Klimatoterapia - Google Groups

1
KLIMATOTERAPIA
- to dział fizjoterapii, rodzaj terapii stosowanej w leczeniu uzdrowiskowym, wykorzystujący działanie naturalnych czynników klimatu
lokalnego tj. czystości powietrza, temperatura , ciśnienie atmosferyczne, promieniowanie słoneczne itp.
-bodźce klimatyczne i kontakt z przyrodą sprzyjają w szczególny sposób zarówno psychicznemu odprężeniu, jak i regeneracji oraz
uodpornieniu organizmu.
Klimat lokalny – mezoklimat
-klimat małego obszaru do kilkudziesięciu kilometrów.
-kształtuje się pod wpływem wysokości nad poziomem morza, rzeźby oraz położenia terenu
Istota leczenia klimatycznego:
-Celowe poddawanie pacjenta działaniu bodźców klimatycznych o określonym natężeniu i przez określony czas – w celu wywołania
korzystnych dla przebiegu leczenia zmian czynnościowych metabolicznych i morfologicznych
-Zaleceniem klimatoterapii zajmują się specjaliści balneoklimatologii.
Zabiegi klimatoterapeutyczne:
-Kąpiele słoneczne (helioterapia)
-Kąpiele powietrzne (aeroterapia)
-Zabiegi powietrzno-ruchowe
-Kąpiele morskie
-Inhalacje naturalnego aerozolu morskiego lub tężniowego
-Uzupełnieniem klimatoterapii są walory krajobrazowe uzdrowiska i okolicy.
Bioklimat Polski
-Umiarkowana Stefa klimatyczna, cechująca się duża zmiennością pogody
-Oznacza to częste, a zarazem stosunkowo duże zmiany w natężeniu zespołu bodźców klimatycznych, które wymagają od naszego
organizmu sprawności i częstego przystosowywania się do zmiennych warunków środowiska atmosferycznego.
Regiony klimatyczne w Polsce (cechujące się specyficznym klimatem)
-Morski
-Górski
-Nizinny
Klimat morski:
-Talasoterapia (szczególny rodzaj klimatoterapii wykorzystujący naturalne walory lecznicze morza)
-Sprzyja leczeniu nadciśnienia tętniczego i osobom cierpiącym na niedoczynność tarczycy
-Omijać tereny nadmorskie powinny osoby z choroba wieńcową, nadczynnością tarczycy czy osłabieni po długiej chorobie
Klimat górski
- charakteryzuje się obniżeniem ciśnienia powietrza w miarę wzrostu wysokości 8mmHg na 100m) maleje również ciśnienie cząsteczkowe
tlenu-główny bodziec bioklimatyczny. Powietrze jest suche i czyste. Duże natężenie promieniowania słonecznego.
-klimat podgórski /śródgórski (300-500m.n.p.m)-kotliny
-klimat górski /średniogórski (500-750 m.n.p.m)
-klimat wysokogórski (>750 m.n.p.m)
-sprzyja ludziom cierpiącym na chorobę niedokrwienną serca, nadczynność tarczycy lub osłabionym po długiej chorobie.
Klimat nizinny
-wzniesienie terenu w granicach do 300 m.n.p.m
-typowy dla przeważającego obszaru Polski (ok. 90% obszaru)
-oceniany jest jako słabo bodźcowy, co oznacza że zmiania miejsca pobytu w obrębie nizinnego regionu klimatycznego nie pociąga za sobą
konieczności aklimatyzacji organizmu
do nowych warunków
-służy osobom z problemami kardiologicznymi
Klimat nizinno-leśny
-łagodniejsza forma klimatu nizinnego (mniejsze natężenie i bardziej wyrównany przebieg bodźców klimatycznych)
-szczególnie w okresie wiosennym i letnim (olejki eteryczne w skład których wchodzą fitoncydy-wykazujące działanie bakteriobójcze)
-bukszpan, czeremcha i jaśmin korzystnie wpływają na system nerwowy
-zapach wierzby, brzozy działa antydepresyjnie
Klimaty przejściowe
-nadmorski
-równinny
-podgórski
Klimat nadmorski
-zmniejszone dobowe i roczne amplitudy temperatury na Wybrzeżu
-nad morzem wzrasta wielkość ochładzająca powietrza (łączny wpływ temp. wilgotności i ruchu powietrza)-główny czynnik bodźcowy
-korzystny wpływ na termoregulację i hartowanie organizmu człowieka
Subterranoterapia
-wykorzystywanie do celów leczniczych mikroklimatu wyrobisk górniczych
-w Polsce istnieją dwa podziemne sanatoria
-w Wieliczce leczy się choroby alergiczne, astmę oskrzelową, rozedmę i pylicę pł€c oraz choroby układu trawiennego
-w okolicy Kowar znajdują się dwie sztolnie, które są miejscem leczenia nadciśnienia tętniczego, choroby niedokrwiennej serca oraz
problemów z przemianą materii.
Wulkanoterapia
-Polega na leczeniu w wysokiej temp., nasłonecznieniu w specyficznych warunkach korzystnych dla organizmu, na wyspie oceanicznej
-przebywanie w pobliżu skał wulkanicznych wydzielających opary lecznicze korzystne jest dla płuc, oskrzeli (inhalacja górnych dróg
oddechowych) leczy astmę i infekcje
-również jako nagrzewanie kręgosłupa, stawów, nerek oraz smarowania chorych miejsc mazią wulkaniczną
ŚWIATŁOLECZNICTWO
To dział fizykoterapii, metoda leczenia światłem wykorzystująca jego naturalne lub sztuczne źródła, emitujące głównie promenowanie
podczerwony, nadfioletowe lub skojarzone światło obu typów promieniowania, wykorzystuje promieniowanie elektromagnetyczne z zakresu
200-15000 nm.
2
Światło-w potocznym rozumieniu tego słowa, to ta część promieniowania elektromagnetycznego, która wywołuje wrażenia wzrokowe.
-to postać energii o naturze falowej i cząsteczkowej, wytwarzana przez źródła światła
-rozchodzi się w postaci fali elektromagnetycznej
-w próżni z szybkością 300 000 km/s
Rodzaje promenowania świetlnego stosowane w terapii:
-światło słoneczne (helioterapia)
-światło widzialne (chromo terapia)
-promieniowanie podczerwone IR
Promieniowanie nadfioletowe UV
-światło spolaryzowane PILER
-laser
Promieniowanie podczerwone-IR-infra-red
-jest promieniowaniem niewidzialnym, umiejscowionym w widmie promieniowania elektromagnetycznego, między czerwienią widma
światła widzialnego a mikrofalami
-jest emitowane przez rozgrzane ciała
-długość fali wykorzystywana w leczeniu 770-15000 nm
Promieniowanie widzialne-znajduje się w paśmie 400-760 nm
-wywołuje u ludzi i zwierząt wrażenie świetlne
-w widmie promieniowania elektromagnetycznego znajduje się pomiędzy nadfioletem a podczerwienią
Promieniowanie nadfioletowe-UV-ultra-violet
-Promieniowanie niewidzialne o długości fali 400-100 nm
-w widmie promieniowania elektromagnetycznego umiejscowione zaraz za obszarem fioletu widma widzialnego
-w lecznictwie wykorzystuje się zakres fali 380-200 nm
Promieniowanie elektromagnetyczne padając na granicę między dwoma ośrodkami ulega:
-odbiciu które jest wprost proporcjonalne do stopnia gładkości powierzchni na którą pada. Z kolei gładkość powierzchni zależy od jej kładu
chemicznego i właściwości optycznych
-pochłaniania- od stopnia pochłaniania zależą wszelkie reakcje fotochemiczne i biologiczne zachodzące w tkankach pochłaniających to
promieniowanie
-załamaniu które występuje przy ukośnym przejściu promieniowania przez granicę ośrodków o różnej gęstości
-ugięciu (dyfrakcji)-jeżeli promieniowanie elektromagnetyczne natrafi na swojej drodze na szczelinę lub przeszkodę nieco mniejszą niż
długość fali. Wówczas krawędzie tej przeszkody stają się źródłem promieniowania rozchodzącego się w kierunku różnym od kierunku
promieniowania padającego
-rozproszeniu które jest odwrotne proporcjonalne do gładkości, powierzchni na którą pada.
Widmo promieniowania słonecznego w swej drodze do ziemi ulega zmianie w zależności od:
-pory roku i dnia- w różnych porach roku i dnia zmienia się skład promieniowania słonecznego jest związane z kątem padania. Im mniejszy
jest kąt padania promieni słonecznych tym bardziej muszą one przebijać się przez grubsze warstwy atmosfery. Z kolei w godzinach rannych
i popołudniowych ilość promieniowania ultrafioletowego jest niewielka, największa gdy słońce jest w zenicie.
-wysokości nad poziomem morza na większych wysokościach ilość promieniowania ultrafioletowego jest wyższa co jest związane głównie z
czystością i przejrzystością powietrza.
-pozycji na ziemi
-zachmurzenia a także zanieczyszczenia powietrza (Od zawartości w powietrzu pary wodnej w pyłów
-siły odbicia (nad morzem, na śniegu)
HELIOTERAPIA
Wykorzystuje do celów leczniczych promieniowania słonecznego
Odczyn miejscowy promieniowania słonecznego:
-wynik działania UV i IR
-obserwuje się rumień cieplny IR i rumień fotochemiczny UV
-emisję IR odczuwamy jako uczucie ciepła
-UV odpowiedzialny jest za proces pigmentacji skóry i wiele procesów fotochemicznych i fotobiologicznych
Odczyn ogólny działania światła słonecznego:
-wzmożeniu przemiany materii
-pobudzeniu mechanizmów krwiotwórczych
-zwiększeniu odporności organizmu na zakażenia
-pobudzającym wpływie na gruczoły wydzielania wewnętrznego
-działaniu odczulającym oraz przeciwkrzywiczym
Niekorzystne odczyny:
-nadmiernym rumieniem fotochemicznym
-odczuciem ogólnego rozbicia
-bolami głowy
-gorączką a nawet poparzeniami
Helioterapię stosuje się w leczeniu:
-gruźlicy kostno-stawowej
-gruźlicy dróg moczowych
-gruźlicy węzłów chłonnych
-przewlekłych stanów zapalnych stawów
-przewlekłych nieżytów dróg oddechowych
-łuszczycy
-czyraczności trądziku pospolitego
-zaburzeń wzrostu kości u dzieci
3
Przeciwwskazaniem do stosowania kąpieli słonecznych jest:
-gruźlica płuc
-niewydolność krążenia
-choroba nowotworowa
skłonność do krwawień z narządów wewnętrznych
-nadczynność tarczycy
-zaawansowana miażdżyca
AKTYNOTERAPIA
Wykorzystuje do celów leczniczych sztucznych źródeł promieniowania świetlnego (sollux, lampy kwarcowe, laser)
Promieniowanie podczerwone dzieli się na:
-promieniowanie krótkofalowe (IR-A) tzw. bliskie, o długości fali 770-1500 nm
-promieniowanie średniofalowe (IR-B) o długości fali 1500-4000 nm
-promieniowanie krótkofalowe (IR-C) tzw. dalekie, o długości fali 4000-15000 nm
Zgodnie z prawem Grothusa- Drapera, tylko ta ilość energii, która zostanie pochłonięta (a nie ta, która pada) wywoła odczyn.
Wpływ biologiczny promieniowania IR polega na działaniu ciepła, które powoduje między innymi:
-poprawę ukrwienia skóry
-zwiększenie wydzielania potu
-rozszerzenie naczyń włosowatych skóry a co za tym idzie zwiększony przepływ przez tkanki krwi tętniczej
-reakcję ze strony naczyń głębiej położonych zgodnie z prawem Dastre-Morata. Prawo to mówi, iż bodźce termiczne(zimno lub ciepło)
działając na duże powierzchnie skóry, powodują przeciwne do naczyń skóry zachowanie się dużych naczyń klatki piersiowej i jamy
brzusznej. Naczynia nerek, śledziony i mózgu wykazują odczyn taki sam, jak naczynia skóry.
-pobudzenie procesów metabolicznych
-działanie przeciwbólowe poprzez podwyższenie progu b ólu
-zmniejszenie napięcia mięśni
Rumień cieplny: wykazuje kilka charakterystycznych cech dzięki którym można odróżnić go od rumienia fotochemicznego
(promieniowanie UV). Otuż występuje on w trakcie naświetlania, jego nasilenie wzrasta w iarę upływu czasu oddziaływania promieniowania
podczerwonego.
-zaczernienie skóry jest plamiste, nierównomierne, co jest wynikiem rozszerzania się głębiej położonych naczyń krwionośnych skóry.
Zanika po pewnym czasie (około 1-2 godzin) od naświetlania.
Wskazania do stosowania IR:
-przewlekłych podostrych procesach zapalnych i reumatycznych stawów oraz części miękkich kończyn
-przewlekłych podostrych stanach zapalnych jamy nosowej, zatok przynosowych, ucha zewnętrznego i stawów żuchwy
-nerwobólach oraz zespołach bólowych
-w stanach po zapaleniu bakteryjnym, odmrożeniu i uszkodzeniu promieniami rtg lub UV
-w chorobach naczyń krwionośnych i obwodowych np. choroby Reynauda
-naciekach i ropniach tkanek miękkich, naciekach po zbyt płytko podanych zastrzykach
-jako zabieg przygotowawczy przed masażem, kinezyterapią, niektórymi zabiegami z zakresu elektrolecznictwa jak np.jonoforeza
Przeciwskania do IR:
-nieodwracalne uszkodzenia skóry i naczyń (zmiany troficzne, miażdżyca tętnic) oraz obrzęki
-zaburzenia czucia
-świeże urazy grożące krwawieniem oraz choroby zakrzepowe (np. zakrzepowe zapalenie żył)
-choroby nowotworowe
-starość (miażdżyca oraz niewydolność krążenia są bezwzględnym przeciwwskazaniem)
-nadciśnienie tętnicze od II stopnia WHO
-okres ciąży
-miesiączka
-stany podgorączkowe i gorączka
-niewydolność mięśnia sercowego, stan po zawale, wady serca
-choroby nerek
-ostre stany zapalne jajników, wyrostka robaczkowego, pęcherzyka żółciowego
Promieniowanie nadfioletowe/ultrafioletowe
Ze względu na zróżnicowane działanie biologiczne, promieniowanie ultrafioletowe dzieli się na:
-promieniowanie UV-A tzw. długofalowe o długości fali 400-315 nm
-promieniowanie UV-B tzw. średniofalowe o długości fali 315-280 nmpromieniowanie
-UV-C tzw. krótkofalowe o długości fali 280-200 nm
Pod wpływem promieni UV w tkankach i ich elementach zdolnych do absorpcji (np. w karotenie, kwasach nukleinowych, histydynie,
tyrozynie, lipoproteinach, melaninie, hemoglobinie) zachodzą różne reakcje chemiczne, takie jak synteza, utlenianie, redukcja lub rozpad. Są
one przyczyną występowania odczynu fotochemicznego, tworzenia pigmentu czy wytwarzania witaminy D
Odczyn fotochemiczny:
Zwany również rumieniem fotochemicznym, to odczyn skóry, objawiający się jej zaczerwienieniem w wyniku rozszerzania się naczyń
krwionośnych. Rumień fotochemiczny powstaje w dwóch etapach: W wyniku pochłonięcia energii promieniowania UV przez białko
komórek warstwy kolczystej naskórka, dochodzi do jego denaturyzacji, czego następstwem jest uszkodzenie tych komórek. Z uszkodzonych
komórek wydzielają się związki histamino podobne, które przenikają do skóry właściwej gdzie powodują rozszerzenie naczyń włosowatych.
Rumień fotochemiczny:
-cechuje się okresem utajenia (1-6 godzin po zadziałaniu promieniowania)
-okres narastania i szczytu (6-24 godzin)
-oraz okresem zaniku (po słabych dawkach kilka godzin a po dużych może to być nawet kilka dni)
-jest on jednolity, równomierny i ściśle ograniczony do naświetl naje powierzchni skóry
4
Na stopień odczynu fotochemicznego wpływają takie czynniki jak:
-długość fali promieniowania ultrafioletowego
-natężenie źródła promieniowania
-czas naświetlania
-odległość pomiędzy powierzchnią naświetlaną a źródłem promieniowania
-kąt padania promieni na powierzchnię naświetlaną
-wrażliwość skóry w miejscu naświetlanym
-indywidualna wrażliwość pacjenta
Do czynników współdziałających zaliczamy:
-por ę roku
-wiek pacjenta
-przebyte choroby
-leki, które pacjent zażywa bądź zażywał
Tworzeni pigmentu:
-UV-B
-pigmentacja skóry zależy od gromadzenia się barwnika melaniny w warstwie podstawowej naskórka, dawki promieni UV oraz długości fali
-pigment powstaje w melanoblastach, komórkach znajdujących się w naskórku
Wytwarzanie witaminy D:
-skóra bierze czynny udział w syntezie steroli. Substratem witaminy D jest 7-dechydrocholesterol. Promienie UV-B powodują jego
przemianę w cholekalcyferol (witamina D3), który podlega dalszemu metabolizmowi w wątrobie i nerkach.
Wpływ promieniowania ultrafioletowego na organizm:
Wpływ UV na skórę:
-poprawia unaczynienia, odżywienia, elastyczności, sprężystości, zwiększa się odporność skóry na zakażenia, odczyn rumieniowy zwiększa
dopływ leukocytów do skóry, w związku z czym owrzodzenia, ubytki skóry goją się stosunkowo szybko poprzez oobudzenie ziarninowania
-nadmiar światła UV powoduje wysychanie skóry, jej zgrubienie, pękanie a przy szczególnie długim działaniu może gojąc do tworzenia
nowotworów skóry.
Działanie bakteriobójcze i bakteriostatyczne:
-UV-C wykazuje właściwości bakteriobójcze i bakteriostatyczne, które powodują zahamowanie podziału komórek bakterii, zarówno na
podłożu sztucznym, jka i żywym (np.prątek gruźlicy, paciorkowce, maczugowiec błonicy, pałeczka okrężnicy)
-promieniowanie UV działają również na wirusy (półpasiec) grzybice skórne, drożdżaki i pleśniowce.
-bakteriobójcze działanie promenowania tłumaczy się uszkodzeniem struktury białek bakterii przez powstające bezpośrednio w komórce
reakcje biochemiczne, które równocześnie mogą prowadzić do zahamowania wzrostu i podziału bakterii, a także blokadą syntezy DNA, jak
również powstawaniem w procesie utleniania pod wpływem promieni UV substancji toksycznych dla bakterii.
Wpływ na szpik kostny:
-Promienie UV stymulują produkcję erytrocytów, hemoglobiny, okresowo zwiększają ilość płytek krwi.
-W leczeniu promieniowaniem UV anemii wtórnej w licznych badaniach stwierdzono poprawę stanu krwi.
-przy prawidłowej ilości erytrocytów nie ulegają one zwiększeniu natomiast gdy ich liczba jest obniżona wówczas po naświetlaniu następuje
wzrost ilości erytrocytów.
-należy pamiętać, że u ludzi starszych naświetlanie promieniami UV może doprowadzić do powstania ryzyka zakrzepicy.
Wpływ na gruczoły wewnętrznego wydzielania:
-Promieniowanie UV zwiększają produkcję hormonów takich gruczołów jak przysadka mózgowa, tarczyca, nadnercza, trzustka i jajniki.
Wpływ na układ nerwowy:
-przy właściwym dawkowaniu obserwuje się korzystny wpływ na stan psychiczny (uspokojenie, powraca sen i stabilność układu
nerwowego)
Wpływ na przemianę materii:
-po naświetlaniu następuje przyspieszenie ogólnej przemiany materii
-poziom cholesterolu wyraźnie spada w surowicy krwi (miażdżyca jest przeciwwskazaniem)
Wpływ na gospodarkę mineralną ustroju:
-promieniowanie UV wytwarzają w skórze witaminę D2 i D3które przechodząc do układu krążenia, zwiększają przyswojenie wapnia i
fosforu z przewodu pokarmowego oraz utrzymują ich prawidłowy poziom we krwi, zabezpieczając kości przed odwapnieniem. Stąd wynika
zastosowanie promieniowania ultrafioletowego w leczeniu krzywicy, tężyczki, źle zrastających się złamań samoistnych, gruźlicy kości,
próchnicy.
-naświetlania ogólne powodują okresowo obniżenie ciśnienia krwi (nadciśnienie jest przeciwskazaniem, ponieważ pod wpływem
naświetlania występuje duże obciążenie mięśnia sercowego i może dojść do zapaści)
Wpływ na układ oddechowy:
-promieniowanie ultrafioletowe zwiększa możliwości wykorzystania tlenu.
Wskazania do stosowania promieniowania ultrafioletowego:
-chorobach uszu, gardła, nawracających anginach, alergicznych nieżytach nosa, przewlekłych zapaleniach oskrzeli
-krzywicy
-wszystkich anemiach z wyjątkiem złośliwych-niski poziom żelaza we krwi, zmniejszona ilość hemoglobiny i erytrocytów
-chorobach gośćcowych (wskazaniem będą wszystkie destrukcyjne i zwyrodnieniowe formy gośćca, przeciwwskazaniem zapalenie stawów)
-ZZSK
-gośccu tkanek miękkich a więc powięzi, więzadeł czy mięśni w najbliższym sąsiedztwie stawów
-myalgiach
-neuralgiach
-stanach po półpaścu
-trudno gojących się ranach
-trądziku pospolitym
-łysieniu plackowatym
-utrudnionym zroście kości
-niedoczynności gruczołów wewnętrznego wydzielania jak tarczyca, Janiki
5
Przeciwskazania do naświetlania promieniami ultrafioletowymi:
-nowotwory złośliwe narządów wewnętrznych
-zaawansowana miażdżyca
-stany gorączkowe bez względu na pochodzenie
-osoby powyżej 70 roku życia
-fotosensybilizacja obojętnie czym jest spowodowana
-nadczynność tarczycy
-cukrzyca wieku średniego i starczego
-choroby psychiczne przebiegające z nadmierną pobudliwością
-padaczka
-niewydolność mięśnia sercowego
-wodobrzusze
-choroby nerek
ŚWIATO SPOLARYZOWANE:
Laser
Pierwszym urządzeniem w którym wykorzystano światło spolaryzowane buł laser. W 1966 roku zbudowano pierwszy laser, dzięki któremu
udało się uzyskać biostymulację komórek organizmu ludzkiego. W tym przypadku emitowane światło było monochromatyczne (o określonej
barwie= określonej długości fali), koherentne (spójne, w fazie) oraz o wysokiej energii (duża gęstość energii na jednostkę powierzchni).
Zwłaszcza ostatnia cecha zmusza do ostrożnego dawkowania lasera ze względu na możliwe efekty uboczne.
Lasery wysokoenergetyczne zwane chirurgicznymi
Lasery niskoenergetyczne zwane biostymulacyjnymi
Bioptron
W 1981 roku grupa naukowców prowadzących badania nad biologicznymi efektami światła lasera wpadła na pomysł skonstruowania
urządzenia emitującego światło spolaryzowane, ale nie powodujące efektów ubocznych wywoływanych przez promieniowanie lasera.
Odkrycie to doprowadziło do zbudowania aparatu Bioptron- który z powodzeniem mógłby być stosowany przez pacjentów samodzielnie w
warunkach domowych.
P-polarized,polyhromatic
I-incoherent
L-low
E-energy
R-dariation
Różnice między światłem laserowym a światłem biotron:
-polichromatyczne
-niekoherentne
-o niskiej gęstości energii
Polaryzacja-fale poruszają się w tym samym kierunku, emitowane światło osiąga stopień polaryzacji powyżej 95%
Polichromatyczne
Światło Bioptron jest światłem, które zawiera nie jedną lecz szeroki zakres długości fal, obejmujący światło widzialne i część zakresu
podczerwieni mianowicie od 480 nm do 3400 nm. Nie zawiera jednak promieniowania UV.
Niekoherentne- W odróżnieniu od światła laserowego, światło Bioptron jest światłem niekoherentnym (nie w fazie). Oznacza to, że fale
świetlne nie są zsynchronizowane:
-koherencja jak w laserze
-światło niekoherentne, przesunięte w fazie
O niskiej gęstości energii: Uzyskanie światła o niskiej i stałej gęstości energii stało się wynikiem jego niekoherecyjności i pozwoliło na
szerokie zastosowanie go bez zagrożenia skutkami ubocznym
Działanie biologiczne:
-przyspieszenie podziału komórkowego
-podwyższenie potencjału komórkowego
-stymulacja procesów przemiany materii
-podwyższenie aktywności energetycznej błon komórkowych
-immunomodulujący wpływ na limfocyty B i T- wzrost odporności humoralnej i komórkowej
-Angiogeneza
Światło emitowane prze lampy Bioptron znajdują zastosowanie w każdej dziedzinie medycyny (fizykoterapia w wielu schorzeniach oprócz
tych, które przebiegają z patologicznym rozrostem komórkowym) w kosmetyce, łagodzeniu bólu, terapii antydepresyjnej i wielu innych.
Wskazania:
-rany pourazowe
-oparzenia
-rany pooperacyjne
-żylaki nóg
-odleżyny
-bóle kręgosłupa lędźwiowego
-uszkodzenia mięśniowo-kostne
KOLOROTERAPIA:
Każda z sześciu barw posiada specyficzne właściwości. Działanie kolorów wpływa na przemianę materii, stymulację krążenie a prze to
skutecznie dotlenia organizm, aktywizuje układ immunologiczny, usprawnia pracę mózgu.
Właściwości poszczególnych kolorów:
Czerwony- aktywizuje, dynamizuje, intensyfikuje, uwalnia zablokowaną energię, wzmacnia zmysły
Pomarańczowy-działa łagodniej niż czerwony, regeneruje, ożywia, ogrzewa, stopniowo gromadząc energię uwalnia zablokowane procesy.
Żółty- otwiera i ożywa umysł, podnosi na duchu, wzmacnia, energetyzuje osłabione procesy, rozluźnia usztywnione procesy, wzmacnia
odporność nerwową.
Zielony- przywraca równowagę, odprężą, uspokaja, pozwala utrzymać w stanie równowagi energie fizyczną i psychiczną, łagodzi napięcia i
bóle, daje głęboki spokój
Niebieski-uspokaja, hamuje, chłodzi, koncentruje, gromadzi i porządkuje energię, reguluje nadmierne aktywne procesy zapalne, daje
ukojenie
Fioletowy- zmniejsza pobudzenie nerwowe, koi nerwy, inspiruje, wzmaga wysiłek umysłowy, odpręża, uśmierza nerwobóle.
6
BALNEOLOGIA:
Nauka zajmująca się zastosowaniem leczniczych naturalnych tworzyw uzdrowiskowych.
Balneoterapia: Metody lecznicze, w których używa się naturalnych tworzyw uzdrowiskowych.
Naturalne tworzywa uzdrowiskowe:
-wody lecznicze
-peloidy
-gazy lecznicze występujące w niektórych źródłach leczniczych
Woda lecznicza:
Jest to woda podziemna, bakteriologicznie i chemicznie bez zarzutu, o niewielkich wahaniach składu chemicznego i właściwości fizycznych,
uznana za leczniczą na podstawie udowodnionego badaniami naukowymi lub długotrwałą obserwacją lekarską działania leczniczego.
Wody lecznicze stosuje się w formie:
-kąpieli
-kuracji pitnych
-inhalacji
-przepłukiwań
Wody chlorkowo-sodowe:
-wody słone-stężenie do 1,5 %
-kuracje pitne
-inhalacje
-Solanki- stężenie powyżej 1,5 %
-kąpiele lecznicze
Kąpiele solankowe:
-stężenie solanki 2-5 %
-temperatura 35-36 st
-czas zabiegu na początku 10 min, stopniowo do 20 min max
-po zabiegu nie spłukuje się skóry ze względu na płaszcz solny
Działanie:
-zmniejszenie pobudliwości nerwów czuciowych i ruchowych
-zwiększenie ukrwienia skóry
-normalizacja ciśnienia
-zwiększenie odporności
-zwiększenie wrażliwości na promieniowanie UV
-pobudzenie przemiany materii
Wskazania:
-przewlekłe choroby dróg oddechowych i zatok
-przewlekłe choroby reumatyczne i zwyrodnieniowe
-rekonwalescencja po ciężkich chorobach
-otyłość
-łuszczyca
Przeciwwskazania:
-niewydolność krążenia
-choroby naczyń wieńcowych
-świeży stan pozawałowy
-ostre stany zapalne
-ciąża
-nowotwory
-nadczynność tarczycy
Szczawy i wody kwasowęglowe:
-stężenie co najmniej 1g/dm- szczawy
-stężenie 250mg-0,99g/dm- wody kwasowęglowe
Kąpiele kwasowęglowe:
-z użyciem wód leczniczych zawierających dwutlenek węgla
-w wodzie sztucznie wysycanej
Działanie:
-podwyższenie progu pobudliwości receptorów zimna i obniżenie progu receptorów ciepła
-uwalnianie hormonów tkankowych
-rozszerzenie naczyń włosowatych, zwiększenie ilości naczyń czynnych
-przyspieszenie przepływu krwi przez skórę
-obniżenie ciśnienia
-rumień skóry
Wskazania:
-łagodna postać nadciśnienia
-czynnościowe zaburzenia krążenia tętniczego, choroba Raynauda
-zaburzenia krążenia włośniczkowego w skórze choroby reumatyczne przy jednoczesnym występowaniu chorób serca
Przeciwwskazania:
-niewydolność oddechowa
-ostre stany chorobowe
-ciąża
-nowotwory
-świeże rany pourazowe i pooperacyjne
Wody siarczkowo-siarkowodorowe:
-do naturalnych wód leczniczych zawierających siarkę zalicza się wody zawierające rozpuszczony gazowy siarkowodór i jony siarczkowe
-wykorzystywane są do kąpieli i płukań przyzębia
7
Kąpiele siarczkowo-siarkowodorowe:
-działanie keratolityczne- rozmiękczanie zrogowaciałego naskórka
-działanie keratoplastyczne
-odbudowa chrząstki stawowej
-rozszerzenie naczyń włosowatych
-pobudzenie osi przysadka-nadnercza
Wskazania:
-choroby reumatyczne, zwyrodnieniowe
-choroby chrząstki stawowej
-łuszczyca
-dermatozy
-zespoły bólowe
Wody radonowe:
-zawierają radon i produkty jego rozpadu promieniotwórczego.
Peloidoterapia:
-Peloid (z gec.błoto) to naturalne tworzywo przyrodnicze składające się z substancji mineralnych, organicznych lub mieszanych.
-Peloid powstaje wskutek naturalnych procesów geologicznych lub biologicznych.
Podział Peloidów:
-Osady podwodne:
-Abiolity- szlamy mineralne np. glinkowe
-Biloty- muły organiczne, torfy-borowina, szlamy torfiaste
-Ziemie lecznicze- glinka biała, wulkaniczne tufy
Borowina skład chemiczny:
Składniki organiczne (Bituminy, Pektyny, Celuloza, Kwasy huminowe, ligniny, związki biologicznie czynne-podobne do hormonów,
enzymów)
Składniki nieorganiczne: (sole mineralne)
Składniki mikrobiologiczne: (bakterie tlenowe i beztlenowe, grzyby)
Właściwości fizyczne borowiny:
-duża pojemność cieplna
-małe przewodnictwo cieplne
-duża pojemność wodna
Działanie:
-zwiększenie metabolizmu
-poprawa ukrwienia
-zmniejszania napięcia mięśni
-działanie przeciwbólowe
-zwiększenie rozciągliwości kolagenu
-zwiększenie wydalania odpadowych produktów przemiany materii
Rodzaje zabiegów borowinowych:
-okłady, zawijania
-kąpiele
-półkąpiele
-tampony borowinowe
-jonoforeza
-fonoforeza
Wskazania:
-stany zwyrodnienieniowe stawów, chrząstek
-zespoły bólowe stawów kręgosłupa
-artrozy
-przykurcze
-stany pourazowe stawów, kości, mięśni
-przewlekłe stany zapalne
-choroby ginekologiczne np. przewlekłe zapalenia narządów rodnych, bezpłodność, zespól klimakteryczny
Przeciwwskazania:
-ostre i podostre stany zapalne
-ciąża
-nowotwory
-skłonność do krwawień
-niewydolność krążenia
-świeże rany i stany pourazowe
-zaburzenia rytmu serca
-stany osłabienia, wycieńczenia
Fango: szlam leczniczy, najczęściej mineralny pochodzenia wulkanicznego. Stosowany jest do okładów, może być łączony z parafinąokłady parafango
FALA UDERZENIOWA
Głębokość- na jakiej dochodzi do efektu uderzenia powinna zostać dokładnie określona przed zabiegiem i może wynosić nawet kilka
centymetrów.
Źródła wytwarzające fale uderzeniową:
-Elektromagnetyczne
-Eletrohydrauliczne
-Piezoelektryczne
Zamiana energii elektrycznej w energię mechaniczną.
8
W czasie zabiegu:
Najważniejszy parametr to gęstość energii w miejscu ogniskowania (gęstość przepływu energii)
-EFD- Energy Flux Density wyrażona w mJ/mm2
-Od zastosowanej energii zależy działanie fali uderzeniowej.
Działanie destrukcyjne polega na:
-mikrofragmentacji załamanych części kostnych
-uszkodzeniu naczyń
-dezintegracji złogu wapniowego
Działanie stymulacyjne polega na:
-działaniu przeciw bólowym
Zawsze zabieg intensywnie odczuwany jest przez pacjenta (ból)
Metoda ESWT wykorzystywana jest do rozbijania kamieni nerkowych.
Metoda ESWT (pozaustrojowej zogniskowanej fali uderzeniowej) niestety nie został dotąd w pełni wyjaśniony.
Staw rzekomy: Fala uderzeniowa wywołuje mik rozłamania fragmentów kostnych w miejscu aplikacji: krwiak, kostnic.
Zmiany ze zwapnieniami:
-ciśnienia powoduje kawitację w obszarze niedokrwionych zwapnień i ich fragmentację
-dezorganizacja i dezintegracji złogu
Schorzenia przeciążeniowe:
-mikrodestrukcja, mik rozerwania tkanek beznaczyniowych lub tkanek ubogich w naczynia krwionośne
-stymulacja rewaskularyzacji poprzez uwolnienie lokalnych czynników wzrostu i rekrutację właściwych komórek macierzystych.
Wskazania:
-ostroga piętowa/zapalenie powięzi podeszwowej
-bole stawów barkowych ze zwapnieniami lub bez/wapniejące zapalenie ścięgna
-bole ścięgna Achillesa
-zespół tarcia proksymalnego pasma biodrowo-piszczelowego/zapalenie przyczepu ścięgna krętarza
-zapalenie nadkłykcia promieniowego/łokciowego kości ramiennej
-ból więzadła rzepki
-zespół brzegu kości piszczelowej
-akupunktura
-punkty spustowe
Przeciwwskazania:
-nowotwory
-ciąża
-rozrusznik serca
-wiek <18 lat
-zaburzenia krzepliwości krwi
-stosowanie leków przeciwzakrzepowych
-zakrzepica
-polineuropatie w przypadku cukrzycy
-ostre stany zapalne
-terapia kortyzonowi (do 6 tyg. przed terapią ESWT)
-fale uderzeniowe nie mogą być stosowane na obszarze pod którymi znajduje się powietrze (np.płuca)
-rejony: silne unerwione, kręgosłupa, głowy
Rezultaty leczenia wskazują na:
-lepszą cyrkulację krwi w obszarze objętym bólem
-długotrwała stymulacja metabolizmu osiągnięta w miejscach słabego ukrwienia
-działanie przeciwbólowe
Efekty niepożądane pojawiające się podczas zabiegu:
-krótkotrwałe zaczerwienienie skóry
-podskórne wynaczynienie krwi (skutek uszkodzenia drobnych naczyń)
-siniak
-miejscowy obrzęk
-bolesność w miejscu aplikacji
Poza ustrojowa terapia falami uderzeniowymi (ESWT):
-pneumatyczne generowanie impulsy akustyczne są wprowadzane do ciała poprzez wolno poruszającą się głowicę
-urządzenie wytwarza fale skompresowanego powietrza, która rozpędza pocisk uderzający w nieruchomą powierzchnię (przenośnik fali
uderzeniowej) i powoduje wytwarzanie energii akustycznej
Obszar zastosowań: Rehabilitacja, medycyna sportowa, ortopedia
Korzyści:
-krótki czas terapii-3-5 zabiegów
-terapia nieinwazyjna- alternatywna do zabiegów chirurgicznych
-bardzo wysoka skuteczność leczenia
-niemal całkowity brak efektów ubocznych
-zabiegi bez potrzeby znieczulenia
-opublikowane wyniki stosowania tej terapii wykazały 70-80% ową skuteczność u pacjentów, którzy wcześniej leczeni byli bezskutecznie
metodami zachowawczymi
Fala radialna:
-Zostaje wygenerowana pneumatycznie przez zderzenie pocisku z transmiterem, do którego dochodzi w specjalnie skonstruowanej głowicy,
skąd dalej rozbieżnie transportowana jest do tkanki.
-Impuls mechaniczny wywołujący zmianę ciśnienia narasta dużo wolniej (MS)
-Siłę oddziaływania fali radialnej mierzy się wartością ciśnienia, które wywiera na tkanki (2,5-3,5 bara, co odpowiada energii o gęstości w
zakresie od 0,07 do 0,17 mJ/mm2)
-przeprowadza się 3-4 zabiegi z tygodniową przerwą
9
Korzyści ze stosowania fali radialnej:
-mniejsza siła uderzeniowa –mniejsza bolesność, bez środków p/bólowych
-nie ma konieczności ciągłej kontroli złogu wapniowego przez USG podczas terapii
SAUNA:
Sauna sucha (fińska, szwedzka)
-Temperatura 40C-80-100C
-Sucho-parowa 60-80C
-wilgotność 5%-20% (dla porównania wilgotność w pomieszczeniach mieszkalnych jest rzędu 30-55%)
Sauna fińska:
-polecana 1-2 razy w tygodniu, całymi rodzinami
-działanie bardzo ciepłego, suchego powietrza o wzrastającej temp (koleje ławeczki)
-faza „uderzenia parą wodną” „dusza sauny”- większe gorąco wilgotnego powietrza (70% wilgotności względnej), krótkotrwałe
(zwiększamy natężenia pola elektryczne w komorze sauny (omijamy tę fazę u nowicjuszy)
-faza ochładzania
-taki cykl 1-3 razy
Sauna parowa (turecka, Arabska)
-wilgotność 80%-100%
-temperatura 40C-60C
Sauna ruska (łaźnia sucha szafkowa, tzw.bania)
-budową przypomina szafkę, beczkę, gdzie powietrze jest ogrzewane do temp 60-80C, duża wilgotność, tworzenie mgły
-czas zabiegu to ok.15-20 min. Różni się od sauny fińskiej tym, że osoba nagrzewa się od szyi w dół
Sauna Infrared/IR (Kabina na podczerwień)
-źródłem ciepła są ceramiczne promienniki podczerwieni
-tem.40-65C, bez pary
-emitowane przez nie ciepło wnika bezpośrednio w głąb ciała (do 4 cm)
Zmiany zachodzące w organizmie na skutek sauny:
Regulacja temperatury ciała:
-zwiększona temp skóry do ok.40C
-kumulacja ciepła w organizmie
-postępujący zwiększony temp wnętrza ciała nawet do 40C
-pocenie i parowanie potu z powierzchni ciała (k.20g/min.→400-600g w czasie zabiegu)
-utrata płynu pozakomórkowego
-zmniejszenie objętości osocza i krwi krążącej
-odwodnienie komórek
-utrata jonów sodowych, potasowych, chlorkowych, magnezowych i wapniowych
Reakcja układu krążenia:
-↓ obj. krwi krążącej
-↑ wydzielanie wazopresyny (ADH)
-↓ wydzielania moczu
-pojawia się pragnienie
-aktywacja ukł. R-A-A, co zapobiega ↓BP związanego z ↓obj. Krwi i rozszerzeniem skórnego łożyska naczyniowego
-modyfikacja dystrybucji krążącej krwi
-↓ napięcia mięśniówki naczyń skórnych
-↑ przepływu krwi w skórze (nawet 60% CO)
-↓ ukrwienia mięśni, nerek i trzewi
-↑ CO głównie poprzez ↑HR i nieznacznie ↑SV
-↑ HR do 100-160 uderzeń/min
-SBP ↑ lub ↓ DBP ↓
-↑ BP i ↓ HR w wyniku fazy ochładzania
Zmiany hormonalne:
-aktywacja ukł. sympatykoadrenergicznego oraz osi podwgórze- przysadka-nadnercza
-↑ wydzielania katecholamin i kortyzolu
-↑ wydzielania endogennych opiatów
-↑ wydzielania hormonu wzrostu
-↑ wydzielania prolaktyny
Metabolizm i układ oddechowy:
-↑ tempa metabolizmu
-↑ konsumpcji tlenu o 20%
-łagodna kwasica metaboliczna (↓pH, ↓wodorowęglanów, ↑ ciśnienia parcjalnego dwutlenku węgla we krwi tętniczej)
-spłycenie i przyspieszenie częstości oddechów
-↑ VE,VC,PEF,FEV
Narząd ruchu:
-↓ aktywności motoneuronów gamma i pobudzeń włókien intrafuzalnych w mm.szkieletowych
-↓ aktywności motoneuronów alfa
-↓ napięcia mięśniowego i rozluźnienie mm.szkieletowych
-↓stężenie potasu→przejściowe osłabienie mięśni
-poprawa elastyczności tk. włóknistej torebki stawowej i więzadeł stawowych, poprawa krążenia w torebce stawowej i zmniejszenie lepkości
mazi stawowej
-uczucie rozluźnienia, uspokojenia i dobrego samopoczucia
Wpływ sauny na wydolność fizyczną:
-siła i moc mięśni ↓
-wydolność fizyczna ↓ na co najmniej 24 h
-uzupełnienie strat wody + 0,5L
-u zawodników jako wspomaganie odnowy biologicznej
-nie stosujemy przed zawodami 2-4 dni co najmniej
10
Przeciwwskazania do sauny w sporcie:
-po wysiłkach wytrzymałościowych lub intensywnym treningu połączonym z odwodnieniem i podwyższeniem temperatury ciała
-przed ważnymi zawodami
-nie używać do redukcji masy ciała
-przy podwyższonej temperaturze i podczas menstruacji
-stan po spożyciu napojów alkoholowych
Wskazania:
-poprawa wyglądu skóry
-rozluźnienie mięśni
-oczyszczenie ciała
-zwiększenie odporności
-odnowa biologiczna
-przewlekłe schorzenia gośćcowe
-dolegliwości reumatyczne
-zwyrodnienie stawów
-nadciśnienie tętnicze I i I/II (wczesny stan chorobowy)
-stany pourazowe narządu ruchu
-trądzik
-przewlekłe stany zapalne narządów rodnych
Przeciwwskazania:
-choroby skóry o przebiegu ropnym z owrzodzeniami
-padaczka i stany psychotyczne
-ostre stany gorączkowe
-skłonność do krwawień
-schorzenia przewlekłe tj. gruźlica, choroba nowotworowa, choroby nerek, wątroby oraz niedokrwistość
-ostre i przewlekłe choroby zakaźne oraz stwierdzone och nosicielstwo
-ciąża powikłana zatruciem ciążowym lub niedokrwistością
-zaburzenia wydzielania wewnętrznego, takie jak nadczynność gruczołu tarczowego, obrzęk śluzowaty oraz niedomogi kory nadnerczy
-choroby układu krążenia, w tym stabilna i niestabilna choroba wieńcowa, stany po przebytym zawale mięśnia sercowego, stany po
wylewach krwawych, uogólniona miażdżyca, zarostowe schorzenia naczyń krwionośnych oraz zakrzepowe zapalenie żył
-jaskra
Saunę można stosować u pacjentów z chorobami układu sercowo-naczyniowego z grupy niskiego ryzyka tzn:
-stabilna dusznica
-kontrolowane nadciśnienie
-wyrówna choroba układu krążenia
-przyzwyczajeni do korzystania z sauny
Pacjenci z przeciwwskazaniami związanymi z chorobami układu sercowo-naczyniowego
-którzy mogliby odnieść szkodę w wyniku spadku rzutu serca i/lub spadku cieśnienia tętniczego
-z niewyrównaną niewydolnością serca
-z zaawansowanym zwężeniem zastawki aortalnej
-z niestabilną dusznicą bolesną
-z niekontrolowanym nadciśnieniem tętniczym
-bezpośrednio po zakończeniu intensywnych ćwiczeń fizycznych
-którzy spożywali alkohol
Korzystanie z sauny przez pacjentów z chorobami sercowo-naczyniowymi:
-po zawale m. sercowego z sauny można korzystać po upływie 6-8 tyg.
-temperatura w saunie do 60-80C
-po wejściu do kabiny pacjenci powinni przez 2-3 min. siedzieć na najniższej ławce
-nie stosujemy polewania kamieni wodą
-jedno wejście do kabiny nie dłuższe niż 5-10 min
-po wyjściu z sauny należy parę minut odpocząć w pozycji siedzącej, potem stopniowo ochładzać ciało
-nie należy ochładzać ciała poprzez zimną kąpiel całego ciała lub pocieranie ciała śniegiem
-w zależności od samopoczucia pacjenta 1-3 cykli kąpieli
-odpoczynek po całym zabiegu min 10-15 min.
-ćwiczenia w stawach skokowych