Kim jest Państwa wykładowca? Gisela Mehlmann Ministerstwo Gospodarki Niemcy, Kraj Związkowy Brandenburgia Heinrich-Mann-Allee 107, 14473 Poczdam Tel: +49331 866-1650 Fax: +49331 866 1608 E-Mail: [email protected] 3 lata – budowa instytucji wdrażającej i biura pomocy technicznej dla rządku Kraju Związkowego Brandenburgia 10 lat dyrektorka Europejskiego Funduszu Społecznego w Brandenburgii 17.09.2001 - 02.05.2003 PAA w Lubuskim Urzędzie Marszałkowskim od czasu powrotu z Polski : dyrektorka ds. UE, INTERREG III A, stosunki gospodarcze z Polską i Berlinem od września 2003: ekspertka w niemieckim projekcie twinning w Ministerstwie Gospodarki i Pracy w Warszawie 1 Gisela Mehlmann – Ministerstwo Gospodarki Brandenburgii 2 Kompleksy pytań Urząd Marszałkowski, Wydział Funduszy Europejskich i Polityki Regionalnej: • Kwalifikowalność kosztów (EFRR i EFS) • Koszty audytu zewnętrznego • Zamówienia publiczne • Rozliczanie projektów • Zapewnienie środków na następne lata • Reguły prefinansowania • Rozgraniczenie i powiązania kilku wspieranych projektów • Osiąganie zysków przez projekty • Wskaźniki monitoringu • Przykłady projektów rewitalizacji – działanie 3.3. ZPORR • Promocja przedsiębiorczości • Dowód zaangażowanych środków własnych Pytania do działania 3.4. ZPORR (Wrocławska Agencja Rozwoju Regionalnego) Pytania do działania 2.6. ZPORR (Urząd Marszałkowski, Wydział Rozwoju Gospodarczego) Pytania do działania 2.1., 2.3., 2.4. i 2.5. ZPORR (Wojewódzki Urząd Pracy) Gisela MehlmannGisela Mehlmann – Ministerstwo Gospodarki Brandenburgii 2 (1) Kwalifikowalność kosztów (EFRR i EFS) • • • • Koszty przygotowania procedury przetargowej (dokumentacja, członkowie komisji): pomoc techniczna Koszty prac związanych z wdrażaniem projektu – zarządzanie projektem: Element wsparcia z budżetu działania Jakie koszty są na to kwalifikowalne: koszty osobowe, które są niezbędne do wdrażania (opis stanowiska w celu udowodnienia obciążenia i zaszeregowania płacowego), środki pracy i rzeczowe, wyposażenie pomieszczeń (termin ścisłego (celowego) przeznaczenia), obowiązkowe ubezpieczenia etc. Zasadniczo: podatki od wartości dodanej są kwalifikowalne, jeśli wykonawca projektu nie może ich rozliczyć (gminy, przedsiębiorstwa, stowarzyszenia, zrzeszenia: jeśli nie są uprawnione do rozliczenia) Przy tym uwzględnia się podatek VAT przypadający na wydatki związane z osiągnięciem celu wsparcia: np. podczas budowy budynku za rachunki usług budowlanych a nie za koszty późniejszego wykorzystywania budynku. 3 Gisela MehlmannGisela Mehlmann – Ministerstwo Gospodarki Brandenburgii (1) Kwalifikowalność kosztów (EFRR i EFS) Przykład: Spółka wodociągowa opłaca rachunki ze środków, które otrzymuje z budżetu gminy. Wsparcie kwoty netto rachunków, jeśli może być odliczony podatek VAT (uprawnienie do rozliczania VAT). Koszty przygotowania projektu (planowanie budowlane) – koszty wdrażania projektu (działania budowlane): Oba rodzaje kosztów mogą być wsparte. Jeżeli aktywnych jest kilka przedsiębiorstw, jedno otrzymuje wsparcie i musi zatrudnić inne jako podwykonawców (uwzględnić obowiązki przetargowe!) i zapłacić za wykonane świadczenia z dotacji (po przedłożeniu rachunku). 4 Gisela MehlmannGisela Mehlmann – Ministerstwo Gospodarki Brandenburgii (2) Koszty audytu zewnętrznego • Audyt zewnętrzny powinien być przeprowadzony przez biegłego rewidenta albo • przez kontrolerów, których kwalifikacje zostały wcześniej sprawdzone i otrzymali za to certyfikat. • Koszty kontrolera zewnętrznego są zgodnie z Rozp. 448/2004 kwalifikowalne z funduszy strukturalnych. • Dwie drogi zapłaty kosztów: Część składowa wsparcia; wykonawca projektu płaci za rachunek kontrolera proporcjonalnie ze wsparcia, resztę ze współfinansowania Instytucje kontrolne wybierane są w przetargu a następnie certyfikowane; oni przedkładają rachunki instytucji odpowiedzialnej za przyznawanie wsparcia i są przez nią płacone. 5 Gisela MehlmannGisela Mehlmann – Ministerstwo Gospodarki Brandenburgii (3) Zamówienia publiczne Procedury udzielania zamówień publicznych przeprowadzane są zgodnie z ustaleniami Polskiego prawa zamówień publicznych - Ustawa z 29.01.2004 i Prawa zamówień publicznych UE, które należy zachowywać bez ograniczeń. 6 Gisela MehlmannGisela Mehlmann – Ministerstwo Gospodarki Brandenburgii (4) Rozliczanie projektów • Wypłata zatwierdzonych dotacji tylko po przedłożeniu oryginalnych dowodów, które są przed dokonaniem płatności sprawdzane (spójność, kwalifikowalność, konieczność i adekwatność), oznaczone i odsyłane wykonawcy projektu. • Najpóźniej 3 miesiące po zakończeniu wdrażania projektu wykonawcy projektu przedkładają jednostce rozliczającej dowód wykorzystania wsparcia o wydanych środkach pomocowych i narodowym współfinansowaniu. • Niewykorzystane środki wykonawca projektu musi zwrócić bezpośrednio po zakończeniu projektu, w innym razie po sprawdzeniu dowodu wykorzystania wymagany będzie zwrot środków wraz z odsetkami (w Niemczech 3% powyżej stopy dyskontowej). • Dowód wykorzystania: raport rzeczowy i przeciwstawienie wpływów i wydatków (w razie potrzeby jeszcze raz żądane są oryginały dokumentów lub przeprowadza się kontrolę na miejscu) • Szybkie sprawdzanie dowodów wykorzystania !!! wszystko w porządku: krótka informacja o sprawdzeniu w przypadku nie uznania wydatków lub nie osiągnięcia celu wsparcia: częściowe odwołanie informacji o udzieleniu wsparcia i wezwanie do zwrotu środków pomocowych w danym terminie 7 Gisela MehlmannGisela Mehlmann – Ministerstwo Gospodarki Brandenburgii (5) Zapewnienie środków na następne lata W Brandenburgii środki kraju związkowego, które, zgodnie z zatwierdzonym przez Komisję Europejską Programem Operacyjnym, należy wnieść jako narodowe współfinansowanie środków funduszy strukturalnych UE, ustalane są w średniookresowym planowaniu finansowym: planowanie 5–letnie i później ustalane w poszczególnych rocznych budżetach. 8 Gisela MehlmannGisela Mehlmann – Ministerstwo Gospodarki Brandenburgii (6) Rozgraniczenie i powiązanie kilku projektów wspieranych z różnych programów Zasada: Wsparcie jednego projektu z wielu programów pomocowych UE jest niedopuszczalne (podwójne wsparcie). • Zapytanie w formularzu wniosku, czy na projekt wnioskowane było lub będzie jeszcze inne wsparcie. • W przypadku wytycznych wsparcia lub przetargów należy wykluczyć podwójne wsparcie poprzez ustalenie kryteriów udziału. • Dla zamierzonej współpracy wspieranego projektu z innymi projektami powinno się wydać w informacji o udzieleniu wsparcia odpowiednie zobowiązanie. Wykonawca projektu powinien równocześnie zostać zobowiązany dokonywać regularnie, pisemnie sprawozdań o stanie współpracy. 9 Gisela MehlmannGisela Mehlmann – Ministerstwo Gospodarki Brandenburgii (7) Przynoszenie zysku przez projekt • • • • • Poprzez wsparcie UE wspierane jest zawsze brakujące zapotrzebowanie – koszty na projekt, które nie mogą być finansowane z innych źródeł. Dlatego wraz ze wnioskiem należy przedłożyć plan finansowania tych kosztów. Plan koszów i finansowania musi być później częścią składową informacji o udzieleniu wsparcia. Poprzez to uwzględniane są także przewidywane wpływy projektu. Jeśli powstają wpływy, które nie były zaplanowane lub były niemożliwe do przewidzenia, muszą być one podane przez wykonawcę projektu w dowodzie wykorzystania wsparcia. Ta kwota zostanie rozliczona ze wsparciem. Oznacza to, że wsparcie w związku z kontrolą dowodu wykorzystania zostanie odpowiednio zredukowane. W tej wysokości wykonawca projektu musi zwrócić część dotacji. 10 Gisela MehlmannGisela Mehlmann – Ministerstwo Gospodarki Brandenburgii (8) Wskaźniki monitoringu • • • • • Wskaźniki monitoringu rejestrowane podczas i po zakończeniu wdrażania projektu. Termin rozliczenia wskaźników oddziaływania przez wykonawcę projektu musi być ustalony w zależności od rodzaju i treści projektu – zalecenia w informacji o udzieleniu wsparcia. Termin nie może być jednak późniejszy niż jest to konieczne do rozliczenia Programu Operacyjnego na zakończenie okresu wsparcia UE względem Komisji Europejskiej. Jeśli nie osiągnięto przewidzianych wskaźników wyniku i oddziaływania, trzeba ustalić, czy mimo wszystko osiągnięto cel wsparcia. Jeśli nie, należy żądać zwrotu wsparcia UE. utrudnienia w osiągnięciu celu, na które nie miał wpływu wykonawca projektu – może być uznane w przypadku merytorycznego uzasadnienia – rezygnacja z żądania zwrotu lub domaganie się częściowego zwrotu. 11 Gisela MehlmannGisela Mehlmann – Ministerstwo Gospodarki Brandenburgii (9) Projekty rewitalizacji działanie 3.3. ZPORR Przykłady projektów rewitalizacji terenów/budynków powojskowych w Niemczech: Inicjatywa UE KONVER I (1989-1993) i KONVER II (1994-1999) – Działania obrony przed zagrożeniem – Sprzątnięcie działek, poprawa połączenia z dostępną infrastrukturą transportową – Renowacja budynków dla nowego wykorzystania – Przeszkolenie bezrobotnych, którzy wcześniej pracowali w zawodach wojskowych lub świadczyli usługi armii – Projekty zatrudnienia dla tych grup celowych, które z reguły wykonują prace oczyszczania terenów wojskowych – Dotacje do zatrudnienia na nowych miejsc pracy – Pomoc w zakładaniu działalności gospodarczej 12 Gisela MehlmannGisela Mehlmann – Ministerstwo Gospodarki Brandenburgii (10) Promocja przedsiębiorczości • W ramach wytycznych pomocowych wspierane jest ze środków funduszy strukturalnych UE (EFRR i EFS) zakładanie działalności gospodarczej w Brandenburgii. • Poprzez to zapewnia się równe traktowanie wszystkich wnioskodawców i szybkie opracowywanie wniosków. • Wspierane są przede wszystkim… – – – – Dotacje inwestycyjne, pożyczki, poręczenia (EFRR) Wchodzenie na rynek (EFRR) Coaching, doradztwo, szkolenia (EFRR/EFS) Pomoc w utrzymaniu w pierwszym roku po założeniu działalności (EFS) 13 Gisela MehlmannGisela Mehlmann – Ministerstwo Gospodarki Brandenburgii (11) Udowodnienie środków własnych jako krajowego współfinansowania • Dowód zaangażowanych własnych środków jako krajowego współfinansowania: – Rachunki za związane z projektem wyświadczone świadczenia (oryginały), które zostały zapłacone ze środków własnych – Dowody lub równoważne dokumenty, które udowadniają przepływ środków (ruch bankowe) na przewidziany cel. • Już zaangażowane własne środki wykonawcy projektu na prefinansowanie kosztów projektu muszą być rozliczane równocześnie z każdym zapotrzebowaniem na środki UE w Instytucji Wdrażającej. • Środki UE wypłacane są wtedy tylko zgodnie z ustaloną w informacji o udzieleniu wsparcia stopą interwencji zgodnie z wysokością rozliczanego wkładu środków własnych. 14 Gisela MehlmannGisela Mehlmann – Ministerstwo Gospodarki Brandenburgii (12) Reguły prefinansowania Należy zachować zasadę refundacji: • Wykonawcy projektów rozpoczynają wdrażanie projektu po zatwierdzeniu dotacji UE. • Wydatki w ramach projektu są prefinansowane przez odbiorców wsparcia. • Po przedłożeniu oryginałów dokumentów zwraca się wykonawcom projektu za wyłożone koszty maksymalnie do wysokości zatwierdzonego wsparcia. • Wypłata reszty (5 – 10% zatwierdzonej dotacji) powinna nastąpić dopiero po sprawdzeniu dowodu wykorzystania wsparcia przez odpowiednią instytucję. 15 Gisela MehlmannGisela Mehlmann – Ministerstwo Gospodarki Brandenburgii Pytania dotyczące działań ZPORR, wytycznych i rozporządzenia ZPORR Jeśli chodzi o dokładne zastosowanie „wytycznych” i „rozporządzenia” ZPORR trzeba zapytać pracowników rządu w Warszawie, gdyż oni opracowywali te dokumenty. Chodzi o wewnętrzne dodatkowo wydane ustalenia, które z tego powodu nie mogą być wyjaśnianie przez zagranicznego eksperta. Pomoc zagranicznych ekspertów może odnosić się tylko na ustalenia prawne UE, ich zastosowanie i doświadczenia z kraju pochodzenia. Brak odpowiedzi: odnosi się do pytań Wrocławskiej Agencji Rozwoju Regionalnego: nr 5. - 8., 13. i 14., Na pytania 2. – 4., 9. -12. i 15. można tylko odpowiedzieć na podstawie brandenburskich procedur. 16 Gisela MehlmannGisela Mehlmann – Ministerstwo Gospodarki Brandenburgii Pytania do działania 3.4. ZPORR od Wrocławskiej Agencji Rozwoju Regionalnego Do pytań nr 2. – 4. – Brandenburskie sposoby postępowania: 2. Jeśli przedsiębiorca w możliwym do przejrzenia okresie po podpisaniu umowy wsparcia – np. dzień po – zatrudni 11 osobę, musi się przyjąć, że we wniosku podał fałszywe dane. W tym przypadku należy wycofać przyznanie wsparcia. Przyczyna: Zatrudnienie nowej osoby zajmuje zawsze określony czas i nie następuje z reguły z dnia na dzień ew. niespodziewanie. Jeśli wzrost zatrudnienia jest celem projektu, zatrudnianie nowych osób w trakcie okresu wsparcia jest nieszkodliwe dla zgody udzielenia wsparcia. 3. Jeśli sprzedaż udziałów jest zakończona przed złożeniem wniosku i może być udowodniona, nie powinno się odmawiać wsparcia. 4. Jeśli przedsiębiorstwo istnieje krócej niż miesiąc i przez to nie może przedłożyć wraz z wnioskiem bilansów z poprzednich lat, przy podejmowaniu decyzji dotyczącej wniosku o wsparcie powinno się uwzględniać aktualny stan. 17 Gisela MehlmannGisela Mehlmann – Ministerstwo Gospodarki Brandenburgii Pytania do działania 3.4. ZPORR od Wrocławskiej Agencji Rozwoju Regionalnego Do pytań nr 9. – 12. i 15. – Brandenburskie sposoby postępowania: 9./10. Jeśli podobne projekty będą wdrażane w różnych województwach, wniosek o wsparcie powinna rozpatrywać Instytucja Wdrażająca w danym województwie – możliwe uwzględnienie specyficznych regionalnie warunków !!! Rząd w Warszawie mógłby jednak w takich przypadkach podać zalecenia do warunków wsparcia, kwalifikowanych kosztów, wysokości wsparcia i stopy (intensywności) wsparcia etc., by zapewnić równe traktowanie projektów w różnych województwach. 11. Wielokrotne ubieganie się o pomoc UE przez jedno przedsiębiorstwo jest w Brandenburgii możliwe, jeśli spełniane są kryteria. 12. Świadczenia na umowę zlecenie są usługami, które przedsiębiorstwo „kupuje” od innego przedsiębiorstwa lub osoby samodzielnie wykonującej działalność. Z tego tytułu płacone są też odpowiednie podatki. Te świadczenia nie mogą być przeliczane na miejsca pracy. 15. Rozliczenie beneficjenta musi koniecznie następować na 31.12. danego roku, ponieważ dane/informacje potrzebne będą do raportu rocznego PO dla Komisji Europejskiej sporządzanego przez Instytucję Zarządzającą danym PO. 18 Gisela MehlmannGisela Mehlmann – Ministerstwo Gospodarki Brandenburgii