EFEKT SUBSTYTUCYJNY

EFEKT SUBSTYTUCYJNY
Efekt substytucyjny – gdy coś staje się bardziej kosztowne, ludzie uciekają się do substytutów. Substytutów w przypadku podaży siły roboczej –
gdy czas spędzany w domu staje się bardziej kosztowny (płaca realna – koszt alternatywny – rośnie), ludzie zastępują go czasem spędzanym w
pracy. Płaca realna jest bodźcem do pracy i ludzie wybierają pracę, gdy płaca realna wzrasta.
EFEKT DOCHODOWY
Efekt dochodowy – gdy dochód wzrasta, ludzie przejawiają skłonność do zwiększonej konsumpcji. W tym przypadku więcej czasu spędzają w
domu, a mniej oferują go na rynku pracy. Stale wyższe płace realne zwiększają zamożność ludzi i dlatego pracują oni mniej.

Efekt netto działania tych dwóch czynników przedstawia długookresowa krzywa podaży pracy. P*F(N, K, A)
PODAŻ PIENIĄDZA
Podaż pieniądza, całkowita wartość znajdujących się w obiegu zasobów pieniądza, traktowanego jako środek wymiany. Obejmuje ona wartość
gotówki (banknotów i bilonu) znajdującej się w obiegu pozabankowym oraz wkładów bankowych płatnych na każde żądanie.
Na wielkość podaży pieniądza wpływają dwa główne czynniki: wartość wyemitowanych przez bank centralny znaków pieniężnych (baza
monetarna) oraz udzielonych przez banki komercyjne kredytów w formie gotówkowej i bezgotówkowej (kreacja pieniądza).
Podaż pieniądza powinna być dostosowana do potrzeb gospodarki - zarówno nadmierna, jak i niedostateczna podaż pieniądza wpływa
niekorzystnie na przebieg procesów gospodarczych. Kontrola podaży pieniądza jest zadaniem banku centralnego, realizującego politykę
pieniężną państwa.
MODEL SOLOWA – to prosty makroekonomiczny egzogeniczny model wzrostu, posługujący się funkcją produkcji uzależniającą wielkość
produkcji od ilości zużywanych czynników produkcji (pracy, kapitału i stanu technologii). Wykorzystywaną funkcją może być np. funkcja CobbaDouglasa lub funkcja produkcji CES.Według modelu Roberta Solowa i Trevora Swana coraz większa ilość kapitału, jaka przypada na
pojedynczego pracownika, wywołuje coraz mniejszy przyrost przypadającej na niego porcji produkcji.Funkcję tę możemy opisać następująco: y =
A * f(k), gdzie



y-wielkość produkcji na zatrudnionego pracownika
A-stała wartość, która oznacza wzrost produkcyjności pracy jaki został spowodowany zmianami technologii
k-kapitał rzeczowy przypadający na pojedynczego zatrudnionego
Solow w swoim modelu opisuje pewną prawidłowość w gospodarce, która mówi, że wzrostowi gospodarczemu towarzyszą w pewnym momencie
malejące przychody. Wynika to z tego , że gdy zwiększamy ilość kapitału przypadającego na pojedynczego pracownika, zmniejsza się przyrost
wielkości produkcji na niego przypadający. Stąd charakterystyczny jest gasnący wykres zależności między y, a k. Prawidłowość ta odzwierciedla
realizację prawa malejących przychodów
MODEL SOLOWA, a ENDOGONICZNEGO WZROSTU JAKA JEST RÓŻNICA POMIĘDZY FUNKCJĄ y=Ak A FUNKCJĄ W MODELU
SOLOWA?
Krańcowa produktywność kapitału nie zmniejsza się jak rośnie zasób kapitału!!!
Częściowa funkcja produkcji y=Ak jest linią prostą
Linia oszczędności-inwestycji również jest prostą sAk
Linia wymagań (n+δ)k (2 przypadki)
1) sAk > (n+δ)k
w związku z tym inwestycje są wyższe niż wymagane – kapitał na pracownika nie przestaje rosnąć!
2) sAk < (n+δ)k
jeżeli „s” jest zbyt niskie relatywnie do deprecjacji kapitału i stopy wzrostu populacji zasób kapitału się kurczy i Y↓
MODEL AK c.d.
-
model ma inne empiryczne implikacje niż model Solowa gdyż:
„↑s” i „↓n” wpływają na wzrost dochodu per capita
w modelu Solowa wpływały na poziom dochodu
Wyprowadźmy stopę wzrostu per capita
y A k


y
A
k
co oznacza iż stopa wzrostu dochodu jest sumą stopy postępu technologicznego i stopy wzrostu kapitału per capita
-
Zmiany zasobu kapitału na 1 pracownika1
k
 sA    n 
k
1
Δk = sAk-(n+δ)k dzielimy przez k
MODEL AK c.d.
Otrzymujemy:
y A

 sA    n
y
A
Wnioski:
Kraje o wyższej stopie oszczędności „s” charakteryzują się wyższą stopą wzrostu gospodarczego per capita
Kraje o wyższej stopie wzrostu populacji „n” charakteryzują się niższą stopą wzrostu gospodarczego per capita
CYKL KONIUNKTURALNY , A KLASYCZNY
Pojęcie cyklu koniunkturalnego

A. Burns i W. Mitchel. Zgodnie z ich koncepcją cykle koniunkturalne są rodzajem wahań występujących w agregatach
przedstawiających działalność gospodarczą narodów, cykle te składają się z okresów ekspansji występujących w tym samym czasie w
wielu działaniach gospodarczych, następujących po nich równie generalnych kryzysach, zastojach oraz ożywieniach, które łączą się z
fazą ekspansji cyklu następnego.
G. Haberler: „cykl koniunkturalny jest to ruch typu falowego, obejmujący system gospodarczy jako całość, przejawiający się przede wszystkim w
wahaniach produkcji i zatrudnienia”.
FAZY CYKLU

Faza kryzysu – nadprodukcja, spadek wielkości gospodarczych

Faza depresji – względna stabilizacja gospodarki na obniżonym poziomie, dolny punkt zwrotny

Faza ożywienia – wzrost aktywności gospodarczej,

Faza rozkwitu – następuje po osiągnięciu przez gospodarkę stosunkowo wysokich wartości wskaźników, w porównaniu do
poprzedniego okresu, zwolnione tempo wzrostu.
ROZWÓJ TEORII KONIUNKTURY

Szybki rozwój teorii cyklu koniunkturalnego nastąpił w drugiej połowie XIX w. Badania empiryczne autorstwa Juglara pokazały, że
koncepcje cyklu jako ściśle periodycznych wahań wynikających z przyczyn zewnętrznych były błędne. Stało się to przyczynkiem do
powstania wielu sprzecznych koncepcji teoretycznych.
GŁÓWNY PODZIAŁ TEORII
Szczególnie istotne znaczenie we współczesnej literaturze ma rozróżnienie wahań koniunkturalnych wywołanych przez zakłócenia popytu i
podaży. Podział ten został zaproponowany m.in. przez R. Lipsey’a. Stwierdza on, że cykliczne fluktuacje PNB są skutkiem przesunięć krzywych
agregatowego popytu i podaży. Efektem tego są przejściowe odchylenia rzeczywistej wielkości PKB od jego wielkości potencjalnej
NIEZALEŻNOŚC BANKU CENTRALNEGO
Bank centralny – aby móc realizować swoje zadania – musi mieć dużą niezależność. W chwili obecnej dominuje model bardzo szerokiej
niezależności banku centralnego – przyjmowany również w naszej regulacji, który zakłada niezależność nie tylko od rządu, ale również od
parlamentu.
Warto na koniec zaznaczyć, że perspektywa przystąpienia do strefy euro oznacza dla banku centralnego kolejne – niezwykle istotne zmiany.
Oczywiście konieczna będzie zmiana art. 227 Konstytucji, a w dalszej kolejności również poszczególnych ustaw bankowych – w tym ustawy o
Narodowym Banku Polskim. Zmianie ulegnie przede wszystkim cel i zadania Narodowego Banku Polskiego, zmienią się w pewnym zakresie
kompetencje poszczególnych jego organów. Przyjmując za podstawę postanowienia statutu Europejskiego Systemu Banków Centralnych i
Europejskiego Banku Centralnego, będzie to dotyczyło przede wszystkim następujących kompetencji banku centralnego: funkcji emisyjnych,
zasad przeprowadzania operacji otwartego rynku, polityki kredytowej, kształtowania i realizowania polityki rezerw obowiązkowych, funkcjonowania
systemu płatności i rozliczeń pieniężnych, zadań związanych z nadzorem ostrożnościowym. W związku również z przejściem określonych
kompetencji na Europejski Bank Centralny, Rada Polityki Pieniężnej stanie się – jak się wydaje – organem zbędnym w strukturze NBP.