Makroekonomia I Ćwiczenia Ćwiczenia 6 – Model klasyczny Karol Strzeliński 1 Model klasyczny gospodarki zamkniętej • Analiza długookresowa (LR), • Elastyczne płace i ceny (automatycznie przywracają równowagę), • Produkcja na poziomie potencjalnym (wszystkie rynki w równowadze długookresowej), • Wariant gospodarki zamkniętej – bez wymiany handlowej. 2 Strona podażowa gospodarki • Zdolność gospodarki do wytwarzania PKB zależy od: – ilości dostępnych nakładów (czynników produkcji), – zdolności gospodarki do zamiany nakładów w produkt (funkcji produkcji). Funkcja produkcji Y = F(K;L) K = kapitał: narzędzia, maszyny, urządzenia wykorzystywane w procesie produkcji. L = praca (siła robocza): fizyczny i umysłowy wysiłek pracowników. 3 Strona podażowa gospodarki • Zakładamy, że oba czynniki produkcji są w pełni wykorzystane, że nakłady obu czynników są stałe: 𝐾=𝐾𝐿=𝐿 • Stąd 𝑌 = 𝐹 𝐾; 𝐿 nie występuje bezrobocie, a produkcja cały czas znajduje się na poziomie potencjalnym. 4 Strona podażowa gospodarki • Założenie do funkcji produkcji: stałe przychody skali produkcji: zY = F(zK, zL) np. funkcja Cobba-Douglasa: 𝑌 = 𝐹 𝐾; 𝐿 = 𝐴𝐾 𝛼 𝐿1−𝛼 Dowód do przeprowadzenia jako praca domowa ! 5 Strona podażowa gospodarki • Zakładamy, ze firma działa w warunkach doskonałej konkurencji, stąd ceny czynników produkcji, jak i ceny produkowanych przez siebie dóbr traktuje jako dane. 𝑌𝑖 = 𝐹 𝐾𝑖 ; 𝐿𝑖 • Najczęściej malejące krańcowe produktywności czynników produkcji. • Podział całkowitego dochodu między czynniki produkcji zależy od ich cen, czyli W i R. 6 Strona podażowa gospodarki Π= 𝑃∙𝑌 − 𝑝𝑟𝑧𝑦𝑐ℎó𝑑 𝑊∙𝐿 𝑘𝑜𝑠𝑧𝑡 𝑝𝑟𝑎𝑐𝑦 − 𝑅∙𝐾 𝑘𝑜𝑠𝑧𝑡 𝑘𝑎𝑝𝑖𝑡𝑎ł𝑢 • Kolejne jednostki pracy będą zatrudniane, dopóki będzie to przynosiło zysk 𝑊 𝑀𝑃𝐿 = 𝑃 • Podobnie w przypadku kapitału 𝑅 𝑀𝑃𝐾 = 𝑃 • Ponieważ firmy doskonale konkurencyjne i stałe przychody skali: Π = 0 i 𝑌 = 𝑀𝑃𝐿 ∙ 𝐿 + 𝑀𝑃𝐾 ∙ 𝐾 7 Strona podażowa gospodarki Y Podaż pracy Popyt na pracę W/P MPL L 8 Strona podażowa gospodarki Y Podaż kapitału Popyt na kapitał R/P MPK K 9 Strona podażowa gospodarki • Podsumowując: – całkowity produkt równy jest całkowitemu dochodowi, – dochód determinowany jest przez zasoby czynników produkcji i technologię – nakłady obu czynników są pozostają stałe. 10 Popyt na dobra i usługi • Zagregowany popyt na C, I i G: 𝑌 =𝑐 𝑌−𝑇 +𝐼 𝑟 +𝐺 , gdzie c - krańcowa skłonność do konsumpcji (MPC – marginal propensity to consume); 0<c<1. 11 Popyt na dobra i usługi 𝜕𝐼 𝑟 • I(r), gdzie 𝜕𝑟 < 0, r – realna stopa procentowa. • Ponieważ nakłady czynników produkcji stałe to: 𝑌 = 𝐹 𝐾; 𝐿 i 𝑌 =𝑐 𝑌−𝑇 +𝐼 𝑟 +𝐺 12 Popyt na dobra i usługi • Przekształcając: 𝐼 𝑟 =𝑌−𝑐 𝑌−𝑇 −𝐺 𝐼 𝑟 =𝑌−𝑐 𝑌−𝑇 −𝑇+ 𝑇−𝐺 𝑆𝑝𝑟𝑦𝑤𝑎𝑡𝑛𝑒 𝑆𝑝𝑢𝑏𝑙𝑖𝑐𝑧𝑛𝑒 13 Równowaga na rynku funduszy pożyczkowych r S r* I(r) I, S 14 Skutki ekspansywnej polityki fiskalnej r S2 S1 r*2 r*1 I(r) I, S 15 Model klasyczny gospodarki otwartej • Strona popytowa, gospodarka krajowa: 𝐶 = 𝐶𝑑 + 𝐶𝑓 𝐼 = 𝐼𝑑 + 𝐼𝑓 𝐺 = 𝐺𝑑 + 𝐺𝑓 𝐶𝑓 + 𝐼𝑓 + 𝐺𝑓 = 𝑍 𝑁𝑋 = 𝑋 − 𝑍 = 𝑋 − 𝐶𝑓 − 𝐼𝑓 − 𝐺𝑓 16 PKB = wydatki na dobra i usługi wyprodukowane w kraju • Strona popytowa, popyt na dobra krajowe: 𝑌 = 𝐶𝑑 + 𝐼𝑑 + 𝐺𝑑 + 𝑋 = 𝐶 − 𝐶𝑓 + 𝐼 − 𝐼𝑓 + 𝐺 − 𝐺𝑓 + 𝑋 = 𝐶 + 𝐼 + 𝐺 + 𝑋 − 𝐶𝑓 + 𝐼𝑓 + 𝐺𝑓 = 𝐶 + 𝐼 + 𝐺 + 𝑋 − 𝑍 = 𝐶 + 𝐼 + 𝐺 + 𝑁𝑋 17 Gospodarka otwarta międzynarodowe przepływy kapitału 𝐼≠𝑆 Odpływ funduszy pożyczkowych netto =𝑆−𝐼 • 𝑆 − 𝐼 > 0, kraj jest pożyczkodawcą netto, • 𝑆 − 𝐼 < 0, kraj jest pożyczkobiorcą netto. 𝑁𝑋 = 𝑌 – 𝐶 + 𝐼 + 𝐺 = 𝑌 − 𝐶 − 𝐺 − 𝐼 𝑆 =𝑆−𝐼 18 Strona podażowa gospodarki taka jak w gospodarce zamkniętej: 𝑌 = 𝐹 𝐾; 𝐿 Po stronie popytowej C, G i T podobnie jak w gospodarce zamkniętej: 𝐶 =𝑐 𝑌−𝑇 𝐺 = 𝐺, 𝑇 = 𝑇 Popyt inwestycyjny zależny jednak od zagranicznej realnej stopy procentowej r* 𝐼 = 𝐼 𝑟∗ bo…: • nasza krajowa gospodarka mała i nie wpływ na światową stopę procentową, • mamy doskonałą mobilność kapitału, • krajowe i zagraniczne fundusze pożyczkowe są doskonałymi substytutami. 19 W gospodarce otwartej, S r Gospodarka krajowa NX r* r I(r*) I S, I 20 Skutki ekspansywnej krajowej polityki fiskalnej r S2 S1 NX2 r* NX1 r2 r1 I(r*) I(r*) I, S 21 Skutki ekspansywnej zagranicznej polityki fiskalnej zagranica S2 r kraj S1 r S r2* r2* NX2 NX1 r1* r1* I(r*) I r1 I, S NX1 I2(r*) I1(r*) I(r*) I, S 22 Wzrost popytu inwestycyjnego r S NX2 r* NX1 r2 I2(r*) r1 I1(r*) I1(r*) I2(r*) I, S 23 Wielkość wymiany handlowej zależna od kursu walutowego • e - nominalny kurs walutowy, • - realny kurs walutowy, względna cena zagranicznych dóbr wyrażona w dobrach krajowych. 𝑒𝑃∗ 𝜀= 𝑃 • ε - krajowe dobra relatywnie tańsze w stosunku do zagranicznych X i Z NX 𝑁𝑋 = 𝑁𝑋 𝜀 𝑁𝑋 𝜀 = 𝑆 − 𝐼 𝑟 ∗ 24 S - I(r*) NX() ε dostosowuje się tak, aby zrównać NX z odpływem kapitału netto, S - I. 1 NX1 NX 25 Ekspansywna polityka fiskalna S2 - I(r*) S1 - I(r*) NX() 1 2 NX1 NX 26 Polityka handlowa ograniczająca import S - I(r*) NX1() NX2() 1 2 NX1 NX 27 Makroekonomia I Ćwiczenia Dziękuje za uwagę 28