Definicje zakażeń szpitalnych

DEFINICJE ZAKAŻEŃ SZPITALNYCH
ZINTEGROWANY SYSTEM ZARZĄDZANIA
WIELKOPOLSKIE CENTRUM PULMONOLOGII
I TORAKOCHIRURGII IM. EUGENII I JANUSZA ZEYLANDÓW
Wydanie: 2
Obowiązuje od:
01.08.201Or.
Strona: 1 / 23
Definicje zakażeń szpitalnych
Opracowanie:
Zespół ds. kontroli zakażeń szpitalnych
na podstawie
Centers for Diseases Control
Sierpień 2010
DEFINICJE ZAKAŻEŃ SZPITALNYCH
ZINTEGROWANY SYSTEM ZARZĄDZANIA
WIELKOPOLSKIE CENTRUM PULMONOLOGII
I TORAKOCHIRURGII IM. EUGENII I JANUSZA ZEYLANDÓW
Wydanie: 2
Obowiązuje od:
01.08.201Or.
Strona: 2 / 23
Uwagi ogólne
1.
Opracowane definicje zakażeń szpitalnych służą prowadzeniu monitorowania przy zastosowaniu
jednolitych kryteriów i w związku z tym mogą różnić się od definicji klinicznych stosowanych do
stawiania diagnoz i wdrażania leczenia u indywidualnego pacjenta, w szczególności może dotyczyć to
takich zagadnień jak zapalenie płuc i sepsa.
2.
Wiele wymienionych kryteriów, w szczególności laboratoryjnych może nie mieć zastosowania z tego
powodu, że te badania nie są wykonywane w polskich szpitalach, dotyczy w szczególność badań
ilościowych na materiale z dróg oddechowych, badań wirusologicznych i badań w kierunku
drobnoustrojów atypowych.
3.
Wyznaczenie bariery czasowej, najczęściej określanej jako 48 godz. od przyjęcia do szpitala, po której
przekroczeniu zakażenie definiowane jest jako szpitalne ma charakter jedynie pomocniczy a nie
rozstrzygający.
4.
Należy zwrócić szczególną uwagę na różnicowanie zakażenia z kolonizacją, głównie na Oddziale
Intensywnej Terapii i w szczególności dotyczy materiału pobieranego z dróg oddechowych oraz
przewlekłych zmian skórnych np. odleżyny.
5.
Zakażenie szpitalne powinno być różnicowane z procesem zapalnym, który wynika z reakcji organizmu
na czynnik inny niż zakaźny np. reakcja na ciało obce jakim jest linia naczyniowa lub reakcja polekowa.
6.
Wtórne zakażenia krwi, rozwijające się w wyniku zakażenia toczącego się w innym miejscu (np. w
drogach moczowych tzw. urosepsa), nie jest rejestrowane jako oddzielne zakażenie, ale jako
powikłanie zakażenia w wyniku, którego doszło do wysiewu drobnoustroju do krwi.
7.
Definicja „kliniczna sepsa” lub „sepsa” nie jest aktualnie stosowana.
DEFINICJE ZAKAŻEŃ SZPITALNYCH
ZINTEGROWANY SYSTEM ZARZĄDZANIA
WIELKOPOLSKIE CENTRUM PULMONOLOGII
I TORAKOCHIRURGII IM. EUGENII I JANUSZA ZEYLANDÓW
Wydanie: 2
Obowiązuje od:
01.08.201Or.
Strona: 3 / 23
I. ZAKAŻENIE UKŁADU MOCZOWEGO
Kryterium
Objawowe zakażenie układu moczowego (ZUM-O)
1a
Pacjent ma założony cewnik do pęcherza moczowego w momencie pobierana moczu na badanie
i
występuje co najmniej jeden z następujących objawów, bez innej rozpoznanej przyczyny:
gorączka > 380C, tkliwość nadłonowa, ból lub tkliwość w okolicy żebrowo-kręgowej
i
posiew moczu, w którym stwierdza się  105 CFU /ml , nie więcej niż dwa gatunki
lub
pacjent miał założony cewnik do pęcherza moczowego , który został usunięty w ciągu 48 godz. od
pobrania materiału na badanie
i
występuje co najmniej jeden z następujących objawów, bez innej rozpoznanej przyczyny:
gorączka > 380C, tkliwość nadłonowa, ból lub tkliwość w okolicy żebrowo-kręgowej
i
posiew moczu, w którym stwierdza się  105 CFU /ml , nie więcej niż dwa gatunki
1b
Pacjent nie ma i nie miał założonego cewnika do pęcherza moczowego w ciągu 48 godz. od
pobrania materiału
i
występują co najmniej dwa z poniższych objawów bez innej rozpoznanej przyczyny: gorączka >
DEFINICJE ZAKAŻEŃ SZPITALNYCH
ZINTEGROWANY SYSTEM ZARZĄDZANIA
WIELKOPOLSKIE CENTRUM PULMONOLOGII
I TORAKOCHIRURGII IM. EUGENII I JANUSZA ZEYLANDÓW
Wydanie: 2
Obowiązuje od:
01.08.201Or.
Strona: 4 / 23
380C u pacjenta ≤65 roku życia , parcie na pęcherz moczowy, objawy dyzuryczne, częstomocz,
tkliwość nadłonowa, ból lub tkliwość w okolicy żebrowo-kręgowej
i
posiew moczu, w którym stwierdza się ≥105 CFU/ml, nie więcej niż 2 gatunki
2a
Pacjent ma założony cewnik do pęcherza moczowego w momencie pobierana moczu na badanie
i
występuje co najmniej jeden z następujących objawów, bez innej rozpoznanej przyczyny:
gorączka > 380C, tkliwość nadłonowa, ból lub tkliwość w okolicy żebrowo-kręgowej
i
badanie ogólne moczu wykazuje odchylenia, określone jako jeden z poniższych:
- test paskowy dodatni na esterazę leukocytarną i/lub azotany
- ropomocz (>10 leukocytów w 1 mm3 moczu, co odpowiada ≥ 3 leukocytów w polu widzenia
mikroskopu przy dużym powiększeniu nieodwirowanego moczu)
- widoczne drobnoustroje w preparacie nieodwirowanego moczu, barwionym metodą Grama
i
posiew moczu w mianie ≥103CFU/ml i < 105CFU/ml i nie więcej niż dwa gatunki
lub
pacjent miał założony cewnik do pęcherza moczowego , który został usunięty w ciągu 48 godz. od
pobrania materiału na badanie
i
występuje co najmniej jeden z następujących objawów, bez innej rozpoznanej przyczyny:
gorączka > 380C, tkliwość nadłonowa, ból lub tkliwość w okolicy żebrowo-kręgowej
i
badanie ogólne moczu wykazuje odchylenia, określone jako jeden z poniższych:
- test paskowy dodatni na esterazę leukocytarną i/lub azotany
- ropomocz (>10 leukocytów w 1 mm3 moczu, co odpowiada ≥ 3 leukocytów w polu widzenia
mikroskopu przy dużym powiększeniu nieodwirowanego moczu)
- widoczne drobnoustroje w preparacie nieodwirowanego moczu barwionym metodą Grama
i
posiew moczu w mianie ≥103CFU/ml i < 105CFU/ml i nie więcej niż dwa gatunki
2b
Pacjent nie ma i nie miał założonego cewnika do pęcherza moczowego w ciągu 48 godz. od
pobrania materiału
i
DEFINICJE ZAKAŻEŃ SZPITALNYCH
ZINTEGROWANY SYSTEM ZARZĄDZANIA
WIELKOPOLSKIE CENTRUM PULMONOLOGII
I TORAKOCHIRURGII IM. EUGENII I JANUSZA ZEYLANDÓW
Wydanie: 2
Obowiązuje od:
01.08.201Or.
Strona: 5 / 23
występują co najmniej dwa z poniższych objawów bez innej rozpoznanej przyczyny: gorączka >
380C u pacjenta ≤65 roku życia , parcie na pęcherz moczowy, objawy dyzuryczne, częstomocz,
tkliwość nadłonowa, ból lub tkliwość w okolicy żebrowo-kręgowej
i
badanie ogólne moczu wykazuje odchylenia, określone jako jeden z poniższych:
- test paskowy dodatni na esterazę leukocytarną i/lub azotany
- ropomocz (>10 leukocytów w 1 mm3 moczu, co odpowiada ≥ 3 leukocytów w polu widzenia
mikroskopu przy dużym powiększeniu nieodwirowanego moczu)
- widoczne drobnoustroje w preparacie nieodwirowanego moczu barwionym metodą Grama
i
posiew moczu w mianie ≥103CFU/ml i < 105CFU/ml i nie więcej niż dwa gatunki
3
Pacjent poniżej 1 roku życia, z lub bez cewnika do pęcherza moczowego i co
najmniej jeden z następujących objawów bez identyfikacji innej przyczyny:
gorączka > 380C (temperatura centralna), hipotermia < 360C, bezdech,
bradykardia, objawy dyzuryczne, letarg, wymioty
i
badanie ogólne moczu wykazuje odchylenia, określone jako jeden z poniższych:
- test paskowy dodatni na esterazę leukocytarną i/lub azotany
- ropomocz (>10 leukocytów w 1 mm3 moczu, co odpowiada ≥ 3 leukocytów w polu widzenia
mikroskopu przy dużym powiększeniu nieodwirowanego moczu)
- widoczne drobnoustroje w preparacie nieodwirowanego moczu barwionym metodą Grama
i
posiew moczu w mianie ≥103CFU/ml i < 105CFU/ml i nie więcej niż dwa gatunki
Bezobjawowe zakażenie układu moczowego przebiegające z bakteriemią (ZUM-B)
Pacjent z lub bez cewnika do pęcherza moczowego i nie ma objawów : gorączka
> 380C, tkliwość nadłonowa, ból lub tkliwość w okolicy żebrowo-kręgowej,
dyzuria, parcie na mocz, częste oddawania moczu lub u pacjenta< 1 roku życia
nie ma objawów: gorączka > 380C (temperatura centralna), hipotermia < 360C,
bezdech, bradykardia, objawy dyzuryczne, letarg, wymioty
i
posiew moczu, w którym stwierdza się  105 CFU /ml , nie więcej niż dwa gatunki uropatogenów
(Pałeczki Gram ujemne, Staphylococcus sp., Candida, beta-hemolityczne paciorkowce,
Enterococcus sp., G.vaginalis, Aerococcus urinae, Corynebacterium ( ureaza dodatnia)
i
dodatni posiew krwi w którym stwierdzany drobnoustrój taki jak w posiewie moczu
DEFINICJE ZAKAŻEŃ SZPITALNYCH
ZINTEGROWANY SYSTEM ZARZĄDZANIA
WIELKOPOLSKIE CENTRUM PULMONOLOGII
I TORAKOCHIRURGII IM. EUGENII I JANUSZA ZEYLANDÓW
Wydanie: 2
Obowiązuje od:
01.08.201Or.
Strona: 6 / 23
Komentarz
Końcówka cewnika moczowego nie jest materiałem diagnostycznym
Mocz na posiew musi być pobrany we właściwy sposób: z zachowaniem zasad czystości ujścia
cewki lub poprzez cewnikowanie ; u pacjenta cewnikowanego mocz na posiew jest pobierany
poprzez zdezynfekowany port
U niemowląt mocz na posiew jest pobierany poprzez cewnikowanie lun nakłucie nadłonowe;
dodatni posiew moczu uzyskanego poprzez pobranie z worka jest niewiarygodny i powinie zostać
potwierdzony poprzez pobranie moczu we właściwy sposób
Posiew moczu powinien być wykonany w ciągu < 1-2 godz. od pobrania ; jeżeli posiew moczu nie
może być przeprowadzonym w czasie do 30 min, mocz należy umieścić w lodówce lub
przeniesiony do specjalnego podłoża
Inne zakażenia układu moczowego (ZUM –I): nerka, moczowód, cewka moczowa, tkanka
otaczająca w przestrzeni pozaotrzewnowej lub okołonerkowej
Inne zakażenia układu moczowego muszą spełnić jedno z poniższych kryteriów
1
Wyhodowanie drobnoustroju z posiewu płynu (innego niż mocz) lub tkanki z zajętego procesem
zapalnym miejsca
2
Obecność ropnia lub inne wykładniki zakażenia widoczne w badaniu bezpośrednim podczas
zabiegu operacyjnego lub stwierdzane w badaniu histopatologicznym
3
Pacjent ma co najmniej dwa z następujących objawów bez innej rozpoznanej przyczyny: gorączka
> 380C, zlokalizowany ból lub tkliwość w miejscu objętym procesem chorobowym
I
co najmniej jeden z poniższych objawów:
- ropny wyciek z zajętego procesem chorobowym miejsca
- drobnoustrój wyhodowany z krwi zbieżny z miejscem zajętym recesem chorobowym
- radiograficzne wykładniki zakażenia (odchylenia w usg, KT, MRI, Lu badaniach izotopowych
4
Pacjent poniżej 1 roku życia, z lub bez cewnika do pęcherza moczowego i co
najmniej jeden z następujących objawów bez identyfikacji innej przyczyny:
gorączka > 380C (temperatura centralna), hipotermia < 360C, bezdech,
bradykardia, objawy dyzuryczne, letarg, wymioty
I
co najmniej jeden z poniższych
- ropny wyciek z zajętego procesem chorobowym miejsca
- drobnoustrój wyhodowany z krwi zbieżny z miejscem zajętym recesem chorobowym
- radiograficzne wykładniki zakażenia (odchylenia w usg, KT, MRI, Lu badaniach izotopowych
DEFINICJE ZAKAŻEŃ SZPITALNYCH
ZINTEGROWANY SYSTEM ZARZĄDZANIA
WIELKOPOLSKIE CENTRUM PULMONOLOGII
I TORAKOCHIRURGII IM. EUGENII I JANUSZA ZEYLANDÓW
Wydanie: 2
Obowiązuje od:
01.08.201Or.
Strona: 7 / 23
II. Zakażenie miejsca chirurgicznego
1. Zakażenie miejsca nacięcia (ZMC-N)
o
Powierzchowne (ZMC-NP.) : do zakażenia dochodzi w okresie do 30 dni od zabiegu chirurgicznego i
dotyczy skóry lub tkanki podskórnej w miejscu nacięcia oraz co najmniej jedno z poniższych:
-ropny wyciek z miejsca nacięcia
-wyizolowano drobnoustrój z posiewu płynu lub tkanki pobranej w warunkach aseptycznych
-przynajmniej jeden z objawów klinicznych: ból, tkliwość, obrzęk, zaczerwienienie, wzrost ocieplenia,
lekarz umyślnie otworzył miejsce nacięcia i wynik posiewu jest dodatni lub nie został wykonany
-zakażenie zostało rozpoznane przez lekarza
Uwaga: nie podlega rejestracji: naciek zapalny około szwu, zakażenie miejsca po drenie jest rejestrowane jako
zakażenie tkanek miękkich lub skóry.
o
głębokie (ZMC-NG) : do zakażenia dochodzi w okresie 30 dni od zabiegu chirurgicznego (lub w okresie
1 roku jeżeli w trakcie zabiegu doszło do wszczepienia ciała obcego i zakażenie może mieć związek z
wykonanym zabiegiem chirurgicznym) i dotyczy głębiej położonych tkanek miękkich ( powięź, mięśnie)
oraz co najmniej jedno z poniższych
-ropny wyciek z głębszej warstwy nacięcia (ale nie z narządu lub przestrzeni)
-doszło do samoistnego otwarcia głębszej warstwy nacięcia lub lekarz umyślnie otworzył miejsce
nacięcia i przynajmniej jeden z następujących objawów: gorączka > 380C, zlokalizowany ból, tkliwość
uciskowa, z wyjątkiem sytuacji gdy posiew z materiału z miejsca nacięcia jest ujemny
-stwierdza się obecność ropnia lub innych cech zakażenia w badaniu bezpośrednim, w trakcie
ponownego zabiegu, w badaniu histopatologicznym lub radiologicznym
-zakażenie zostało rozpoznane przez lekarza
Uwaga: zakażenie powierzchowne i głębokie jest rozpoznawane jako głębokie
2. Zakażenie narząd/przestrzeń (ZMC-NARZ)
- do zakażenia dochodzi w okresie 30 dni od zabiegu chirurgicznego (lub w okresie 1 roku jeżeli w trakcie
zabiegu doszło do wszczepienia ciała obcego), jest związane z wykonaną procedurą i dotyczy innych
obszarów (narząd, przestrzeń) aniżeli miejsce nacięcia chirurgicznego, które były naruszone w trakcie
zabiegu oraz co najmniej jeden z następujących
-ropny wyciek z drenu umieszczonego w narządzie/przestrzeni
-wyizolowano drobnoustrój z posiewu płynu lub tkanki pobranej w warunkach aseptycznych
-stwierdza się obecność ropnia lub inne objawy zakażenia w badaniu bezpośrednim, w trakcie
ponownego zabiegu operacyjnego, w badaniu histopatologicznym lub radiologicznym
-zakażenie zostało rozpoznane przez lekarza
Komentarz:
DEFINICJE ZAKAŻEŃ SZPITALNYCH
ZINTEGROWANY SYSTEM ZARZĄDZANIA
WIELKOPOLSKIE CENTRUM PULMONOLOGII
I TORAKOCHIRURGII IM. EUGENII I JANUSZA ZEYLANDÓW
Wydanie: 2
Obowiązuje od:
01.08.201Or.
Strona: 8 / 23
Nazwa „rana chirurgiczna” została zastąpiona nazwą „miejsce chirurgiczne”, oznaczające obszar
-
nacięcia, oraz obszar narząd/przestrzeń , obejmujący narządy i przestrzenie ciała ludzkiego, które
zostały naruszone w trakcie zabiegu operacyjnego
Przykład zakażenia narząd/przestrzeń: osteomyelitis, endometritis, mediastinitis, ropień nerki, ropniak
-
opłucnej, ropień podprzeponowy, arthritis, endocarditis, zakażenia narządu wzroku inne niż zapalenie
spojówek, mediastinitis, zapalenie zatok, zakażenia naczyń tętniczych lub żylnych, ropień mózgu
III. ZAKAŻENIE KRWI LABORATORYJNIE POTWIERDZONE (ZK-LAB)
Laboratoryjnie potwierdzone zakażenie krwi – : musi spełniać jedno z poniższych kryteriów
1.
Drobnoustrój patogenny wyizolowany z jednego lub więcej posiewów krwi i nie jest związany z
zakażeniem w innym miejscu - kryterium stosowane we wszystkich grupach wiekowych
2.
Występuje co najmniej jeden z poniższych objawów: gorączka >38 0C, dreszcze, spadek ciśnienia
tętniczego (ciśnienie skurczowe < 90 mmHg)
i
objawy oraz dodatnie wyniki badan laboratoryjnych nie są związane z zakażeniem w innym miejscu
i
patogen stanowiący fizjologiczną florę skóry wyizolowany co najmniej z dwóch z posiewów krwi
pobranych oddzielnie
(dotyczy: koagulazo ujemne gronkowce,
Bacillus spp., Microccocus spp.,
Aerococcus spp., Propionobacterium spp., Streptococcus viridans)
3.
Dotyczy pacjentów  1 roku życia: występuje jeden z poniższych objawów: gorączka > 380C (pomiar w
odbycie), hipotermia < 370C (pomiar w odbycie), bezdech, bradykardia
i
objawy oraz dodatnie wyniki badan laboratoryjnych nie są związane z zakażeniem w innym miejscu
i
patogen stanowiący fizjologiczną florę skóry wyizolowany co najmniej z dwóch posiewów krwi
pobranych oddzielnie (dotyczy: koagulazo ujemne gronkowce, oraz Bacillus spp., Microccocus
spp.,Aerococcusspp., Propionobacterium sp., Streptococcus viridans)
IV. ZAPALENIE PŁUC (PNU)
Wyróżnia się 3 rodzaje zapalenia płuc:
o
PNU 1: kliniczne określone zapalenie płuc
DEFINICJE ZAKAŻEŃ SZPITALNYCH
ZINTEGROWANY SYSTEM ZARZĄDZANIA
WIELKOPOLSKIE CENTRUM PULMONOLOGII
I TORAKOCHIRURGII IM. EUGENII I JANUSZA ZEYLANDÓW
Wydanie: 2
Obowiązuje od:
01.08.201Or.
Strona: 9 / 23
o
o
PNU 2: zapalenie płuc ze specyficznymi odchyleniami w badaniach mikrobiologicznych
PNU 3: zapalenie płuc u pacjentów z niedoborami odporności
Komentarz ogólny
1. Diagnoza zapalenia płuc podejmowana przez lekarza nie jest wystarczającym kryterium do rozpoznania
szpitalnego zapalenia płuc
2. Jakkolwiek specyficzne kryteria zostały określone dla niemowląt i dzieci , rozpoznawanie zapalenia
płuc w tych grupach wiekowych może odbywać się na podstawie pozostałych kryteriów
3. W monitorowaniu zapaleń płuc należy zaznaczyć czy zakażenie jest związane z leczeniem respiratorem
( za takie nadzy uznać zapalenie płuc u pacjenta, który w ciągu 48 godz. przed jego początkiem był
leczony respiratorem przez intubację śródtchawiczą lub przez tracheostomię)
4. W rozpoznawaniu zapalenia płuc należy brać pod uwagę różnicowanie z innymi stanami, które mogą
powodować podobny obraz kliniczny: zawał serca, zatorowość płucna, ARDS, nowotwór, rozstrzenia,
POChP, choroba błon szklistych, dysplazja oskrzelowo-płucna. Należy również zwrócić uwagę na
różnicowanie między kolonizacją dróg oddechowych, tracheobronchitis i zapaleniem płuc tzw.
szybkiego początku. Należy zaznaczyć, że można napotkać trudności w rozpoznaniu zapalenia płuc o
osób zaawansowanych wiekiem, niemowląt i u osób z niedoborami odporności
5. Szpitalne zapalenie płuc może być klasyfikowane jako wczesne i późne ,w zależności od czasu
hospitalizacji jaki upłynął do momentu wystąpienia pierwszych objawów. Wczesne zapalenie płuc jest
diagnozowane gdy objawy wystąpiły w ciągu pierwszych 4 dni hospitalizacji i jest często powodowane
przez Moraxella catarrhalis, H.influenzae i S.pneumoniae. Późne zapalenie płuc jest głównie
powodowane przez pałeczki Gram ujemne i S.aureus. Wirusy powodują zarówno zakażenia wczesne
jak i późne, podczas gdy grzyby, Legionella, Pneumocystis carinii zwykle zakażenie późne
6. Zapalenie płuc wynikające z masywnej aspiracji (np. w trakcie intubacji w Szpitalnym Oddziale
Ratunkowym) jest rozpoznawane jak szpitalne jeżeli spełnia opisane kryteria i nie było obecne lub nie
było w okresie inkubacji w momencie przyjmowania do szpitala
7. U pacjentów krytycznie chorych przebywających długotrwale w szpitalu może dojść do wielu
epizodów zapalenia płuc, w tej sytuacji, aby rozpoznać kolejne zapalenie płuc należy zwrócić uwagę na
dane potwierdzające rezolucję wcześniejszych zmian zapalnych. Pojawienie się jedynie nowego
patogenu nie jest kryterium rozpoznani nowego zapalenia płuc. Należy poddać analizie wystąpienie
nowych objawów lub odchyleń chorobowych łącznie z dokumentacją radiologiczną.
8. Dodatni wynik barwienia metodą Grama i dodatni wynik barwienia przy zastosowaniu wodorotlenku
potasu w kierunku obecności włókien elastylowych i/lub strzępków grzybów z właściwie pobranej
plwociny stanowią ważne badania umożliwiające ocenę etiologii zakażenia. Jakkolwiek należy zwrócić
uwagę, że plwocina jest często kontaminowana drobnoustrojami kolonizującymi drogi oddechowe i
taki wynik musi być interpretowany z ostrożnością. W szczególności często identyfikowana jest
Candida sp., która bardzo rzadko stanowi etiologię szpitalnego zapalenia płuc.
Tabela 1. Algorytm rozpoznawania zapalenia płuc na podstaie obrazu klinicznego (PNU 1)
Badanie radiologiczne
Dwa
lub
więcej
radiologicznych
wykonanych
1,2:
Objawy/odchylenia
badań
U każdego pacjenta co najmniej jeden z poniższych:
- gorączka (>380C) bez innych rozpoznanych przyczyn
- nowy lub progresywny i trwały naciek
- leukopenia (<4000/mm3) lub leukocytoza (≥12000/mm3)
- konsolidacja
- u osób > 70 roku życia: zaburzenia świadomości bez innej rozpoznaje
DEFINICJE ZAKAŻEŃ SZPITALNYCH
ZINTEGROWANY SYSTEM ZARZĄDZANIA
WIELKOPOLSKIE CENTRUM PULMONOLOGII
I TORAKOCHIRURGII IM. EUGENII I JANUSZA ZEYLANDÓW
Wydanie: 2
Obowiązuje od:
01.08.201Or.
Strona: 10 / 23
- kawitacja
- pneumatocele u dzieci ≤ 1 roku życia
przyczyny
i co najmniej dwa z poniższych:
- ropna plwocina o nowym początku3 lub zmiana charakteru plwociny4
Uwaga: u pacjentów bez schorzeń układu
lub zwiększenie ilości wydzieliny lub zwiększenie konieczności
krążenia i układu oddechowego (np. ARDS,
odsysania
dysplazja oskrzelowo-płucna, obrzęk płuc,
POChP) jest wystarczające jedno badanie
radiologiczne1
- nowy kaszel lub kaszel ulegający pogorszeniu lub duszność lub
tachypnoe5
- rzężenia6 lub odgłos oddechu oskrzelowego
- pogorszenie wymiany gazowej (np. spadek poziomu wysycenia tlenem
hemoglobiny, PaO2/FiO2≤2407), wzrost wymagań tlenowych, lub
koniczność zwiększenia parametrów oddechowych respiratora
Alternatywne kryteria, dla dzieci ≤ 1 roku życia
Pogorszenie wymiana gazowej (np. spadek poziomu wysycenia tlenem
hemoglobiny, wzrost wymagań tlenowych, lub koniczność zwiększenia
zapotrzebowania na respirator)
i co najmniej 3 z poniższych:
- niestabilność temperatury ciała bez innych rozpoznanych przyczyn
- leukopenia (<4000/mm3) lub leukocytoza (≥15000/mm3) i przesunięcie
w lewo (≥ 10% form pałeczkowatych)
- ropna plwocina o nowym początku3 lub zmiana charakteru plwociny4
lub zwiększenie wydzieliny z dróg oddechowych lub zwiększenie
konieczności odsysania
- bezdech, tachypnoe5, poruszanie skrzydełkami nosa, zaciąganie
międzyżebrzy,
- świsty, rzężenia6
- kaszel
- bradykardia (<100/min) lub tachykardia (>170/min)
Alternatywne kryteria, dla dzieci między 1-12 rokiem życia
Co najmniej 3 z poniższych:
- gorączka (>38,40C), lub hipotermia (<36.50C) bez innych rozpoznanych
przyczyn
- leukopenia (<4000/mm3) lub leukocytoza (≥15000/mm3)
- ropna plwocina o nowym początku3 lub zmiana charakteru plwociny4 lub
zwiększenie wydzieliny z dróg oddechowych lub zwiększenie konieczności
odsysania
- kaszel lub duszność nowego początku lub ich pogorszenie, bezdech
lub tachypnoe
DEFINICJE ZAKAŻEŃ SZPITALNYCH
ZINTEGROWANY SYSTEM ZARZĄDZANIA
WIELKOPOLSKIE CENTRUM PULMONOLOGII
I TORAKOCHIRURGII IM. EUGENII I JANUSZA ZEYLANDÓW
Wydanie: 2
Obowiązuje od:
01.08.201Or.
Strona: 11 / 23
- rzężenia6 lub odgłos oddechu oskrzelowego
- pogorszenie wymiany gazowej np. poziom saturacji hemoglobiny <94%,
wzrost wymagań tlenowych, lub konieczność zwiększenia parametrów
oddechowych respiratora
Tabela 2. Algorytm do rozpoznawania zapalenia płuc powodowanego przez drobnoustroje
bakteryjne i grzyby ze specyficznymi odchyleniami w badaniach laboratoryjnych (PNU2)
Badanie radiologiczne
Objawy/odchylenia
Laboratoryjne
Dwa lub więcej
U każdego pacjenta co najmniej jeden z
Co najmniej 1 z poniższych
poniższych:
- dodani posiew krwi8 nie związany z
wykonanych
badań radiologicznych
1,2:
- nowy lub progresywny i trwały
naciek
-gorączka (>380C) bez innych
zakażeniem w innym miejscu
rozpoznanych przyczyn
- dodani posiew płynu z opłucnej
(<4000/mm3)
-leukopenia
- kawitacja
leukocytoza (≥12000/mm3)
- pneumatocele u dzieci ≤ 1 roku
-u osób > 70 roku życia: zaburzenia
minimalnego zanieczyszczenia (BAL,
świadomości bez innej rozpoznaje
szczoteczkowanie
życia
lub
- dodani posiew w badaniu ilościowym9 z
- konsolidacja
materiału pobranego w drodze
przyczyny
Uwaga: u pacjentów bez schorzeń
układu
krążenia
oddechowego
dysplazja
obrzęk
i
układu
(np.
ARDS,
oskrzelowo-płucna,
płuc,
wystarczające
radiologiczne1
POChP)
jedno
jest
badanie
chronione oskrzeli)
i co najmniej jeden z poniższych:
- ropna plwocina o nowym
zmiana charakteru
- ≥5% komórek w BALu zawiera
początku3
plwociny4
lub
lub
bezpośrednim badaniu mikroskopowym
zwiększenie ilości wydzieliny lub
(np. barwienie Grama)
zwiększenie konieczności odsysania
- w badaniu histopatologicznym
- nowy kaszel lub kaszel ulegający
stwierdzono
pogorszeniu lub duszność lub
co najmniej jedno z poniższych:
tachypnoe5
-rzężenia6
- tworzenia ropnia lub ognisk nacieczenia
lub odgłos oddechu
z intensywnym gromadzeniem
oskrzelowego
-pogorszenie
granulocytów w pęcherzykach lub
wymiany
gazowej
(np.
spadek
poziomu
wewnątrzkomórkowo bakterie w
oskrzelikach
- dodatni wynik ilościowego badania
wysycenia
tlenem
miąższu płuca9
hemoglobiny,
- ogniska nacieczenia miąższu płuca przez
PaO2/FiO2≤2407), wzrost wymagań
strzępki lub pseudostrzępki grzybicze
tlenowych, lub koniczność zwiększenia
parametrów oddechowych respiratora
DEFINICJE ZAKAŻEŃ SZPITALNYCH
ZINTEGROWANY SYSTEM ZARZĄDZANIA
WIELKOPOLSKIE CENTRUM PULMONOLOGII
I TORAKOCHIRURGII IM. EUGENII I JANUSZA ZEYLANDÓW
Wydanie: 2
Obowiązuje od:
01.08.201Or.
Strona: 12 / 23
Tabela 3. Algorytm rozpoznawania zapalenia płuc powodowanego przez Legionella,
Chlamydia, Mycoplasma i inne rzadziej spotykane drobnoustroje (PNU2)
Badanie radiologiczne
Objawy/odchylenia
Laboratoryjne
Dwa lub więcej
U każdego pacjenta co najmniej jeden z
Co najmniej 1 z poniższych: 10-12
badań radiologicznych 1,2:
poniższych:
-dodatni posiew w kierunku wirusów lub
- nowy lub progresywny i trwały
-gorączka (>380C) bez innych
Chlamydia z wydzieliny z dróg
rozpoznanych przyczyn
oddechowych
wykonanych
naciek
- konsolidacja
-leukopenia
- kawitacja
leukocytoza
- pneumatocele u dzieci ≤ 1 roku
(≥12000/mm3)
życia
(<4000/mm3)
lub
-
dodatni
wynik
badania
kierunku
antygenu
wirusowego lub przeciwciał w materiale
-u osób > 70 roku życia: zaburzenia
z
świadomości bez innej rozpoznaje
dróg oddechowych (np. PCR, EIA, FAMA)
Uwaga: u pacjentów bez schorzeń
przyczyny
- 4-krotny wzrost miana IgG dla patogenu
układu
i co najmniej jeden z poniższych:
- dodatni wynik PCR dla Chlamydia lub
krążenia
i
układu
oddechowego (np. ARDS, dysplazja
- ropna plwocina o nowym początku3 lub
plwociny4
oskrzelowo-płucna, obrzęk płuc,
zmiana charakteru
POChP) jest wystarczające jedno
zwiększenie ilości wydzieliny lub
Chlamydia
zwiększenie konieczności odsysania
- dodatni posiew lub wizualizacja w
badanie
radiologiczne1
lub
Mycoplasma
- nowy kaszel lub kaszel ulegający
-
dodatnie
badanie
mikro-IF
mikro-IF
pogorszeniu lub duszność lub
Legionella sp. z wydzieliny z dróg
tachypnoe5
oddechowych lub tkance
-rzężenia6 lub odgłos oddechu
- Identyfikacja antygenu serotypu I
oskrzelowego
Legionella pneumophilia w moczu w
-pogorszenie wymiany gazowej (np.
metodzie RIA lub EIA
spadek poziomu wysycenia tlenem
hemoglobiny, PaO2/FiO2
≤2407),
wzrost
wymagań tlenowych, lub koniczność
zwiększenia parametrów oddechowych
respiratora
- 4-krotny wzrost miana przeciwciał
serogrupy I Legionella
do ≥ 1:128 w
ostrej i
pobranej w okresie zdrowienia surowicy
w
metodzie IFA
Tabela 4. Algorytm rozpoznawania zapalenia płuc u pacjentów z niedoborami odporności
(PNU3)
Badanie radiologiczne
Objawy/odchylenia
dla
Laboratoryjne
DEFINICJE ZAKAŻEŃ SZPITALNYCH
ZINTEGROWANY SYSTEM ZARZĄDZANIA
WIELKOPOLSKIE CENTRUM PULMONOLOGII
I TORAKOCHIRURGII IM. EUGENII I JANUSZA ZEYLANDÓW
Wydanie: 2
Obowiązuje od:
01.08.201Or.
Strona: 13 / 23
Dwa lub więcej
wykonanych
U pacjenta u którego stwierdzany jest
Co najmniej 1 z poniższych:
badań radiologicznych 1,2:
niedobór odporności13 stwierdzany jest co
- dodatnie posiewy z krwi i plwociny
- nowy lub progresywny i trwały
najmniej 1:
naciek
- konsolidacja
- kawitacja
dla Candida sp.14,15
co najmniej jeden z poniższych:
- identyfikacja grzybów lub
- gorączka (>380C) bez innych rozpoznanych
Pneumocystis carinii w materiale
przyczyn
- pneumatocele u dzieci ≤ 1 roku
życia
pobranym drogą minimalnej
- u osób > 70 roku życia: zaburzenia
kontaminacji w badaniu
świadomości
bezpośrednim
bez
innej
rozpoznanej
lub
dodatnim
przyczyny
posiewie
Uwaga: u pacjentów bez schorzeń
- ropna plwocina o nowym początku3 lub
- jakikolwiek dodatni w kryteriach
układu
zmiana
krążenia
i
układu
laboratoryjnych PNU 2
oddechowego (np. ARDS, dysplazja
charakteru plwociny4 lub zwiększenie ilości
oskrzelowo-płucna, obrzęk płuc,
wydzieliny lub zwiększenie konieczności
POChP) jest wystarczające jedno
odsysania
badanie
radiologiczne1
- nowy kaszel lub kaszel ulegający
pogorszeniu lub duszność lub
tachypnoe5
-rzężenia6 lub odgłos oddechu
oskrzelowego
-pogorszenie wymiany gazowej (np.
spadek poziomu wysycenia tlenem
hemoglobiny, PaO2/FiO2≤2407), wzrost
wymagań
tlenowych,
lub
zwiększenie
parametrów oddechowych respiratora
zwiększenia zapotrzebowania na
respirator
- krwioplucie
- ból opłucnowy klatki piersiowej
Legenda do tabel 1-4
1. W niektórych sytuacjach, u pacjentów nie leczonych respiratorem, diagnoza
szpitalnego zapalenia płuc może być wystarczająco jasna na podstawie obrazu
klinicznego i jednego zdjęcia radiologicznego. Jednakże u pacjentów ze schorzeniami
układu oddechowego i układu krążenia postawienie diagnozy zapalenia płuc może
być szczególnie trudne. Schorzenia nie-infekcyjne takie jak obrzęk płuc, może
przypominać zapalenie płuc. W bardziej trudnych sytuacjach, seryjne wykonywanie
zdjęć musi być wykonane w celu różnicowania między zakaźnymi a niezakaźnymi
przyczynami . W celu potwierdzenia diagnozy można porównać zdjęci wcześniejsze
DEFINICJE ZAKAŻEŃ SZPITALNYCH
ZINTEGROWANY SYSTEM ZARZĄDZANIA
WIELKOPOLSKIE CENTRUM PULMONOLOGII
I TORAKOCHIRURGII IM. EUGENII I JANUSZA ZEYLANDÓW
Wydanie: 2
Obowiązuje od:
01.08.201Or.
Strona: 14 / 23
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
oraz wykonać kolejne zdjęcia w 2 i 7 dniu po postawieniu wstępnego rozpoznania.
Zapalenie płuc ma nagły początek i szybką progresję ale ustępuje powoli – często w
ciągu kilku tygodni. Tak więc szybka rezolucja zmian sugeruje, że pacjent nie ma
zapalenia płuc ale raczej proces nie-infekcyjny taki jak rozstrzenia czy niewydolność
krążenia
Należy zaznaczyć, że jest wiele sposób opisywania zmian radiologicznych w
zapaleniu płuc, np: zmiany z przestrzeniami powietrznymi, ogniskowego
zagęszczenia, plamiste nacieki – obszary zwiększonej gęstości. Jakkolwiek
najprawdopodobniej niejednoznacznie określone przez radiologia jako zapalenie płuc,
w odpowiednim obrazie klinicznym te alternatywne opisy mogą silnie wskazywać na
zapalenie płuc.
Ropna wydzielina jest definiowana jako wydzielina z płuc, oskrzeli lub tchawicy
która zawiera ≥ 25 granulocytów i ≤ 10 komórek nabłonkowych w polu widzenia
mikroskopu o powiększeniu 100 x
Pojedyncze stwierdzenie ropnej plwociny lub zmian charakteru plowciny może nic nie
oznaczać; powtarzane stwierdzenie tych objawów w okresie 24 godz. będzie lepiej
wskazywać na początek procesu infekcyjnego. Zmiana dotyczy koloru, konsystencji ,
zapachu i ilości plwociny
U dorosłych tachypnoe jest definiowane jako: 1) liczba oddechów ≥ 25 /min, 2) >
75/min u wcześniaków < 37 tygodnia ciąży, 3) > 60 /min u noworodków < 2
miesiąca życia, 4) > 50/min u niemowląt 2-12 miesiąca życia, 5) > 30 /min u dzieci >
1 roku życia
Rzężenia mogą być opisywane jako trzeszczenia
Ten pomiar saturacji krwi tętniczej jest definiowany jako stosunek PaO2 do
wdechowej frakcji tlenu FiO2
Należy zachować ostrożność w określaniu etiologii zapalenia płuc u pacjenta z
dodatnim posiewem krwi i radiograficznymi wykładnikami zapalenia płuc,
szczególnie jeżeli pacjent ma założona linię naczyniową centralną, cewnik do pęcherz
moczowego lub inne potencjalne wrota zakażenia. U pacjentów bez niedoborów
odporności identyfikacja we krwi gronkowców koagulazo ujemnych i Candida sp.
oznacza, że nie stanowią one etiologii zaplenia płuc
Wartości graniczne dla posiewów z dróg oddechowych, aspirat tchawiczy nie jest
materiałem, który nadaj się do analizy ilościowej i nie stanowi kryterium
laboratoryjnego rozpoznania
Rodzaj materiału/technika pobrania
Wartość
Miąższ płucny
Metody bronchoskopowe
BAL
BAL chroniony
Szczoteczkowanie oskrzeli chronione
Metody niebronchoskopowe (ślepe)
≥ 104/CFU/g tkanki
≥ 104 CFU/ml
≥104CFU/ml
≥104CFU/ml
DEFINICJE ZAKAŻEŃ SZPITALNYCH
ZINTEGROWANY SYSTEM ZARZĄDZANIA
WIELKOPOLSKIE CENTRUM PULMONOLOGII
I TORAKOCHIRURGII IM. EUGENII I JANUSZA ZEYLANDÓW
Wydanie: 2
Obowiązuje od:
01.08.201Or.
Strona: 15 / 23
BAL
BAL chroniony
Aspirat tchawiczy
(ten materiał został dodany ze względu na
uwarunkowania polskie – nie jest ujęty w materiale
źródłowym)
≥104CFU/ml
≥104 CFU/ml
≥ 104 CFU/ml
10. Jeżeli w szpitalu został zidentyfikowany przypadek zapalenia płuc, potwierdzonego
laboratoryjnie dla etiologii : RSV, adenowirusa, wirusa grypy, to kliniczne
podejrzenie u kolejnych pacjentów z podobnymi objawami i odchyleniami jest
wystarczającym kryterium do rozpoznania szpitalnego zapalenia płuc
11. Uboga lub wodnista plwocina występuje zwykle u dorosłych z zapaleniem płuc o
etiologii wirusowej lub Mycoplasma, jakkolwiek niekiedy plwocina może mieć
śluzowo- ropny charakter. U niemowląt w zapaleniu płuc spowodowanym przez RSV
lub wirusa grypy, występuje obfita plwocina. Pacjenci , z wyjątkiem wcześniaków, z
wirusowym lub powodowanym przez Mycoplasma zapaleniem płuc, mogą
prezentować niewiele objawów i odchyleń, nawet jeżeli w badaniu radiologiczny
widoczne są rozległe zmiany
12. Niewiele bakterii może być widzianych w barwieniu wydzieliny z dróg oddechowych
gdy etiologię stanowi Legionella, Mycoplasma lub wirusy
13. U pacjenta jest ropzonawany niedobór odporności gdy stwierdzana jest: neutropenia
(liczba granulocytów < 500/mm3), białaczka, chłoniak, HIV z liczbą CD4 < 200,
splenektomią, leczonych wysokim dawkami sterydów (> 160 mg hydrokotyzonu, >
32mg metyloprednizonu, > 6 mg dexamethazonu, > 200 mg kortyzonu) powyżej 2
tygodni
14. Krew i plwocina powinny być pobrane w odstępie < 48 godz.
15. Półilościowe lub jakościowe posiewy plwociny mogą być pobrane na drodze
głębokiego kaszlu, indukcji, aspiracji lub płukania
V.TRACHEOBRONCHITIS – ZAPALENIE TCHAWICY I OSKRZELI (TRA)
1.
Pacjent nie ma klinicznych i radiograficznych wykładników zapalenia płuc i
przynajmniej dwa z objawów bez innej rozpoznanej przyczyny: gorączka > 38, kaszel,
nowa lub zwiększona ilość wydzieliny z dróg oddechowych, rzężenia, świsty i
przynajmniej jeden z następujących
- dodatni wynik badania bakteriologicznego uzyskanego jako aspirat
tchawiczy lub w trakcie bronchoskopii
- dodatni antygen w wydzielinie z dróg oddechowych
DEFINICJE ZAKAŻEŃ SZPITALNYCH
ZINTEGROWANY SYSTEM ZARZĄDZANIA
WIELKOPOLSKIE CENTRUM PULMONOLOGII
I TORAKOCHIRURGII IM. EUGENII I JANUSZA ZEYLANDÓW
Wydanie: 2
Obowiązuje od:
01.08.201Or.
Strona: 16 / 23
2. Pacjent < 1 roku życia: nie ma klinicznych i radiograficznych wykładników zapalenia
płuc i przynajmniej dwa z objawów bez innej rozpoznanej przyczyny: gorączka > 38,
kaszel, nowa lub zwiększona ilość wydzieliny z dróg oddechowych, furczenia, świsty,
bezdech, bradykardia i przynajmniej jeden z następujących
I.
-
dodatni wynik badania bakteriologicznego uzyskanego jako aspirat
tchawiczy lub w trakcie bronchoskopii
-
dodatni antygen w wydzielinie z dróg oddechowych
VI. ZAKAŻENIA SKÓRY, TKANEK MIĘKKICH I ODLEŻYNY (ZS)
Zakażenia skóry musi spełniać jedno z dwóch poniższych kryteriów
1.
Ropny wyciek, krosta, pęcherzyk , czyrak
2.
Przynajmniej dwa z następujących bez innej zidentyfikowanej przyczyny:: zlokalizowany ból lub tkliwość ,
zaczerwienienie, obrzęknięcie, wzrost ocieplenia
i jeden z poniższych
-
drobnoustrój izolowany z posiewu aspiratu lub drenującej treści ze zmienionego miejsca ( jeżeli
drobnoustrój skórny to czysta monokultura)
-
drobnoustrój wyizolowany z krwi
-
dodatni test na antygen na zmienionym miejscu lub krwi
-
diagnostyczne miano IgM lub 4-krotny wzrost miana IgG
Zakażenie tkanek miękkich ( zgorzel, martwicze zapalenie powięzi, ) musi spełniać jedno z poniższych
kryteriów: (ZS-TM)
1.
Drobnoustrój wyizolowany z posiewu tkanki lub drenującej treści
2.
Ropny wyciek ze zmienionego miejsca
3.
Ropień lub inne objawy zakażenia widoczne w czasie zabiegu lub badania histopatologicznego
4.
Przynajmniej dwa z następujących objawów bez innej zlokalizowanej przyczyny: zlokalizowany ból lub
tkliwość , zaczerwienienie, obrzęknięcie, wzrost ocieplenia
i jeden z poniższych
a)
drobnoustrój wyizolowany z krwi
b) dodatni test na antygen na zmienionym miejscu lub krwi
c)
diagnostyczne miano IgM lub 4-krotny wzrost miana IgG
DEFINICJE ZAKAŻEŃ SZPITALNYCH
ZINTEGROWANY SYSTEM ZARZĄDZANIA
WIELKOPOLSKIE CENTRUM PULMONOLOGII
I TORAKOCHIRURGII IM. EUGENII I JANUSZA ZEYLANDÓW
Wydanie: 2
Obowiązuje od:
01.08.201Or.
Strona: 17 / 23
Zakażenie odleżyny (ZS-OD)
Przynajmniej dwa z następujących objawów bez innej przyczyny: zaczerwienienie, tkliwość uciskowa, lub
obrzęk brzegów rany
i przynajmniej 1 z poniższych
1.
Drobnoustrój wyizolowany z posiewu płynu otrzymanego przez aspirację igłową płynu lub biopsję tkanki
otrzymanej z brzegów rany
2.
Drobnoustrój wyizolowany z krwi
Zakażenie miejsca oparzenia ZS-OP
1. Zmiana wyglądu miejsca oparzenia (oddzielenie, zmian zabarwienia strupka, obrzęk dookoła brzegów) i
badanie histopatologicznego wykonane na materiale z biopsji wykazuje naciek drobnoustrojów w
przyległą żywą tkankę
2. Zmiana wyglądu miejsca oparzenia (oddzielenie, zmian zabarwienia strupka, obrzęk dookoła brzegów) i
przynajmniej 1 z poniższych
a)
wyizolowany drobnoustrój z posiewu krwi bez zidentyfikowanego innego źródła
b) izolacja wirusa Herpes Simplex lud identyfikacja histologiczna w badaniu w
mikroskopie elektronowym
3. Przynajmniej dwa objawy bez innej rozpoznanej przyczyny: gorączka > 38, hipotermia ( <36 ), hipotensja,
oliguria ( 20
ml/godz.), hiperglikemia ( u pacjenta bez cukrzycy), zaburzenia świadomości i przynajmniej 1 z poniższych:
-
badanie histopatologicznego wykonane na materiale z biopsji wykazuje
naciek drobnoustrojów na przyległą żywą tkankę
-
wyizolowany drobnoustrój z posiewu krwi bez zidentyfikowanego innego
źródła
-
izolacja wirusa Herpes Simplex lud identyfikacja histologiczna w badaniu w
mikroskopie elektronowym
VII. ZAKAŻENIA UKŁADU POKARMOWEGO (ZPP)
DEFINICJE ZAKAŻEŃ SZPITALNYCH
ZINTEGROWANY SYSTEM ZARZĄDZANIA
WIELKOPOLSKIE CENTRUM PULMONOLOGII
I TORAKOCHIRURGII IM. EUGENII I JANUSZA ZEYLANDÓW
Wydanie: 2
Obowiązuje od:
01.08.201Or.
Strona: 18 / 23
Zakażenie żołądkowo-jelitowe ( Gastroenteritis) –ZPP-GI
1.
Ostra biegunka ( luźne stolce > 12 godz.) z lub bez wymiotów lub gorączki i inna przyczyna niż zakaźna
nie jest prawdopodobna ( leczenie, badania diagnostyczne, stres)
2.
Dwa z następujących bez rozpoznania innej przyczyny: nudności, wymioty, ból brzucha, ból głowy i
przynajmniej 1 z poniższych
a) patogen jelitowy wyizolowany z posiewu kału lub wymazu z odbytu
b) patogen jelitowy wykazany w badaniu w mikroskopie elektronowym
c)
patogen jelitowy wykryty w badaniu na antygen lub przeciwciała w kale lub krwi
d) patogen jelitowy wykazany poprzez zmiany cytopatyczne w badaniu tkankowym
e) diagnostyczny pojedynczy wzrost IGM lub 4-krotny wzrost miana IgG ( dwie
surowice)
Zapalenie wątroby (hepatitis) ZPP-Hepatitis
Dwa z poniższych bez inne rozpoznanej przyczyny: gorączka > 38, brak łaknienia, nudności, wymioty, ból
brzucha, żółtaczka, w wywiadzie przetoczenie krwi w ciągu ostatnich 3 miesięcy i 1 z poniższych:
1.
pozytywny antygen lub przeciwciała dla HAV, HBV, HCV
2.
odchylenia w próbach wątrobowych ( podwyższone ASPAT/ALAT, bilirubina)
3.
Wykryty CMV (PCR, pp65)
Różnicowanie: polekowe, toksyny, zastój żółci
Martwicze zapalenie jelit u noworodków ZPP-NEC
Dwa z następujących bez
innej rozpoznanej przyczyny: wymioty, wzdęcie brzucha, zarzucanie treści
pokarmowej, krew w stolcu i jeden z poniższych
1. Odma otrzewnowa
2. Rozdęcie jelit
3. Obraz sztywne jelito cienkie
Zakażenia w obrębie jamy brzusznej (pęcherzyk żółciowy , drogi żółciowe, trzustka, jama otrzewnej, ropień
podprzeponowy lub inna tkanka/przestrzeń w jamie brzusznej) – ZPP -JB

Drobnoustrój wyizolowany z posiewu ropnego materiału z jamy brzusznej
pobranego w trakcie zabiegu operacyjnego lub aspiracji igłowej

Ropień lub inne cechy zakażenia w obrębie jamy brzusznej widoczne
śródoperacyjne lub w badaniu histopatologicznym
DEFINICJE ZAKAŻEŃ SZPITALNYCH
ZINTEGROWANY SYSTEM ZARZĄDZANIA
WIELKOPOLSKIE CENTRUM PULMONOLOGII
I TORAKOCHIRURGII IM. EUGENII I JANUSZA ZEYLANDÓW
Wydanie: 2
Obowiązuje od:
01.08.201Or.
Strona: 19 / 23

Dwa z poniższych bez innej rozpoznanej przyczyny: gorączka > 38, nudności,
wymioty, ból brzucha, żółtaczka i przynajmniej jeden z poniższych:
-
drobnoustrój wyizolowany z posiewu materiału z chirurgiczne umieszczonego drenu
-
drobnoustrój widoczny w barwieniu metoda grama drenażu lub tkanki otrzymanej w czasie
zabiegu lub aspiracji igłowej
-
drobnoustrój wyizolowany z posiewu krwi i radiograficzne cechy zakażenia
VIII. OSTEOMYELITIS – ZAKAŻENIE KOŚCI I SZPIKU (OST)
Zakażenie kości i szpiku musi spełniać co najmniej jedno z kryteriów
1.
Drobnoustrój wyhodowany z kości
2.
Objawy osteomyelitis wykazane w bezpośrednim badaniu kości w trakcie zabiegu operacyjnego lub w
badaniu histopatologicznym
3.
U pacjenta stwierdzane są co najmniej 2 z następujących objawów/odchyleń bez innej rozpoznanej
przyczyny: gorączka > 38oC, zlokalizowany obrzęk, tkliwość, wzrost ucieplenia, lub drenaż w miejscu
podejrzewania zakażenia kości i co najmniej jeden z poniższych
a)
Drobnoustrój wyhodowany z krwi
b) Dodani antygen we krwi dla drobnoustroju (np. S.pneumoniae)
c)
radiograficzne cechy zakażenia
IX. ZAKAŻENIE STAWU LUB KALETKI STAWOWEJ (STAW)
Zakażenie stawu musi spełniać co najmniej jedno z kryteriów
1.
Drobnoustrój wyhodowany z płynu stawowego lub biopsji błony maziowej
2.
Objawy zakażenia stawu lub kaletki stawowej widoczne w badaniu śródoperacyjnym lub badaniu
histopatologicznym
3.
U pacjenta stwierdzane co najmniej dwa z następujących objawów bez innej widocznej przyczyny: ból
stawu, obrzęk, tkliwość, wzrost ucieplenia, objawy obecności płynu lub ograniczenie ruchomości i co
najmniej jeden z poniższych
a) Drobnoustrój i leukocytu widoczne w barwieniu metoda Grama płynu stawowego
b)Dodani test na antygen we krwi , moczu lub płynie stawowym
c) Profil komórkowy i badanie biochemiczne płynu stawowego zbieżne z obrazem typowym dla
zakażenia i nie jest uzasadnione schorzeniem o charakterze reumatologicznym
DEFINICJE ZAKAŻEŃ SZPITALNYCH
ZINTEGROWANY SYSTEM ZARZĄDZANIA
WIELKOPOLSKIE CENTRUM PULMONOLOGII
I TORAKOCHIRURGII IM. EUGENII I JANUSZA ZEYLANDÓW
Wydanie: 2
Obowiązuje od:
01.08.201Or.
Strona: 20 / 23
d)Cechy radiograficzne zakażenia stawu
X. ZAKAŻENIA KRĄŻKA MIĘDZYKRĘGOWEGO (ZKM)
Zakażenie krążka międzykręgowego musi spełniać co najmniej jedno z poniższych kryteriów
1. Drobnoustrój wyhodowany z krążka międzykręgowego pobranego w trakcie zabiegu operacyjnego lub
aspiracji igłowej
2. Cechy zakażenia stwierdzono w trakcie zabiegu operacyjnego w badania histopatologicznym
3. Pacjent ma gorączka > 38oC bez innej uchwytnej przyczyny lub ból w okolicy kręgosłupa oraz
radiologiczne wykładniki zakażenia ( badanie radiologiczne, KT, MR, badania radioizotopowe)
4. Pacjent ma gorączkę > 38oC bez innej uchwytnej przyczyny i ból w okolicy kręgosłupa i dodani antygen
we krwi lub moczu dla potencjalnie chorobotwórczego drobnoustroju ( np. H.influenzae, S.pneumoniae,
N.meningitidis, paciorkowce grupy B)
XI. ZAKAŻENIA OŚRODKOWEGO UKŁADU NERWOWEGO - ZOUN
Zakażenia wenątrzczaszkowe: ropień mózgu, ropniak nad lub podtwardówkowy, zapalenie mózgu (ZOUN-WCZ)
Zakażenie wewnątrzczaszkowe musi spełniać co najmniej jedno z poniższych kryteriów
1.
Wyhodowano drobnoustrój z tkanki mózgowej lub opony
2.
Widoczny ropień lub cechy zakażenia wewnątrzczaszkowego w trackie zabiegu operacyjnego lub w
badaniu histopatologicznym
3.
Pacjent ma co najmniej dwa z następujących objawów : ból głowy, zawroty głowy, gorączka > 38oC,
zlokalizowane objawy neurologiczne, zaburzenia świadomości lub splatanie
I co najmniej jeden z poniższych
a)
Drobnoustrój widoczny w badaniu mikroskopowym mózgu lub tkanki ropnia pobranej drogą aspiracji
igłowej lub biopsji w trakcie zabiegu operacyjnego lub sekcji
b) Dodatni antygen we krwi lub moczu
c)
Radiologiczne wykładniki zakażenia
d) Diagnostyczne pojedyncze miano IgM lub 4-krotny wzrost IgG dla drobnoustroju
i
Jeżeli diagnoza postawione przed zgonem, lekarz wdraża odpowiednie leczenie przeciw-infekcyjne
4.
Pacjent ≤ 1 roku życia z co najmniej dwoma objawami bez innej zidentyfikowanej przyczyny: : gorączka >
38oC, hipotermia (<37oC), bezdech, bradykardia, zlokalizowane objawy neurologiczne, zaburzenia
świadomości i co najmniej jeden z poniższych
DEFINICJE ZAKAŻEŃ SZPITALNYCH
ZINTEGROWANY SYSTEM ZARZĄDZANIA
WIELKOPOLSKIE CENTRUM PULMONOLOGII
I TORAKOCHIRURGII IM. EUGENII I JANUSZA ZEYLANDÓW
Wydanie: 2
Obowiązuje od:
01.08.201Or.
Strona: 21 / 23
a.
Drobnoustrój widoczny w badaniu mikroskopowym mózgu lub tkanki ropnia pobranej poprzez
aspirację igłową lub w trakcie zabiegu operacyjnego lub sekcji
b.
Dodani antygen we krwi lub moczu
c.
Radiologiczne wykładniki zakażenia
d.
Diagnostyczne pojedyncze miano IgM lub 4-krotny wzrost IgG dla drobnoustroju
XII. ZAKAŻENIA UKŁADU ROZRODCZEGO (ZUR)
1.
Endometritis (zapalenie błony śluzowej macicy): musi spełniać co najmniej jedno z poniższych kryteriów
(ZUR-E)
a) Drobnoustrój wyhodowany z płynu lub tkanki endometrium otrzymanego w trakcie zabiegu
operacyjnego, przez aspirację igłową lub biopsję szczoteczkową
b)Stwierdzane co najmniej dwa z następujących objawów bez innej rozpoznanej przyczyny: gorączka >
38oC, ból brzucha, tkliwość macicy lub ropny drenaż z macicy
2.
Zakażenie miejsca nacięcia krocza: musi spełniać co najmniej jedni z poniższych kryteriów: (ZUR-K)
a) po porodzie waginalnym u pacjentki stwierdzany ropny wyciek z miejsca nacięcia krocza
b)po porodzie waginalnym wytworzony ropień w miejscu nacięcia krocza
Tabela. Skróty przyporządkowane poszczególnym zakażeniom szpitalny
Rodzaj zakażenia
Kod
Zakażenia układu moczowego
Zakażenie objawowe dróg moczowych
ZUM-O: 1a, 1b,2a,2b,3
Bezobjawowe zakażenie układu moczowego
ZUM-B
Inne zakażenia układu moczowego
ZUM -I
Zakażenie miejsca chirurgicznego
Zakażenie miejsca nacięcia powierzchowne
ZMC-NG
Zakażenia narząd/przestrzeń
ZMC-NP
Zakażenia miejsca nacięcia głębokie
ZMC-NARZ
Zakażenia krwi laboratoryjnie potwierdzone
Zapalenie płuc
kliniczne określone zapalenie płuc
ZK-LAB
PNU1
DEFINICJE ZAKAŻEŃ SZPITALNYCH
ZINTEGROWANY SYSTEM ZARZĄDZANIA
WIELKOPOLSKIE CENTRUM PULMONOLOGII
I TORAKOCHIRURGII IM. EUGENII I JANUSZA ZEYLANDÓW
Wydanie: 2
Obowiązuje od:
01.08.201Or.
Strona: 22 / 23
zapalenie płuc ze specyficznymi odchyleniami w
badaniach mikrobiologicznych
PNU2
zapalenie płuc u pacjentów z niedoborami
PNU3
odporności
Tracheobronchitis
TRA
Zakażenia skóry i tkanek miękkich
ZS
Zakażenie tkanek miękkich ( zgorzel, martwicze zapalenie
ZS-TM
powięzi, ) (ZS-TM)
Zakażenie odleżyny (ZS-OD)
ZS-OD
Zakażenie miejsca oparzenia ZS-OP
ZS-OP
Zakażenia układu pokarmowego
ZPP
Zakażenie żołądkowo-jelitowe ( Gastroenteritis)
ZPP-GI
Zapalenie wątroby (hepatitis)
ZPP-Hepatitis
Martwicze zapalenie jelit u noworodków
ZPP-NEC
Zakażenia w obrębie jamy brzusznej (pęcherzyk żółciowy ,
ZPP-JB
drogi żółciowe, trzustka, jama otrzewnej, ropień
podprzeponowy lub inna tkanka/przestrzeń w jamie
brzusznej)
Osteomyelitis- zakażenie kości i szpiku
OST
Zakażenie stawu lub kaletki maziowej
STAW
. Zakażenia krążka międzykręgowego
ZKM
Zakażenia wenątrzczaszkowe: ropień mózgu, ropniak nad lub
ZOUN-WCZ
podtwardówkowy, zapalenie mózgu
Zakażenia układu rozrodczego - endometritis
ZUR-E
Zakażenia układu rozrodczego-miejsce nacięcia krocza
ZUR-K
DEFINICJE ZAKAŻEŃ SZPITALNYCH
ZINTEGROWANY SYSTEM ZARZĄDZANIA
WIELKOPOLSKIE CENTRUM PULMONOLOGII
I TORAKOCHIRURGII IM. EUGENII I JANUSZA ZEYLANDÓW
Wydanie: 2
Obowiązuje od:
01.08.201Or.
Strona: 23 / 23
Opracował
Zatwierdził
Przewodniczący Zespołu Kontroli
Zakażeń Szpitalnych
Tomasz Ozorowski
Dyrektor
Data: 01.08.2010r.
Data: 01.08.2010r.
Aleksander Barinow Wojewódzki