwości,
w większości w mieszkaniach o niskim standardzie technicznym i niedostatecznie
wyposażonych.
•
Zmiany wymaga obecny system edukacji osób starszych, gdyż przygotowanie do
aktywnej
starości
wymaga
wdrożenia
wielu
programów
z
kilkunastoletnim
wyprzedzeniem,
•
W mediach publicznych, wytworach kultury musi nastąpić zmiana wizerunku osoby
starsze z: traktowanej jako synonim zacofania, obciążenia finansów publicznych oraz
głównej przeszkody w realizacji modernistycznych zamierzeń społeczeństwa.
Zasadniczym celem polityki zdrowotnej WHO wobec osób w wieku podeszłym jest:
•
wczesne wykrywanie i zapobieganie problemom zdrowotnym;
•
promocja zdrowia osób starszych w zakresie:
-
utrzymania i poprawy sprawności (fizycznej i psychicznej),
-
edukacji dotyczącej zachowań prozdrowotnych i samokontroli zdrowia,
-
poprawy funkcjonowania seniorów w środowisku społecznym;
•
organizacja opieki w taki sposób, aby zapewnić osobie starszej jak najdłuższe
samodzielne funkcjonowanie w środowisku domowym;
•
zapobieganie instytucjonalizacji (umieszczaniu w placówkach opiekuńczych) poprzez
przeciwdziałanie niepełnosprawności fizycznej i psychicznej.
Szwecja
Formy opieki:
-
domowa tj. świadczona w miejscu zamieszkania,
-
instytucjonalna: w domach opiekuńczych, domach pielęgnacyjnych, instytucjach
geriatrycznych oraz szpitalach pobytu długookresowego.
Generalnie istnieją trzy podstawowe formy udzielania pomocy: dom, opieka dzienna,
stacjonarna.
Niemcy
stacjonarna, otwarta (organizacje, wolontariat seniorów), oraz półotwarta.
Istnieją ogólnie cztery typy placówek opiekuńczych dla osób starszych:
-
specjalne domy mieszkalne dla osób starszych (Altenwohnheime),
-
domy dla osób nie prowadzących samodzielnie gospodarstwa domowego (Altenheime),
-
domy dla osób wymagających pielęgnacji (Altenpflegeheime),
-
placówki wielofunkcyjne (mehrgliedrige Alteneinrichtungen).
Włochy
•
opieka społeczna: -domy środowiskowe, pensjonaty, wielofunkcyjne domy kolektywne.
•
opieka zdrowotna:
- opieka w gabinecie lekarza rodzinnego,
- domowa wizyta lekarza na życzenie: w stanach ostrych zachorowań,
-planowa opieka domowa w stosunku do osób z ograniczoną sprawnością ruchową lub
poznawczą,
-zintegrowana opieka domowa: ustawowo zapewnia opiekę podstawową i specjalistyczną
lekarską, pielęgniarską, rehabilitacyjną, opiekę socjalną.
•
hospitalizacja domowa
cd.
7. Stawiarska M., Czarnecka D.: Domy opieki Domy seniora ZOL, ZPO. Zasady
funkcjonowania. Wyd. Forum Doradztwa Podatkowego, 2013.
8. Dz.U. Rz.P.Warszawa, dnia 7 lutego 2013 r., Poz. 182 OBWIESZCZENIE MARSZAŁKA
SEJMU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ z dnia 14 listopada 2012 r.
w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy o pomocy społecznej.
Aspekty opieki osób starszych
Dorota Talarska dr n biol.
Katedra i Zakład Profilaktyki Zdrowotnej
Tel. 61 8 612-243 sekr, - 230 pokój 111
Etapy starości wg. WHO :
-
Wiek średni 40-64 lat
-
Wczesna starość 65-74 lat
-
Starość późna 75-84 lat
-
Wiek sędziwy / długowieczność – ↑ 85 lat
Określenie „stare społeczeństwo” wg. ONZ oznacza, że procent ludności w wieku 65+, wynosi
ponad 7%. Polska osiągnęła tą granicę w 1968 roku.
Według danych GUS pod koniec 2008 w grupie tej było 13,5% osób, do roku 2050 ma być aż
31,6%.
Starzenie się społeczeństwa charakteryzują dwa zjawiska: feminizacja oraz tzw. siwienie siwych
(podwójne starzenie).
•
Siwienie siwych oznacza, że procentowy przyrost ludności w najstarszych grupach
wiekowych jest jeszcze szybszy niż wszystkich osób starszych.
Patologia w starości
-
Wielochorobowość / wielolekowość – polipragmazja
-
Maskujące objawy choroby
-
Efekt domina
-
Brak specyfiki objawów np. zespół splątaniowy: w hipoglikemii, po lekach, odwodnieniu
Wielkie zespoły geriatryczne:
-
Nietrzymanie moczu, stolca
-
Upadki, zaburzenia równowagi
-
Otępienie
-
Depresja
dodatkowo:
-
Osteoporoza
-
Unieruchomienie
-
Zespoły jatrogenne polekowe
Typy przystosowania się w starszym wieku
•
Postawa konstruktywna – osoba wewnętrznie zintegrowana, pogodzona z otoczeniem,
tolerancyjna i samokrytyczna, godzi z faktem starości, potrafi postępować zgodnie z
zasadami i na ich podstawie formułować oceny i sądy.
•
Postawa zależności – osoba wykazuje bierność, jest zadowolona z faktu zaprzestania
pracy zawodowej, czuje się zwolniona z odpowiedzialności i wysiłku.
•
Postawa obronna – osoba przesadnie opanowana, skrępowana zwyczajami, boi się
starości, patrzy na starość pesymistycznie, jest aktywna, samowystarczalna.
•
Postawa wrogości – osoba agresywna, podejrzliwa, skłonna do obwiniania okoliczności,
oraz innych ludzi za swoje niepowodzenia, broni się przed starością nadmierną pracą.
•
Postawa wrogości wobec siebie – człowiek krytyczny, pogardliwy w stosunku do siebie,
ma za sobą wiele osobistych niepowodzeń.
Główne założenia w procesie pielęgnowania ludzi w podeszłym wieku:
1.Ocena kontaktu psychicznego /objawy otępienia splątania lub zaburzenia psychiczne/:
–
wykonywanie poleceń
–
przyjmowanie leków
–
przestrzeganie ograniczeń dietetycznych;
2. Ocena stanu wydolności organizmu /w tym krążenia i oddychania/:
•
wartość tętna, ciśnienia (częstość, miarowość po posiłku, wypróżnieniu, wysiłku)
•
oddech (tendencja do wysokiego układania się do snu)
•
masa ciała (ocena regularności odżywiania, bilansu płynów, obrzęków, odwodnienia).
3. Zasady planowania opieki:
•
pomoc w poszczególnych czynnościach,
•
przestrzeganie zasady przekazywania sobie chorego „z rąk do rąk”;
•
przestrzeganie szacunku, godności i intymności.
Pielęgnacja osoby przewlekle chorej
Uniwersalne zasady :
•
Zapewnienie komfortu choremu jak i opiekunowi podczas sprawowania opieki:
szacunek: do siebie, chorego i własnej pracy.
ergonomia pracy.
•
Przygotowanie pomieszczeń przed rozpoczęciem pielęgnacji – optymalna temperatura,
ograniczona liczba osób pozostających w pomieszczeniu, by niepotrzebnie nie krępować
chorego.
•
Wszystko, co będzie potrzebne, układa się w jednym miejscu (by mieć w zasięgu ręki).
Unikamy : zniecierpliwienia chorego, wyziębienia oraz wypadnięcia z łóżka.
•
Przed rozpoczęciem czynności pielęgnacyjnych:
- Zapytaj o samopoczucie podopiecznego,
-
Spróbuj ocenić, w jakim stopniu Twój podopieczny może wykonać daną czynność
samodzielnie i zachęć go, by spróbował jej na miarę swoich możliwości.
-
Obserwując jego działanie (lub jego brak), udziel mu potrzebnej pomocy.
•
Zawsze informujemy chorego o tym, co chcemy zrobić (nawet jeśli wydaje nam się, że
senior nas nie słyszy).
Nie należy zniechęcać się, jeśli chory wyrazi sprzeciw – staramy się go przekonać, używając
stosownych argumentów np.: przedstawiamy korzyści, jakie osiągnie
– lepsze samopoczucie, bardziej estetyczny wygląd.
Przy zdecydowanej odmowie ponawiamy próbę po jakimś czasie.
Jeśli nie jest możliwe nawiązanie kontaktu słownego i wzrokowego z chorym, zawsze
uprzedzamy wszelkie czynności delikatnym dotykiem dłoni.
Aby uniknąć natychmiastowego sprzeciwu chorego, używamy krótkich zdań oznajmujących
np. „teraz umyjemy zęby”), unikamy form pytających, które od razu sugerują choremu
możliwość odmowy.
•
Odchodząc od łóżka chorego, zawsze należy zabezpieczyć chorego przed wypadnięciem,
np. zamykając drabinkę (warto się w nią zaopatrzyć). Podobnie, gdy stoimy z jednej
strony, z drugiej zawsze zabezpieczamy łóżko.
•
W trakcie pielęgnowania chorego dbamy o porządek: na bieżąco wyrzucamy zużyte
materiały (np. myjki jednorazowe, gaziki, ręczniki papierowe) do przygotowanego
pojemnika/worka na odpady.
•
Korzystamy ze sprzętu i udogodnień, które bardzo ułatwiają pracę.
•
Stosujemy zasadę : przyjmujemy radę i pomoc od osób bardziej doświadczonych w
opiece.
www.damy-rade.info
Aspekty opieki
•
Komunikacja
wykazujemy szacunek – zwrot personalny, partnerstwo,
posługujemy się zrozumiałym słownictwem.
gdy jest zaburzona (otępienie, niedosłuch):
-
Posługujemy się prostymi słowami, zadajemy pojedyncze pytania.
-
Należy wykazać się cierpliwością w sytuacjach częstego powtarzania pytań.
-
Nie koncertujemy się nadmiernie na popełnianych błędach przez seniora.
-
W przypadku mylenia przeszłości z teraźniejszością, staramy się zwrócić uwagę na
istotne rzeczy z otoczenia seniora np. ubiór, jedzenie, osoby na zdjęciach itp.
•
Aktywność fizyczna i psychiczna:
Regularne ćwiczenia, spacery.
Ważna jest aktywizacja poznawcza: czytanie gazet, rozwiązywanie krzyżówek, liczenie,
powtarzanie wierszy, piosenek, malowanie. Wykonywanie prac domowych.
•
Bezpieczeństwo
- Senior powinien mieć przy sobie dokument potwierdzający tożsamość oraz numer telefoniczny
do rodziny.
- Urządzenia elektryczne oraz ostre narzędzia należy usunąć z otoczenia chorego.
•
Dieta
Lekkostrawna.
Modyfikacja
jedzenia
jest
konieczna
tylko
w
przypadku
chorób
współistniejących. Eliminujemy używki.
Toaleta ciała chorego ( w tym jamy ustnej, zębów / protez, włosów, paznokci rąk i stóp).
Głównym jej celem jest zapewnienie choremu:
•
czystości i estetyki. Pielęgnacja ciała to nie tylko mycie; to także dbanie o odpowiednie
nawilżenie skóry,
•
ochrona przed odparzeniami, podrażnieniem,
•
profilaktyka przeciwodleżynowa,
•
poprawienie funkcji krążenia, oddychania oraz samopoczucia.
•
to także kształtowanie nawyków higienicznych.
Dobór odpowiedniego zabezpieczenia
- Pierwszym krokiem do wyboru wyrobu jest określenie stopnia nietrzymania moczu. Przydatny
może być dziennik mikcji.
Dobór rozmiaru
•
Należy zmierzyć obwód tali i bioder ,wybieramy numer jeżeli parametry mieszczą się w
przedziałach zaznaczonych na opakowaniu.
•
Jeżeli obwody tali i bioder mieszczą się w różnych przedziałach, wybieramy rozmiar na
podstawie większego rozmiaru.
Zgodnie z obowiązującymi przepisami, każdy ubezpieczony ma prawo do zakupu
refundowanych przez NFZ produktów chłonnych.
Aktywność osób starszych
Mała aktywność powoduje:
-
obniżenie sprawności w zakresie samoobsługi, w tym chodzenia.
Jeżeli nie zmobilizujemy pacjenta do aktywności np. leżącego do siadania, to straci siłę i
koordynację ruchową,
w konsekwencji nie będzie potrafił wykonywać czynności, które dotychczas realizował i
będzie wymagał większej pomocy.
- zwiększenie wydalania moczu przy obniżeniu odczucia pragnienia, co sprzyja odwodnieniu.
- pogorszenie przyswajania glukozy u osób chorujących na cukrzycę.
- zwiększenie ryzyka powstania odleżyn.
- pogorszenie wentylacji płuc.
Układ oddechowy można usprawnić u osoby leżącej przez pozycje ułożeniowe.
Przy próbie pionizacji należy pamiętać, że pionizujemy pacjenta stopniowo np. zwiększając
wysokość poduszek podpierających plecy w pozycji leżącej.
Podczas chodzenia dla polepszenia komfortu można korzystać ze sprzętu pomocniczego np.
chodzik, kula, poręcze.
- ryzyko zmian zakrzepowo-zatorowych, przykurczy.
Pomimo trudności jakie może powodować wykonywanie czynności samoobsługowych, należy
dążyć, aby senior jak najdłużej je wykonywał.
Sprzyja temu ćwiczenie ruchów, które są odwzorowaniem tych wykonywanych w trakcie mycia,
ubierania, jedzenia, pionizacji czy poruszania się.
•
Wzmacnianie strony słabszej rozpoczynamy od nauki chwytania, odkręcania/
zakręcania,
przesuwania,
unoszenia
początkowo
pustych
naczyń.
Następnie
wprowadzamy gęste jedzenie.
Napoje można pić za pomocą słomki, kubka z dzióbkiem.
•
Pacjent powinien stopniowo zwiększać zakres wykonywanych czynności np. odbiór
telefonu, zapinanie guzików, zamka.
•
Zmiany pozycji ciała.
Podczas pomocy należy pamiętać o ergonomii pracy: prosty kręgosłup, zginanie nóg.
Przesuwanie chorego w górę:
Nie należy ciągnąć pacjenta za barki, szarpać. Brodę pacjent powinien przyciągnąć do klatki
piersiowej.
•
Przesuwając pacjenta należy stać za nim( od strony głowy) i trzymając pod pachami
przesuwać chorego. Pacjent w miarę możliwości powinien odpychać się nogami. Lub
•
Stać po stronie słabszej i chwycić pacjenta pod bark i biodro. Przy pomocy pacjenta
przesunąć go w górę.
•
•
sprzęt ułatwiający pielęgnację
£atwoślizgi umożliwiają szybkie i bezwysiłkowe przemieszczanie chorego.
Najbardziej przydatną cechą tych udogodnień jest ślizgość po ich wewnętrznej stronie oraz
przyczepność („tępość”) po stronie zewnętrznej.
Ogromną zaletą tego sprzętu jest to, że podczas zmiany pozycji nie dochodzi do tarcia skóry
chorego o powierzchnię materaca, co zmniejsza ryzyko powstania odleżyn.
Literatura:
1.Talarska D., Wieczorowska – Tobis K., Szwałkiewicz E.:
Opieka nad osobami przewlekle chorymi, w wieku podeszłym i niesamodzielnymi. Wyd.
Lek. PZWL, Warszawa 2009.
2. Wieczorowska- Tobis K., Talarska D.: Geriatria i pielęgniarstwo geriatryczne. Wyd. Lek.
PZWL Warszawa 2008.
3. Kędziora – Kornatowska K., Muszalik M.: Kompedium
pielęgnowania w starszym wieku. Wyd. Czelej, Lublin 2007.
4. Czajka D., Czekała B.: Wybrane procedury postępowania pielęgniarskiego w warunkach
domowych. BORGIS Wyd. Med., Warszawa 2013.
5. Krakowiak P., Krzyżanowski D., Modlińska A.: Przewlekle chory w domu. Fundacja Lubię
Pomagać Gdańsk 2011.